Chương X: GlA CÁT LƯỢNG VÀO ĐẤT THỤC

Lưu Bị không thể không nắm lấy
cơ hội, chẳng để ý đến sự uy hiếp của Tào Tháo và Tôn Quyền có thể xảy ra ở
Kinh Châu, phái người theo đường thủy đưa mật thư đến Giang Lăng, lệnh cho Gia
Cát Lượng bắt đầu đợt công kích thứ hai, từ phía đông đánh vào đất Thục, hẹn
hợp quân ở Thành Đô.

1. Từ tham mưu đến chủ sóai.

Kể từ ngày chấn chỉnh việc quân
ở Tân Dã đến trận đánh Đương Dương Trường Bản, vai diễn của Gia Cát Lượng là
người vạch kế hoạch, tuy có tài cán nổi trội, song kinh nghiệm thực tế có hạn,
chỉ có thể làm người phụ tá cho Lưu Bị mà thôi. Trước ngày xảy ra trận Xích
Bích, trong khi nguy cấp, con người trẻ tuổi ấy trong thời gian ngắn, tự mình
rèn luyện thành nhà ngoại giao khá thành công; ở thời kỳ này, tiềm năng của Gia
Cát Lượng trước sự khiêu chiến mãnh liệt đã phát huy khá hoàn chỉnh.

Trong đại chiến Xích Bích, Gia
Cát Lượng là người bàng quan, song ông ta cũng là người thức thời không để tuột
mất cơ hội. Ngoài trí tuệ hấp thụ được ở Chu Du, Lỗ Túc, Tào Tháo, lại lấy ưu
thế một kẻ đứng ngoài cuộc, chớp thời cơ đoạt lấy một vùng đất rộng lớn ở ba
quận ở Kinh Châu và Nam Quận, làm căn cứ địa quan trọng cho sự sáng nghiệp của
Lưu Bị. Trong khoảng không đến nửa năm, đã trưởng thành trong kinh nghiệm thực
tế đáng kinh ngạc, năng lực độc lập của Gia Cát Lượng, qua sự khẳng định của
Lưu Bị.

Sách lược “Mượn Kinh Châu” cho
thấy sự khéo léo về ngoại giao của Gia Cát Lượng, Lưu Bị lúc ấy vẫn ở tình thế
yếu kém, diễn xuất như vậy là do Gia Cát Lượng. Ở giai đoạn này, Gia Cát Lượng
trong cương vị tham mưu trong quân, tựa hồ đã hoàn toàn nắm địa vị chủ đạo.

Tiến quân vào Ích Châu tuy là
quốc sách cơ bản mà Long Trung Sách đề ra, nhưng ở kế hoạch vào Thục, Gia Cát
Lượng lại để cho Bàng Thống “Phượng Sồ” mới đến, điều đó ít nhiều cho thấy sự
tín nhiệm của Gia Cát Lượng với tài cán của Bàng Thống, cùng là sự bận rộn
trong công việc điều hành nội chính của ông ta, cũng như thái độ rõ ràng không
tranh công của Gia Cát Lượng. Theo sử liệu, ghi chép về giai đoạn này phần
nhiều là trao đổi giữa Lưu Bị và Bàng Thống, còn Gia Cát Lượng không nói một
câu nào. Song có thể tin được rằng một quốc sách quan trọng như thế, Lưu Bị ắt
hẳn cũng đã trao đổi cặn kẽ với Gia Cát Lượng, chẳng qua không phụ trách qui
hoạch chủ yếu. Gia Cát Lượng tựa hồ cố ý né tránh biểu lộ ý kiến rõ rệt, sợ che
lấp hình ảnh của Bàng Thống. Từ đó có thể thấy Gia Cát Lượng là nhà đại sách
lược suy nghĩ chu tất, khéo hiểu lòng người, có sự phân định quyền hạn rõ ràng hợp
lý.

Song khi Lưu Bị vào Thục, chỉ
mang một số ít binh lực, rõ ràng ở Kinh Châu vẫn có đội quân dự bị thứ hai đang
đợi thời cơ mà vận động. Trước khi vào Thục, Lưu Bị sắp xếp Gia Cát Lượng ở
Giang Lăng chỉ huy đại cục, khá thấy trong mắt Lưu Bị, Gia Cát Lượng trẻ tuổi,
địa vị đã vượt qua lão tướng Quan Vũ và Trương Phi mà nhảy lên ngôi thứ nhất.

Sau khi Lưu Bị giao tranh với
Lưu Chương, lại liên tục tác động Ngô Ý và Lý Nghiêm qui hàng, thanh thế rất
lớn, trước mắt thấy quân Ích Châu đã gần đến chỗ tan rã. Đấy tuy là công lao
lớn của Pháp Chính và Mạnh Đạt, song đối với tổng tham mưu trưởng Bàng Thống mà
nói, hình ảnh của ông rất được đề cao.

Song danh tướng của Thành Đô là
Trương Nhiệm đứng đầu phái Bản Thổ, lại khéo léo níu giữ đội quân đang tan rã,
rút về giữ Lạc Thành, vị trí quân sự quan trọng bậc nhất ở phía bắc Ích Châu;
Lạc Thành có địa thê hiểm yếu, công sự phòng ngự kiên cố, cuộc tấn công chớp nhoáng
của Lưu Bị phải dừng lại ở đấy, Bảng Thông tuy vắt kiệt đầu óc vẫn không có
được một biện pháp nào.

Không lâu tiếp được tin của
tướng Hoắc Tuấn đang giữ ải Hà Minh khẩn cấp báo cáo quân tình, Lưu Chương đã
từ Lãng Chung, phái binh bao vây Hà Minh, rõ ràng muốn cắt đứt quân tiếp cận
của Lưu Bị, tiến đánh đội quân của Lưu Bị từ hai phía. Một điều khiến Lưu Bị lo
lắng là nếu Lưu Chương cắt đứt sự liên hệ với Kinh Châu, đội quân tây chinh sẽ
bị cô lập. Bởi thế Lưu Bị không thể không quyết đóan cũng không nghĩ đến Tôn
Quyền và Tào Tháo có thể uy hiếp Kinh Châu, phái người theo đường thủy đưa mật
thư đến Giang Lăng, lệnh cho Gia Cát Lượng bắt đầu cuộc tấn công thứ hai, đánh
vào đất Thục từ phía đông, hẹn hợp quân ở Thành Đô.

Gia Cát Lượng sau khi nhận được
tình hình khẩn cấp, lập tức làm theo chỉ thị của Lưu Bị, lệnh cho Quan Vũ đang
ở tiền tuyến phía bắc, trở về trấn thủ Giang Lăng, cùng với các văn quan như My
Trúc, Mã Lương, và các võ quan như Quan Bình, Liêu Hóa, lo liệu việc bố phòng ở
phía đông và phía bắc Kinh Châu. Khổng Minh cùng với Trương Phi, Triệu Vân mang
theo những đạo quân hùng mạnh cùng vào đất Thục, thực hiện hành động quân sự
mau chóng giải quyết vấn đề Ích Châu.

Cuộc tấn công thứ hai so với
cuộc tấn công thứ nhất là rất lớn, hơn nữa lại động viên nhanh chóng khiến
người ta phải ngạc nhiên. Quy hoạch quân sự lần này cho thấy, so với đợt Lưu Bị
vào Thục sớm đã được chuẩn bị tốt hơn.

Đội quân vào Thục đợt hai và
đội quân giữ Kinh Châu được biên chế như sau:

Tổng chỉ huy quân viễn chinh:
Gia Cát Lượng.

Tổng tham mưu trưởng: Gia Cát
Lượng kiêm nhiệm.

Tham mưu: Tưởng Uyển, Giản Ung.

Quân đoàn tiền phong: Trương
Phi từ Ba Đông theo đường bộ vào Thục có khoảng một vạn năm nghìn quân.

Quân đoàn hậu quân: Triệu Vân
theo đường thủy đến Giang Châu, có năm nghìn quân.

Tổng chỉ huy giữ Kinh Châu:
Quan Vũ

Tổng tham mưu trưởng: Mã Lương

Tổng quản văn thư: My Trúc

Quân đoàn phòng thủ: My Phương,
Sĩ Nhân, Liêu Hóa, Quan Bình.

2. Trong thô có tinh tế, Trương Phi bắt Nghiêm Nhan.

Đạo quân tiền phong của Trương
Phi từ Ba Đông vào Thục, vấp phải sự chống cự mãnh liệt của quân Ích Châu, chỉ
huy phòng ngự ở đấy là lão tướng Thái thú Nghiêm Nhan.

Nghiêm Nhan là một tướng lĩnh
cao tuổi ở Ích Châu, kinh nghiệm phong phú, ông ta tuy phản đối mạnh mẽ để Lưu
Bị vào Thục, song lại có thái độ không phục trong chính quyền Lưu Chương. Bởi
thế ngoài việc chê bai bóng gió, cũng chưa từng có lời can gián cụ thể với Lưu
Chương. Song, nghe nói Trương Phi dẫn đại quân đến, Nghiêm Nhan lập tức hợp hơn
năm nghìn quân dựa vào thế hiểm mà cố thủ. Trương Phi về quân lực tuy có ưu thế
tuyệt đối, nhưng tạm thời cũng chưa biết phải làm gì.

Biết Trương Phi vẫn có tính táo
bạo, bởi thế Nghiêm Nhan cho rằng ông ta nhất định thiếu nhẫn nại, chỉ cần kiên
trì đối trận, vấn đề chỉ huy của Trương Phi ắt sẽ lộ ra sai sót, đợi đến lúc ấy
chỉ cần đem một sô ít quân phản kích, ắt sẽ đánh được Trương Phi.

Song không ngờ Trương Phi trong
thô có tinh tế, ông ta thấy Nghiêm Nhan dựa vào thế hiểm yếu mà cố thủ cũng
đóan phỏng được bảy, tám phần tâm lý, bèn tương kế tựu kế, sau mấy lần đánh
thành không được, ở giữa trại quân sinh bực tức, quát tháo binh sĩ, lại bắt một
số nông dân gần đấy dẫn đường tắt để vượt qua quan ải.

Không lâu dân ở đấy chẳng thể
không nói với Trương Phi đường tắt vượt qua núi. Trương Phi hạ lệnh tức thì vứt
bỏ việc vây thành, mang toàn quân sĩ đêm tối mà vượt qua núi vào Thục.

Bởi đội quân của Trương Phi rất
lớn, hành động quân sự đó không qua được mắt tình báo của Nghiêm Nhan. Nghiêm
Nhan phán đóan Trương Phi không nhẫn nại được nữa, nên đã dự tính tìm đường mòn
mà vượt qua cửa ải, bởi thế cũng hạ lệnh ngay đêm đó kéo quân ra khỏi thành, tập
kích đội quân Trương Phi đang di động.

Chẳng ngờ hành động quân sự ấy
của Trương Phi chỉ là giả vờ, viên đại tướng đêm hôm đó dẫn quân qua núi chỉ là
người đóng giả mà thôi, Trương Phi dẫn đội quân rất tinh nhuệ chuẩn bị tập kích
Nghiêm Nhan ở ngoại thành. Quả nhiên, Nghiêm Nhan mau chóng dẫn quân đuổi theo
đội quân của Trương Phi ở trong núi. Trương Phi thực vẫn nhẫn nại mai phục đợi
đội quân của Nghiêm Nhan đến khá gần mới nổi trống đổ ra đánh dữ. Đội quân đang
đi trong núi nghe tiếng trống cũng lập tức quay lại đón đánh, Nghiêm Nhan biết
đã trúng kế, vẫn liều mạng tử chiến mau phá vòng vây trở về thành, song Trương
Phi tự mình dẫn quân ngăn lại, chẳng thể mở được đường máu tháo chạy.

Mặt khác Trương Phi lại đã lệnh
cho một đội binh mã đóng giả làm quân Nghiêm Nhan, lấy danh nghĩa quân Ích Châu
trở về gọi mở cửa thành. Trong đêm tối, quân trên thành không nhìn kĩ, vội mở
cửa, binh mã của Trương Phi tràn vào trong thành, hoàn toàn khống chế quân Ích
Châu ở đấy.

Cuộc ác chiến kéo dài đến sáng,
Nghiêm Nhan biết không dễ dàng bèn dẫn mấy trăm tàn quân đột phá vòng vây chạy
về Ba Quận, Trương Phi dẫn quân đuổi sát phía sau.

Nghiêm Nhan chạy đến trước cửa
thành, gọi ra mở cửa, song quân giữ thành đã là quân Kinh Châu, Nghiêm Nhan lại
phải quay lại, gặp ngay phải đại quân Trương Phi đuổi đến, địch đông ta ít,
chênh lệch rất lớn. Nghiêm Nhan tuổi đã cao lại vừa mới tận lực chiên đấu, sức
lực sớm bị hao kiệt, cuối cùng toàn bộ tàn quân đều bị bắt.

Sau khi vào thành, Trương Phi
lập tức thăng đường yêu cầu Nghiêm Nhan đầu hàng, Nghiêm Nhan lại lớn tiếng
mắng Trương Phi vô cớ cướp đất, thét lên rằng: “Ích Châu chỉ có tướng bị chặt
dầu, chẳng có tướng đầu hàng”.

Trương Phi nghe thế giận lắm,
lệnh cho tả hữu dẫn đi chém đầu.

Nghiêm Nhan thấy Trương Phi nổi
cáu, lại cười nhạt mà rằng: “Muốn giết thì giết, hà tất phải bực tức đến mức
như vậy!”. Trương Phi cảm phục dũng khí của Nghiêm Nhan, vội chạy xuống dưới
chân thềm, tự tay cởi trói cho Nghiêm Nhan, thản nhiên nói rằng: “Tướng quân
thực là lão anh hùng, Trương Phi thật đắc tội, mong được tha thứ!”. Lúc ấy
Nghiêm Nhan cũng nao lòng, Trương Phi lấy lễ mời Nghiêm Nhan ngồi xuống, lại
nói rõ việc Lưu Bị vào Thục, chủ yếu là muôn xây dựng cơ sở phục hưng nhà Hán,
bởi thế đã nhận được sự đồng tình sâu sắc của các danh sĩ Trương Tùng, Pháp
Chính, Mạnh Đạt, họ đã có những giúp đỡ đặc biệt, nay hi vọng lão tướng cũng
nên như thế.

Nghiêm Nhan vốn chẳng phải là
người theo phái tận trung với Lưu Chương, lại thấy Trương Phi vốn nổi tiếng như
thế, khuyên nhủ chân thành đến thế, bèn thành tâm qui phục.

Bởi những đội quân gần Ba quận
đều lệ thuộc Nghiêm Nhan nên nghe theo những lời vận động của Nghiêm Nhan, cơ
hồ chưa từng xảy ra một cuộc giao tranh nào nữa, Trương Phi bởi thế đã thuận
lợi hơn Gia Cát Lượng đến Giang Châu trước một bước.

Sau khi vào Giang Châu, đạo
quân viễn chinh đợt hai của Gia Cát Lượng đã chiếm được vùng đất Ba Đông. Bởi
Lưu Bị đang phải ác chiến ở Lạc Thành, Gia Cát Lượng không dám chậm trễ, ngoài việc
khẩn cấp báo tin cho Lưu Bị, lại cùng với Trương Phi, Triệu Vân, chia quân làm
ba đường tiến thẳng đến Thành Đô.

Tuyến thứ nhất, quân đoàn
Trương Phi từ Điếm Giang tiến lên phía bắc thu phục Ba Tây, ngăn chặn sự uy
hiếp của quân Ích Châu với Lưu Bị, uy hiếp Thành Đô từ phía bắc.

Tuyến thứ hai, Triệu Vân theo
Trưòng Giang ngược lên phía tây, chiếm lấy Giang Dương, bình định vùng Kiện Vi
phía dưới, lại bao vây Thành Đô từ phía tây.

Tuyến thứ ba, Gia Cát Lượng
tiếp tục đánh thẳng phía tây vào Đức Dương, sau đó đánh vào Thành Đô.

3. Quyết chiến ở Lạc Thành, Bàng Thống bị mắc nạn.

Quân Trương Phi được Nghiêm
Nhan giúp đỡ, cơ hồ quân không phải động đao, mau chóng bình định được Ba Tây,
lại hợp với quân Gia Cát Lượng ở Đức Dương. Lưu Chương phái lão tướng Trương
Duệ thuộc phe Bản Thổ dẫn binh ra ngăn cản, lại bị Trương Phi đánh cho tan tác,
tàn quân Trương Duệ phải rút về Thành Đô sắp xếp lại phòng tuyến.

Đội quân của Triệu Vân cũng
thuận lợi đánh xuống Giang Dương chiếm được Kiện Vi, rồi từ đó đánh vào Thành
Đô.

Đội quân viễn chinh lần đầu của
Lưu Bị và Bàng Thống, thanh thế tuy lớn, song phần nhiều là quân Ích Châu, bởi
thế trước sự ngăn cản hữu hiệu của Trương Nhiệm, kéo dài suốt một năm, vẫn
không hạ được Lạc Thành. Nhưng nghe nói Gia Cát Lượng đã đánh được Ba Đông, hơn
nữa còn chiếm được đại bộ phận Ích Châu, đặc biệt là Triệu Vân đã chặt đứt được
sự bao vây của Lưu Chương ở phía sau Lưu Bị, nên cũng đã yên tâm hơn.

Không lâu, lại nghe nói Mã
Siêu, lãnh tụ quân Quan Trung sau khi bị Tào Tháo đánh tan, theo về với quân
Trương Lỗ ở Hán Trung, lại không được vừa ý, bởi thế phái danh sĩ Lý Khôi nổi
tiếng ở Ích Châu, ngầm đến Hán Trung kết thân với Mã Siêu.

Đến mùa hạ năm Kiến An thứ 19,
Lưu Bị bắt được thông báo, Gia Cát Lượng và Trương Phi đã đến được phía đông và
đông bắc Thành Đô, còn quân Triệu Vân đã đánh phá được Kiện Vi, sau đó tiến đến
Thành Đô, chỉ đợi Lưu Bị ra chỉ thị, sẽ phát động tổng công kích Thành Đô.

Lưu Bị và Bàng Thống lại tấn
công mãnh liệt vào Lạc Thành, Bàng Thống dẫn quân nhử Trương Nhiệm ra khỏi
thành, quả nhiên Trương Nhiệm cậy khỏe khinh địch dẫn quân xông ra, trụ quân ở
Nhạn Kiều phía nam Lạc Thành, Lưu Bị nhân cơ hội chặt đứt đường về của Trương
Nhiệm,

Bàng Thống cũng dẫn quân quay
lại tấn công mãnh liệt vào Trương Nhiệm ở trận địa Nhạn Kiều. Trương Nhiệm bắn
tên ra như mưa, Bàng Thống đang tự mình đốc chiến ở phía trước, bỗng nhiên
không may bị trúng tên, chết ngay giữa trận, lúc ấy mới có ba mươi sáu tuổi.

“Tam quốc diễn nghĩa” đã miêu
tả Lưu Bị và Bàng Thống chia quân tiến đánh Lạc Thành, Bàng Thống ở gò Lạc
Phượng trúng phải mai phục của Trương Nhiệm phải bỏ mình, Gia Cát Lượng đang ở
Kinh Châu nghe được tin, thảm thiết khóc Bàng Thống, rồi dẫn quân vào Thục, ở
Lạc Thành lập kế bắt được Trương Nhiệm, đấy hiển nhiên là có sai lệch lớn với
thực tế. Gia Cát Lượng đã vào Thục trước lúc Bàng Thống hi sinh chừng nửa năm,
hơn nữa quân Trương Phi và Triệu Vân chưa hề đến Lạc Thành, trận Lạc Thành hoàn
toàn do Lưu Bị và Bàng Thống đơn độc đối phó.

Bàng Thống chẳng những không bị
trúng kế, trái lại còn dùng kế mai phục để bắt Trương Nhiệm, chẳng qua trong
lúc kịch chiến ở đấy, vị quân sư không giỏi võ nghệ đã vì trách nhiệm mà đi ở
hàng đầu, cuối cùng trúng tên bỏ mình, song trước cánh quân Kinh Châu cùng giáp
kích, quân chủ lực của Trương Nhiệm đúng là bị đánh tan ở Nhạn Kiều, còn Trương
Nhiệm bị thuộc hạ của Bàng Thống bắt được.

Lưu Bị đã từ lâu nghe danh
Trương Nhiệm trung dũng có ý chiêu hàng song Trương Nhiệm tuổi đã cao, không
muốn thay đổi thờ phụng chủ khác, cự tuyệt việc đầu hàng, lại thêm Bàng Thống
bị nạn, lòng quân Kinh Châu rất phẫn uất, chẳng thể tha thứ cho Trương Nhiệm,
Lưu Bị đành phải xử tử Trương Nhiệm để yên lòng quân.

Chiến dịch Lạc Thành giành được
toàn thắng, công lao hi sinh của Bàng Thống là rất lớn.

4. Lưu Bị tấn công chính trị, Lưu Chương vứt bỏ đề kháng

Lưu Bị tuy rất nhớ tiếc Bàng
Thống bỏ mình giữa trận, song ông vần rất bình tĩnh nghĩ cách dùng thủ đoạn
chính trị, khuyên nhủ Lưu Chương đầu hàng, để tránh tạo thành thù hận sâu sắc
giữa hai bên, đối với việc thống trị Ích Châu sau này, sẽ không có lợi.

Bởi thế theo đề nghị của Pháp
Chính, đầu tiên là Pháp Chính sẽ tự mình viết một lá thư gửi cho Lưu Chương, ngoài
việc nói rõ tình thế cho Lưu Chương, còn chân thành khuyên Lưu Chương sớm đầu
hàng, lá thư viết:

“Pháp Chính tuy thiếu năng lực,
song đã nhận nhiệm vụ ký hiệp ước với Lưu Kinh Châu, cố gắng không để nhục sứ
mệnh, hoàn thành nhiệm vụ. Song sợ tướng quân và xung quanh không hiểu rõ gốc
ngọn, lại đổ lỗi nguyên nhân thất bại lần này cho Pháp Chính khiến tôi chịu
nhục không đâu, lại còn tổn hại đến nhiệm vụ đã làm. Nay sự tình đã rơi vào hỗn
loạn, phải đình tạm ở trong trại Lưu Kinh Châu, tiếp tục giao thiệp, chưa thể
trở về Thành Đô để báo cáo lại với tướng quân.

Cũng bởi như vậy có không ít
lời nói gièm, công kích thân phận của thần, khiến tướng quân không hiểu Pháp
Chính, mà thần cũng rất băn khoăn... Nay trong nước nguy cấp, tai họa đã ở ngay
trước mắt, thân đang tại ngoại, chẳng đủ để tướng quân tín nhiệm, song vẫn muốn
bày tỏ không cùng tấm lòng trung của mình...

Ý định của tướng quân mời Lưu
Kinh Châu, Pháp Chính cũng đã biết rõ, cũng là nguyên nhân chính để Pháp Chính
tiếp tục ở lại bên cạnh Lưu Kinh Châu, cố gắng suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ.
Song nay tình hình lại diễn biến nhùng nhằng như thế chủ yếu là những thuộc hạ
của tướng quân không hiểu lẽ anh hùng tòng quyền, suy nghĩ không ra, có cái
nhìn sai lầm trước tình hình, dẫn đên việc binh nhung chẳng thu được kết quả
gì... Nay quân chủ lực của Ích Châu đã bị đánh tan, còn lại được hơn một vạn
quân, thực ra ý chí chiến đấu đều đã mất. Trái lại quân chủ lực Lưu Kinh Châu
sau khi chiêm được Lạc Thành, giành được rất nhiều lương thực xe cộ, cũng có
được ưu thế tuyệt đối, mà tướng quân thì đất đai mỗi ngày thêm mất, trăm họ mỗi
ngày thêm khốn đốn... Cho rằng phải kiên quyết, nghĩ việc cố thủ, sẽ không được
lâu vậy.

Quân của Trương Dực Đức (Trương
Phi) có vài vạn người, đã bình định được Ba Đông, Triệu Vân lại từ Kiện Vi đánh
vào, cùng với Tư Trung, Đức Dương ba đường cùng tiến, tướng quân sẽ liệu định
thế nào.

Nay Ích Châu có ba phần thì hai
phần đất đai đã bị chiếm, tuy vẫn giữ được Thục Quận và Thành Đô, thực ra nhân
dân mỏi mệt khốn khổ, nghĩ rằng có đến tám phần mười, khiến chưa thấy kẻ địch
tiến vào mà trăm họ đã chẳng thể chịu nổi, chỉ cần quân Lưu Dự Châu đánh thêm
vào, ắt sẽ chỉ trong một ngày đã theo về... ấy là thế còn mất, đã thấy rõ ràng
vậy.

Cứ theo ngu ý của Pháp Chính,
cũng còn biết sự việc đã hỏng, huống chi tướng quân xung quanh còn có nhiều bậc
trí giả cao minh, thế mà không thấy rõ ư?

Nghĩ rằng những trọng thần bên
cạnh tướng quân, lúc bình thường chỉ biết giành lấy ân sủng, ra sức nịnh hót mà
không đứng ra bày vẽ cho tướng quân, lại chưa từng tận tâm hiến kế sách. Nay sự
đã bức bách, các thuộc hạ tự tìm đường sống, giữ gìn sự an toàn cho riêng mình,
tin rằng cũng không thể liều chết vì tướng quân.

Pháp Chính tuy bị phỉ báng là
bất trung, vẫn vắt óc tự hỏi, vẫn không phụ lại tình nghĩa của tướng quân. Bây
giờ kết quả như vậy, thực ra Pháp Chính cũng rất khổ tâm. Tả tướng quân Lưu Bị
đã giành được ưu thế tuyệt đối, song đối với tướng quân vẫn giữ tình cảm ngày
nào, chẳng muốn tướng quân phải khó xử. Bởi thế kẻ ngu này muốn tướng quân hiểu
được lẽ quyền biến, để giữ được tính mệnh và sự tôn nghiêm của dòng họ”.

Lá thư của Pháp Chính có lời lẽ
binh vận, được viết ra khá sắc xảo, rõ ràng cho thấy ông ta tuy vẫn chưa được
Lưu Chương trọng dụng, song đối với cá tính của Lưu Chương thì khá thấu hiểu,
nghĩ rằng tài cán ấy không thể không được Lưu Chương trọng dụng, chẳng qua bởi
ông ta kiên trì giữ nguyên tắc của mình, mà không phụ theo vậy.

Khi Lưu Bị từ Phù Thành xuống
đánh Lạc Thành, Trịnh Độ là tham mưu dưới trướng của Lưu Chương có nói: “Tả
tướng quân Lưu Bị dẫn quân đánh chúng ta, song binh lực không đầy vạn người,
lòng quân không yên định. Bởi thế về việc phòng thủ, không gì bằng đưa dân ở Ba
Tây, Tử Đồng chuyển về phía tây Phù Thủy, lại thiêu hủy những kho lương ở đấy,
lấy thành cao hào sâu, lấy tĩnh mà chế động. Khi quân địch đến, chớ vội giao
chiến, đợi một thời gian lâu, họ thiếu thốn lương thực, không đến trăm ngày ắt
phải rút quân, đến lúc ấy ta sẽ truy kích, nhất định sẽ giành được đại thắng”.

Có thể nói chiến thuật ấy đối
với quân viễn chinh của Lưu Bị, sẽ gây khó khăn nghiêm trọng, bởi thế nghe được
tin đó, cả Lưu Bị lẫn Bàng Thống đều rất lo lắng, Pháp Chính lại bình tĩnh nói
rằng: “Chẳng cần bận tâm, Lưu Chương là người không dám dùng kế sách ấy”.

Quả nhiên không bao lâu, Lưu
Chương đã không nghe theo kế hoạch của Trịnh Độ. Ông ta nói: “Ta chỉ nghe nói
đến kế an dân cự địch, chưa từng nghe nói đên kế làm phiền dân để đánh địch”.

Từ đấy có thể thấy Pháp Chính
khá thấu hiểu cá tính và thái độ của Lưu Chương, lá thư chiêu hàng do ông ta
viết ra, nghĩ rằng ắt có hiệu quả tâm lý khá lớn với Lưu Chương. Hơn nữa, những
bầy tôi ở Thành Đô, cũng có không ít người có tâm lý đầu cơ chủ nghĩa, dứt
khóat sẽ không vì Lưu Chương mà tận trung đến chết.

Đương khi quân Lưu Bị đột phá
phòng tuyến Lạc Thành theo phía bắc tiến sát Thành Đô, Thái thú Thục quận là
Hứa Tĩnh bèn dự định mở cửa thành đầu hàng may mà quân giữ thành phát hiện
được, ngăn cản hành động binh biến ấy Lưu Chương nhìn thấy địa thế đã mất, sự
nguy vong đang đến gần, lại thêm Hứa Tĩnh rất có danh tiếng, nên chưa biết phải
xử trí Hứa Tĩnh thế nào.

Lưu Chương sau khi nhận được
thư khuyên hàng của Pháp Chính, do dự không quyết, lúc ấy lại phát sinh một
cuộc binh biến.

Tuy Lưu Chương không ưa gì
Trương Lỗ, đương khi quân Kinh Châu vây khốn Thành Đô, Lưu Chương lại nhớ đến
phụ thân Lưu Yên từng có ân huệ với Trương Lỗ, lại nhờ Trương Lỗ giúp đỡ.
Trương Lỗ bèn phái Mã Siêu, một tướng lĩnh quân Quan Trung mới theo về không
lâu, dẫn một đạo quân tiếp viện đên tiếp ứng.

Chẳng ngờ, Lưu Bị lại nhanh hơn
một bước, khi trận đánh Lạc Thành đang gay go, từng phái Lý Khôi đến Hán Trung
liên hệ với Mã Siêu, mong Mã Siêu cùng liên minh với Lưu Bị. Bởi Lưu Bị là chỗ
thân tình với Mã Đằng, phụ thân của Mã Siêu, lại thêm Mã Siêu sau khi vào Hán
Trung, Trương Lỗ vẫn lãnh đạm với anh ta, khiến Mã Siêu có tâm lý bất mãn.

Vì thế khi Lý Khôi đến thuyết
phục, Mã Siêu không được trọng dụng đã mau chóng ngả về phía Lưu Bị, trao mật
thư hẹn sẽ theo về với Lưu Bị. Chẳng ngờ Trương Lỗ lại phái anh ta đến chi viện
cho Lưu Chương, Gia Cát Lượng bèn đề nghị Lưu Bị tạm thời dấu kín tin tức này,
lại ngầm phái một đội quân cho Mã Siêu chỉ huy, bảo anh ta xuất kỳ bất ý dùng
quân mới để khống chế lại quân Hán Trung tiếp viện, cùng hội quân với Lưu Bị ở
Thành Đô.

Quả nhiên đương khi Mã Siêu uy
phong lẫm liệt dẫn đại quân đến phía tây bắc Thành Đô, Lưu Chương vẫn cho là
quân tiếp viện kéo đến, rất đỗi vui mừng lập tức cho sứ giả mạo hiểm phá vòng
vây đến liên hệ với Mã Siêu. Ngờ đâu Mã Siêu chẳng những không phải là viện
binh, lại là quân của Lưu Bị, ngay lúc này nảy sinh sự tác động tâm lý rất lớn,
là một đòn đánh không nhẹ cân với Lưu Chương. Quân dân trong thành nghe nói
mãnh tướng số một của Tây Lương là Mã Siêu đã theo về với Lưu Bị, đều hết sức
hoang mang, ý chí chiến đấu cơ hồ đã mất cả.

Lưu Bị đợi đến lúc ấy, lại phái
lão thần Giản Ung giỏi ăn nói đến yết kiến Lưu Chương, Lưu Chương thấy đại thế
đã mất, định mở cửa thành đầu hàng.

Đại thần Đổng Hòa khuyên rằng:
“Thành Đô còn ba vạn tinh binh, lương thực, ngựa xe đủ dùng một năm sao đã vội
đầu hàng”. Trưởng lão Hoàng Quyền, Lưu Ba cũng cho rằng dân tâm sĩ khí vẫn còn
nên tận lực mà chiến đấu.

Lưu Chương lại than rằng: “Hai
cha con ta đã ở Ích Châu hai mươi năm, vẫn không tăng thêm ân đức cho bách
tính, hiện nay lại bắt quân dân Ích Châu phải chinh chiến suốt ba năm, tin rằng
họ đã rất khốn khổ, nếu cứ kéo dài mãi như vậy, ta sao nỡ nhẫn tâm?”.

Các đại thần Ích Châu nghe vậy
cũng không khỏi rơi lệ, Lưu Chương bèn cùng Giản Ung ra ngoài thành, cùng ngồi
một cỗ xe, đến hội kiến Lưu Bị.

Lưu Bị thấy Lưu Chương đến, lại
nhớ chuyện cũ, Bàng Thống khi còn sống đã có lời khuyên: “Nghịch mà thuận vậy,
chiếm lấy là thuận với nghĩa lý”. Ông ta nói: “Chẳng phải ta không nghĩ đến đạo
nghĩa, việc xảy ra như thế, thực là bất đắc dĩ vậy!”.

Gia Cát Lượng cũng khuyên Lưu
Bị nên đưa Lưu Chương rời xa Ích Châu, để triệt để cắt đứt mưu toan phản kháng
của những đại thần cứng rắn, Lưu Bị tuy không nỡ, song nghĩ lý tính là trách
nhiệm rất lớn của người điều hành. Bởi thế Lưu Bị bèn phong Lưu Chương làm Chấn
uy tướng quân, mang theo toàn bộ tài sản của mình với ấn thụ tân quan, đến định
cư ở quận Công An thuộc Kinh Châu.

Theo Long Trung Sách, bước thứ
hai tranh bá thiên hạ, sách lược có đượcKinh Châu đến đây đã hoàn toàn thành
công; đấy là năm Kiến An thứ 19, tức là năm 214 sau Công Nguyên, đúng vào tháng
5, Lưu Bị năm mươi tư tuổi, Gia Cát Lượng hai mươi tư tuổi, nếu tính ngày Tam
cố thảo lư mời Gia Cát Lượng hoạch định kế hoạch là đúng bảy năm.