Chương hai mươi bảy

Cánh cửa thứ ba

HAI THÁNG SAU, PHÒNG CHỨA ĐỒ

Tôi cảm giác như mình đang mắc kẹt trong cơn ác mộng cũ. Một lần nữa, tôi ngồi gục xuống bàn, hai tay ôm lấy đầu.

Không đùa chứ…

Trong lần gặp gỡ đầu tiên với vị Chánh văn phòng của Gates ở TED, ông ấy không những nói rằng Gates sẽ tham gia phỏng vấn, mà còn nói sẽ giúp tôi có được cuộc phỏng vấn với Warren Buffett. Gates và Buffett là bạn rất thân, vì vậy nếu có ai đó có thể lay chuyển Buffett, người ấy chỉ có thể là Gates. Vị Chánh văn phòng rốt cục cũng liên hệ với văn phòng của Buffett, và tôi không biết chuyện gì đã xảy ra nhưng vị Chánh văn phòng sau đó đã gửi cho tôi bức email sau:

Xin đừng gọi điện thoại đến văn phòng của Warren nữa. Cảm ơn…

Tôi bàng hoàng, không thể nào tin được. Không những câu trả lời là không, mà chính bởi sự kiên trì của mình, tôi đã bị liệt vào sổ đen.

Chẳng có cuốn sách kinh doanh nào từng nói về điều này. Không có câu châm ngôn nào từng nhắc nhở tôi về sự nguy hiểm của việc quá kiên trì. Tôi cũng chưa từng một lần dừng lại và tự hỏi: “Tôi có phải là loại người mà người khác muốn giúp đỡ không?” Thay vào đó, tôi cứ liên tục gọi điện cho trợ lý của Buffett hết tuần này qua tuần khác. Và sau hàng tháng trời bị từ chối, tôi vẫn bay đến Omaha và gửi cho cô ấy một chiếc giày kỳ cục. Tôi quá ám ảnh với việc đạt được mục tiêu của mình nên hoàn toàn không nhận ra ấn tượng của người khác về mình như thế nào. Tôi chôn mình xuống một cái hố sâu đến mức ngay cả Bill Gates cũng không kéo ra được.

Lẽ ra tôi phải học được sự nguy hiểm của việc quá kiên trì từ lâu, khi tôi làm phiền Tim Ferriss với 31 bức email. Ferriss không muốn dính dáng gì đến tôi. Anh ấy đồng ý phỏng vấn chỉ vì “tay trong” của tôi ở DonorsChoose đã tác động. Mặc dù vậy, vì Ferriss đồng ý, tôi lại coi đó là một chiến thắng. Chỉ đến bây giờ, khi thất bại với Buffett, tôi mới dành thời gian để suy ngẫm lại. Cuộc sống sẽ không ngừng đánh bạn với cùng một bài học cho tới khi bạn chịu lắng nghe.

Và chắc chắn rằng tôi đã không lắng nghe rất nhiều bài học, bởi vì Buffett không phải là vấn đề cuối cùng. Kể từ khi rời văn phòng của Bill Gates, tôi cũng gửi thêm nhiều lời mời phỏng vấn và thậm chí nhận được nhiều lời từ chối hơn từ Lady Gaga, Bill Clinton, Sonia Sotomayor, Michael Jordan, Arianna Huffington, Will Smith, Oprah Winfrey – và khi tôi kết nối lại với Steven Spielberg, ông ấy thậm chí cũng nói không.

Tôi đã nghĩ rằng lời từ chối của Spielberg chắc hẳn có nhầm lẫn. Khi chúng tôi gặp nhau lần đầu, ông ấy đã nhìn vào mắt tôi và bảo tôi liên hệ lại với ông ấy. Thế là một người bạn ở Summit đã giới thiệu tôi với vị đồng chủ tịch của công ty sản xuất truyền hình của Spielberg để tôi có thể trực tiếp giải thích tình hình. Vị đồng chủ tịch chuyển lời mời của tôi, nhưng câu trả lời của Spielberg vẫn là không. Vị đồng chủ tịch thử những cách khác, gửi lời mời lần thứ hai, rồi thứ ba. Kết quả vẫn luôn là không.

Chuyện quái quỷ gì đang xảy ra vậy?

Tôi đóng sập máy tính và ra khỏi phòng chứa đồ, không gian chật chội thậm chí còn khiến tôi ngột ngạt hơn. Tôi rút điện thoại ra và nhắn tin cho Elliott.

Em cần lời khuyên. Anh có đó không?

Điện thoại của tôi reo lên trước khi tôi kịp đặt nó xuống.

“Nhanh thật đấy,” tôi nói.

“Dĩ nhiên là nhanh rồi,” Elliott trả lời. “Có chuyện gì vậy?”

“Em đang phát điên. Chánh văn phòng của Bill Gates bảo em tạo đà, vậy nên em đã tạo đà. Malcolm Gladwell viết về điểm bùng phát, và em nghĩ mình đã chạm tới điểm bùng phát. Em nghĩ rằng sau khi em phỏng vấn Bill Gates thì mọi thứ sẽ diễn ra suôn sẻ. Nhưng mà tình hình vẫn không hề khá hơn.”

“Cậu là đồ ngốc. Cậu đã đặt câu hỏi ngu ngốc đó khi chúng ta gặp nhau lần đầu và anh đã nói với cậu rằng không có điểm bùng phát nào cả. Tất cả đều là sự kết hợp của những bước nhỏ.”

Tôi liền im lặng. Anh ấy quả thật đã nói vậy.

“Điểm bùng phát chỉ xuất hiện khi nhìn lại,” Elliott nói thêm. “Cậu không cảm nhận được nó trong khó khăn. Việc của một doanh nhân là thúc đẩy, chứ không phải bùng phát.”

“Được rồi, em hiểu rồi,” tôi nói. “Nhưng anh có biết điều gì khiến em bực nhất không? Tất cả những lời từ chối đều toàn mấy câu sáo rỗng. Họ nói với em: Ồ, chúng tôi rất thích việc cậu đang làm! Thật không may là lịch làm việc của chúng tôi đã kín mít. Dĩ nhiên em biết họ rất bận. Nhưng Bill Gates cũng bận. Nếu ông ấy thực sự muốn làm việc đó, ông ấy sẽ dành thời gian cho nó. Em nên làm gì khi không chỉ bị từ chối, mà thậm chí họ còn không nói cho em biết lý do thực sự?”

“Người anh em, đó là câu chuyện của cuộc đời anh. Anh gọi chúng là những lời từ chối nhảm nhí. Anh nhận được chúng đến cả nghìn lần một tuần. Cậu cần phải xây dựng một đường ống để khi nhận được một lời từ chối nhảm nhí từ ai đó, cậu vẫn còn 30 người khác để tiếp tục.”

“Cậu có muốn biết tại sao đường ống lại hiệu quả không?” Elliott tiếp tục. “Một năm rưỡi trước, khi cậu gửi email ngẫu nhiên cho anh để hỏi xin lời khuyên, cậu không hề biết là một tháng trước đó anh đã dự định tìm một người để dạy dỗ trong năm mới.”

Tôi bàng hoàng.

“Thật điên rồ, phải không? Cậu chắc chắn chẳng có cách nào biết được điều đó. Ý anh là anh chắc chắn rằng mình không phải là người đầu tiên mà cậu gửi email để hỏi lời khuyên. Cậu hẳn đã hỏi hàng tá người, và bởi vì một yếu tố khách quan mà cậu không thể đoán trước được, một trong những yếu tố đó đã mang lại hiệu quả. Cậu không có cách nào để có thể biết được chuyện gì đang diễn ra trong cuộc sống của những người trong đường ống của cậu. Cậu không thể đoán được tâm trạng hay cảm xúc của họ. Tất cả những gì cậu có thể làm là kiểm soát nỗ lực của chính mình.”

“Nhưng giả dụ như tất cả 30 người trong đường ống của em đều tắc thì sao?”

“Thì cậu phải làm hai việc. Một, nghĩ lớn hơn. Và hai, nghĩ khác đi.”

“Thôi nào anh. Cho em gợi ý nào cụ thể hơn đi.”

“Anh không thể cho cậu câu trả lời trọn vẹn, nhưng anh sẽ cho cậu một ví dụ. Lần tổ chức hội thảo Summit tại Washington, D.C, bọn anh không thể tìm được bất kỳ ai phụ trách bài nói về chủ đề chính. Mọi người đều bận. Blake Mycoskie của Toms nói anh ấy không thể đến. Mọi thứ đúng là một thảm họa tồi tệ. Vì vậy, bọn anh phải nghĩ lớn hơn: Bill Clinton. Rồi sau đó nghĩ khác đi: Bọn anh tổ chức một sự kiện gọi vốn cho quỹ của ông ấy, vì vậy ông ấy đã phải đến. Sau khi ông ấy đồng ý, bọn anh gọi điện cho Russell Simmons – người từng từ chối trước đó – và hỏi liệu ông ấy có thể đảm nhiệm phần giới thiệu Bill Clinton không, thế là ông ấy liền đồng ý. Sau đó, bọn anh lên kế hoạch sao cho trùng khớp với lịch trình công tác của Ted Turner ở D.C. Bằng cách làm việc đó, cộng thêm việc Bill Clinton xác nhận tham gia, Ted Turner đã đồng ý. Blake Mycoskie vẫn nói rằng anh ấy có kế hoạch khác, vì vậy bọn anh đã đổi sang mời anh ấy chủ trì phần hỏi đáp với người hùng của anh ấy, và bọn anh biết người đó là Ted Turner. Bùm! Giờ thì Blake cũng xác nhận tham gia. Cậu chỉ cần cho người khác một đề nghị mà họ không thể từ chối.”

Một ý tưởng chợt loé lên trong tôi. “Em băn khoăn không biết liệu…”

“Được.”

“Em đang định nói rằng, em băn khoăn không biết liệu…”

“Được. Được, được, được. Bất kể cậu định nói gì, câu trả lời vẫn luôn là được. Không ai muốn làm những thứ vụn vặt. Cậu cần phải nghĩ lớn hơn và nghĩ khác đi. Đừng có nói ‘không biết liệu’ cả đời. Hãy biến nó thành hiện thực.”

MỘT TUẦN SAU, CENTRAL PARK, THÀNH PHỐ NEW YORK

Tôi kéo khóa áo khoác và đi theo Elliott len qua đám đông. Trời nhá nhem tối. Ngay trước mặt chúng tôi là một sân khấu ngoài trời được thắp sáng bằng hàng đèn sân khấu màu đỏ nham thạch. John Mayer đang ở dưới chùm ánh sáng, đeo cây đàn ghi-ta chéo vai và khuấy động những tiếng gào thét phấn khích của 60.000 người hâm mộ.

Tôi đến New York để tham dự các cuộc gặp nhằm tái khởi động công cuộc phỏng vấn và xây dựng đường ống của mình. Elliott mời tôi đến lễ hội này và giờ chúng tôi đang trên đường tiến về phía sân khấu. Khi chúng tôi đang di chuyển về phía trước, Elliott bỗng nhìn thấy một người quen, anh ấy vẫy tay và tiến về phía người đó.

Tôi lùi lại để họ có không gian riêng nói chuyện. Một phút sau, Elliott nắm vai và kéo tôi lên trước. “Matt,” Elliott nói, “cậu đã gặp Alex chưa?”

Bạn của Elliott lắc đầu, trông có vẻ không mấy quan tâm. Anh ấy khoảng 40 tuổi và có bờ vai rộng.

“Anh sẽ rất thích cậu ấy đấy,” Elliott nói. “Alex đang theo đuổi dự án bao hàm tất cả những gì anh đang đại diện. Cậu ấy đã phỏng vấn Larry King, Bill Gates…”

Mí mắt của Matt khẽ nâng. Elliott bảo tôi kể cho Matt câu chuyện hồi thi Hãy chọn giá đúng, và khi tôi kể, Matt phá lên cười suốt cả câu chuyện. Elliott lại nói xen vào: “Alex, kể cho Matt nghe về điều mà cậu kể cho tôi đi, về ba cánh cửa ấy.”

Elliott và tôi từng nói chuyện điện thoại vài ngày trước đó khi anh ấy hỏi liệu tôi có nhận ra điểm chung nào giữa những người mà tôi đã phỏng vấn không. Tôi nói với anh ấy rằng mình cảm giác giữa họ có một điểm tương đồng khá buồn cười.

Tất cả những người mà tôi đã phỏng vấn đều đối xử với cuộc sống, công việc và thành công theo cách tương tự nhau. Trong mắt tôi, nó giống như việc đi vào một câu lạc bộ đêm. Luôn luôn có ba cách để vào trong.

“Có Cánh cửa thứ nhất,” tôi nói với Matt, “cửa chính, nơi hàng dài người xếp hàng, vòng vèo qua dãy nhà. Đó là nơi 99% đều chờ đợi, hy vọng đến lượt mình đi vào.”

“Rồi đến Cánh cửa thứ hai, cửa VIP. Đó là cánh cửa mà các tỷ phú, người nổi tiếng và những người sinh ra trong thế giới đó đi qua.”

Matt gật đầu.

“Trường học và cả xã hội dẫn dắt niềm tin của bạn rằng đây là hai cách duy nhất để đi vào. Nhưng trong suốt mấy năm qua tôi nhận ra rằng, luôn có, luôn luôn có… Cánh cửa thứ ba. Đó là lối vào mà bạn phải rời khỏi hàng, chạy vào ngõ hẻm, đập cửa cả trăm lần, cạy mở cửa sổ, lẻn qua nhà bếp – luôn luôn tồn tại một con đường. Đó là cách Bill Gates bán phần mềm đầu tiên của mình hay cách Steven Spielberg trở thành đạo diễn trẻ nhất trong lịch sử Hollywood, tất cả họ đều dùng…”

“… Cánh cửa thứ ba,” Matt nói, một nụ cười nở rộng trên gương mặt anh. “Đó là cách tôi luôn sống suốt cuộc đời chết tiệt của mình.”

Tôi nhìn sang Elliott đang cười toe toét.

“Alex,” Elliott nói, “cậu có biết Matt là người xây dựng mạng xã hội của Lady Gaga không?” Trước khi tôi kịp trả lời, Elliott nói thêm: “Chẳng phải cậu nói mình muốn phỏng vấn cô ấy hay sao?”

Dĩ nhiên Elliott biết rõ câu trả lời. Anh ấy chính là người giới thiệu tôi với người quản lý của Lady Gaga một năm trước. Kể từ đó, tôi đã rất cố gắng tạo dựng quan hệ với người quản lý; gặp trực tiếp ở văn phòng, email và gọi điện cho anh ấy. Nhưng mỗi khi tôi xin phỏng vấn, câu trả lời luôn là không. Chỉ mới vài tuần trước đây, anh ấy lại từ chối đề nghị của tôi một lần nữa.

Tuy nhiên, trong tất cả những ca sĩ trên thế giới, tôi vẫn cảm thấy không ai có thể đại biểu cho tinh thần của sứ mệnh tốt hơn Lady Gaga.

“Em rất vinh hạnh được phỏng vấn cô ấy,” tôi nói.

Matt nhìn tôi và gật đầu.

“Ồ phải rồi,” Matt nói. “Elliott là bạn với người quản lý của cô ấy. Tại sao không nhờ Elliott gọi điện cho anh ấy và sắp xếp nó nhỉ?”

Tôi không muốn thừa nhận rằng mình đã bị từ chối, vì vậy tôi nói rằng đó là một ý tưởng hay.

Khi John Mayer bắt đầu hát bài “Waiting on the World to Change”, Elliott trông thấy một người bạn khác và đi qua chào hỏi. Matt cùng tôi nói chuyện thêm một chút về sứ mệnh, sau đó anh ấy lấy điện thoại và cho tôi xem những bức ảnh trong thư viện ảnh trên máy. Anh ấy nghiêng màn hình về phía tôi. Trên đó là một bức hình của anh ấy với Lady Gaga, tay cô vòng qua người anh, cả hai chụp ảnh ở phía sau sân khấu của buổi biểu diễn. Matt lại tiếp tục gạt, lại là một bức ảnh khác của hai người bọn họ, lần này là trong một văn phòng. Gaga đang đứng trên bàn, hai tay giơ lên trời.

Matt tiếp tục gạt – bức ảnh của anh ấy trong giải đấu golf với Condoleezza Rice, trượt ván với Tony Hawk, rung chuông mở phiên giao dịch tại sàn NASDAQ với Shaquille O’Neal, trong hậu trường buổi biểu diễn với Jay-Z, và ngồi bên trường kỷ với Nelson Mandela.

Có một lực hấp dẫn kỳ lạ từ Matt khiến tôi cảm thấy mình đang bị cuốn vào. Tôi hỏi anh ấy đã bắt đầu sự nghiệp như thế nào và anh ấy kể cho tôi hết câu chuyện Cánh cửa thứ ba này đến Cánh cửa thứ ba khác. Sau khi bị thương trong một nhiệm vụ với đội biệt kích thuộc quân đội Mỹ, Matt quay sang thành lập quỹ phòng hộ. Từ đó, anh ấy xây dựng nền tảng công nghệ cho giao dịch điện tử, bắt đầu đầu tư vào các công ty khởi nghiệp bao gồm Uber và Palantir, sau đó nhận được một cuộc điện thoại từ 50 Cent, cơ duyên đã dẫn anh ấy đến với Lady Gaga. Chúng tôi nói chuyện suốt gần nửa tiếng cho tới khi một bàn tay vỗ lên lưng.

Elliott nói chúng tôi phải đi, vì vậy Matt và tôi trao đổi thông tin liên lạc.

“Nếu lúc nào cậu đến San Diego,” Matt nói, “hãy cho tôi biết. Cậu có thể ghé qua trang trại của tôi.”

Tôi nghe tiếng Elliott thì thầm rất nhẹ: “Khi nó ở trước mặt… hãy nắm lấy nó”, nhưng khi tôi nhìn qua, anh ấy không hề mở miệng. Giọng nói đó phát ra từ trong đầu tôi.

“Anh biết không?” tôi nói. “Thực ra thì tháng sau em sẽ tới San Diego. Em đang rất cần một chỗ ở.”

“Chốt,” Matt nói. “Chúng tôi có một nhà khách với hai phòng ngủ. Tất cả sẽ là của cậu.”