Bà bảo mọi người:

- Bây giờ các ngươi đi theo ta hết, lên cung Hoàng thượng.

Bà đổi ý kiến. Sao lại đến cung Hoàng thượng. Biết đâu Ái Lan có thám tử biết có sự hiện diện của bà, hẳn cũng sẽ đến, lấy cớ đến chào bà mẹ chồng. Nếu không có lệnh, hắn không thể tự ý đến cung Thái hậu.

- Không, ta không dại gì... Ta biết hôm nay con ta có một mình, ta cho mời hắn đến đây. Sai nhà bếp làm mấy món hắn ưa thích, hắn ăn ở đây cùng với ta. Hôm nay đẹp trời cho kê bàn ra ngoài vườn, dưới bóng cây, cho gọi bọn nhạc công đến giúp vui. Hôm nay ta cho gọi bọn đào kép diễn một vở tuồng.

Bà sai bọn thái giám, a hoàn tống đạt khẩu lệnh của bà xuống các cơ quan liên hệ, cho thi hành gấp. Bà bảo người thứ phi:

- Còn con, lúc đó con ở cạnh bên mẹ, con pha trà hầu mẹ, khi nào mẹ ra lệnh con mới được nói.

- Xin tuân lệnh Thái hậu.

Mọi việc được xếp đặt xong. Một hay hai giờ sau, có tiếng kèn đồng thổi, báo tin kiệu hoàng thượng đã đến, vào trong sân sau. Bọn thái giám tíu tít quanh những chiếc bàn bọn nhạc công sửa soạn hòa tấu.

Bà Thái hậu ngồi trong cung đường, người thứ phi đứng hầu bên cạnh, đầu cúi, tay cầm chiếc quạt. Các thể nữ đứng xếp hàng cánh cung sau lưng bà.

Hoàng đế bước vào, mặc áo long cổn, vóc màu thanh thiên thêu rồng kim tuyến, đội mũ bình thiên có gù, tay cầm hốt ngọc. Đến trước mẹ, ông vua nghiêng đầu chào, không quỳ lạy vì nay là Thiên tử. Bà mẹ ngồi yên nhận lời chào, không đứng dậy. Một cuộc hội họp như thế này mang một sắc thái riêng biệt, một ẩn ý, vì nếu theo đúng lễ nghi, tất cả mọi người hiện diện, lúc Hoàng thượng đến, phải đứng dậy, cung nghinh. Các thể nữ đưa mắt nhìn nhau như thầm hỏi. Hoàng thượng làm như không để ý, ông đến ngồi trên một chiếc ngai thấp hơn phía tay mặt Thái hậu. Ông ra mặt bảo bọn cận vệ ra hết ngoài sân. Bà Thái hậu nói:

- Ta nghe nói hôm nay con có một mình. Để cho con đỡ buồn cho đến khi Hoàng hậu đến được với con, ta muốn giúp con tiêu khiển. Hôm nay mát trời, chúng ta có thể bày bàn ăn ở dưới gốc cây, trong khi các nhạc công tâu nhạc. Con chọn lấy một vở hát nào con thích để cho đào kép trình diễn. Như thế thời gian trôi qua vui vẻ.

Bà nói giọng rất âu yếm, ngọt ngào, hai mắt đầy thiện cảm nhìn con, giơ bàn tay nõn nà nắm lấy tay con.

Ông vua mỉm cười, trong lòng thấy lạ vì ông thấy lâu nay bà hay chỉ trích, tỏ vẻ rất cay nghiệt. Đáng lẽ ông từ chối lời mời của bà, nhưng vắng Ái Lan, một mình ông không chịu nổi sự cáu giận, phẫn nộ của bà. Thấy bà hôm nay, nét mặt rất tươi tỉnh, vui vẻ, ông không khỏi ngạc nhiên.

- Cám ơn mẹ, con chưa có gì để tiêu khiển cho hết ngày.

Bà Thái hậu bảo người thứ phi:

- Bưng trà mời lang quân con.

Ông vua ngẩng đầu nhìn người thứ phi, ông chăm chú nhìn không chớp mắt, nàng yểu điệu đến tên thái giám lấy chén trà, hai tay bưng lại mời vua. Hoàng thượng hỏi bâng quơ như không có người thứ phi trước mặt:

- Người này là ai?

Bà Thái hậu giả đò, làm vẻ sửng sốt:

- Thế nào, con không biết nàng là thứ phi của con ư? Đó là một trong bốn người mẹ đã chọn lựa cho con. Sao lại có thể con vẫn chưa biết bốn người đó?

Ông vua có vẻ lúng túng, lắc đầu, mỉm cười.

- Con chưa cho vời đến, chưa có dịp nào.

Bà Thái hậu mỉm cười:

- Theo phép lịch sự, con phải cho vời đến, ít nhất mỗi người một lần. Ái Lan cũng không nên ích kỉ quá, trong khi mấy người này mòn mỏi mong đợi.

Hoàng thượng không nói gì. Ông cầm chén nước, chờ cho bà Thái hậu uống trước mới uống. Người thứ phi quỳ, hai tay đỡ chiếc chén không. Ông nhìn một lúc khuôn mặt tươi như bông hồng, nước da trắng mịn, mái tóc đen lánh.

Suốt cả ngày hôm đó, bà Thái hậu gọi người thứ phi ra hầu hoàng thượng, quạt, đuổi ruồi, bưng nước trà, bánh ngọt, trong lúc ông ngồi coi hát, nàng đặt một chiếc ghế đẩu thấp dưới chân, đặt đệm bông dưới đầu gối, nàng săn sóc hầu hạ suốt ngày cho đến chiều tối. Người thứ phi đã lọt vào mắt xanh của Hoàng thượng, ngài đã cười với nàng, nàng cũng cười, nàng không bẽn lẽn, rụt rè mà cũng không sỗ sàng, táo bạo, nụ cười hồn nhiên như với một người bạn đồng tuế.

Bà thái hậu thấy hai người đã có vẻ tương đắc, vui vẻ, cười cợt với nhau, tan hát bà bảo Hoàng thượng:

- Trước khi con trở về cung, mẹ muốn bảo con một điều.

- Có điều gì xin mẹ dạy?

Ông vua ăn uống no say, vui vẻ lắm, lòng dạ thảnh thơi, người thiếu nữ trẻ đẹp, sở hữu của ông, lửa lòng phừng phực bốc cháy, ông muốn đến với ông lúc nào cũng được tùy ý. Bà Thái hậu nói:

- Như con đã biết, sang xuân này, mẹ muốn đi ra ngoài kinh thành. Đã bao nhiêu năm nay, mẹ như bị nhốt trong bốn bức thành. Sao chúng ta không thể cùng đi ra viếng lăng tẩm các Tiên đế. Một cuộc du hành dài độ một trăm hai mươi cây số, ta có thể bảo viên tổng trấn Lý Hồng Chương cho một đạo quân đi hộ giá. Mẹ và con tượng trưng cho hai thế hệ, không tiện cho Thái hậu cùng đi trong cuộc tuần thú long trọng và nghiêm trang này.

Bà định cho người thứ phi Nhài này đi theo, lấy cớ để hầu hạ bà, đến đêm bà cho người thứ phi sang ngủ bên lều của vua. Ông vua suy nghĩ nói:

- Mẹ định bao giờ đi?

- Đúng một tháng nữa, lúc đó con cũng được rảnh rang như hôm nay, chúng ta đi vào những ngày mà Hoàng hậu phải kiêng cữ, không đến gần được con. Khi con trở về, cuộc trùng phùng tái ngộ càng mặn nồng hơn.

Ông vua nghĩ thầm sao bà cụ thay đổi khác hẳn thái độ khi nói đến Ái Lan. Ai có thể đoán được thâm ý của bà? Đối với ông, bà có thể rất tàn ác, ghét bỏ mà cũng có thể rất tốt, rất nhũn nhặn, hiền từ. Suốt đời ông như bập bồng trôi nổi giữa hai thái cực.

- Thưa mẹ, nên đi lắm. Bổn phận con phải đến thăm lăng tẩm liệt thánh.

- Việc đó rất nên không ai có thể dị nghị được.

Bà Thái hậu trong lòng mừng lắm, như người giăng cái bẫy, bẫy đã sập.

Tất cả mọi việc được diễn tiến hoàn hảo theo như kế hoạch bà.

Một đêm cách xa kinh thành, dưới bóng tối của các lăng mộ, Hoàng thượng cho vời người thứ phi Nhài đến với ngài. Suốt ngày, ông phải quỳ cạnh bà mẹ, cầu nguyện các phần mộ. Ban ngày, buổi sáng nắng ráo, đến chiều có cơn dông tố rồi mưa rả rích, gió thổi rì rào, ấu đế buồn không sao ngủ được, cảm thấy vắng vẻ, lạnh lẽo, cô đơn. Vì sự tôn kính đối với tiền vương, lăng tẩm quanh lều ông, ông không thể bảo một thái giám hát hay đàn. Ông nằm nghe tiếng mưa rơi, bâng khuâng, ông nghĩ những người đã khuất, một ngày kia ông sẽ như những người đó, rồi một ngôi mộ sẽ mọc lên. Ông nghĩ thấy lòng nao nao buồn, con người sống có hạn, ông sợ bị chết non, ông rùng mình nghĩ đến người vợ trẻ yêu quý hiện nay ở cách xa ông. Trung thành lời hứa với Hoàng hậu, ông sao lãng không hỏi han đến thứ phi. Nhưng cả vua và Hoàng hậu không hay biết, không ngờ bà Thái hậu cho người thứ phi Nhài đi tháp tùng, nên không nhắc lại lời hứa với Hoàng hậu. Suốt ngày hôm đầu, lễ nghi trang nghiêm, ông làm như không để ý đến người thiếu nữ, nhưng trong đêm hôm mưa gió, một mình trằn trọc trong lều, ông không sao gạt người thiếu nữ ra ngoài tâm trí. Ông than phiền với tên thái giám hầu cận “Ta rét quá, rét đến xương tủy, rét buốt ghê gớm quá.” Tên thái giám đã được Lý Liên Anh dặn nhỏ nên vội vàng trả lời ngay:

- Sao bệ hạ không cho vời đệ nhất thứ phi. Nàng sẽ ủ ấm bệ hạ, không thấy rét nữa.

Ông vua nghe nói rất hợp ý song còn làm bộ.

- Sao được, ở đây gần các lăng mộ tiên vương.

- Một thứ phi, cái đó không đáng kể.

- Ừ.

Ông vua chấp thuận, làm ra vẻ như bất đắc dĩ.

Ông đứng trong lều, rét run lẩy bẩy trong khi đó tên thái giám, dưới làm mưa nặng hột, trong đêm hôm tối tăm, chạy đi gọi người thứ phi. Một lúc sau thái giám kiếm được Nhài, người cung phi đang ngồi co ro, dưới một cái dù. Những giọt nước long lanh trên hai má nàng, trên mi mắt, những mớ tóc ngoài khăn, nước chảy nhỏ giọt. Hai môi nàng đỏ chót, hai má nàng nóng bỏng. Khi người thứ phi đến, ông vua lẩm bẩm bảo nàng:

- Trẫm cho vời thứ phi đến, trẫm thấy rét quá.

- Tiện thiếp tuân lệnh đến đây.

Nàng cởi khăn quàng, áo lên nằm trên giường. Ông vua nằm bên cạnh nàng, người nàng nóng ran.

Trong lều bà Thái hậu có thám tử vào báo cáo, vua đã cho vời thứ phi, bà thích thú, bà đã thành công, gian kết bà đã có kết quả, cái bẫy bà giương lên đã sập.Chiếc hạt giống bà gieo, bây giờ bà chờ đến ngày nó đâm chồi nảy rễ, cuộc xung đột ghen tuông thế nào cũng bùng nổ giữa Ái Lan và Nhài. Bà biết tính con bà, bà biết trước thế nào Nhài cũng đắc thắng.

Mùa hạ đã trôi qua. Bà Thái hậu thỉnh thoảng lại thở dài, bà thấy bà đã già, bà chờ cung Viên Minh tái lập xong, bà đến đó để dưỡng già. Bà nói bà đau xương, đau mình, răng long, có nhiều sáng bà không muốn dậy. Các thể nữ trong lòng không tin vì họ thấy bà vẫn trẻ vẫn đẹp. Khi bà nằm trên giường, nước da sáng. Bà vẫn trẻ trung, khỏe mạnh, khiến những người xung quanh lạ quá, hỏi nhau bà nói đau, không hiểu đau gì, có gì bí mật chứ thật ra nom sắc diện bà không thấy bà đau gì hết. Bà nói bà đau, chưa bao giờ bà ăn uống lại nhiều, ngoài hai bữa cơm chính lại còn quà bánh suốt ngày. Bà đi lại rất mềm mại, nhẹ nhõm, chẳng có vẻ gì đau đớn mệt mỏi.

Thế mà lúc nào bà cũng nói bà đau. Nhung Lữ và Cung thân vương đến xin yết kiến, bà từ chối, không tiếp. Bà cho gọi tên tổng quản thái giám, bà hỏi:

- Tại sao? Thế nào?

- Tâu Thái hậu, người ta xì xầm, Hoàng thuợng độ này thay đổi tính nết. Suốt ngày, ăn ngủ, chơi bời, rượi chè, đàn địch, đêm đêm hóa trang làm người dân, đi khắp các đường phố trong kinh thành với bọn thái giám và đệ nhất thứ phi.

Bà Thái hâu nghe thái giám tâu làm ra vẻ kinh ngạc.

- Đệ nhất thứ phi, không có lí nào.

Bà đang nằm, bà nhổm dậy rồi lại vật mình nằm xuống, rên rỉ.

- Ta đang đau, mi biết không? Ta đau nhiều. Ra bảo thân vương những tin tức con ta làm xằng bậy như thế làm ta chóng chết. Ta không thể làm gì được. Con ta bây giờ làm vua. Thân vương phải khuyên bảo, can ngăn. Con ta bây giờ không chịu nghe lời ta. Bọn ngự sử đâu? Họ phải có bổn phận để ý theo dõi hành vi của Hoàng thượng.

Bà vẫn từ chối không chịu cho Cung thân vương vào yết kiến. Ông thân vương này viết một lá thơ, lời lẽ cứng cáp, phản đối kịch liệt hành vi ông vua. Ngày mùng 10 tháng 9 dương lịch, Hoàng thượng xuống một chiếu chỉ tước hết quyền chức Cung thân vương và người con là Tuấn Chinh, để nghiêm phạt ông đã dùng những lời lẽ khiếm lễ đối với ngai rồng. Tờ chiếu chỉ có châu phê và đóng ngọc tỉ.

Bà Thái hậu quyết ra tay hành động. Bà cũng xuống một chiếu chỉ, bà kí tên và mang chữ kí bà Đông cung với tư cách là đồng nhiếp chính, phục hồi quyền chức hai cha con Cung thân vương bị vua tước đoạt. Bà không cần hỏi ý kiến bà Đông cung, biết bà này tính nhu nhược, không dám phản đối. Bà Thái hậu được tất cả mọi người từ trên xuống dưới kính nể, không ai dám làm trái ý bà. Cách xử trí nghiêm đoán này gia ân cho Cung thân vương là một người tượng trưng cho thế hệ cũ, làm mọi người vô cùng ngưỡng mộ bà, nhờ vậy uy danh của bà càng lên cao.

Ông vua trước khi có một quyết nghị phản ứng lại, ông mắc bệnh đậu trong một hộp đêm ở ngoài kinh thành, trong đêm hôm ông cải trang để chơi bời thỏa thích.

Tháng mười dương lịch, sau những ngày nóng sốt, những mụn đậu vừa vỡ, tình trạng ông đáng lo ngại. Bà Thái hậu ngồi cả ngày trên đầu giường, bà không sợ lây vì hồi nhỏ bà đã lên đậu, nhưng không có dấu vết rõ. Bà phập phồng lo sợ. Nếu có thể, bà từ bỏ hết để trong lòng được thảnh thơi, khỏi phải nhiều điều phiền não. Ngay cả những ngày đen tối nhất, nguy hiểm nhất bà cũng không thể hành động với tư cách một người mẹ, cũng như không thể hành động với tư cách một người vợ.

Ngày 24 cùng tháng đó, tình trạng ông vua đã khả quan, nhiệt độ đã xuống thấp, nốt đậu đã vỡ, không đau đớn như khi trước, bà Thái hậu xuống chiếu cáo tri cùng quốc dân sức khỏe Hoàng thượng đã khả quan. Cùng ngay tuyên cáo cùng quốc dân, vua cho vời Hoàng hậu đến. Từ ngày vua lên đậu mùa, Hoàng hậu không dám bén mảng đến phòng vua, vì Hoàng hậu đã có thai. Được lời ngự y nói không sợ bị nhiễm bệnh, Hoàng hậu vội vàng đến vì xa cách bao nhiêu lâu người nàng yêu quý. Trong khi vua lâm bệnh, suốt ngày nàng lên chùa lễ bái, cầu nguyện, nàng mất ăn mất ngủ. Vì thế, thân thể bị gầy còm, sắc đẹp có phần kém xưa. Nàng vội vàng đến cung vua, không kịp trang điểm, nàng mặt chiếc áo màu khói hương. Nàng muốn nóng lòng đến ôm lấy ngay người nàng yêu, nhưng vừa bước tới ngưỡng cửa, nàng dừng ngay lại. Bà Thái hậu ngồi cạnh giường vua nằm. Hai tay ôm lấy ngực, nàng thốt lên:

- Chao ôi!

Bà Thái hậu lạnh lùng hỏi:

- Sao lại kêu “Chao ôi”? Chao ôi là thế nào, đã sắp khỏi bệnh. Mi mới đáng hai tiếng “Chao ôi”, nom mi vừa xanh vừa vàng như một mụ già. Thật là không may cho con tao, mi nang đứa con của con tao trong bụng.

Ông vua tiếng yếu ớt bảo khẽ mẹ:

- Con xin mẹ, mẹ tha thứ cho nó.

Ái Lan không sao nén được lòng tức giận. Sau bao nhiêu ngày mong đợi, lo sợ, mất ăn, mất ngủ, nàng như mất sự kiên nhẫn. Bản tính nàng cương trực, trí óc thông minh sáng suốt biết lẽ phải trái và có tính khác người là dù thế nào, nói thẳng không sợ và không chịu khuất phục trước uy quyền, vũ lực.

Người nàng bé nhỏ, yếu đuối, đứng thẳng người, mắt nhìn thẳng như có vẻ thách thức, bất chấp hiểm nguy.

- Nếu bà xét tôi có tội, bà cứ việc trị. Tôi không xin bà Thái hậu một ơn huệ nào để tha tội. Lòng tức giận của bà đối riêng với tôi, nếu phải chịu tội, tôi xin chịu tội, tội vì không vừa ý bà.

Nàng nói mấy câu đó to tát, rõ ràng, hai môi nàng cắn chặt vào nhau.

Bà Thái hậu nhảy xổ đến nàng, hai cánh tay giương thẳng tát tuối bụi vào hai bên má, tát vô hồi, cào cấu, những chiếc tháp vàng chạm ngọc móng tay cào rách mặt nàng, máu chảy chan hòa.

Ông vua bệnh tình vừa mới thuyên giảm phần nào, nom thấy cảnh não lòng, ông rên gừ gừ. Tiếng yếu ớt, nói không ra hơi:

- Thôi xin cả hai, để cho tôi chết. Sống làm sao được như người rớt xuống sông giữa hai dòng nước.

Ông nằm quay mặt vào tường, nức nở khóc. Hai người đàn bà vội vàng chạy lại giường vua, bọn thái giám chạy ùa vào. Bà Thái hậu sai người đi gọi ngự y khẩn cấp đến ngay. Vua vẫn khóc, không ai có thể khuyên can hay có phương cách nào làm ông hết khóc. Ông vật vã trên giường suốt mấy tiếng đồng hồ rồi hôn mê, không biết gì hết. Ngự y quỳ trước Thái hậu, giọng rầu rầu, tâu:

- Tâu Thái hậu, y học của con người đành chịu khuất phục, vô kế khả thi. Thiên tử bị trù ếm, hạ thần không có cách gì ngăn cản được ngài về chầu Tiên đế. Nhưng các ngự y trong triều và hạ thần đã biết trước thế nào cũng xảy ra một tai ương. Tâu Thái hậu, ngày mùng 9 tháng 10 dương lịch, mới cách đây có bốn mươi tám tiếng đồng hồ, có hai người Mỹ đến kinh thành. Họ đặt trên mặt đất một vật gì lạ lắm, có một ống dài để nhìn lên trời. Tâu Thái hậu ngay lúc đó, sao hôm mọc lên sáng lắm, hạ thần có nhìn thấy một vết đen trên sao. Chắc hẳn họ thư phù gì ngôi sao đó, chúng hạ thần sợ sẽ xẩy ra một biết cố, biến cố đó đã ứng vào ngày hôm nay.

Bà Thái hậu thét lên gọi Lý Liên Anh, bà nói bà không tin câu chuyện vừa kể. Tên thái giám quả quyết chắc chắn là đúng, hắn quỳ dập đầu xuống đất.

Thế là chấm dứt cuộc đời ngắn ngủi của ấu chúa. Khi ông vua thở hắt ra, người đã lạnh ngắt, bà Thái hậu đuổi tất cả mọi người ra ngoài, hoàng thân quốc thích, các quan trong triều tự động đến như để chứng thực sự ra đi vĩnh viễn của ấu chúa. Bà đuổi tất cả thái giám, thể nữ, a hoàn, Hoàng hậu cũng phải lui ra ngoài như tất cả mọi người. Bà bảo Ái Lan:

- Cả mi nữa, lui hết ra ngoài. Để một mình ta với con ta.

Hai con mắt bà không có vẻ gì hung dữ nhưng lạnh lùng, buồn thảm. Bà làm như tình mẫu tử còn thâm sâu muôn phần hơn tình nghĩa vợ chồng.

Ái Lan phải tuân lệnh. Chồng nàng nay đã chết, nay bà này có toàn quyền hành động.

Ở lại một mình, bà ngồi cạnh xác con, nghĩ đến đời mình, thân phận mình từ nay, nghĩ đến cái chết đột ngột của người con độc nhất. Bà chưa thể nào khóc được. Bà nghĩ đến bà, từ nay nắm trọn quyền, quyền của một vị chúa tể. Trên đời có một bà là duy nhất, biệt nhân xuất chúng, tuy là đàn bà nhưng trên hết mọi đàn bà, trên mọi lãnh vực, một người có tài tế thế an bang, vô tiền khoáng hậu, ngay cả phái nam cũng ít người có thể sánh nổi với bà, khi nhu, khi cương, ý chí cương quyết như sắt đá.

Bà ngắm khuôn mặt con, người mà bà mang nặng đẻ đau, khuôn mặt trẻ, xinh xắn, nét mặt bình tĩnh, tuy đã chết, nom như người ngủ. Bà hồi tưởng lại khi con bà còn nhỏ, bà quý con hơn nén vàng. Nghĩ thế hai mắt bà rưng rưng lệ, bà nức nở khóc, hai dòng nước mắt chảy hai bên má, rớt xuống vạt áo. Bà nắm tay con, vuốt ve, đặt lên má bà, bà làm như con bà khi còn nhỏ. Có những tiếng nói kì lạ từ trong đáy lòng phát xuất, như một thác máu dồn lên tim. Bà rên rỉ:

- Ối, con ơi! Nếu mẹ biết nông nỗi này, mẹ chiều con cho con chơi chiếc xe lửa, chiếc xe lửa của ngoại nhân, con thích thứ đồ chơi đó mà mẹ cấm đoán.

Đột nhiên, lòng thương xót con tập trung tất cả ý nghĩ vào thứ đồ chơi đó, mấy năm trước bà cấm đoán, hai hàng lệ lã chã tuông rơi, quên hết mọi việc, như tất cả bà mẹ có đứa con duy nhất đã chết.

Giữa đêm khuya khoắt, cánh cửa phòng hé mở, một người đàn ông bước vào. Bà đang cúi mặt vào xác con, thút thít khóc, không để ý nghe thấy tiếng chân đi vào trong phòng. Bà thấy có một bàn tay khẽ đặt lên vai, bà quay đầu lại khẽ nói:

- Anh.

- Vâng, tôi. Tôi đứng chờ ở cửa ba giờ đồng hồ. Sao bà thức khuya thế? Các tộc đảng xôn xao, lo đặt lên ngôi kế vị trước khi trời sáng, trước khi dân chúng biết tin vua băng hà.

Bà gạt ra ngoài tất cả những tình cảm vụn vặt thường tình, để tâm suy nghĩ, xếp đặt một đường lối bà đã hoạch định từ lâu, đem áp dụng, thi hành, phòng sự bất ngờ xảy tới. Bà nói:

- Người con trai của em tôi năm nay lên ba. Tôi đã chọn để lên kế vị. Cha hắn là em thứ bảy của cố lang quân, Tiên đế tôi.

Nhung Lữ nhìn bà, quan sát hai con mắt đen lánh, trên khuôn, mặt xanh xao quả cảm, hai môi mắm lại, vẻ cương quyết.

Với một giọng nói lạnh lùng, khó hiểu, Nhung Lữ bảo bà:

- Đêm nay, Thái hậu có một sắc đẹp kinh rợn. Trước nguy cơ bà lại càng đẹp thêm. Bà như có một sức gì huyền bí ẩn tàng trong người.

Bà ngẩng đầu lên, đôi môi buồn thảm hé mở, hai mắt như dịu lại. Bà lẩm bẩm, khẽ nói:

- Nói nữa đi anh. Nói nữa, em muốn nghe anh nói.

Nhung Lữ lắc đầu, sẽ sàng nắm lấy tay bà. Ngồi cạnh bên nhau, tay trong tay, hai người ngắm nhìn xác ông vua sõng sượt trên giường. Bà thấy Nhung Lữ người run lên.

- Anh ơi, con của chúng ta.

- Suỵt! Chúng ta không có quyền nhắc lại chuyện đã qua. Tai vách mạch rừng.

Đúng vậy, hai người không bao giờ được đả động, nói tới. Sau một phút im lặng, Nhung Lữ rút tay ra, đi lùi ra một bước và sụp xuống lễ. Bà trở lại làm Hoàng Thái hậu còn hắn trở lại là một thần tử. Hắn nói khẽ, sợ có do thám:

- Tâu Thái hậu, Thái hậu đi kiếm ngay đứa trẻ. Hạ thần đã tiên liệu, nhân dan Thái hậu cho triệu thỉnh khẩn cấp viên tổng đốc Lý Hồng Chương. Quân đội đã kéo về, đóng đầy các cửa thành. Việc này không ai biết - gió ngựa buộc giẻ, người ngậm tăm. Đến tảng sáng, mẫu hậu đem đứa trẻ vào hoàng cung, quân đội trung thành đống trong tỉnh. Như thế không sợ người nào dám chống đối.

Bà như được trợ lực, cùng một động cơ thúc đẩy giữa hai người, cùng chung một ý nghĩ, tiến cùng một mục đích, bên trong là mối tình thầm kín, bên ngoài la nghĩa vụ của một trung thần, bà như thêm hăng hái hoạt động. Khi bà đi ra Lý Hồng Chương đã chờ sẵn ở cổng thành, bà đi có mấy thái giám và thể nữ trong thành theo sau. Không ai thắc mắc hỏi sao Nhung Lữ lại lọt được vào cấm thành trong giờ giới nghiêm. Trong đêm kinh hoàng đó không ai dám hỏi han.

Bà Thái hậu không do dự, thi hành ngay kế hoạch tiến thẳng tới đích. Bà ra lệnh cho thái giám Lý Liên Anh:

- Lấy cho ta chiếc song loan. Tuyệt đối không được nói một câu, không được làm gì náo động. Bảo phu lấy giẻ quấn vào chân.

Bà khoác chiếc áo choàng, lẳng lặng đi ngang qua các thể nữ, bước vào xe, kéo rèm che kín. Bà đi qua cổng bí mật ở sau dinh. Viên thái giám đi trước, dẫn đường, qua các đường phố vắng vẻ, tối om. Suốt ngày hôm trước, mưa tuyết, lớp tuyết dày, bọn phu đi êm không một tiếng động. Bà đến tư dinh Chuân thân vương. Thái giám Lý Liên Anh gõ cửa, khi cửa vừa hé mở, thái giám vội vàng lọt vào, lấy bàn tay bịt mồm người ra mở cổng. Bà Thái hậu vội vàng theo sau, vạt áo bay tung, đi ngang qua nhiều chiếc sân rộng. Mọi người trong nhà còn đang ngủ yên, trừ có người gác cổng sợ quá, lặng thinh không dám nói một câu. Tên thái giám chạy đi trước đánh thức vợ chồng ông thân vương dậy. Hai vợ chồng sợ quá, không hiểu chuyện gì, vội vàng mặc quần áo chỉnh tề đi ra. Hai vợ chồng sụp xuống lạy bà khách mới tới nhà. Bà Thái hậu nói:

- Em ơi, tôi không có thời giờ giảng cho em hiểu, con tôi chết rồi… Em đưa cho tôi thằng nhỏ của em để lên kế vị.

Chuân thân vương thốt kêu lên:

- Xin Thái hậu tha cho con tôi, không dám, không dám.

- Sao không dám, còn số phận nào cao quý hơn lên ngôi Hoàng đế.

- Thật bất hạnh cho hạ thần, ngày nào cũng xì xụp lễ con... Trong họ hàng, người trên, người già cả, lộn bậy cũng vì gia đình tôi. Trời phật sẽ phạt cả gia đình nhà chúng tôi.

Ông vừa nói vừa khóc, dập trán xuống đất mạnh quá, đau đầu ông ngất đi.

Đối với bà Thái hậu, không có gì có thể ngăn cản được. Bà vào phòng thằng nhỏ đang ngủ, bà bế xốc nó lên, quấn tã ôm đem đi. Thằng nhỏ gừ gừ nhưng vẫn ngủ. Mẹ thằng nhỏ chạy theo kéo ống tay áo bà, van lơn:

- Đến chỗ lạ, thằng nhỏ thức lúc thức dậy nó khóc, xin bà cho phép tôi đi theo nó vài hôm.

Bà Thái hậu quay đầu bảo:

- Cho đi, nhưng đừng có giữ tôi lại. Tôi phải về hoàng thành lúc tang tảng sáng.

Bà đã thành công. Khi mặt trời lên, tiếng chuông đồng các nhà sư ở chùa tụng niệm, các truyền lệnh sứ rao trong phố đức vua Đồng Trị băng hà, tân vương lên tức vị.

Trong hoàng cung, ấu chúa thấy khác lạ, sợ quá khóc thét. Chính mẹ ôm con cũng không dỗ được cho thằng nhỏ nín. Mỗi lần thằng nhỏ bỏ vú mẹ ra, ngửng đầu nhìn lên trần, thấy những con rồng chạm uốn khúc, nó lại sợ khóc thét lên. Tuy sợ mà lại thích nhìn. Hai hôm sau, mẹ nó nhờ thái giám tâu lên Thái hậu, thằng nhỏ khóc quá thành bệnh.

Bà Thái hậu ngồi trong thư viện, đang họa bản đồ các cung điện, nghe thái giám vào tâu, bà vẫn vẽ không ngoảnh đầu lại, bảo thái giám:

- Cho nó khóc. Để cho nó biết ngay từ bây giờ, khóc vô ích, không được gì hết cho dù có làm vua chăng nữa.

Bà tiếp tục làm việc cho đến chiều tối, ngày mùa đông, chóng tối. Bà đặt bút xuống, ngồi suy nghĩ. Bà ra hiệu bảo thái giám đến:

- Mi ra gọi Hoàng hậu vào đây, bảo đến một mình.

Người thái giám tuân lệnh chạy đi, vài phút sau Ái Lan đến trình diện, bà đuổi thái giám ra ngoài, bảo Ái Lan ngồi xuống ghế cạnh bà. Bà ngắm một lúc thân hình mảnh dẻ nàng ăn mặc đại tang. Một lúc sau, bà hỏi:

- Mi không ăn uống gì hả?

- Thưa tổ mẫu, con không sao ăn được.

- Trên trần thế không còn gì lại cho mi.

- Thưa tổ mẫu, đúng vậy, không còn gì.

- Đừng trông mong, không bao giờ có gì. Nếu ta là mi, theo quách lang quân cho xong.

Ái Lan ngẩng đầu nhìn người đàn bà đẹp và vô cùng độc ác, thản nhiên ngồi bệ trên ngai. Nàng phủ phục quỳ xuống.

- Con xin phép tổ mẫu cho con được chết theo.

- Ta cho phép.

Hai người đàn bà nhìn nhau một lúc. Ái Lan tiến ra cửa, một thái giám đi sau đóng cửa, theo người thiếu phụ đáng thương đó.

Bà Thái hậu ngồi yên trên ngai như một pho tượng đá, một lúc sau bà vỗ tay gọi thái giám:

- Ta cần làm việc, thắp hết các đèn lên.

Bà lại cầm trên tay ngọn bút lông. Thời giờ trôi qua trời tối đen như mực, bà sử dụng ngọn bút vẽ một bức họa đồ. Vẽ xong, bà đặt bút xuống ngắm, nhìn bức họa vừa vẽ. Những lâu đài, cung điện, tập trung xung quanh một cái hồ lớn. Bà mỉm cười trước bức họa, thấy thật tuyệt vời, hoàn hảo. Một lúc sau bà lại cầm lên ngọn bút lông, nhúng vào màu phẩm tươi nhất. Dưới sườn đồi, sau các cung điện, bà vẽ một ngôi chùa, hình dáng thanh tú, mái cong, ngói mạ vàng, tường ốp gạch sứ màu thiên thanh.

Đến nửa đêm, tên thái giám đằng hắng ở ngoài cửa. Bà lặng lẽ đứng dậy mở cửa. Tên thái giám tâu:

- Ái Lan không còn nữa.

- Nó chết làm sao?

- Thưa, thuốc phiện, giấm thanh.

Bốn mắt nhìn nhau một hồi lâu, trong sự hiểu ngầm, một ẩn ý.

- Thôi được, thế cũng xong, êm ái không bị đau đớn thể xác.