Lời cảm ơn

Cuốn sách này sẽ không thể được hoàn thành nếu không có sự ủng hộ từ vợ tôi, Amanda, người đã ngồi bên tôi hết đêm này tới đêm khác khi tôi vừa ăn vừa lúng búng bàn về nghiên cứu khoa học. Những cuộc trò chuyện đó, và sự tranh luận qua lại xuất phát từ chúng, đã cho tôi thấy được cách tốt nhất để lắp ghép các nghiên cứu lại với nhau sao cho thật thú vị, để rồi có thể kể nên những câu chuyện vui vẻ về tâm trí con người. Cô ấy còn để ý theo dõi những nguồn tư liệu mà tôi sử dụng để viết, và cũng luôn trấn an bạn bè và gia đình rằng rồi cũng sẽ tới lúc tôi chui ra khỏi phòng viết và uống với họ vài ly. Cảm ơn em rất nhiều.

Cảm ơn Erin Malone. Chị là nhà vô địch trong lòng tôi bấy lâu nay. Cảm ơn chị đã kéo tôi vào cuộc sống của một tác giả và tin chắc vào ý tưởng của cuốn sách này cũng như cuốn sách trước đó, kể từ khi chúng còn là những bài viết trên một trang blog dí dỏm. Chị đã mở tung hết những cánh cửa mà tôi tưởng rằng đã khóa kỹ từ lâu. Chị là một người tuyệt vời.

Patrick Mulligan, anh là một nhà biên tập tuyệt cú mèo. Anh không chỉ hướng dẫn tôi tìm đọc David Foster Wallace và Harold Bloom, mà còn chỉnh sửa khi tôi nhầm lẫn về các kẻ thù của Voltron. Anh đã động viên tôi rất nhiều, luôn hiểu chính xác những gì tôi muốn truyền đạt, và giúp tôi có thể giữ được tinh thần để biến tất cả những điều này thành hiện thực. Cảm ơn anh vì đã biến mớ thông tin tạp phế lù của tôi thành một cuốn sách thực sự.

Jessica Sindler, biên tập viên siêu khủng còn lại của tôi, chị đã phải nhận những email kỳ quặc nhất trong quá trình biên soạn cuốn sách này, và tôi rất biết ơn trước sự thông cảm của chị. Ngày trước hôm tôi phải giao nộp bản thảo cuối cùng, một con lốc xoáy đã phá tan căn nhà của chúng tôi. Tôi vừa mới lưu bản thảo lên Dropbox thì một phút sau đã cùng vợ nằm toài trên sàn hành lang rồi. Câu này được viết sau khi tôi lấy lại được bản thảo từ bộ lưu trữ đám mây và hoàn thiện nó trên máy tính xách tay ở nhà một người thân. Tôi đã gửi email cho Jessica, và chị ấy đồng ý dời hạn nộp lại muộn hơn một chút. Cảm ơn chị một lần nữa. Giờ thì chúng ta đã có một câu chuyện về việc viết lách tuyệt vời.

Jenna Dolan, cảm ơn chị đã sửa những lỗi về thì của động từ và luôn miệng hỏi tại sao tôi lại mắc nhiều lỗi ngu si tới vậy. Cuốn sách này đã trở nên tốt hơn rất nhiều nhờ vào công sức của chị.

Và tất nhiên là bố mẹ tôi mới là lý do thực sự để tôi có thể viết những lời cảm ơn này. Bố Jerry và mẹ Evelyn, cảm ơn hai người rất nhiều vì đã cho phép một đứa con một được sống cuộc đời thơ ngây không màng tới thế giới của người lớn lâu tới vậy. Và cảm ơn vì hai người đã nói cho nó biết sự thật khi nó hỏi.

Lớn lên ở vùng Thâm Nam, bạn sẽ được gặp vô số những nhà triết học tại gia và những nhà tâm lý học ngồi ghế bành, những người thực chất sẽ không chịu ngồi tại nhà hay trên ghế đâu. Ở mọi trạm đổ xăng, mọi quán ăn, trong tất cả những giờ nghỉ trưa, họ sẽ đứng quanh và kể cho bạn biết về sự thật cuộc sống. Tại một trạm dừng xe tải mà tôi thường mua bữa sáng, có các bô lão ngồi quanh những chiếc bàn thanh lý từ quán đồ ăn nhanh để nhai bánh quy và phàn nàn về các chính khách. Ngày trước, một ai đó đã treo một tấm biển lớn bên trên đề chữ “Thợ săn, thợ câu và những kẻ nói dối khác tụ tập tại đây”. Chuyện có thật luôn. Việc đó là một tấm biển gỗ có chất lượng gia công tại nhà máy với những chữ cái được khắc bằng đèn xì là một điều tuyệt vời đối với tôi. Dân miền Nam rất khoái những câu chuyện bịa đặt, và họ là bậc thầy trong việc bịa chuyện. Đây cũng là điều đầu tiên mà người miền Nam có thể nhận ra khi du hành xa xứ. Dân Mỹ ở các vùng khác nói chung có vẻ chẳng hề thấy rằng họ rất kém trong việc nói linh tinh.

Với sự thông thạo được tôi luyện trong việc hùng biện và khả năng kể chuyện linh hoạt như một vũ công múa ballet, một người miền Nam có học sẽ trở thành một sinh vật đáng kinh ngạc. Một người đọc rộng hiểu nhiều có thể nhìn thấu sự vô lý của cuộc sống tốt hơn bất kỳ ai. Họ có cách riêng của họ. Họ đã tạo nên một lối mòn riêng. Một khi bạn đã gặp vài người trong số này, bạn sẽ không thể kiềm chế được việc thèm muốn sở hữu một chút phép màu của họ. Bạn sẽ biết ngay khi gặp một người như vậy, bởi bạn sẽ vĩnh viễn khao khát có được tài năng thiên phú như họ.

Tôi đã từng có được vinh dự làm học sinh của một người như thế.

Ông ấy sống ở hạt Jones, tiểu bang Mississippi. Ông ấy lái máy bay, chụp ảnh đám cưới, chơi Led Zeppelin bằng đàn guitar acoustic bên một chiếc bàn chứa đầy những vật phẩm tôn giáo tới từ khắp nơi trên thế giới. Ông đã học để trở thành một nhà truyền giáo, nhưng cuối cùng lại trở thành một giáo sư triết học chuyên gọt giũa những ý tưởng ngu muội ra khỏi đầu con cái của những người nông dân, tài xế xe tải, và phần còn lại của một thế hệ những kẻ được nuôi dưỡng bằng bột yến mạch và những việc vặt trong nhà. Tên ông ấy là Ronald Bishop, và tôi sẽ chẳng bao giờ có thể ngầu được như ông.

Ông có phải là một người sùng đạo không? Tôi nghĩ là có. Nhưng ông cũng đã chào đón Christopher Hitchens tới trường để Hitchens có thể đưa ra một bài giảng ở sâu trong lòng địch73. Liệu ông có thích Immanuel Kant và Bertrand Russell? Tôi nghĩ là có. Nhưng khi đưa tôi và vợ tới một hội thảo triết học, ông đã đồng ý ra về sớm để chúng tôi có thể tới dự một buổi tiệc xập xình ở Columbus, Mississippi, để được nghe nhạc blues chính hiệu.

Bishop đã giảng dạy lớp triết học đầu tiên mà tôi tham gia, và cũng giống như đối với hầu hết mọi người nơi tôi lớn lên, đó là điều chúng tôi chẳng hề được tiếp xúc khi còn ở trung học. Đó là lần đầu tiên tôi được nghe kể về Ngụ ngôn Hang đá của Plato và cái chết của Socrates. Đó chắc chắn là lần đầu tiên tôi được nghe ai đó đặt câu hỏi trước một đám người rằng liệu ý chí tự do là thực hay chỉ là ảo giác. Mỗi lớp học của Bishop đều kết thúc với cả tá người lắc đầu và đưa ra những câu hỏi cho vị giáo sư, và ông cứ đứng đó, với mái tóc bạc cắt kiểu bát úp và nụ cười hiền hậu, lắng nghe sự ngu dốt của đám đông. Ông thực sự thích điều đó. Ông thích được là người đầu tiên gây rúng động lên hệ thống tư tưởng mà hầu hết các cư dân miền Nam không bao giờ thắc mắc tới. Đối với hầu hết những người tham gia vào lớp của Bishop, đó sẽ là cơ hội đầu tiên và duy nhất để được tiếp xúc với triết học, và ông nắm rõ điều này. Giá mà bạn có thể ở đó để chứng kiến mỗi khi ông khiến cho những tín đồ Baptist sùng đạo phải há hốc miệng và những tín đồ Ngũ tuần nghiêm khắc phải vặn vọ trong bộ váy bò. Bishop có thể hỏi “Nếu Chúa có quyền năng vô biên và toàn trí, tại sao ông ta lại cho phép tội ác tồn tại?” hoặc “Làm thế nào để bạn biết được rằng mình không phải là một bộ não nằm trong một chiếc lọ?” Bạn có hể tưởng tượng ra những câu trả lời. Bishop khởi đầu những cuộc tranh luận mà hầu hết những người lịch sự đều bỏ qua, và học trò của ông rất thích điều đó, bởi vì ông không bao giờ kết tội họ là bị vướng vào những giáo điều của truyền thống và mê tín. Ông chỉ đơn giản là khích lệ họ thay thế niềm tin chắc chắn bằng sự tò mò. Những người bị rúng động mạnh mẽ nhất bởi những khẳng định của ông cũng là những người mong ngóng lớp học nhất.

Bishop đã thuyết phục được tôi rằng thế giới vẫn luôn lớn hơn rất rất nhiều lần so với những gì tôi tưởng (và rằng tôi thực ra là nhỏ hơn rất nhiều so với những gì tôi vẫn nghĩ). Bởi vậy, xin được cảm ơn, Ronald Bishop. Thầy đã dạy em cách tốt hơn để có thể bướng bỉnh nhưng không trở thành một kẻ phê bình phiền hà. Cuốn sách này trở thành hiện thực là nhờ thầy, với công sức giáo dục và tài hùng biện tuyệt vời, hiểu rõ rằng bản thân thầy cũng không thông minh lắm, và từ đó thuyết phục được em nhận ra chân lý rằng em cũng vậy.

(1) Nghệ sĩ người Tây Ban Nha nổi tiếng với các bức họa theo trường phái siêu thực. (Tất cả chú thích trong cuốn sách này đều là của người dịch)

(2) Hai chất trong thực phẩm gần đây được phát hiện là có hại cho sức khỏe.

(3) Hula-Hoop: Vòng lắc, được phát minh ra vào năm 1955 bởi Arthur K. “Spud” Melin và Richard Knerr.

(4) Nhạc sĩ nổi tiếng thời Baroque (thời kỳ nghệ thuật trong khoảng từ đầu thế kỷ 17 đến giữa thế kỷ 18).

(5) Một chương trình tình nguyện do chính phủ Hoa Kỳ điều hành. Sứ mệnh được nêu rõ của Đoàn Hòa Bình gồm có cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, giúp đỡ người sống bên ngoài Hoa Kỳ hiểu về văn hóa Mỹ, và giúp đỡ người Mỹ hiểu về văn hóa của các quốc gia khác.

(6) Bạn có thể tìm hiểu thêm về hiện tượng này trong cuốn Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu.

(7) Lực g của một vật là một lực ảo dạng quán tính dùng để giải thích gia tốc tương đối của một vật khi đổi hướng hoặc thay đổi tốc độ so với khi rơi tự do.

(8) Trong nguyên tác sử dụng từ “devil's advocate”. Đây là khái niệm trong tiếng Anh để chỉ một người đưa ra những lý luận và biện hộ cho một quan điểm mà người đó không nhất thiết phải đồng tình, hoặc là đúng về phía đối nghịch với những quy tắc đã được công nhận từ trước, thuần túy với mục đích để đẩy cuộc tranh luận đi sâu hơn và khám phá hết mọi khả năng.

(9) Edward James Olmos: Diễn viên, đạo diễn nổi tiếng người Mỹ.

(10) Edward James Almost: Ở đây tác giả chơi chữ: “Almost” phát âm gần giống với “Olmos”, và có nghĩa là “gần đạt tới”.

(11) Robot quét dọn nhà tự động.

(12) Thí nghiệm nhà tù giả lập được thực hiện tại Đại học Stanford năm 1971 (cụ thể bạn có thể đọc thêm trong cuốn Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu).

(13) Nhà tù tại Iraq, nơi xảy ra vụ bê bối lính Mỹ bạo hành tù nhân.

(14) Phá sản theo Khoản 11 của luật Doanh nghiệp tại Mỹ nghĩa là công ty nộp đơn xin tự nguyện phá sản theo hình thức “tái cơ cấu” để trả nợ theo các thỏa thuận mới cho nhà đầu tư.

(15) DnD - Dungeons and Dragons: một thể loại game nhập vai với những yếu tố kỳ ảo, phương pháp chơi liên quan đến việc luyện cấp và săn tìm trang bị.

(16) Xem lại ở Chương 1.

(17) Viết tắt cho cụm từ Heating, Ventilation, and Air Conditioning - nghĩa là Sưởi, Thông gió, và Điều hòa không khí.

(18) 1 inch ~ 2,54 cm. 6 foot ~ 183 cm

(19) Những tiên đoán ban đầu gây ảnh hưởng đến tâm lý và cuối cùng, thật sự xảy ra trong tương lai (xem thêm trong cuốn Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu).

(20) Ở đây nhắc đến câu chuyện ngụ ngôn triết học về cái hang của Plato.

(21) Ý nói Freud nên được coi là nhà sáng tác (ra những giả thuyết) hơn là nhà khoa học.

(22) Nói một cách không chủ ý nhưng lại được cho là tiết lộ cảm xúc thật.

(23) Kool-Aid là một loại nước ngọt phổ biến ở Mỹ. Splenda là chất tạo ngọt nhân tạo không chứa đường.

(24) Một chất gây ảo giác mạnh được chiết xuất từ cây xương rồng không gai Mexico.

(25) Lễ hội văn hóa, âm nhạc, nghệ thuật được tổ chức hàng năm từ ngày Chủ Nhật cuối cùng của tháng Tám tới ngày Thứ Hai đầu tiên của Tháng Chín tại sa mạc Black Rock, Nevada, Mỹ. Lễ hội này nổi tiếng với liên hoan đất hình nộm người khổng lồ.

(26) Hãng ngũ cốc nổi tiếng của Mỹ.

(27) Chiến tranh Iraq (2003-2011), hay còn được biết tới với cái tên là Chiến tranh Vùng Vịnh lần Hai, được hợp thức hóa bởi phía Hoa Kỳ khi cho rằng Iraq sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt. Điều này sau đó đã bị chứng minh là sai sự thật.

(28) Chương trình bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp tại Mỹ.

(29) Nhân vật hoạt hình của Disney, là người bác giàu có của vịt Donald.

(30) Michael Moore: Tác giả, nhà hoạt động chính trị và nhà sản xuất phim tài liệu nổi tiếng người Mỹ.

(31) Oprah Winfrey: nhân vật truyền hình, người dẫn chương trình, nhà xuất bản nổi tiếng người Mỹ gốc Phi. Được mệnh danh là “Bà Hoàng của mọi phương tiện truyền thông”, Oprah là phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên có mặt trong danh sách tỷ phú và được xem là một trong những người có nhiều ảnh hưởng nhất trên thế giới.

(32) National Association for Stock Car Auto Racing - công ty chịu trách nhiệm tài trợ và tổ chức nhiều giải đua xe quốc tế.

(33) Đạo diễn người Mỹ nổi tiếng, là người chịu trách nhiệm cho Vũ trụ Điện ảnh Marvel (MCU) cũng như đồng tác giả kịch bản và đạo diễn giai đoạn hậu kỳ cho phim Liên Minh Công Lý (Justice League) của Vũ trụ Mở rộng DC (DCEU).

(34) Nhắc đến vụ bê bối ngoại tình của cựu Tổng thống mỹ Bill Clinton.

(35) Asgard: Nơi sinh sống của các vị thần, theo thần thoại Bắc Âu.

(36) Sự tinh tế chính trị - Political correctness: thuật ngữ để chỉ việc tránh sử dụng những ngôn từ và hành vi có khả năng gây mất lòng một số nhóm đối tượng trong xã hội.

(37) Chương trình ưu đãi, hay còn gọi là hành động tích cực (affirmative action), là những chính sách ưu đãi về học vấn, việc làm, lương bổng dành cho các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn hoặc thuộc diện từng bị ngược đãi (nhóm da màu).

(38) Thời kỳ McCarthy, hay còn gọi là Thời kỳ Nỗi sợ Đỏ kéo dài từ năm 1947 tới 1956 tại Mỹ, là khoảng thời gian nằm trong Chiến Tranh Lạnh với sự kìm nén chính trị ở mức cao và những chiến dịch tuyên truyền khiến cho dân chúng khiếp sợ ảnh hưởng của chủ nghĩa Cộng Sản và các hoạt động gián điệp của Liên Xô. Những người đồng tính luyến ái cũng bị cho là mối nguy cho an ninh quốc gia trong thời kỳ này.

(39) Thiên kiến bảo thủ - Conservative bias: Khi được hiểu theo nghĩa hiện đại thì có nghĩa là xu hướng để cho những người theo trường phái chính trị bảo thủ bỏ qua những lời chỉ trích và những vấn đề tồn tại trong lập trường chính trị của họ, và phóng đại những vấn đề mà họ thấy được trong quan điểm chính trị đối lập.

(40) Thông tin ngoài lề: Bản thân Bill O’Reilly vào năm 2017 đã bị phát hiện là từng nhiều lần thực hiện quấy rối tình dục nhiều phụ nữ khác nhau, và đã phải bỏ ra một khoản tiền tổng cộng vào khoảng 50 triệu đô la để bồi thường trong các vụ kiện. Quấy rối tình dục và quan hệ ngoài hôn thú vốn là những hành vi bị lên án nặng nề bởi Cơ Đốc giáo. Bê bối này sau khi bị vỡ lở đã buộc kênh truyền hình Fox News phải sa thải O’Reilly và kết thúc chương trình truyền hình bình luận chính trị ăn khách The O’Reilly Factor. Bill O’Reilly đã đăng tải lên website cá nhân về vụ việc, nói rằng ông ta cảm thấy căm tức Chúa Trời vì đã không bảo vệ ông ta trước vụ bê bối này và phủ nhận các cáo buộc, cho rằng đó là chiến thuật bôi nhọ của các kênh truyền thông đối thủ.

(41) Nữ chính trị gia nổi tiếng người Mỹ.

(42) Một người đàn ông bất ngờ nổi tiếng sau khi trở thành chủ đề chính trong cuộc tranh luận tay đối giữa 2 ứng viên Tổng thống Mỹ năm 2008 về đề án tăng thuế của Obama.

(43) Series nổi tiếng với các nhân vật chính là các nhà khoa học, đại diện cho hình ảnh dân mọt sách ở Mỹ.

(44) Rattlers trong tiếng Anh nghĩa là rắn đuôi chuông. Đây cũng là biệt danh của một đội bóng chày tại Mỹ.

(45) Taps là điệu kèn điếu ca sử dụng trong quân đội Mỹ. Tuy nhiên, điệu kèn này có nguồn gốc từ một hiệu lệnh kèn từ thời Nội chiến với mục đích ra hiệu thu quân khi trời tối. Phong trào Hướng đạo đã sử dụng điệu kèn này để viết một bài hát với ý nghĩa tương tự, báo hiệu sự kết thúc của một ngày và đã tới lúc nghỉ ngơi.

(46) Một địa danh trong loạt phim Mad Max.

(47) Tiểu thuyết của William Golding, kể về cuộc sống một nhóm trẻ bị bỏ lại trên hoang đảo và sự cạnh tranh nội bộ của chúng, qua đó tác giả thể hiện quan điểm về bản tính thiện ác của con người.

(48) Một vùng thảo nguyên rộng lớn ở phía Bắc Tanzania với hệ sinh thái tự nhiên phong phú. Nơi đây được nhiều người cho là cái nôi của loài người.

(49) Một loại kẹo dẻo nổi tiếng tại Mỹ.

(50) Nguyên tác là “theme restaurant” - nghĩa là một nhà hàng với nội thất được bài trí theo một phong cách hoặc chủ đề nhất định, phục vụ cho mục đích giải trí là chính thay vì ẩm thực.

(51) Baker” trong tiếng Anh vừa có thể là họ của một người, vừa có thể mang nghĩa “thợ làm bánh”.

(52) Linh vật quảng cáo của công ty Pillsbury chuyên cung cấp đồ làm bánh.

(53) Mọi lỗi chính tả đều do cố ý để mô phỏng bản gốc.

(54) Mardi Gras (Thứ Ba Béo) và Carnival là những lễ hội lớn trong năm để đánh dấu sự bắt đầu của Mùa Chay đối với người theo Cơ Đốc giáo. Những lễ hội này thường được tổ chức với các buổi tiệc tùng và những đoàn vũ công hóa trang diễu hành rất lớn. Trái ngược với lễ Halloween, Mardi Gras và Carnival không được tổ chức trên toàn nước Mỹ.

(55) Loại gương mà từ một phía sẽ nhìn xuyên suốt sang bên kia, trong khi bên còn lại chỉ thấy ảnh phản chiếu của mình.

(56) Đại nhạc hội lớn diễn ra trong nhiều ngày đầu tiên ở Mỹ, theo phong cách hippie.

(57) Còn gọi tắt là KKK - một hội kín nổi tiếng ở Mỹ với tư tưởng cực đoan da trắng thượng đẳng, bài trừ người Do Thái và da màu.

(58) Sân vận động nổi tiếng diễn ra giải chung kết bóng bầu dục Mỹ.

(59) Second Life: Thế giới ảo 3D mà trong đó người dùng có thể kết nối và trò chuyện với những người khác từ khắp nơi trên thế giới. Về cơ bản nó giống một trò chơi nhập vai trực tuyến, nhưng ở đây không có bất kỳ một câu chuyện mâu thuẫn hay mục tiêu gì được đưa ra cả. Tất cả đều phụ thuộc vào tương tác giữa người dùng với nhau.

(60) Một mạng trò chơi điện tử trực tuyến.

(61) Omaha là một trong 5 đoạn bờ biển ở Normandy được quân Đồng Minh chọn làm điểm đổ quân vào ngày 6/6/1944. Đây là cuộc đổ bộ đường biển lớn nhất trong lịch sử, mở đầu chiến dịch tại chiếm lại Tây Bắc Âu từ tay quân Phát xít, đóng góp vào chiến thắng của quân Đồng Minh ở Mặt trận phía Tây.

(62) Đạo diễn nổi tiếng người Mỹ. Ông đã dùng tàu ngầm để khám phá xác tàu Titanic và sử dụng những đoạn phim quay được trong bộ phim nổi tiếng cùng tên.

(63) Hình thức bán đồ cũ tại nhà phổ biến ở các gia đình Mỹ.

(64) Supernanny - Một chương trình truyền hình thực tế tại Anh với sự tham gia của bảo mẫu chuyên nghiệp Jo Frost.

(65) The Dog Whisperer - Chương trình truyền hình thực tế tại Mỹ với sự tham gia của nhà huấn luyện chó chuyên nghiệp Cesar Millan.

(66) Con tàu vũ trụ chính và là bối cảnh cho loạt phim Star Trek.

(67) Trò chơi điện tử mà trong đó người chơi sẽ sử dụng những khối hộp khác nhau để xây dựng, tương tự với trò Lego ngoài thực tế.

(68) Hai series phim truyền hình nổi tiếng của Mỹ.

(69) “Achievement Unlocked” là một cụm từ phổ biến trong các trò chơi điện tử. Khi đạt được những mốc thể hiện khả năng do nhà sản xuất đặt sẵn, người chơi sẽ được vinh danh là đã “mở khóa thành công” một thành tựu. Ở một số trò chơi, việc “mở khóa” này sẽ giúp cho người chơi tiếp cận được với nhiều tài nguyên hơn.

(70) Siêu robot trong loạt phim hoạt hình Voltron - Defender of the universe. Siêu robot này được ghép lại từ nhiều robot nhỏ hơn do các nhân vật người điều khiển. Tại Việt Nam, họa sĩ Hùng Lân đã phóng tác ra bộ truyện tranh Dũng sĩ Hesman dựa vào loạt phim này.

(71) Thành ngữ “The squeaky wheel gets the grease” trong tiếng Anh là để chỉ việc một vấn đề nổi cộm sẽ gây được sự chú ý, hoặc còn có nghĩa khác là những kẻ nào than vãn càng lớn thì sẽ càng được chú ý tới và được chăm chút.

(72) Ý của câu này nghĩa là, vấn đề gì càng nổi cộm sẽ càng dễ bị xử lý trước.

(73) Christopher Hitchens là một nhà chỉ trích tôn giáo nổi tiếng.