Ông Hiệu trưởng cắt ngang những tiếng nói đó.

“Ngài Asriel, ông có thứ quái quỷ gì ở đây vậy?”

“Đây là đầu của Stanislaus Grumman.” Tiếng Ngài Asriel vang lên.

Trong tiếng hét, Lyra nghe tiếng ai đó quay về phía cửa và lao ra với những tiếng kêu rời rạc và đau đớn. Cô ước có thể nhìn thấy cái họ đang nhìn.

Ngài Asriel nói: “Tôi tìm thấy xác ông ta vùi trong băng tuyết dưới Svalbard. Cái đầu đã bị làm như vậy bởi kẻ giết người. Các ngài có thể thấy những đường nét đục khắc đặc biệt. Tôi nghĩ có thể ông cũng quen với nó, thưa ông Hiệu phó. “

Giọng ông già rất chắc chắn khi ông nói: “Tôi đã nhìn thấy người Tartar làm như vậy. Đó là kỹ thuật có thể tìm thấy ở những người thổ dân Siberia và Tungusk. Từ đó, tất nhiên, nó thâm nhập sang các vùng đất Skaraeling. Tôi có thể xem xét nó gần hơn không, ngài Asriel?”

Sau một lúc im lặng, ông lại nói tiếp:

“Mắt tôi không được rõ lắm, và băng tuyết cũng hơi bẩn, nhưng có vẻ như có một lỗ thủng trên chóp sọ đúng không?”

“Đúng thế.”

“Bị khoan phải không?”

“Chính xác.”

Việc này làm dấy lên những lời thì thầm thích thú. Ông Hiệu trưởng dịch chuyển và Lyra lại có thể nhìn thấy. Ông Hiệu phó, trong vòng tròn sáng phát ra từ đèn chiếu, đang cầm một chiếc đầu phủ băng lên gần mắt, Lyra có thể thấy những thứ phía trong nó: một đống màu khó nhận ra là đầu người. Pantalaimon bay vòng quanh Lyra, sự đau đớn của nó làm ảnh hưởng đến cô.

“Này,” cô thì thầm, “hãy lắng nghe xem.”

“Tiến sĩ Grumman từng là Học giả của học viện này,” ông trưởng khoa nói với giọng kịch liệt.

“Rơi vào tay quân Tartar…”

“Nhưng đó là phía cực Bắc?”

“Chắc chúng đã tiến vào sâu hơn mức bất cứ ai có thể tưởng tư̖ng? “

“Có phải tôi nghe ngài nói ngài tìm thấy ở gần Savalbard?” ông trưởng khoa hỏi.

“Đúng vậy.”

“Liệu chúng ta có phải hiểu rằng panserbjorne có dính dáng gì vào vụ này?”

Lyra không hiểu từ này, nhưng rõ ràng các Học giả thì có.

“Không thể nào,” Học giả Cassington nói chắc nịch. “Họ không bao giờ cư xử với thái độ như vậy đâu.”

“Thế thì ngài không hiểu Iofur Raknison rồi,” Giáo sư Palmerian, người đã thực hiện rất nhiều chuyến thám hiểm đến vùng Bắc cực nói. “Tôi sẽ chẳng ngạc nhiên chút nào khi biết ông ta đã bị đưa đến những người chuyên lột da đầu theo phong tục của người Tartar.”

Lyra lại nhìn chú Asriel. Ông đang nhìn các Học giả với ánh mắt lấp lánh sự vui thích đầy vẻ châm biếm và không nói gì.

“Iofur Raknison là ai vậy?” có ai đó hỏi.

“Là vua xứ Svalbard,” Giáo sư Palmerian nói. “Vâng, đúng thế, một trong những panserbjorne. Ông ta là một kẻ đoạt ngôi, gần như vậy, dùng thủ đoạn để giành được ngai vàng, hay theo tôi hiểu là như vậy, nhưng là một nhân vật đầy quyền lực, chứ không hề ngốc nghếch, dù điệu bộ màu mè lố lăng. Ông ta có một cung điện xây bằng đá cẩm thạch nhập khẩu, tạo thành cái mà ông ta gọi trường đại học…”

“Để cho ai chứ? Những con gấu chăng?” Ai đó nói, và mọi người cười rộ.

Nhưng Giáo sư Palmerian vẫn tiếp tục. “Vì tất cả những điều đó, tôi nói cho các ngài biết là Iofur Raknison rất có thể làm chuyện này với Grumman. Hơn nữa, khi được tăng bốc, ông ta có thể cư xử rất khác thường, nếu hoàn cảnh đòi hỏi.

“Và ngài biết làm thế nào để ông ta cư xử khác đi, phải không Trelawney?” Ông Trưởng khoa hỏi với giọng nhạo báng.

“Thực sự là tôi biết. Ngài có biết ông ta muốn điều gì là trên hết không? Thậm chí hơn cả một tấm bằng danh dự? Ông ta muốn một nhân tinh! Hãy tìm cách cho ông ta một nhân tinh, và ông ta sẽ làm bất cứ điều gì cho ông.”

Các Học giả cười ầm lên.

Lyra dõi theo câu chuyện ột cách mơ hồ: những điều Giáo sư Palmerian nói chẳng có nghĩa lý gì. Bên cạnh đó, cô không còn đủ kiên nhẫn để nghe thêm bất cứ điều gì về thuật lột da đầu và Ánh Sáng Phương Bắc cũng như thứ Bụi huyền diệu kia. Nhưng cô đã thất vọng, vì Ngài Asriel đã kết thúc việc trình diễn các thành tích và các bức ảnh của mình, câu chuyện nhanh chóng chuyển sang hướng tranh cãi xem có nên đưa cho ông thêm tiền để thực hiện một chuyến thám hiểm khác không. Những lời tranh cãi qua lại, Lyra cảm thấy mí mắt nặng trĩu. Cô nhanh chóng rơi vào giấc ngủ, còn Pantalaimon cuộn người quanh cổ cô trong hình dáng yêu thích khi ngủ của nó, một chú chồn ecmin.

Cô choàng tỉnh dậy khi ai đó lay vai.

“Khẽ thôi,” chú cô nói. Tủ quần áo đã mở, và ông đang quỳ gối ở đó, quay lưng lại ánh đèn. “Họ đi hết rồi, nhưng đây vẫn có vài người giúp việc. Quay về phòng ngủ của mày ngay, và hãy cẩn thận không được hé răng một lời nào về chuyện này đấy.”

“Họ có biểu quyết cấp tiền cho chú không?” cô hỏi với giọng ngái ngủ.

“Có.”

“Bụi là gì vậy?” cô hỏi, cố gắng đứng lên sau khi đã ngồi quá lâu ở tư thế gò bó.

“Không phải việc của mày.”

“Nó thực sự liên quan đến cháu đấy,” cô nói. “Nếu chú muốn cháu làm một gián điệp trong tủ quần áo, chú phải nói cho cháu biết cháu đang thăm dò chuyện gì. Cháu xem cái đầu của người đàn ông được không?”

Bộ lông chồn ecmin trắng của Pantalaimon dựng đứng lên. Cô cảm thấy nó gãi vào cổ mình. Ngài Asriel cười nhưng nụ cười tắt rất nhanh.

“Đừng có làm ta bực mình,” ông nói, và bắt đầu đóng gói các bản dương kính vào thùng đựng mẫu vật. “Mày có theo dõi ông Hiệu trưởng đấy chứ?”

“Có ạ, ông ta tìm bình rượu trước khi làm bất cứ điều gì.”

“Tốt, nhưng ta đã làm ông ta đau đớn rồi. Hãy làm như mày được bảo và đi ngủ đi.”

“Nhưng chú sắp đi đâu vậy?”

“Trờ lại miền Bắc. Ta sẽ đi trong mười phút nữa.”

“Cháu đi cùng chú được không?”

Ông dừng tay và nhìn cô như thể đây là lần đầu tiên hai người gặp nhau. Con nhân tinh của ông ta quay sang nhìn cô với đôi mắt báo màu xanh lá cây rất to, và dưới cái nhìn chăm chú của cả hai, Lyra đỏ bừng mặt. Nhưng cô cũng nhìn lại dữ dội.

“Chỗ của mày là ở đây,” cuối cùng chú cô lên tiếng.

“Nhưng tại sao? Tại sao chỗ của cháu lại ở đây? Tại sao cháu không thể lên phương Bắc cùng chú? Cháu muốn được nhìn thấy Ánh Sáng Phương Bắc, những con gấu, băng tuyết và tất cả mọi thứ. Cháu muốn biết về Bụi. Và cả thành phố trong không khí nữa. Đó có phải là một thế giới khác không?”

“Mày sẽ không được đi cùng ta, nhóc con ạ. Hãy gạt ý nghĩ đó ra khỏi đầu đi. Thời gian này đang rất nguy hiểm. Hãy làm như mày được bảo và đi ngủ đi, nếu mày là một cô bé ngoan, ta sẽ mang về cho chiếc răng của con mooc có hình khắc của người Eskimo. Đừng có lèo nhèo thêm nữa nếu không ta sẽ nổi giận đấy.”

Con nhân tinh của ông gầm lên một tiếng hung dữ khiến Lyra chợt nhận thấy điều gì có thể xảy ra khi răng nó ngoạm vào cổ họng mình.

Lyra mím môi và nhăn mặt nhìn chú. Ông đang bơm khí khỏi chiếc bình chân không, và không để ý gì đến cô, như thể đã hoàn toàn quên mất có cô ở đây vậy. Không nói một lời nào, nhưng vừa mím môi vừa nhăn mặt, cô bé cùng con nhân tinh của mình đi ra và lên giường đi ngủ.

Ông Hiệu trưởng và ông Quản lý thư viện là bạn cũ và cũng là đồng minh, đã thành thói quen, sau mỗi bận gay cấn, họ lại làm một ly rượu brantwin và an ủi lẫn nhau. Vì thế sau khi thấy Ngài Asriel đã đi khỏi, họ đi dạo tại nhà ông Hiệu trưởng và ngồi trong phòng làm việc, buông rèm và đốt lò sưởi, các con nhân tinh của họ ngồi ở những vị trí quen thuộc, trên đầu gối hay vai chủ, và họ bắt đầu suy nghĩ xem chuyện gì vừa xảy ra.

“Ông có thực sự tin rằng hắn biết trong rượu có độc không?” ông Quản lý thư viện hỏi.

“Tất nhiên là hắn đã biết, tôi không biết vì sao, nhưng hắn đã biết, và chính hắn đã làm đổ bình rượu. Tất nhiên là hắn đã làm việc đó rồi.”

“Tha lỗi cho tôi, ông Hiệu trưởng, nhưng tôi không thể yên tâm được. Tôi không bao giờ vui vẻ với ý nghĩ…”

“Về việc đầu độc hắn?”

“Đúng, về việc giết người.”

“Khó có ai vui vẻ được với ý nghĩ đó, Charles. Vấn đề là như vậy có tồi tệ hơn là kết quả nếu không làm hay không. Được rồi, Chúa đã can thiệp, và làm chuyện đó không xảy ra. Tôi chỉ tiếc là đã làm ông cảm thấy nặng nề khi biết chuyện này.“

“Không, không.” Ông Quản lý thư viện phản đối. “Nhưng tôi ước gì ông đã nói kỹ hơn với tôi.”

Ông Hiệu trưởng im lặng một lúc trước khi lên tiếng. “Đúng vậy, có lẽ đáng ra tôi nên làm thế. Chiếc Chân-kế đã cảnh báo hậu quả kinh hoàng nếu Ngài Asriel theo đuổi nghiên cứu này. Không kể đến những việc khác, đứa trẻ sẽ bị lôi kéo vào, và tôi muốn giữ an toàn cho nó càng lâu càng tốt.”

“Liệu công việc của Ngài Asriel có gì liên quan đến luật lệ trong Kỷ luật của tòa tôn giáo không? Cái người ta gọi là Ủy ban tôn giáo ấy?”

“Ngài Asriel… không, không. Hoàn toàn ngược lại. Ủy ban tôn giáo cũng hoàn toàn không thể bác lại được Tòa án tôn giáo. Đó là một luật lệ mang tính áp đặt cá nhân, nó được điều hành bởi người nào đó không thích ngài Asriel. Ở giữa hai bọn họ, tôi thấy run rẩy, Charles ạ.”

Đến lượt ông Quản lý thư viện im lặng. Kể từ khi giáo trưởng John Calvin chuyển sang ghế giáo hoàng ở Geneva và thiết lập Kỷ luật của Tòa án tôn giáo, quyền lực của Giáo hội trở nên tuyệt đối trong tất cả các mặt của cuộc sống. Bản thân chức giáo hoàng đã bị bãi bỏ sau khi Calvin qua đời, và tam giác được thiết lập bởi tòa án, học viện và hội đồng, thường được gọi là Hội tam điểm và lớn dần lên. Những tổ chức này không phải lúc nào cũng thống nhất, đôi khi sự kình địch nổi lên giữa chúng. Phần lớn thế kỷ trước, tổ chức quyền lực nhất là Học viện của các Giám mục, nhưng trong những năm gần đây, Kỷ luật của Tòa án tôn giáo đã thế chỗ và là tổ chức có ảnh hưởng và đáng sợ nhất trong số các tổ chức Giáo hội.

Nhưng luôn có hội cho những tổ chức độc lập lớn mạnh dưới sự của một thành phần khác trong Hội tam điểm; Ủy ban tôn giáo, tổ chức ông Quản lý thư viện nói đến, là một trong số đó. Ông Quản lý thư viện không biết nhiều về tổ chức này, nhưng ông không thích sự sợ hãi mình vừa nghe thấy, và ông hoàn toàn hiểu sự lo lắng của ông Hiệu trưởng.

“Giáo sư Palmerian có nhắc đến một cái tên, ông nói sau khoảng một phút. “Barnard - Stokes phải không? Chức năng của Barnard - Stokes là gì vậy?”“

“À, đó không thuộc lĩnh vực của chúng ta, Charles ạ. Theo tôi hiểu, Giáo hội linh thiêng dạy rằng tồn tại hai thế giới: thế giới của tất cả những thứ chúng ta có thể nhìn, nghe, sờ mó, và một thế giới khác, thế giới tinh thần của thiên đường và địa ngục. Barnard và Stokes là hai… - tôi phải nói thể nào nhỉ - nhà thần học phản bội đã mặc nhiên thừa nhận sự tồn tại của rất nhiều thế giới khác như thế giới này, không phải thiên đường hay địa ngục mà là thế giới vật chất và đầy tội lỗi. Những thế giới đó ở đây, rất gần, nhưng không nhìn thấy và không đến gần được. Giáo hội thiêng liêng tất nhiên không đồng ý với ý tưởng dị giáo xấu xa này rồi, và Barnard cùng Stokes đã bị buộc phải im lặng.”

“Nhưng không may cho hội Tam điểm, dường như có những tranh cãi về toán học khá thuyết phục cho lý thuyết về thế giới này. Bản thân tôi chưa bao giờ ủng hộ cả, nhưng Học giả Cassinton nói với tôi chúng rất thuyết phục”

“Bây giờ Ngài Asriel đã chụp một bức ảnh về một trong những thế giới đó.” ông Quản lý thư viện nói. “Và chúng ta đã cấp tiền cho ông ấy đi đến thế giới đó. Tôi biết vậy.”

“Đúng vậy, có vẻ với Ủy ban tôn giáo, và những người bảo hộ quyền lực của nó nữa, Học viện Jordan là một lò ủng hộ dị giáo. Giữa Ủy ban tôn giáo và kỷ luật của Tòa án tôn giáo, tôi cần phải cân bằng, Charles ạ. Trong lúc đó, đứa trẻ vẫn tiếp tục lớn lên. Họ vẫn chưa quên con bé. Sớm muộn rồi nó cũng sẽ quan tâm đến điều đó, nó sẽ bị kéo vào dù tôi có muốn bảo vệ nó hay không.”

“Nhưng làm sao ông biết điều đó, vì Chúa? Lại chiếc Chân-kế cho biết phải không?”

“Đúng vậy. Lyra có một phần trong tất cả những chuyện này, và là phần chủ yếu. Điều mỉa mai là ở chỗ nó phải làm tất cả mọi chuyện mà không nhận ra mình đang làm gì. Nó có thể được giúp đỡ, tuy nhiên, nếu kế hoạch rượu Tokey của tôi thành công, nó đã có thể an toàn thêm chút nữa. Tôi muốn tránh cho nó một cuộc hành trình lên phương Bắc. Tôi ước gì có thể giải thích cho nó về tất cả những chuyện vừa rồi…”

“Nó sẽ chẳng nghe đâu.” Ông Quản lý thư viện nói. “Tôi biết quá rõ tính tình con bé. Cứ thử nói với nó điều gì quan trọng, nó sẽ nghe tai nọ qua tai kia trong năm phút rồi bắt đầu nhấp nhổm không yên. Nếu kiểm tra nó vào lần sau thì đảm bảo nó đã quên sạch rồi. “

“Nếu tôi nói với nó về Bụi thì sao? Ông có nghĩ nó sẽ chăm chú lắng nghe không?”

Ông Quản lý thư viện làm một tiếng động tỏ ý không tin.

“Sao nó lại phải thế chứ?” ông nói. “Tại sao một điều bí ẩn mang tính lý thuyết ở một nơi xa lắc lơ lại thu hút một đứa trẻ khỏe mạnh vô tư chứ?”

“Vì đó là điều nó sẽ phải trải qua. Một phần trong đó có cả một cuộc phản bội nặng nề.”

“Ai sẽ phản bội con bé?”

“Không, không, đó là điều đáng buồn nhất: nó sẽ là kẻ phản bội, và đó là một việc thật tồi tệ. Nó không được biết điều đó, tất nhiên, nhưng không có lý do gì nó lại không biết về Bụi. Có thể ông đã sai, Charles ạ, có thể nó sẽ thích thú lắng nghe chuyện này, nếu chúng ta giải thích cho nó một cách đơn giản. Và như thế có thể giúp ích cho nó sau này. Nhờ vậy sẽ giúp tôi bớt lo lắng hơn về con bé.”

“Trách nhiệm của người già,” ông Quản lý thư viện nói, “là lo lắng cho con trẻ. Và trách nhiệm của con trẻ là coi thường sự lo lắng của người già.”

Họ ngồi thêm một lúc nữa rồi chia tay, vì đã muộn, vì họ đều đã già và đều đang lo lắng.