Đại Việt, triều Lý thứ tư: Lý Càn Đức

Mây đen kéo đến bao phủ cả bầu trời cấm thành, nhấn chìm mọi thứ vào trong bóng tối. Gió lốc đập vào cửa sổ đang mở vang lên âm thanh cót két. Đám cung nữ vội vàng chia nhau đóng tất cả cửa lại. Thật nhanh sau đó, ánh nến bừng sáng bên trong điện Vĩnh Quang, soi rõ thân ảnh Lý Càn Đức đang ngồi nơi bàn.

“Bẩm bệ hạ, bên ngoài gió mạnh, dự là chốc nữa mưa sẽ to, người khoác thêm áo để tránh cảm lạnh.”

Một cung nữ tay cầm theo áo choàng màu vàng, bên trên có thêu hình rồng đang uốn lượn giữa những đám mây, kính cẩn nói với vua. Lúc này, Càn Đức mới ngẩng mặt lên, ôn tồn bảo.

“Trẫm vẫn cảm thấy nóng.”

“Vậy để con quạt cho người.”

“Không cần, ngươi lui đi.”

“Bẩm, vậy con ra sau mành, có việc sai bảo xin bệ hạ gọi con.”

Lý Càn Đức mở thêm vài bản tấu chương rồi lại vứt sang một bên, ngã người ra ghế, thở dài. Phần lớn trong số tấu chương ấy đều thúc giục ông lập thái tử. Con trai của Nhân Nghĩa hầu, Trung Tín hầu lần lượt được lôi vào việc này. Càn Đức tuổi ngoài năm mươi, tự biết bản thân mình đã không thể sinh con được nữa, nhưng con trai của Nhân Nghĩa hầu và Trung Tín hầu, nếu không phải là dạng được nuông chiều thành hư thì cũng là kiểu an phận thủ thường, không nuôi chí lớn. Giang sơn này tổ tông đã hy sinh biết bao máu xương để gìn giữ, ông không muốn vì lựa chọn sai lầm của mình mà kết thúc tại đây. Linh Nhân thái hậu cũng khuyên ông không nên gấp gáp, cứ phớt phờ đám đại thần ấy. Bà kể như tiên đế Thánh Tông mãi đến bốn mươi vẫn chưa có con, trong triều cũng thúc giục chọn thái tử từ chi hoàng thân quốc thích. Nhưng sau đó thì sao, chẳng phải Thánh Tông cũng đã sinh ra Càn Đức, danh chính ngôn thuận truyền lại ngôi vua cho đích tử của mình. Linh Nhân không đơn thuần là một nữ nhân nơi cung cấm, ngồi chờ đức vua sủng ái để hạ sinh thái tử rồi hưởng vinh hoa. Năm xưa bà đã thay Thánh Tông hai lần nhiếp chính, đến khi ngài băng hà, Càn Đức chỉ mới bảy tuổi, vẫn là một tay bà hỗ trợ để Đại Việt được an yên như hôm nay. Đối với bà, Đại Việt này đã như một phần máu thịt, là trọng trách mà bà tự nhận phải có trách nhiệm gánh vác trọn đời. Vì vậy, bà sẽ không bao giờ cho phép vương vị này rơi vào tay ngoại tộc.

Linh Nhân thái hậu sinh hạ được ba con trai, nhưng một trong ba đã qua đời từ rất sớm. Hiện nay ngoài Càn Đức, còn một em trai là Lý Càn Tín, được phong Sùng Hiền hầu. Lý Càn Tín cũng muộn đường con cái, đến khi ngoài bốn mươi thì phu nhân Đỗ thị của ông mới mang thai, dự là sắp đến ngày trở dạ. Linh Nhân thái hậu từng nhờ quốc sư lẫn thái y xem xét, tất cả đều đồng thuận rằng đứa bé ấy là con trai. Linh Nhân từng nói với Càn Đức, chỉ cần đứa bé đó được sinh ra, chắc chắn là người duy nhất để kế thừa ngôi vị này. Lý Càn Đức ba phần thương yêu, bảy phần kính nể thái hậu nên mắt nhắm mắt mở trước đống tấu chương ấy, cố gắng chờ cho đến khi Đỗ thị lâm bồn.

Nhưng, lỡ như đứa bé ấy là gái, thì sẽ thế nào?

“Phải chi Dương Côn vẫn còn…”

Lý Càn Đức vẫn đau đáu nhớ về Lý Dương Côn, con của em gái Lan Anh hoàng hậu và Thành Quảng hầu. Đứa trẻ ấy mắt sáng trán cao, đoán được sau này lớn lên sẽ trở thành một người ưu tú. Ai cũng bảo rằng Lan Anh cùng Dương Côn đã mất, nhưng Càn Đức không tin điều ấy, ông vẫn hy vọng chỉ là mất tích thôi, rồi một lúc nào đó cả hai người sẽ quay về. Nhưng mấy tháng trôi qua, Lan Anh và Dương Côn đều không có bất kỳ tin tức nào. Hy vọng trong lòng của Càn Đức cũng theo thời gian mà leo lắt như ngọn đèn trước mắt ông.

Bên ngoài có tiếng gõ cửa, tiếp sau đó là viên thái giám vội vã chạy vào, cúi người tâu.

“Bẩm bệ hạ, gia nhân phủ Sùng Hiền hầu đến truyền tin, phu nhân đã trở dạ, là một vương tôn.”

Một ngọn đèn trong phòng vụt tắt. Lý Càn Đức mở to mắt nhìn vào hư không, biểu cảm trong mắt, chẳng rõ là vui hay buồn.

*

*   *

Không lâu sau đó, phủ Sùng mở tiệc linh đình mừng con trai đầy tháng. Quan viên cấp cao cùng các nhà quyền quý đổ xô đến chúc mừng Sùng Hiền hầu. Đến lúc này còn ai không rõ tâm ý thái hậu là muốn giữ ngôi thái tử cho cháu nội đích tôn của mình. Từ lúc đứa bé được sinh, bao nhiêu quà mừng, kì trân dị bảo gửi đến phủ Sùng không ngơi nghỉ. Thậm chí, có nhà còn gửi hẳn ngày sinh bát tự của con gái mình đến cho Sùng Hiền hầu. Tất cả tiểu thư ấy đều có ngày sinh đại cát, nếu kết duyên cùng con trai Sùng sẽ càng làm tăng phúc khí. Mọi thứ dồn dập đến mức Đỗ thị - phu nhân của Sùng phải thốt lên.

“Bọn họ trước kia thấy con trai nhà Thành Quảng hầu được phong hoàng tử thì tới lui nịnh bợ, vốn chẳng xem nhà ta ra gì. Giờ đây, hoàng tử gặp chuyện, nhà ta có con trai thì lại quay sang lễ nghĩa. Đúng thật là đời dưa nói dưa đỏ, đời mít khen mít thơm mà!” (1)

(1)   Đời dưa nói dưa đỏ, đời mít khen mít thơm: chỉ hạng tráo trở, nịnh hót, xu thời.

Sinh được con nối dỗi, Sùng Hiền hầu vui tám phần thì Linh Nhân thái hậu có lẽ là vui đến mười phần. Suốt khoảng thời gian đó, bà không tiếc ban thưởng cho cháu trai biết bao hiện kim ngọc quý. Giống như hôm nay, khi cùng Càn Đức đến phủ Sùng nhân dịp đầy tháng, bà còn cho cung nhân chuẩn bị một khối ngọc Như Ý dài ba tấc, ban ngày sáng bóng, trong tối như phát quang khiến ai nấy đều trầm trồ. Giữa âm thanh xôn xao bàn tán của đám đông, đứa bé trên tay Đỗ thị bật khóc. Đỗ thị cuống quýt dỗ dành mãi cũng không ngăn được trẻ thơ. Linh Nhân chìa hai tay về phía Đỗ thị, vừa nói cũng là vừa ra lệnh.

“Đưa cháu đây, ta bế một lúc.”

Đỗ thị kính cẩn giao con cho Linh Nhân thái hậu. Mọi người cũng hồi hộp quan sát diễn biến tiếp theo. Đứa bé rõ ràng đang mở to miệng khóc, Linh Nhân dùng tay gõ nhẹ vào môi, nhẹ nhàng nói.

“Miệng khóc oe oe, lời nói vạn người nghe!”

Dù cho chuyện đứa bé có khả năng kế thừa ngôi vị thái tử thì ai cũng biết, nhưng đó chỉ đơn giản là mọi người hiểu như vậy, từ phía nhà vua vẫn chưa có động thái gì. Vậy mà giờ đây, trước mặt bao nhiêu đại thần đương triều, Linh Nhân mở lời như thế khiến Càn Đức bị đẩy vào thế tiến thoái lưỡng nan. Không gian càng yên ắng hơn, đến mức đứa bé đang há miệng khóc cũng như nhận ra sự khác lạ, tiếng khóc nhỏ dần rồi im bặt. Đỗ thị sợ hãi đến mức mồ hôi vô thức đổ dài trên trán, hai chân bà run run, tay phải bám vào cánh tay Sùng Hiền hầu mới có thể đứng vững.

Lý Càn Đức nắm chặt tay mình, giấu kín trong ống tay áo, chỉ có Thần Anh phu nhân đứng cạnh ông mới có thể nhận ra. Thái hậu cố tính lấn lướt đức vua, chuyện này đâu phải chỉ một hai ngày. Trước đây bệ hạ chưa từng trái lệnh, thì lần này cũng sẽ như thế mà làm. Thần Anh khẽ nói nhỏ vào tai Càn Đức một câu, Càn Đức buông nắm tay mình, cất giọng bảo.

“Sùng Hiền hầu, sao khanh còn chưa mời mọi người vào bàn dự tiệc?”

Lý Càn Tín và Đỗ thị như được giải vây. Đỗ thị xin nhận lại con để cho ti sữa còn Càn Tín thì vui vẻ mời khách ngồi vào bàn tiệc. Tiếng đũa chạm vào bát, tiếng chung rượu chạm vào nhau và tiếng xôn xao chúc tụng đứa bé hòa lẫn vào nhau khiến không gian chẳng mấy chốc náo nhiệt trở lại. Giữa cuộc vui, thái sư Trần Độ quay sang hỏi Càn Tín.

“Hầu gia, chẳng hay đã chọn được quý danh cho công tử chưa?”

Suýt chốc Lý Càn Tín quên mất việc này, vừa nghe Trần Độ hỏi, ông lại chắp tay trước trán, quay về phía Càn Đức, trịnh trọng tâu.

“Bẩm bệ hạ, thần đã nghĩ cả ngàn cái tên nhưng vẫn chưa biết nên đặt cho con trẻ tên nào. Nhân dịp có bệ hạ ở đây, khẩn xin bệ hạ ban cho cháu một cái tên, để sau này con trẻ theo chí hướng ấy mà nên người.”

Lý Càn Đức đặt chung rượu xuống, cau mày suy nghĩ thoáng chốc rồi hào sảng nói.

“Hôm ấy trẫm nhớ trời mưa không ngớt, ấy thế mà khi vừa có tin đứa bé này được sinh ra, mưa liền tạnh, mặt trời lại lên. Trẫm thấy cái tên Dương Hoán lại hợp lí với con.”

Lễ bộ thị lang Lê Bá Ngọc vừa nghe cái tên ấy, đã xin phép tiếp lời.

“Bẩm bệ hạ, thần ngu muội xin đoán, Dương là mặt trời, Hoán là ánh sáng. Dương Hoán là ánh sáng mặt trời. Sau này công tử lớn lên, ắt hẳn sẽ là một người thông minh sáng suốt, sống ngay thẳng cương trực. Nếu thần có sai xin được bệ hạ chỉ dạy thêm.”

Lý Càn Đức bật cười, hàm râu dưới cằm vì thế mà run lên.

“Bá Ngọc, khanh quả là tinh ý.”

Lý Càn Tín lẩm nhẩm cái tên Lý Dương Hoán vài lần, rồi mãn nguyện khấu đầu.

“Thần xin cảm tạ bệ hạ!”

Tiếng nói cười râm rang tiếp diễn. Ả hầu chạy vào phòng, nơi Đỗ thị đang cho con ti sữa bẩm báo lại mọi việc. Đỗ thị nghe xong, chẳng thấy vẻ mặt có chút hồ hởi nào. Bà nhìn con thở dài ngao ngán.

“Tội cho con của mẹ.”

Lại thêm nửa canh giờ, một ả hầu khác lại chạy vào bẩm báo. Lúc này Dương Hoán đã no bụng, đôi má chàm sữa phúng phính dưới hai hàng mi khép chặt, ngây thơ ngủ say.

“Thưa bà, thái hậu có lệnh, khi cậu cai sữa, sẽ được đón vào cung.”

Đỗ thị vốn biết việc này từ trước nhưng không khỏi thấy xót xa. Rõ ràng là đứa con mình mang nặng đẻ đau nhưng ở bên cạnh mình không bao lâu lại sẽ trở thành con người khác. Sau này, con trẻ vào cung, nếu thuận lợi lên ngôi thái tử, thì giữa bà và con không còn là tình mẫu tử nữa, lúc đó chỉ còn lại nghĩa quân thần. Đỗ thị khẽ nắm bàn tay bé xíu của con, hỏi ả hầu còn đứng đó.

“Thái hậu có nói sẽ giao cho phu nhân nào của bệ hạ nuôi dưỡng không?”

“Thưa bà, thái hậu bảo mẹ nuôi của cậu sẽ là Thần Anh phu nhân.”

“Sao?”

Đỗ thị xém tí nữa là đã thét lên nhưng bà cố gắng định thần lại, đưa tay lên vuốt ngực. Oan gia đúng thật là oan gia, bệ hạ có mười mấy vị phu nhân, sao nhất định phải do Thần Anh nuôi dưỡng. Thái hậu rõ ràng biết Đỗ thị trước nay không thuận thảo với Thần Anh, giờ lại giao con của bà cho bà ta, khác nào đang trêu ngươi bà. Đỗ thị dùng khăn chặm nước mắt đang tuông ra, thầm kêu lên.

“Giá mà cậu vẫn còn sống, thái hậu chắc chắc không đối xử với ta như thế.”

Đỗ thị sinh con đầu khi tuổi đã ngoài ba mươi, lại vì đau lòng khi nghĩ đến việc sắp xa con trẻ nên đến tháng thứ ba bà đã không còn đủ sữa cho Dương Hoán. Mặc dù phủ Sùng vẫn có chuẩn bị hai bà vú nuôi, nhưng Linh Nhân thái hậu biết tin, quyết định đem Dương Hoán vào cung khi đứa trẻ vừa tròn sáu tháng.

Linh Nhân giao Dương Hoán cho Thần Anh phu nhân, cẩn thận dặn dò.

“Trong số phi tần của vua, ta xem con hiền đức nhất nhưng lại không có phúc phần sinh nở. Nay ta giao hoàng tử lại cho con, con cũng nên hết lòng hết dạ chăm sóc cho hoàng tử. Đây là đứa trẻ có phúc, sau này con cũng sẽ vì thế mà được nương nhờ.”

Mệnh lệnh của thái hậu chẳng khác nào tảng đá đè nặng lên vai Thần Anh. Năm xưa, thái hậu là mẹ ruột của bệ hạ nhưng lại không phải hoàng hậu. Hoàng hậu khi ấy là Dương hoàng hậu, bảo ban thái hậu từ ngày bà nhập cung, vốn chỉ là một phu nhân bé nhỏ. Rồi khi thái hậu sinh bệ hạ, cũng là Dương hoàng hậu chăm sóc người. Sau này tiên đế mất đi, thái hậu lộng quyền, tìm cớ giết Dương thái hậu và thủ tiêu tất cả hậu duệ nhà họ Dương. Giả như mai đây, đứa trẻ này lên ngôi hoàng đế, liệu với mâu thuẫn của bà và Đỗ thị, Đỗ thị có cam tâm tình nguyện để cho bà được yên. Thần Anh suy nghĩ mãi, vị Linh Nhân thái hậu bụng đầy toan tính ấy, là muốn bà sống hay đang muốn bức tử bà?

Nhưng có nói thế nào Dương Hoán vẫn chỉ là một đứa bé còn nằm trong nôi, dù Thần Anh không thích Đỗ thị, nhưng với đứa trẻ này lại có chút xót thương. Trẻ con vô tội, những tưởng đầu thai vào nhà vương hầu thì sẽ có cuộc sống sung sướng như con trai của các vương hầu khác. Vậy mà đứa trẻ này, chẳng hiểu sao lại phải vào cung, mai này còn phải gánh trên vai trách nhiệm giang sơn.

Cung nữ thân cận của Thần Anh thấy Dương Hoán ngủ say, không khỏi cảm thán.

“Ngài ấy quả thật là có phúc, dù không được sinh ra trong hoàng cung, nhưng lại mang chân mệnh thiên tử.”

Lý Dương Hoán – Thần Anh phì cười. Suy cho cùng, trong lòng bệ hạ vẫn chỉ có Lan Anh hoàng hậu và cháu ruột của bà – hoàng tử Lý Dương Côn. Năm đó em gái của Lan Anh hoàng hậu gả cho Thành Quảng hầu, con trai sinh ra mang họ của cha và mẹ. Hoán đâu phải chỉ là ánh sáng, Hoán còn có nghĩa là thay thế. Lúc vừa nghe vua đặt tên cho đứa bé, Thần Anh đã tinh ý nhận ra rằng, đứa bé này, đối với đức vua, chỉ là một sự thay thế cho hoàng tử Lý Dương Côn. Sau này, nếu như lớn lên, biết được sự thật, thử hỏi con trẻ sẽ chấp nhận thế nào đây?

“Lý Dương Hoán ơi Lý Dương Hoán, chuyện tương lai ta và con đều mù mịt như nhau. Nhưng cơ duyên đã đưa con đến bên ta, ta sẽ dùng hết tình thương này để chăm lo cho con. Không mong con sau này quá đỗi xuất chúng, chỉ hy vọng con lớn lên bình yên, vui vẻ. Mẹ con chúng ta cùng nhau cố gắng, con nhé!”

Lý Dương Hoán – đứa trẻ mang chân mệnh thiên tử!