Một cơn gió thốc qua khung cửa kính khép hờ của xe mang theo bụi nước tạt ngang khuôn mặt Dũng. Anh đưa tay vuốt nhẹ mặt rồi lơ đãng nhìn ra ngoài. Bỗng có hai người phụ nữ chạy ùa vào xe như một cơn lốc. Tay họ khệ nệ đủ mọi thứ. Họ nói cười huyên thuyên rôm rả, chạy tới chạy lui trên xe, xem xét đủ mọi góc trống để có thể nhét bừa những túi hàng. Nhìn vóc dáng hùng hổ xông xáo to khoẻ của họ Dũng chán nản nhắm mắt lại nhưng rồi phải mở mắt ra vì họ ồn ào quá! Cuối cùng hai người đàn bà cũng đã tìm được chỗ ngồi. Vừa ngồi xuống một trong hai người lột vỏ một trái bắp luộc vứt vèo ra cửa xe không cần biết nó rơi đi đâu rồi tỉnh bơ vừa ngoạm bắp vừa nói chuyện. Nhìn người đàn bà ăn bắp Dũng nghĩ đến một người thổi ác-mô-ni-ca rồi bỗng nhiên bật cười. Vào miền nam khi đến những nơi đông đúc Dũng thường bắt gặp những cảnh khó chịu như vậy. Ăn quà ngay giữa đường phố. Ăn chóp chép. Ăn ngồm ngoàm. Vừa ăn vừa nói đến nỗi thức ăn cứ chạy qua chạy lại, lởn vởn trong miệng, có cảm tưởng như bị ứ đọng mắc toòng teng không qua được cái cổ họng đen ngòm… Dũng bỗng nhớ lại sự đoan trang thuỳ mị kín đáo của các cô gái ngoài ấy. Một người hỏi:

_ Sao giờ này nó chưa đến?

Người kia trả lời:

_ Nó nói đi mua cái quần cho thằng con nó vậy mà đi hàng tiếng đồng hồ. Thôi cứ để cho nó ngồi chỗ khác. Ngồi dồn đống làm gì. Tao với mày mới lo chứ nó thì lo gì? Có người mua vé cho nó rồi!

Hai người lại phá lên cười sằng sặc rồi không biết nổi hứng sao đó lại xông vào nhau mà thọc lét, cấu véo cứ chí choé cả lên.

Khách bắt đầu lục tục lên, xe bắt đầu kín chỉ còn vài chỗ… Dũng tựa người vào lưng ghế thấy như muốn thiu thiu ngủ. Một lát anh nghe có tiếng sột soạt bên mình nên mở mắt ra. Một người đàn bà thân hình cũng như cách ăn mặc giống hệt hai người đàn bà kia. Chị ta đang loay hoay nhét cái giỏ lấn qua chỗ Dũng để balô. Anh không nói gì, hơi nhăn mặt rồi quay đi nhìn ra ngoài bến. Chú tài xế bắt đầu rồ máy la lên:

_ Lè lẹ bà con ơi!

Rồi quay sang hỏi thằng ét đứng ở cửa xe:

_ Xong chưa mậy? Đi được chưa?

Thằng nhỏ nhìn khắp lượt rồi kêu to:

_ Đi thôi!

Tiếng máy như rên rỉ. Xe từ từ lăn bánh rời bến thoát ra khỏi những tiếng rao hàng của những người lao động kiếm sống tất bật đang cố bám theo xe. Đi được một đoạn đường Dũng mới để ý thấy người đàn bà lúc nãy đang ngồi cạnh mình. Chị ta đặt nón lá lên đầu gối ngoảnh mặt ra phía bên kia. Nhìn vẻ nặng nề kềnh càng của thân hình anh nghĩ chị ta đang có mang. Trời không lạnh nhưng cũng giống như hai người đàn bà ngồi trên kia, họ đều khoác áo ngoài, loại áo dài đến đầu gối làm bằng vải dầu trơn láng, nửa như măng tô nửa như áo mưa. Đôi giày vải chị ta mang tựa như giầy thể thao nhưng đã cũ sờn. Thỉnh thoảng hai người đàn bà ngồi trên lại quay xuống nháy nháy. Thế rồi người đàn bà quay mặt lại. Ánh mắt hơi lạnh lướt nhanh khựng lại trên bộ đồ Dũng. Chỉ một thoáng thôi rồi biến mất. Chị ta nhoẻn miệng cười làm quen. Dũng nghe tim mình thót lại. Khuôn mặt người phụ nữ làm anh sững lại. Thật lạ kỳ! Anh tò mò nhìn kỹ hơn. Bàn tay với làn da nhỏ trắng mịn, các ngón thanh mảnh làm liên tưởng đến một cánh hoa hồng. Tại sao lại có sự đối lập kỳ cục vậy? Nét mặt kiêu sa, bàn tay quý phái như vậy sao lại đi đôi với cách ăn mặc quá lam lũ như thế này? Ánh mắt người phụ nữ thật khó diễn tả. Không thể quay đi nơi khác được. Đôi mắt như có ma lực. Nó làm cho Dũng cảm thấy háo hức như đứng trước một khung cảnh trữ tình muốn dấn sâu vào bên trong để khám phá. Khi bắt gặp Dũng đang nhìn mình đăm đăm, người phụ nữ quay mặt nhìn ra ngoài. Những rừng cao su với những hàng cây thẳng tắp cứ lùi dần về phía sau. Lâu lâu lại có vài căn nhà chơ vơ giữa đồng không mông quạnh. Người đàn bà dõi mắt về phía ấy như dõi về một điều gì đó mình vừa mới rời xa…người phụ nữ nghĩ về một phần đời rất gần nhưng đã qua… Thân phận mẹ goá con côi… Đất cỏ bạt ngàn… Bàn tay rắn rỏi của người thanh niên xung phong. Phát quang, dẫy cỏ, đánh luống trồng khoai. Ánh mắt thiết tha đến cháy bỏng dưới giàn hoa bí vừa mới trổ hoa. Cũng đôi mắt ấy cương quyết trước mọi thử thách, nóng nực, giá lạnh, muỗi mòng sình lầy… Người phụ nữ buồn bã nhắm mắt lại, nhớ tiếng mưa đêm quất trên mái tôn rỉ sét, nhỏ long tong xuống nền đất. Tiếng thì thầm vỗ về của người ấy. Tiếng con khóc ngặt nghẽo trong đêm dài trên đường rời vùng kinh tế mới lên bệnh viện tỉnh. Ánh nhìn cuối cùng đầy nuối tiếc đến vô vọng mà mình không thể đáp trả. Người phụ nữ thở dài. Tại sao người ấy không là người đầu tiên? Lẽ nào lời nói của chồng mình ngày nào lại trở thành lời nguyền? Sao tất cả những gì anh cho em lại quá êm dịu, nồng nàn để rồi em không thể quên anh, cứ mãi chơi vơi, cô đơn lăn lóc chìm nổi trên đường đời? Đã bao lần em muốn gạt bỏ anh ra khỏi trái tim mình, muốn quay về vùng kinh tế mới cứu hai con thoát khỏi kiếp trầm luân này. Em biết anh đã ra đi mãi mãi. Ngày nghe tin anh mất em tưởng như trời đất quay cuồng, em nghĩ sẽ được theo anh. Thế nhưng đứa con chập chững với cái thai trong bụng đã níu em lại không cho em thực hiện ước muốn của mình. Anh ra đi sao không mang theo cả bầu trời xanh đẹp đến ngây ngất bàng hoàng? Anh nhớ không? Cái ngày anh hỏi cưới em trên đồi mai anh đào đó? Lúc ấy em thấy vòm trời trên đầu chúng mình như nhoà hẳn đi, biến thành một mảng màu không rõ rệt. Vàng hồng xen lẫn nhau… Chao đảo quay cuồng nhấn chìm chúng mình trong vùng ánh sáng tuyệt vời đến gần như hư ảo, vụt đến… vụt xa… vụt biến. Chúng mình đã vồ vập ôm lấy cái khoảnh khắc ấy… Ngày chủ nhật đi bên anh dạo quanh khu Hoà Bình. Đường phố đông vui rực rỡ sắc màu. Trong chiếc áo dài màu hoàng yến em ngỡ mình là nữ hoàng khi thấy các sĩ quan trường VBQG cứ ngoái nhìn với ánh mắt ngưỡng mộ. Ngày ấy anh doạ em rằng em sẽ là của anh mãi mãi trừ khi nào anh chết. Bây giờ anh không còn nữa, em đã mất anh vĩnh viễn. Thế nhưng có một sự thật phũ phàng, anh chưa bao giờ chết trong lòng em. Anh tàn nhẫn quá! Hãy buông em ra cho em thoát khỏi lời nguyền…

Dũng ngồi cạnh duỗi chân cựa quậy khiến người phụ nữ giật mình quay lại. Chị ta vội vã lên tiếng:

_ Xin lỗi anh! Tôi có ít đồ lấn qua chỗ anh để tôi kéo nhích lại một chút kẻo anh mỏi chân.

Nãy giờ hoàn toàn bị thu hút bởi khuôn mặt đầy gợi cảm của người phụ nữ nên đây là lúc Dũng được dịp làm quen:

_ Không sao! Chị cứ để đó.

Khi cúi xuống ánh mắt chị ta dừng lại đôi dép cao su của Dũng. Thấy vậy anh phân trần:

_ Chiến tranh đã qua, vậy mà hành trang cũng vẫn là cái balô vượt Trường sơn và đôi dép lốp này. Nhà tôi đã gói sẵn một đôi dép bắt tôi phải mang vào thế mà tôi gói bỏ vào trong này. Tôi quen đi dép lốp đi xa mà không có nó thấy khó chịu.

Người phụ nữ hỏi:

_ Anh là người Hà Nội?

Dũng trả lời:

_ Tôi sinh ra ở đó!

Chị ta luồn bàn tay thuôn dài vào trong giỏ xách, lôi ra một đôi dép cao su nho nhỏ giơ lên nói:

_ Anh biết tại sao tôi mua nó không? Vì nó vừa rẻ vừa thấm mồ hôi nên tôi mua cho con trai nhân dịp sắp khai giảng. Ở đây bây giờ người ta làm loại dép râu này cũng nhiều. Cái kiểu thấy cũng đơn giản, nhẹ thoáng. Phải chi làm bằng da thì sang hơn.

Dũng gật gật:

_ Đúng đó chị! Làm cao su trông hơi quê.

Bỗng trên xe trở nên nhốn nháo, mọi người dáo dác nhìn nhau hỏi:

_ Tới trạm rồi hả?

_ Đâu có đâu!

_ Tại sao lại ở đây?

Chú tài cho xe chạy chậm ngoái đầu ra phía sau nói:

_ Bà con chuẩn bị giấy tờ, chắc là kiểm tra đột xuất.

Có một tiếng than:

_ Kiểm gì mà kiểm. Kiểm thì cũng có nơi có chốn chứ! Còn một đoạn nữa mới tới Ma-đa-gui mà!

_ Ồ hình như là tụi xung kích bà con ơi!

_ Không phải bọn quản lý thị trường đó!

Dũng nhìn ra ngoài. Có năm người đàn ông đeo băng đỏ trong đó có một người cầm súng giơ lên ra hiệu cho xe dừng lại. Chú ét nhỏ nhảy vội xuống đường trước khi xe kịp đỗ lại, chạy về phía họ để trình giấy tờ. Họ trao đổi nói gì với nhau rồi tất cả tiến lại xe. Một người có vẻ là trưởng đoàn bước lên trước. Chú tài hỏi:

_ Có phải cho hành khách xuống không anh hai?

Người đàn ông không đáp chỉ lắc đầu rồi đưa mắt quét một lượt khắp xe. Trong khoảnh khắc đôi mắt đầy ma lực của người đàn bà bên cạnh bỗng trở nên cực kỳ hoảng hốt. Ánh nhìn thê thảm đến tận cùng như thể đang gom hết sức lực để ngăn không cho toàn thân bớt run rẩy. Sự sợ hãi đã làm mờ lý trí. Chị ta ngả đầu vào vai Dũng. Bàn tay mềm mại bám lấy cánh tay anh. Anh chưa kịp phản ứng gì thì nghe tiếng quát:

_ Hai mụ kia xuống xe mau!

_ Tụi em hả anh?

_ Chứ còn ai nữa! Còn giả “nai” hả? Cái mặt hai mụ là quen lắm! Buôn lậu một cây! Xuống xe mau! Mang hành lý theo, soát nhanh còn cho xe chạy.

Người đàn bà giơ cái xách lên thách thức:

_ Đấy anh soát đi!

_ Có xuống không?

_ Tại sao phải xuống?

Người đàn ông nhếch cặp môi thâm sì cười nhạt rồi trừng mắt ra lệnh:

_ Xuống ngay!

Dũng nhận ra hai người đàn bà ăn bắp lúc nãy. Họ tiếp tục ngồi lì. Chú tài năn nỉ:

_ Thôi hai chị xuống một chút rồi lên đừng làm phiền bà con nữa!

Dường như thấy lời nói của mình không có hiệu quả, người đàn ông quay lại ra hiệu cho hai người nữa lên xe xông tới hai người đàn bà dùng sức lôi họ xuống xe. Cả hai kêu rống lên:

_ Trời ơi! Bà con ơi! Cướp bà con ơi! Rồi cả hai cứ ra rả văng tục. Một cái tát như trời giáng làm người đàn bà chao đi rồi cả thân hình lại lồng lên chống trả lại một cách điên cuồng để bảo vệ mấy túi xách. Cả hai trì lại không chịu đi, chửi rủa liên tục. Giành giật đôi co một hồi, cái áo khoác của một người bị rách toạc. Tất cả mọi người cười ồ lên. Gạo từ chỗ rách cứ thế tuôn ra thành một đống trên sàn xe. Khỏi phải nói năm người đàn ông xúm lại quyết liệt kéo họ xuống. Người kia ống quần túm lại phía cổ chân bị tuột dây thung lòi ra những bao thuốc lá. Họ tiếp tục giãy dụa kêu khóc, chửi bới rồi lại van xin. Tất cả diễn ra trong sự lạnh lùng của những người thi hành nhiệm vụ.

Khi đã trục được cả hai xuống xe, người đàn ông có cặp môi thâm bắt đầu hỏi giấy tờ từng người. Không khí thật ngột ngạt. Người phụ nữ mắt nhắm nghiền không dám nhìn cảnh bạn mình bị lôi xuống xe. Đôi môi tái nhợt không còn chút máu run nhè nhẹ. Có một động lực vô hình nào đó thôi thúc khiến Dũng bất chợt nắm lấy bàn tay người phụ nữ siết nhẹ và cứ để cho chị ta dựa đầu vào vai mình. Khi người đàn ông đến gần Dũng đưa tay lên sờ túi áo lấy giấy tờ. Hắn ta nở một nụ cười về phía anh đon đả nói:

_ Chào cán bộ! Cán bộ đi công tác hay đi nghỉ ạ?

Dũng đáp:

_ Tôi lên Đàlạt thăm cậu.

Hắn ta hỏi:

_ Chị sao vậy anh?

Dũng trả lời:

_ Say xe anh ạ!

Hắn ta khoát nhẹ tay:

_ Thôi khỏi trình giấy. Nhìn cán bộ là tụi em biết rồi! Soát là soát cái tụi buôn lậu ấy! Mệt lắm anh ạ! Thôi bà con đi vui vẻ! Xuống đây bác tài ơi!

Thằng ét chỉ đợi có thế mời vội điếu thuốc lá, mồi lửa cho hắn ta rồi nhảy lên xe ra hiệu cho xe khởi hành trở lại. Khi xe chạy không khí ồn ào trở lại. Có người hỏi trống không:

_ Còn ai muốn hút thuốc lá nữa không? Giấu kỹ hen! Trong ống quần đó đa! Gạo giấu trong người như vậy chắc cũng mười ký chứ không ít. Thảo nào lúc nãy tui ngửi thấy mùi gì là lạ giống như đang đứng trong tiệm tạp hoá vậy đó!

Mọi người lại cười ồ lên. Chú tài xen vào:

_ Đi xuống thì mùi sang lắm nha! Mùi cà-phê, trà. Đi lên thì mùi gạo, mùi mắm muối, mùi linh tinh…Thiệt hết biết! Nói cho cùng ngăn sông cấm chợ thì nảy sinh buôn lậu chứ sao giờ? Làm như vậy chỉ nuôi mấy trạm kiểm soát mà thôi! Bọn đó hách dịch nhũng nhiễu bà con. Bọn cách mạng 30 ấy mà! Cái thằng lúc nãy đó!

Dũng vẫn ngồi bất động, ngỡ ngàng vì sự việc vừa xảy ra. Phải một lúc sau khi sự tê cứng trong đầu óc dần dần biến đi, những mạch suy nghĩ bắt đầu thông suốt anh mới hoàn hồn trở lại.

Xe chạy được một quãng người phụ nữ từ từ mở mắt ra, nỗi sợ hãi chưa tan hết nên khuôn mặt vẫn còn bàng hoàng. Chị ta nhìn Dũng với cặp mắt biết ơn rồi ngồi thẳng dậy thì thào:

_ Cám ơn anh nhiều! Nãy giờ có gì làm anh khó chịu xin anh bỏ qua cho!

Dũng ái ngại hỏi:

_ Anh nhà đâu sao lại nỡ để chị bôn ba như vậy?

Người phụ nữ đáp:

_ Chồng tôi mất đã gần bốn năm rồi anh ạ!

_ Chị có con chưa?

_ Một trai, một gái.

Bây giờ Dũng hiểu tại sao dáng người đàn bà lại kềnh càng nặng nề như vậy. Lúc đầu anh lại nghĩ chị có mang. Anh hỏi tiếp:

_ Sao chị không xin đi làm chứ đàn bà như chị xuôi ngược trên những chuyến xe như vậy tôi bất bình quá chị ơi!

_ Tôi không thể xin đi làm ở đâu được.

_ Vì sao?

_ Lý lịch của tôi chỉ có thể đi vùng kinh tế mới.

_ Anh nhà trước đây làm gì?

_ Anh ấy là lính VNCH

Dũng à lên một tiếng. Người đàn bà nói tiếp:

_ Tôi đi kinh tế mới nhưng rồi con đau nặng, hoảng quá trốn về. Không có việc làm không có tem phiếu mua đồ hợp tác xã, có lần tôi tưởng ba mẹ con tôi không thể vượt qua.