Chương mười lăm

Bạn không thể Amazon tốt hơn Amazon

Ngày hôm sau, tôi trở về phòng chứa đồ, cảm giác như vừa được lột xác. Tôi dán mắt vào tờ giấy trắng dán trên tường. Không còn điều gì quan trọng hơn bảy từ được viết nguệch ngoạc trên tờ giấy tại thời điểm đó trong đời tôi: KHÔNG NGƯỜI ĐẠI DIỆN, KHÔNG BILL GATES.

Không có người đại diện, tôi không thể có được hợp đồng xuất bản. Không có hợp đồng xuất bản, tôi không thể tiếp cận Gates. Từ ngày bắt đầu cuộc hành trình này, tôi đã cảm thấy lời khuyên của Bill Gates chính là Chén Thánh, vì vậy trong mắt tôi, sứ mệnh sẽ không thể hoàn thành nếu thiếu ông ấy.

Tôi ngồi tại bàn, kiểm tra email, và dĩ nhiên, lại thêm một thư từ chối. Tôi lấy bút và gạch một đường ngang qua tên người đại diện đó trong danh sách. Giờ đây, tôi đã gạch đi 19 trong số 20 cái tên.

Tôi nhìn vào chồng sách ngất ngưởng về quy trình xuất bản. Tôi đã làm theo từng từ từng chữ mà những cuốn sách này chỉ dẫn. Tôi làm tất cả những gì mà các tác giả sách bán chạy nhất khuyên tôi làm.

Tại sao mọi thứ lại không hiệu quả?

Tuy nhiên, sự từ chối lần này khác với những lần còn lại. Nó không còn khiến tôi đau đớn như trước. Khi tôi gạch một đường qua cái tên đó, tôi cảm giác như mình đang gạch một đường trong danh sách này. Tôi không còn cần nó nữa. Giờ đây, tôi đã có Miki và Ben.

Tôi gọi điện cho Miki để hỏi xem liệu lời đề nghị của cô ấy có phải là thật hay không.

“Cậu đùa à?” cô ấy nói. “Dĩ nhiên rồi! Người đại diện của tôi sẽ rất thích cậu. Đến New York đi!”

“Khi nào em có thể…”

“Cậu đặt vé máy bay luôn đi. Khỏi cần đặt khách sạn. Cậu sẽ ngủ ở một phòng trống trong căn hộ của tôi.”

Khi tôi gọi điện cho Ben, anh ấy cũng nói sẽ sắp xếp một cuộc gặp cho tôi với người đại diện của anh ấy.

Tôi mua vé máy bay đến New York, và ngày hôm sau, ngay trước khi đi, tôi xé danh sách người đại diện dán trên tường phòng chứa đồ xuống và định ném nó vào sọt rác. Tôi không biết tại sao, nhưng trực giác lại mách bảo tôi làm điều ngược lại, thế là tôi gập danh sách và nhét vào túi.

Sau khi tới sân bay JFK, tôi nhảy lên một chiếc taxi và chạy thẳng đến tiệm pizza của Miki ở West Village. Ngay sau khi tôi đặt chiếc túi vải vào phòng nghỉ, Miki kéo tôi ngồi xuống và vào thẳng vấn đề.

“Cho đến nay cậu đã nói chuyện với những người đại diện nào?”

Giờ thì tôi biết lý do tại sao mình không ném tờ danh sách đi. Tôi lôi nó ra khỏi túi áo. Miki chỉ vào cái tên đầu danh sách: “Tại sao chỉ có mỗi tên này chưa gạch?”

“Ồ, đó là người đại diện mà em muốn nhất. Cô ấy đã đại diện cho 23 cuốn sách bán chạy nhất New York Times. Trụ sở văn phòng ở San Francisco, có những hợp đồng khổng lồ với những nhà xuất bản lớn, và…”

“Tôi hiểu rồi, tôi hiểu rồi. Nhưng tại sao cậu không gạch tên cô ấy?”

“Em đã nói chuyện với một trong những nhà văn mà cô ấy đại diện, và khi em nhờ ông ấy giới thiệu, ông ấy nói rằng đừng phí sức tiếp cận. Người đại diện này không đại diện cho cuốn sách đầu tiên của ông, không đại diện cho cuốn sách đầu tiên của Tim Ferriss, và em thậm chí còn không thể tiếp cận được những người đại diện kém danh tiếng hơn, em nào có tiếng tăm gì đâu? Em lạc quan, nhưng không ảo tưởng…”

“Chúng ta không có thời gian cho thất bại,” Miki nói.

Cô ấy nắm lấy cánh tay tôi và kéo ra cửa.

“Đi thôi, đi thôi, đi thôi!” cô ấy nói. “Còn một tiếng nữa là đến giờ cao điểm của buổi tối rồi.”

Miki kéo tôi len qua dòng khách bộ hành trên những con phố đông đúc ở Manhattan, băng qua ngã tư, nhảy qua trước mũi hàng dài xe đang bấm còi inh ỏi. Khi chúng tôi đến tòa văn phòng của người đại diện, Miki đẩy tung cánh cửa, đi nhanh qua quầy lễ tân và chạy vào hành lang. Một người trợ lý với mái tóc chải khéo léo che cái đầu hói nhảy dựng lên và phất tay nói lớn: “Miki! Đợi đã! Cô không có hẹn trước!”

Miki gần như đạp tung cửa phòng người đại diện rồi đẩy tôi vào, tôi nhìn thấy người đại diện của cô ấy, ngồi sau một cái bàn lộn xộn giấy tờ, điện thoại gác bên tai. Mặt cô ấy bỗng trở nên trắng bệch. Giấy tờ nằm rải rác quanh phòng. Sách xếp thành chồng trên sàn.

“Dừng ngay việc cô đang làm lại,” Miki nói. “Tôi cần 10 phút.”

Người đại diện lầm bầm gì đó trong điện thoại rồi dập máy.

“Alex, ngồi xuống đi,” Miki nói, tay chỉ vào chiếc trường kỷ. “Kể cho cô ấy nghe về cuốn sách của cậu.”

Tôi bắt đầu bài giới thiệu, phun ra từng sự thật, từng số liệu thống kê và từng ý tưởng tiếp thị mà tôi có, hệt như những gì mà các tác giả tôi nói chuyện đã khuyên. Tôi kể bằng tất cả nhiệt huyết của mình, và đến cuối cuộc gặp gỡ, Miki nói với người đại diện của mình rằng cô ấy phải làm việc với tôi và người đại diện của cô ấy gật đầu.

“Nghe rất hay!” cô ấy nói. “Alex, hãy gửi đề xuất của cậu cho tôi. Tôi sẽ đọc nó và trả lời sớm nhất có thể.”

Tôi đi ra khỏi tòa nhà văn phòng, cảm thấy vô cùng phấn khích. Vỉa hè thành phố New York vẫn ồn ào như thường lệ, nhưng trong một khoảnh khắc, mọi tiếng ồn dường như tan biến.

“Em trai, bắt đầu thôi!” Miki hò reo. Cô ấy đã đi được nửa dãy nhà, bước chân càng lúc càng nhanh. Tôi phải chạy mới có thể bắt kịp.

“Em không biết làm gì để cảm ơn chị cho hết,” tôi nói với theo cô ấy.

“Đừng suy nghĩ nhiều,” cô ấy nói. “Khi tôi còn trẻ, từng có một nhóm doanh nhân ngoài 30 tuổi kéo tôi vào vòng bảo hộ của họ và giúp tôi những điều tương tự như vậy. Đây là cách thế giới vận hành. Đó là vòng quay cuộc đời.”

Một ngày sau, vòng quay tiếp tục lăn bánh. Tôi được hộ tống đi qua sàn nhà đá hoa cương lấp lánh ở William Morris Endeavor, một trong những đơn vị môi giới tài năng quyền lực nhất thế giới. Tôi cảm giác như tất cả mọi người mà tôi lướt qua tại đại sảnh đều biết Ben là người sắp xếp cuộc gặp này. Cuốn sách của Ben đã lọt vào danh sách sách bán chạy trên tờ New York Times vài tháng trước, vì vậy anh ấy không cần đạp bất kỳ cánh cửa nào.

Người đại diện của Ben đứng lên và chào đón tôi một cách nồng hậu. Văn phòng của cô ấy rất thoáng đãng và có tầm nhìn hướng ra phía đường chân trời. Chúng tôi ngồi trên trường kỷ, tôi bắt đầu bài giới thiệu, và bởi vì cuộc gặp với người đại diện của Miki diễn ra quá tốt đẹp, tôi đi sâu hơn vào hướng tiếp cận của mình: Tôi đưa vào nhiều số liệu thống kê hơn, trình bày thêm nhiều kết luận thực tế hơn và tập trung hơn vào các ý tưởng tiếp thị sản phẩm. Tôi nói chuyện với người đại diện của Ben hơn một tiếng đồng hồ, và đến cuối, cô ấy cũng bảo tôi gửi đề xuất của mình. Tôi cảm giác như những cuộc gặp này không thể tốt đẹp hơn.

Ngày hôm sau, tôi bay về Los Angeles với cảm giác chiến thắng. Khi bước vào phòng chứa đồ, tôi nhìn thấy tòa tháp sách khổng lồ trên bàn và muốn hôn nó như cách một cầu thủ khúc côn cầu hôn chiếc cúp Stanley.

Một tuần sau, tôi gửi email nhắc lại cho người đại diện của Miki và Ben. Không có hồi âm nào từ người đại diện của Miki, nhưng vài ngày sau đó, người đại diện của Ben gọi cho tôi.

“Alex, tôi rất thích cuộc gặp với cậu. Và tôi nghĩ rằng cậu rất tuyệt. Nhưng…”

Luôn luôn có chữ nhưng.

“… nhưng tôi không nghĩ chúng ta sẽ hợp nhau. Tuy nhiên, tôi biết một người ở đây rất phù hợp với cậu.”

Cô ấy giới thiệu tôi cho một đồng nghiệp ở William Morris. Tôi gọi điện cho đồng nghiệp của cô ấy, bắt đầu bài giới thiệu, và vì lý do nào đó, cô ấy nói đồng ý ngay lập tức. Tôi để điện thoại ở chế độ tắt tiếng và reo mừng thật to. Tôi cảm giác như bức tường chắn lối đến với Bill Gates dường như đã nổ tung.

Cơn rung chấn lại kích ngòi thêm một kíp nổ khác. Ngay hôm sau, một nhà văn khác mà tôi quen giới thiệu cho tôi một người đại diện khác ở William Morris và người đó cũng đồng ý ngay tại chỗ.

Tôi đặt vé máy bay trở lại New York để gặp trực tiếp hai người đại diện của William Morris. Tôi không hiểu tại sao người đại diện của Miki vẫn chưa trả lời, vì cô ấy dường như đã tỏ thái độ khá ưng ý. Nhưng dù sao đi nữa, cũng đã đến lượt tôi quyết định.

Vài ngày sau, tôi bước ra khỏi tàu điện ngầm ở New York. Cảm nhận ánh nắng hè ấm áp nhảy nhót trên mặt, tôi thò tay vào túi để kiểm tra điện thoại. Một email mới gửi đến từ một người đại diện của William Morris, thay mặt cả hai bọn họ gửi cho tôi. Bức email viết: Alex thân mến, chúng tôi rất tiếc phải thông báo với cậu rằng chúng tôi phải hủy bỏ đề nghị của mình.

Sự thật là, cả hai người đại diện đó đều là người mới, và bởi vì cả hai đều mời tôi cộng tác, họ đã cùng gặp sếp của mình để thảo luận cách giải quyết. Quyết định đưa ra là cả hai cùng hủy đề nghị với tôi – cấp trên của họ nói tôi không đáng để họ lãng phí thời giờ.

Tôi đứng chôn chân tại chỗ. Tôi chưa từng cảm thấy mình vô dụng đến vậy. Trong khoảnh khắc đó, tôi nhận ra rằng nếu tôi không phù hợp với 19 người đại diện trong danh sách, nếu như tôi không phù hợp với hai người đại diện mới kia, thì người đại diện của Miki cũng không đời nào nhận lời tôi. Cô ấy chỉ tốt với tôi trong cuộc gặp để làm Miki hài lòng, không phải vì cô ấy muốn làm việc với tôi. Tôi chẳng là gì cả. Tôi chẳng là ai hết. Tôi thậm chí không đáng để người ấy gửi lại một câu trả lời đàng hoàng.

Tôi đến căn hộ của Miki, hoàn toàn sụp đổ. Tôi lôi tờ danh sách người đại diện và nhìn bảy từ ở dòng trên cùng, nó cũng đang chằm chằm nhìn lại tôi: KHÔNG NGƯỜI ĐẠI DIỆN, KHÔNG BILL GATES. Tôi vò mảnh giấy trong tay và ném nó vào tường.

Một tiếng sau, tôi vẫn đang nằm bẹp trên trường kỷ thì chuông điện thoại chợt reo. Nhưng tôi không còn tâm trạng đâu mà trả lời. Tôi liếc nhìn màn hình và thấy người gọi là cậu bạn Brandon của tôi. Tôi nhấc máy và kể hết mọi chuyện vừa xảy ra cho cậu ấy.

“Tiếc cho ông quá,” cậu ấy nói. “Ông tính làm gì tiếp theo?”

“Tôi còn có thể làm gì được chứ. Tôi đã làm tất cả những gì mà các nhà văn khác khuyên. Tôi làm theo mọi chỉ dẫn trong những cuốn sách mình đã đọc. Tôi không bỏ qua một hạt cát nào hết.”

Brandon im lặng. Rồi cậu ấy nói: “Ồ, vậy có lẽ ông nên thử một hướng tiếp cận mới. Tôi đã đọc câu chuyện này rất lâu rồi, lâu đến mức tôi không còn nhớ đã đọc nó ở đâu, vì thế ai mà biết nó có thật không, nhưng bài học rút ra thì khá là quan trọng.”

“Tôi biết ông đang cố giúp tôi, nhưng tôi không có tâm trạng để nghe ông kể về một cuốn sách khác.”

“Ông phải nghe chuyện này.”

Tôi rên rỉ.

“Mất có mấy giây thôi,” Brandon nói. “Thế này nhé, câu chuyện diễn ra vào khoảng năm 2000. Mạng Internet khi ấy đang bùng nổ và Amazon không ngừng tiêu diệt các đối thủ thương mại điện tử khác. Lúc đầu, ban quản trị của Walmart không để tâm nhiều, nhưng sau đó sự phát triển của Amazon bắt đầu ảnh hưởng đến doanh thu của họ. Ban quản trị của Walmart bắt đầu thấy hoang mang. Họ quyết định họp khẩn. Họ tuyển thêm người, sa thải nhân viên và lôi kéo ngày càng nhiều kỹ sư kỹ thuật, đổ rất nhiều công sức vào việc xây dựng trang web. Nhưng mọi thứ đều không đem lại hiệu quả gì. Thế là họ lại tìm đủ mọi cách để biến mình trở thành Amazon: bắt chước các chiến lược của Amazon, bắt chước công nghệ của đối thủ và thậm chí đổ nhiều tiền hơn nữa. Tuy nhiên, vẫn chẳng có gì thay đổi.”

“Người anh em, chuyện này thì liên quan gì đến tôi?”

“Cứ nghe đi đã,” Brandon nói. “Rồi một ngày, người lãnh đạo mới của Walmart bước vào văn phòng. Bà ấy nhìn quanh và hiểu ngay chuyện gì đang diễn ra. Ngày hôm sau, bà treo một biểu ngữ khổng lổ ngay trong văn phòng. Không lâu sau đó, thị phần của Walmart tăng vọt. Tấm biểu ngữ chỉ có một câu: “KHÔNG THỂ AMAZON TỐT HƠN AMAZON.”

Brandon dừng lại để tôi có thời gian hiểu câu chuyện.

“Ông không hiểu à?” cậu ấy nói. “Ông chính là Walmart.”

“Gì cơ?”

“Ngay từ khi bắt đầu tìm kiếm người đại diện, tất cả những gì ông làm là học theo chiến thuật của người khác. Ông giới thiệu ý tưởng với những người đại diện này như thể ông cũng có những thế mạnh giống như Tim Ferriss, nhưng ông không có nền tảng như anh ấy. Ông không có uy tín mà anh ấy có. Hoàn cảnh của ông hoàn toàn khác biệt. Ông không thể Ferriss tốt hơn Tim Ferriss.”

Nghe cay thật… nhưng cậu ấy nói đúng.

Kể từ khi còn nằm ườn trên giường ở phòng ký túc, tôi đã luôn bị ám ảnh với việc phải học hỏi con đường của những người thành công khác. Mặc dù đó là một phương pháp tốt, nhưng tôi nghĩ tôi không thể giải quyết mọi vấn đề của mình theo cách đó. Tôi không thể “cắt” rồi “dán” chiến thuật của người khác vào tình huống của mình và kỳ vọng nó sẽ hiệu nghiệm như thế. Chiến thuật của họ hiệu nghiệm với họ bởi vì chúng là của họ. Nó dựa vào thế mạnh của họ và hoàn cảnh của họ. Tôi chưa từng một lần tự nhìn lại bản thân và suy nghĩ về thế mạnh hay hoàn cảnh của mình. Điểm nào của Alex khiến không ai có thể tốt hơn Alex? Mặc dù vẫn cần phải học hỏi con đường thành công của người khác, nhưng cũng có những lúc bạn phải tập trung vào xây dựng điều khiến mình trở nên độc nhất vô nhị. Và để có thể làm được việc đó, bạn cần phải biết điều gì khiến bạn chính là bạn.

Đến tận khuya hôm đó, tôi vẫn trằn trọc không sao ngủ được. Tôi cứ lăn qua lăn lại, trăn trở về câu chuyện mà Brandon đã kể cho tôi.

Bạn không thể Amazon tốt hơn Amazon…

Thời gian cứ thế trôi đi. Nhưng tôi không thể dừng suy nghĩ. Vào khoảng 3 giờ sáng, tôi trèo ra khỏi giường và đi đến góc phòng. Tôi tìm thấy danh sách người đại diện nhàu nát. Tôi mở nó ra và nhìn vào cái tên đầu tiên trong danh sách: người đại diện danh tiếng ở San Francisco.

Mặc kệ đi. Tôi chẳng có gì để mất cả.

Tôi với lấy máy tính và bắt đầu viết email cho cô ấy. Nhưng thay vì nói những điều giống hệt với các đại diện khác, tôi chỉ viết về lý do tôi tin tưởng vào sứ mệnh của mình. Tôi nói với cô ấy rằng tôi phát ốm với ngành xuất bản và mệt mỏi với việc giả vờ đi theo khuôn mẫu. Tôi kể cho cô ấy nghe câu chuyện của mình và liên tục nói với cô ấy vì sao tôi nghĩ hai chúng tôi có thể cùng nhau thay đổi thế giới. Trên thanh tiêu đề, tôi viết “Dòng suy nghĩ tỉnh táo lúc 3 giờ sáng”, và khi đọc lại bức email, tôi cảm giác như mình vừa viết một bức thư tình tuổi mới lớn, nhưng dù sao thì tôi vẫn ấn gửi nó.

Tôi không kỳ vọng sẽ nhận được hồi âm. Một ngày sau đó, cô ấy trả lời.

“Gọi điện cho tôi.”

Rồi tôi gọi, và cô ấy đề nghị làm người đại diện cho tôi ngay lập tức.