11

VÒNG ĐẦU CHO NHỮNG NGƯỜI CỘNG SẢN

Laycock ngày càng không hài lòng về những hoạt động chính trị của tôi nhưng không bao giờ phàn nàn trực tiếp. Năm 1954, sau ba năm phục vụ, ông ta ký với tôi một hợp đồng cộng tác, theo đó, tôi được bảo đảm một khoản lương mà thấp nhất thì cũng nhiều hơn con số tôi và Choo kiếm được trước đây. Ông ta không muốn tiếp tục thuê Choo, hiện cô chỉ thích ở nhà trông nom Loong, và sau đó là Ling, đứa con gái ra đời vào tháng 1/1955. Ông ta biết tôi làm công việc của mình theo đúng hợp đồng của chúng tôi, và ông ta chấp nhận tôi. Tuy nhiên sự thất bại của Đảng Tiến bộ và bản thân ông ta bị các cử tri Katong tẩy chay đã giáng cho ông ta những đòn chí mạng. Có lẽ ông ta đã nghĩ rằng Đảng Tiến bộ sẽ thành lập chính phủ và tôi sẽ đứng về phe đối lập. Nhưng chuyện này đã không xảy ra, vì vậy, tôi trở nên hoàn toàn không thể chấp nhận được, ông ta không bao giờ nói gì với tôi nữa. Cuối cùng, ông ta viết cho tôi một lá thư yêu cầu chấm dứt hợp đồng của chúng tôi càng sớm càng tốt, dự định vào cuối tháng 8/1955. Tôi đồng ý ngay. Thế là kết thúc một quãng đời sự nghiệp của tôi.

Trong năm năm sau khi từ Anh về, tôi đã xây dựng được một cái gì đó cho việc hành nghề luật của mình và cũng đã gây dựng được nền tảng ủng hộ chính trị trong những nghiệp đoàn. Nhưng hiện tôi có hai nhiệm vụ trước mắt: bắt đầu xây dựng công ty luật của riêng mình và xây dựng tổ chức đảng cho PAP. Chẳng có gì cấp bách. Tôi có bốn tháng để chuẩn bị rời Laycock & Ong, và bốn năm để tổ chức lại PAP trước khi đến kỳ bầu cử kế tiếp. Cùng với Choo và em trai Dennis, chúng tôi thành lập công ty luật Lee & Lee trên đường Malacca, gần Laycock &Ong.

Những gì tôi không lường trước là ảnh hưởng của cuộc vận động tranh cử đối với quân đội và các cán bộ nghiệp đoàn. Hoạt động dữ dội của phái khuynh tả, và ảnh hưởng của họ đối với lập trường chính trị của Devan Nair và Lim Ching Siong, đã tạo ra bầu không khí căng thẳng. Nhiều cán bộ của MCP đã đợi thời cơ, hoặc ẩn danh kể từ khi tình trạng khẩn cấp được công bố. Những tuần trước và trong cuộc tuyển cử, họ xuất hiện công khai, hòa vào số người hỗ trợ vận động tranh cử để kích động tư tưởng chống chính quyền trong giới công nhân, những người ở nông thôn (hầu hết là những người Hoa chăn nuôi heo gà, trồng rau cải) và những học sinh người Hoa. Họ khơi dậy lòng căm thù đối với bọn đế quốc, chính phủ thuộc địa, cảnh sát thuộc địa, các nhà tư sản Anh, các nhà tư sản mại bản bản xứ đã tiếp tay cho bọn tư sản Anh bóc lột nhân dân. Họ đã tạo ra bầu không khí bức bối – tất cả những ai đi vào quỹ đạo của họ đều tin rằng một cuộc cách mạng thành công chỉ còn trong sớm chiều. Và tính chiến đấu rõ ràng là thường lây lan.

Trước khi xảy ra vụ kiện tờ Fajar, tôi luôn tìm kiếm những tay hoạt động chính trị tương lai trong đám sinh viên thuộc đại học Malaysia sẵn sàng làm việc với các nghiệp đoàn. Tôi có quá nhiều chuyện để làm, và cần những người phụ tá chuyên trách. Thật không dễ tìm chút nào. Những sinh viên tốt nghiệp loại kha khá đều muốn những nghề nghiệp ngon lành. Ít có ai sẵn lòng nhận mức lương thấp hơn mức bình thường vẫn dành cho những người có bằng cấp như họ, và làm việc với các nghiệp đoàn. Chẳng có gì vinh quang trong công việc này cả. Vài người xung phong nhận làm vì mục đích chính nghĩa, vì tinh thần lý tưởng của tuổi trẻ. Một trong những người đó là Sandrasegeram (còn gọi là Sidney) Woodhull được tôi giới thiệu với Nghiệp đoàn Lao động Căn cứ Hải quân để làm thư ký có lương (nhưng thấp). Một người nữa là Jamit Singh, một người Sikh đã từ bỏ khăn xếp và cạo bỏ râu. Anh ta rớt trong kỳ thi cuối cùng, nhưng đủ năng nổ trong công việc, dù có hơi nóng tính. Theo sự giới thiệu của tôi, anh ta trở thành một thư ký ăn lương của Hiệp hội nhân viên Ban quản lý cảng Singapore. Trước khi tiến hành việc điều động nhân sự này, tôi đã kiểm tra với Corridon để xem họ có phải là thành viên mật của Hiệp Hội bài Anh không, hoặc có thể có xu hướng thiên tả không. Corridon chẳng truy được gì về họ, nhưng không thể nào bảo đảm được lòng trung thành của họ được. Corridon khuyên tôi nên thử dùng họ vì nếu tôi khôngthuyết phục được họ làm việc cho những mục tiêu trung lập, thì tinh thần hành động của họ sẽ dẫn họ đến với những người cộng sản. Điều đó nghe có vẻ hợp lý. Bước đầu cả hai đều không phải người thân cộng, Woodhull chỉ mới biết qua chủ nghĩa Mác ở đại học, còn Jamit thì chẳng quan tâm gì đến các lý thuyết trí thức.

Nhưng việc kế tiếp xảy ra là Hiệp hội nhân viên Ban quản lý cảng Singapore, cho đến nay là một nhóm phi quân sự gồm phần lớn là những người Ấn theo Anh học và những thư ký người Hoa, đã tiến hành đình công. Bề ngoài, Jamit kêu gọi họ đình công vì Ban quản lý cảng không giải quyết những yêu sách về mức lương làm việc ngoài giờ, giờ làm việc, tiền trợ cấp và tiền thưởng. Nhưng sự thật anh ta chỉ muốn một cuộc đấu tranh, và ra sức kích động ngay cả sau khi Ban quản lý cảng đề nghị tăng lương. Tất cả đều do tôi. Tôi đã ngây thơ khi cho vài tay Anh học thích hoạt động chính trị của mình tiếp xúc với những cán bộ nói tiếng Hoa của MCP. Bây giờ thậm chí một người thờ ơ với chính trị như Jamit cũng theo Lim Chin Siong và Fong Swee Suan vì họ là những người năng nổ nhất trong số những người hoạt động nghiệp đoàn. Anh ta đã chứng kiến các nghiệp đoàn những người nói tiếng Hoa trở thành những tổ chức quân sự, và quyết định các thư ký của mình không được tụt hậu. Vả lại hiện giờ Lim đã có Devan Nair và James Puthucheary (họ cùng bị giam ở đảo St John trước đây) trong Nghiệp đoàn Công nhân Nhà máy và Phân xưởng Singapore, mà số hội viên từ vài trăm hồi năm ngoái giờ lên đến hơn 10.000 người. Họ giúp anh ta hoạt động trong vòng luật lệ và hướng dẫn người Hoa vượt qua guồng máy thư lại nói tiếng Anh.

Các cán bộ thân cộng đã phấn khích vì niềm tin về thắng lợi trong trận chiến chính trị của họ với một tổ chức chính trị hợp pháp là PAP, với những lãnh đạo Anh học hiểu biết về chế độ đại nghị. Nó cung cấp cho họ lớp vỏ bọc. Vị trí của Lim Chin Siong như một ủy viên Hội đồng lập pháp đã tạo cho ông ta một địa vị đáng tôn kính trước mặt chính phủ và các nhân viên công lực. Sau đó là thái độ ngạo mạn thái quá nổi lên từ sự thất bại hoàn toàn của đảng Dân chủ và sự sụp đổ thảm hại của các chuyên gia Anh học trong đảng Tiến bộ. Đương đầu với thách thức này hiện nay là một chính phủ Mặt trận Lao động bao gồm những kẻ cơ hội yếu kém, dưới tay một Tổng ủy viên có thiện chí nhưng ngây thơ về mặt chính trị là David Marshall, người không hiểu gì về khối người nói tiếng Hoa, nhưng lại rất khao khát đóng trọn vai trò, theo quan niệm riêng, như một người có xu hướng tự do và xã hội chủ nghĩa muốn giải thoát Singapore khỏi chế độ thực dân.

Trong Hội đồng Lập pháp, tôi nối lại quan hệ với William Goode, tổng thư ký. Tôi gặp ông ta lần đầu vào năm 1953 qua một vụ khiếu nại nhỏ của các bưu tá. Đó là khi chính phủ giao cho các tù nhân công việc sơn những sọc đỏ vào hai bên ống quần kaki của các bưu tá, khiến họ than phiền trông họ như những tay phụ việc trong các rạp xiếc. Chính phủ khẳng định những sọc đó là cần thiết vì các bưu tá thường mặc quần đó sau giờ làm việc, mà điều này họ không nên làm. Goode là một người to con với nét mặt thô và sống mũi bị gãy do chơi quyền Anh hồi trẻ. Môi trên ông ta dài, và có giọng trầm êm dịu. Ông ta học trường công và ở Oxford. Nhưng người ta có thể nhận ra sự cứng rắn đằng sau giọng nói nhẹ nhàng, đôi mắt xám và chiếc cằm cương nghị của ông ta. Ông ta nằm trong Đoàn quân tình nguyện Singapore, là tù binh chiến tranh từ năm 1942 đến 1945, và bị đẩy đi lao động khổ sai trong tuyến đường sắt chết người ở Thái Lan. Ông ta cười nói ồn ào và thái độ thoải mái. Chúng tôi ăn ý với nhau, và giải quyết vấn đề bằng cách viền một dải vải đỏ hẹp thay vì sơn. Điều đó khiến cho các nhân viên bưu tá trông lịch sự chứ không giống các anh hề. Chính phủ có hơi tốn kém hơn một chút.

Hiện giờ Goode giải thích rằng những quy định về tình trạng khẩn cấp là cần thiết vì giết người, đốt nhà, tạt a–xít và những tội phạm bạo lực khác là một phần trong cuộc đấu tranh giành quyền lực của phe quá khích. Họ sử dụng bạo lực không chỉ với quân đội, mà còn đối với dân thường nhằm yêu cầu họ kín miệng. Kết quả là không một ai còn ham sống lại dám xuất hiện trước tòa án để làm nhân chứng trước bất kỳ tội phạm nào liên quan đến phe quá khích. Ông ta nhắc lại vụ ám sát vào ngày 17/4 nhắm vào một cậu trai người Hoa, cậu này bị gọi ra khỏi một câu lạc bộ âm nhạc nơi cậu đang chơi khẩu cầm (harmonica) và bị bắn chết. Khi chuyện đó xảy ra, tôi đang ở tại công ty Dapu Hakka của chúng tôi ngay bên cạnh câu lạc bộ vào buổi chiều Chủ nhật đó, dự một bữa tiệc trà mừng thắng lợi cho cuộc bầu cử của tôi, và nghe tiếng súng vang lên. Lúc đó vào giữa ban ngày, nhưng không một ai chạy ra để nhận dạng hung thủ hoặc giúp đỡ cảnh sát, vốn không bao giờ được trợ giúp khi muốn bắt giữ và đưa ra tòa những tay khủng bố này.

Qua 5 năm hành nghề trong luật sư đoàn, tôi biết Goode đang nói những sự kiện không thể chối cãi. Tuy nhiên, tôi không thể ủng hộ việc kéo dài những quy định về tình trạng khẩn cấp bởi vì chúng tôi đã chống lại chúng như một phần trong lập trường tranh cử của chúng tôi. Chúng tôi đã làm thế như một vấn đề nguyên tắc, tin rằng nếu chúng tôi có độc lập, chúng tôi có thể hủy bỏ chúng. Đến tháng 4, tôi bắt đầu có nghi ngờ về điều này, nhưng phải một năm rưỡi sau những nghi ngờ đó mới biến thành niềm tin chắc chắn rằng Raja, Keng Swee, Chin Chye, Kenny và tôi, tất cả đều sai lầm.

Nhưng tôi phải thực hiện vai trò của mình trong Hội đồng, đó là nhanh chóng làm giảm áp lực của tình trạng nhân danh an ninh này và đưa ra chương trình nghị sự của chúng tôi. Đáp lạilời của Bill Goode, vì thế, tôi nói đầy châm biếm: “Đó là điều đáng rùng mình về chuyện các thám tử và cảnh sát có thể điều tra được việc gì,” và tôi thêm rằng: “Khi không hề có mảy may bằng chứng nào” rằng cậu học sinh đã bị giết trong hoàn cảnh vô cùng khó hiểu hoặc là nạn nhân của một vụ khủng bố, ngoại trừ sự kiện rằng từ khi cậu bị bắn, các học sinh khác đã nghĩ ra khôn ngoan nhất là đừng dính vào sự việc.

Cả việc bãi bỏ lẫn kéo dài những quy định về tình trạng khẩn cấp đều không giải quyết được vấn đề, tôi nói thêm: “Nếu chúng ta phải giải quyết chuyện đó, thì hãy có can đảm để nói: ‘Chúng tôi tin vào nền dân chủ và chúng tôi sẽ đấu tranh cho nó. Chúng tôi cho bạn nền dân chủ này để bạn bảo vệ.’ Nếu sau đó chúng ta thất bại, chúng ta phải thừa nhận, cũng như người Pháp đã thừa nhận ở Đông Dương, rằng không cách nào thành công được.”

Sau hai ngày đầu của phiên họp Hội đồng lập hiến, với các phóng viên báo chí cũng như với những thành viên có mặt thì rõ ràng hai nhân vật chính sẽ là Marshall và tôi. Ông ta có cá tính, có biệt tài sử dụng ngôn ngữ đa dạng, và có khiếu đóng kịch để thu hút sự chú ý của Hội đồng. Còn tôi có sở trường châm chích và làm xẹp lối khoa trương của ông ta và khoái chí làm điều đó. Dù PAP chỉ có ba thành viên trong Hội đồng lập hiến cộng với Ahmad Ibrahim, chủ tịch Hội đồng, ngài George Oehlers, vẫn xếp tôi ngồi vào ghế thường dành cho lãnh tụ phe đối lập, đối diện với chỗ của Tổng ủy viên.

Là một luật sư gần 50, Oehlers rất tỉ mỉ và câu nệ, nhất định tỏ ra công bằng và vô tư. Ông biết rằng mình sẽ chủ tọa nhiều cuộc tranh luận hứng thú nếu như tôi ở vị trí đối lập với Marshall vì tôi sẽ dũng cảm đương đầu với ông ấy. Những gì mà ngài Chủ tịch Hội đồng chưa biết là Marshall dễ bị kích động bởi sự châm chọc sắc bén rồi làm những chuyện mà sau đó ông ta sẽ hối tiếc. Ông ta sẽ nhanh chóng phải đối mặt với một thử thách nghiêm trọng đối với quyền lực của mình, vì ảnh hưởng của những hoạt động của Fong và Lim Chin Siong trong cuộc vận động tranh cử đã đưa họ đến một cuộc xung đột không thể tránh khỏi với cảnh sát.