Cô Gái Đùa Với Lửa - Phần III - Chương 17 - Phần 2
Ở trước mắt ba người chuyên nghiệp trong nghề lúc này đang nhìn ông dò xét, ông không muốn để lộ ra chỗ yếu của ông đối với Salander. Trong chuyện trò giọng họ trung lập nhưng Armansky biết trong thực tế cả ba, cũng như các nhân viên khác ở An ninh Milton đều ghét Salander. Ông không muốn tỏ ra yếu đuối hay bối rối. Quan trọng là đặt ra vấn đề bằng một cách nó tạo nên một mức độ nhiệt tình và đầu óc chuyên nghiệp.
- Tôi quyết định lần đầu tiên sử dụng một số nguồn lực của Milton vào một vấn đề thuần túy nội bộ. - Ông nói. - Khoản chi tiêu này chắc chắn là lớn cho ngân quỹ nhưng tôi nghĩ trút cho hai ông, Bohman và Hedstrom, khỏi những nhiệm vụ hiện tại. Hai ông được phân công làm công việc “xác lập sự thật” về Lisbeth Salander, chỗ này có thể tôi diễn đạt có đôi chút bị mơ hồ.
Cả hai đều ngờ vực nhìn ông.
- Tôi muốn ông, Fraklund, lãnh đạo và bám sát cuộc điều tra. Tôi muốn biết chuyện gì đã xảy ra và cái gì đã dẫn dụ Salander đến chỗ giết người giám hộ cũng như cặp nam nữ ở Enskede. Phải có một giải thích hợp lý.
- Xin thứ lỗi, nghe như là công việc của cảnh sát thì phải. - Fraklund nói.
- Không sao. - Armansky nói. - Nhưng chúng ta có một lợi thế nào đó so với cảnh sát. Chúng ta biết Salander và chúng ta tỏ tường cách hoạt động của cô ấy.
- Được, nếu ông nói thế. - Bohman nói, giọng không được chắc chắn. - Tôi tin là không một ai ở công ty đây mà lại hiểu được tí gì về những gì đã diễn ra trong cái đầu con con của cô ấy.
- Cái đó không sao. - Armansky nói. - Salander đã làm việc cho Milton. Theo tôi, chúng ta có trách nhiệm xác lập sự thật.
- Salander đã không làm cho chúng ta trong... bao nhiêu nhỉ, gần hai năm. - Fraklund nói. - Tôi không thấy chúng ta có trách nhiệm gì về những cái cô ấy có thể đã làm. Tôi cũng nghĩ cảnh sát sẽ không tán thưởng nếu chúng ta can thiệp vào điều tra của họ.
- Trái lại. - Armansky nói. - Đây là quân át chủ bài của họ, họ phải chơi tốt đấy.
- Sao lại thế chứ? - Bohman nói.
- Hôm qua tôi có nói chuyện lâu với người chỉ đạo cuộc điều tra sơ bộ, công tố viên Ekstrom và thanh tra hình sự Bublanski, người phụ trách điều tra. Ekstrom đang bị sức ép. Đây không phải chuyện đám cướp băng nhóm gangster thịt nhau mà là sự kiện mang tiềm lực truyền thông đại chúng to lớn trong đó một luật gia, một nhà tội phạm học và một nhà báo - như ta thấy - đã bị giết. Tôi đã giải thích do nghi can số một là một cựu nhân viên của An ninh Milton nên chúng tôi đã quyết định tự tiến hành điều tra lấy cho chúng tôi. - Ngừng lại cho câu này bập được sâu vào, rồi Armansky nói tiếp. - Ekstrom và tôi đã đồng ý ngay lúc này việc quan trọng là cần càng nhanh càng tốt bắt tạm giam Salander - trước khi cô ấy có thể tác hại đến bản thân hay người khác. Do chúng ta hiểu Salander nhiều hơn cảnh sát cho nên chúng ta có thể đóng góp vào cuộc điều tra. Ekstrom và tôi đã đi tới thỏa thuận rằng hai ông. - Ông chỉ vào Bohman và Hedstrom. - Sẽ được điều đến Kungsholmen giúp đỡ nhóm của Bublanski.
Cả ba nhân viên của ông cùng sửng sốt.
- Xin lỗi được hỏi một câu đơn giản thôi... nhưng chúng tôi chỉ là dân sự. - Bohman nói. - Cảnh sát có thực sự muốn chúng tôi tham gia một cuộc điều tra án mạng y như ông vừa nói không?
- Các ông sẽ làm việc dưới quyền Bublanski nhưng các ông cũng báo cáo cả với tôi. Các ông được tham gia hoàn toàn vào cuộc điều tra. Tất cả tư liệu chúng ta có và các ông tìm ra đều sẽ đưa đến cho Bublanski. Với cảnh sát như thế là nhóm của họ được tăng cường mà không phải phí tổn gì. Và chả ai trong hai ông “chỉ là dân sự” đâu. Hai ông, Fraklund và Bohman làm việc cho cảnh sát còn lâu hơn là làm việc ở đây, mà anh, Hedstrom lại còn học ở Học viện Cảnh sát nữa cơ mà.
- Nhưng thế trái nguyên tắc...
- Không hề. Cảnh sát thường đưa cố vấn dân sự vào các cuộc điều tra, hoặc là bác sĩ tâm lý trong các vụ án tình dục hay các phiên dịch viên nếu như có dính líu đến người nước ngoài. Các ông sẽ tham gia đơn giản như là cố vấn dân sự có hiểu biết đặc biệt về nghi can số một.
Fraklund thong thả gật đầu:
- OK, Milton tham gia điều tra của cảnh sát và cố bắt Salander. Còn gì khác nữa không?
- À, có. Chừng nào còn liên quan đến Milton thì chừng ấy nhiệm vụ của các ông là xác định sự thật. Không có gì khác. Tôi muốn biết Salander có bắn ba người kia không, và nếu có thì tại sao.
- Có nghi ngờ gì về tội của cô ấy không? - Hedstrom hỏi.
- Chứng cứ hiện trường mà cảnh sát nắm được đã đủ tai họa cho cô ấy lắm rồi. Nhưng tôi muốn biết liệu còn có một phía khác nào nữa của câu chuyện không - liệu có một kẻ đồng phạm mà chúng ta không biết, một người mà có thể là kẻ thực sự cầm súng, hay liệu có còn những hoàn cảnh nào khác mà chúng ta chưa biết hay không.
- Trong một vụ án mạng bắn chết ba người mà tìm các tình tiết giảm nhẹ sẽ khó đấy. - Fraklund nói. - Nếu đó là điều chúng ta tìm kiếm thì chúng ta cần phải giả định cô ấy có khả năng vô tội. Mà tôi thì không tin cái đó.
- Tôi cũng vậy. - Armansky nói. - Nhưng nhiệm vụ của các ông là yểm trợ cảnh sát bằng mọi cách và giúp họ bắt cô ấy trong thời gian ngắn nhất có thể.
- Kinh phí đâu? - Fraklund nói.
- Mở rồi. Tôi muốn được cập nhật đều đặn về chi phí ra sao và nếu nó tuột khỏi tay thì chúng ta sẽ đóng nó lại. Nhưng hãy cứ cho là các ông sẽ làm việc đó ít nhất trong một tuần, bắt đầu hôm nay. Và do chỗ ở đây tôi là người hiểu Salander nhất nên tôi sẽ là một trong số những người mà các ông phỏng vấn.
Modig lao vội dọc hành lang vào phòng họp đúng lúc các bạn đồng nghiệp đã yên vị. Chị ngồi cạnh Bublanski, ông đã triệu tập toàn nhóm, gồm cả người chỉ đạo cuộc điều tra sơ bộ, về dự. Faste nhìn kháy chị rồi lại chú ý tới việc mở đầu; ông là người yêu cầu họp.
Ông đã lục lọi kỹ qua hết các năm đối chiếu giữa giấy tờ phúc lợi xã hội và Salander - việc mà ông gọi là “lõng bệnh lý tâm thần” - và chắc ông đã cố thu thập được một nắm tư liệu ra trò. Faste dặng hắng rồi quay sang người ở bên phải ông.
- Đây là bác sĩ Peter Teleborian, bác sĩ trưởng khoa ở bệnh viện tâm thần Thánh Stefan. Ông đã có nhã ý xuống Stockholm tham dự cuộc điều tra và nói với chúng ta những gì ông biết về Lisbeth Salander.
Modig quan sát bác sĩ Teleborian. Ông ta thấp lùn, tóc nâu quăn, kính gọng sắt và một bộ râu dê con con. Ông ăn mặc tùy tiện với jacket nhung kẻ màu be, quần jean, và sơ mi kẻ dọc xanh nhạt cài khuy ở cổ. Nét mặt ông sắc cạnh và nom vẻ như chàng trai trẻ trung. Modig đã mấy lần chạm mặt ông nhưng chưa nói chuyện với ông bao giờ. Ông đã lên lớp giảng về những nhiễu loạn tâm thần khi chị đang ở học kỳ cuối cùng của học viện cảnh sát. Và một lần khác ở một lớp học mà ông nói về người mắc bệnh tâm thần và ứng xử có mang bệnh lý tâm thần của thanh niên. Chị cũng đã dự phiên xét xử một kẻ hiếp dâm hàng loạt mà Teleborian được triệu đến làm nhân chứng chuyên môn. Từng tham gia các cuộc thảo luận công cộng trong nhiều năm, Teleborian là một trong những bác sĩ tâm thần nổi tiếng nhất ở Thụy Điển. Ông dựng nên tên tuổi của mình khi chỉ trích gay gắt việc cắt giảm ngân sách trong sự nghiệp chăm sóc tâm thần dẫn tới các bệnh viện tâm thần bị đóng cửa. Những người rõ ràng cần chăm sóc đã bị bỏ rơi ngoài đường phố, bị buộc phải trở thành những trường hợp nhận phúc lợi vô gia cư. Từ cuộc ám sát bà Bộ trưởng Ngoại giao Anna Lindt, bác sĩ Teleborian đã là thành viên của một ban chính phủ báo cáo về sự đi xuống của việc chăm sóc tâm thần.
Teleborian gật đầu chào cả nhóm rồi rót nước khoáng vào một cốc nhựa.
- Chúng ta hãy xem liệu rồi tôi có đóng góp được cái gì không đây. - Ông thận trọng mở đầu. - Trong những trường hợp như thế này, tôi ghét các tiên đoán của tôi cứ nhất định phải là đúng.
- Các tiên đoán? - Bublanski nói.
- Vâng. Đó là tôi châm biếm. Tối hôm có vụ án mạng ở Enskede, tôi đang thảo luận trên tivi về bom định giờ, nó đang cứ tích tắc gần như khắp mọi nơi trong xã hội chúng ta. Cái này đáng sợ chứ. Ngay lúc đó tôi không nghĩ đặc biệt đến Salander nhưng tôi đưa ra một số thí dụ - dĩ nhiên với tên giả - của những người bệnh hoàn toàn đơn giản là phải nhập viện chứ không được tự do ở trên đường phố chúng ta. Tôi đã ước đoán riêng trong năm ấy thôi cảnh sát sẽ phải giải quyết năm sáu vụ án mạng hay giết chóc mà kẻ sát nhân nằm trong số lượng nho nhỏ các người bệnh này.
- Và ông nghĩ Salander là ở trong số những người tàng tàng ấy? - Faste hỏi.
- “Tàng tàng” không phải là thuật ngữ chúng tôi dùng. Vâng, không nghi ngờ gì nữa cô ấy chính là một trong những cá nhân hay lên cơn lên cớ mà nếu như trách nhiệm rơi vào tôi thì tôi sẽ không để cho lang thang ngoài xã hội.
- Ông nói là cần nhốt cô ấy lại để cho khỏi gây nên tội ác ư? - Modig nói. - Điều đó thực sự không phù hợp với các nguyên tắc về một xã hội cai trị bằng pháp quyền.
Faste cau có, nhìn chị với con mắt bẩn thỉu. Modig thầm hỏi tại sao Faste luôn có vẻ đối địch với chị đến thế.
- Chị hoàn toàn đúng. - Teleborian nói, tình cờ cứu chị. - Điều đó không tương hợp với một xã hội dựa trên pháp quyền, ít nhất không ở cái dạng hiện nay. Đây là một hành vi làm cho cân bằng sự kính trọng cá nhân với sự kính trọng các nạn nhân tiềm ẩn, cái cân bằng mà một người bệnh tâm thần có thể bỏ được bệnh theo gương đó. Mỗi trường hợp lại một khác, mỗi người bệnh lại cần điều trị trên một cơ sở cá nhân. Không tránh được ở lĩnh vực tâm thần chúng tôi cũng đã phạm phải những sai lầm để rồi đã đem thả ra những người không nên cho đi lại ngoài đường phố.
- Thôi, tôi nghĩ chúng ta không cần đi sâu vào các chính sách xã hội ở đây. - Bublanski thận trọng nói.
- Dĩ nhiên. - Teleborian nói. - Chúng ta đang giải quyết một vụ đặc biệt. Nhưng xin để cho tôi nói rằng điều quan trọng với tất cả các vị là hiểu Lisbeth Salander là một người bệnh cần trông nom, chẳng khác bất cứ người bệnh đau răng hay đau tim nào cũng đều cần trông nom vậy. Cô ấy có thể sẽ khỏe mạnh nếu như cô ấy đã nhận được sự trông nom mà cô ấy cần đến trong lúc còn có thể điều trị.
- Vậy ông không phải là bác sĩ của cô ấy. - Faste nói.
- Tôi ở trong số những người liên quan đến trường hợp của Lisbeth Salander. Lúc mới vào tuổi mười mấy cô ấy là người bệnh của tôi và tôi là một trong các bác sĩ đánh giá cô ấy trước khi quyết định cho giám hộ Salander lúc cô ấy bước sang tuổi mười tám.
- Ông có thể cho chúng tôi đôi chút lai lịch của cô ấy không? - Bublanski nói. - Cái gì khiến cô ấy giết hai người mà cô ấy không quen biết, và cái gì làm cho cô ấy giết người giám hộ của cô ấy?
Bác sĩ Teleborian cười thành tiếng.
- Không, tôi không bảo ông cái đó được, tôi đã không theo dõi sự phát triển của cô ấy trong mấy năm rồi, tôi không biết hiện nay bệnh tâm thần của cô ấy đang ở giai đoạn nào. Nhưng tôi có thể không mảy may nghi ngờ mà bảo ông rằng cô ấy có quen biết cặp nam nữ ở Enskede đấy.
- Cái gì làm cho ông chắc chắn như vậy? - Faste nói.
- Một trong những thiếu sót trong điều trị cho Lisbeth Salander là không hội chẩn toàn diện được cho cô ấy. Đó là do cô ấy không tiếp thu điều trị. Cô ấy luôn từ chối trả lời hay không chịu tham gia vào bất cứ liệu pháp nào.
- Vậy nên cô ấy có bệnh hay không, ông không biết? - Modig nói. - Ý tôi nói là nếu như đã không có bất cứ hội chẩn nào cho cô ấy.
- Xin nhìn chuyện này theo cách này. - Bác sĩ Teleborian nói. - Ngay lúc Lisbeth Salander sắp vào tuổi mười ba thì tôi nhận cô ấy. Cô ấy có bệnh tâm thần, rõ ràng để lộ ra ứng xử kiểu bị ám ảnh và bị tâm thần phân lập. Sau khi nhập viện ở Thánh Stefan, cô ấy là bệnh nhân của tôi trong hai năm. Lý do cho cô ấy nhập viện là suốt tuổi ấu thơ cô ấy đã tỏ ra có ứng xử hung bạo quá đỗi với các bạn học, thầy cô và người quen biết. Người ta báo cáo cô ấy đã hành hung lặp đi lặp lại nhiều lần. Theo chúng tôi biết, thì trong mỗi trường hợp, bạo lực đều hướng vào những người thuộc về nhóm của riêng mình, tức là chống lại những người cô ấy biết là đã nói hay làm cái gì đó mà cô ấy coi là một lăng mạ. Không có trường hợp nào cô ấy tấn công người lạ. Vì thế tôi tin là giữa cô ấy với cặp nạn nhân ở Enskede là có liên quan với nhau.
- Trừ lần hành hung trong đường xe điện ngầm khi cô ấy mười bảy tuổi. - Faste nói.
- À, lần đó cô ấy là người bị tấn công và cô ấy tự vệ. - Teleborian nói. - Nên nói rõ là chống lại một kẻ xúc phạm tình dục. Nhưng đây cũng là gương ứng xử tốt của cô ấy. Cô ấy có thể bỏ đi hay tìm chỗ ẩn nấp trong hành khách trên toa xe. Đằng này cô ấy lại đáp trả bằng phản công có tình tiết nặng thêm. Khi cảm thấy bị uy hiếp cô ấy phản ứng lại bằng bạo hành quá đáng.
- Vậy vấn đề thực sự của cô ấy là gì đây? - Bublanski nói.
- Như tôi nói, chúng tôi đã không hội chẩn thực sự được cho cô ấy. Tôi có thể nói là do bị tâm thần phân lập cô ấy cứ chung chiêng liên tục trên bờ vực của bệnh tâm thần. Cô ấy thiếu sự đồng cảm và ở nhiều mặt có thể miêu tả là một người có bệnh lý xa lánh xã hội. Thật thà mà nói, bắt đầu từ mười tám tuổi cô ấy đã phấn đấu rất giỏi. Mặc dù bị giám hộ mà suốt tám năm hoạt động trong xã hội cô ấy không có làm một điều gì khiến cảnh sát phải lập biên bản hay bắt giam. Nhưng dự đoán bệnh của cô ấy...
- Dự đoán bệnh của cô ấy sao?
- Trong tất cả thời gian này, cô ấy không được điều trị tí nào. Tôi đoán hiện căn bệnh mà chúng tôi có thể điều trị và chữa khỏi mười năm trước đang là một phần cố định trong nhân cách cô ấy. Tôi nhìn trước thấy rằng nếu có bị bắt thì cô ấy sẽ cần được điều trị chứ không phải là nhận một bản án tù.
- Vậy tại cái quỷ gì mà tòa án quận lại cho cô ấy được tự do chuyển sang bên xã hội? - Faste nói.
- Có lẽ nên nhìn chỗ này như là sự việc tình cờ gặp nhau. Cô ấy có một luật sư, một luật sư hùng biện, nhưng chuyện này cũng là kết quả của các chính sách tự do hóa hiện hành và các cắt giảm ngân sách. Khi một bác sĩ pháp y hỏi ý kiến, tôi đã phản đối quyết định cho cô ấy sang bên xã hội. Nhưng tôi đã chả còn gì để nói nữa về chuyện này.
- Nhưng kiểu tiên đoán bệnh này nhiều phần chỉ là đoán mò hoàn toàn, ông có nghĩ thế không? - Modig nói. - Ông thực sự không biết được những gì xảy ra với cô ấy từ năm cô ấy mười tám tuổi rồi mà.
- Đây là dựa trên kinh nghiệm nghề nghiệp của tôi, còn hơn cả phỏng đoán.
- Cô ấy có là người tự hủy hoại mình không?
- Bà muốn nói tôi có thể miêu tả cô ấy đã làm cái chuyện tự sát chứ gì? Không, tôi ngờ chuyện đó. Cô ấy là người mắc bệnh tâm thần thuộc loại có ý thức cá nhân rất rõ. Về cô ấy thì tất cả là như thế thôi. Mọi người ở xung quanh đều không quan trọng với cô ấy.
- Ông nói cô ấy có thể phản ứng đến mức quá quắt. - Faste nói. - Nói cách khác, chúng ta có nên coi cô ấy là nguy hiểm không?
Teleborian nhìn Faste hồi lâu. Rồi ông cúi xuống xoa xoa trán.
- Ông không biết rằng nói chính xác về phản ứng của một người nó như thế nào là khó khăn à. Tôi không muốn Lisbeth Salander bị khổ khi ông bắt cô ấy... nhưng có, vâng, nếu bắt cô ấy thì tôi sẽ cố tin chắc chắn rằng ông đã làm vô cùng thận trọng. Nguy cơ rất hiện thực là nếu có vũ khí thì cô ấy có thể sử dụng vũ khí.