Penelope có cảm giác trái tim mình sắp nhảy ra khỏi lồng ngực vì hồi
hộp tuy nhiên nàng vẫn không thể tin vào một tin quá tốt lành như vậy. Qua bao
nhiêu chuyện xảy ra, Penelope không dám nghĩ rằng rồi mọi chuyện sẽ trở nên tốt
đẹp. Mặc dù vậy, nàng bảo vú già Eurycleia rửa chân cho người ăn mày bằng nước
ấm để tỏ lòng biết ơn ông. Đây cũng chính là người Hy Lạp thường dùng để thể
hiện lòng hiếu khách của mình đối với những người đến thăm nhà. Ulysses quay
mặt đi để tránh ánh sáng từ lò sưởi chiếu vào bởi người vú già nói rằng trông
chàng rất giống ông chủ của bà. Dù hiện tại chàng đang mặc bộ quần áo rách
rưới, bẩn thỉu nhưng bà vẫn cảm nhận thấy ở người ăn mày cái gì đó rất quen
thuộc. Trong khi rửa chân cho người ăn mày, vú nhận ra vết sẹo dài trên chân
Ulysses do bị lợn rừng tấn công trong lúc chàng đi săn với anh em họ cách đây
rất lâu rồi, vào thời chàng chưa lập gia đình. Thảo nào ngay từ khi nhìn thấy
người ăn mày, bà đã có cảm giác thân thuộc như đã quen từ rất lâu rồi. Bây giờ
thì chàng không thể chối cãi được, bà đã nhận ra chàng chính là Ulysses, là ông
chủ của bà, cũng là người bà đã nâng niu chăm sóc từ lúc chàng mới lọt lòng cho
đến khi chàng trưởng thành. Bà thầm gọi tên Ulysses mắt rơm rớm nước mắt vì xúc
động. Ngay lập tức, Ulysses dùng tay bịt miệng vú Eurycleia và giải thích rằng
nếu thân phận của chàng bị lộ thì những kẻ đến cầu hôn sẽ lao tới giết chết
chàng. Chàng cũng đâu muốn lén lút về nhà nhưng vì an toàn của cả gia đình, vì
thời cuộc chàng buộc lòng phải che giấu thân phận. Eurycleia gọi chàng là con
trai và hứa sẽ im lặng, không nói cho bất cứ ai kể cả Penelope về sự trở về của
chàng. Sau đó bà đi lấy thêm nước nóng để rửa chân cho Ulysses bởi vì vừa nãy
bà quá ngạc nhiên khi nhìn thấy vết sẹo nên đã buông tay ra khiến chân của
Ulysses rơi xuống chậu, nước bắn tung tóe ra ngoài. Đã lâu lắm rồi vú già
Erycleia mới cảm thấy vui vẻ như vậy, đột nhiên bà trở nên linh hoạt, nhanh
nhẹn hơn hẳn. Sau khi Ulysses trở ra, Penelope nói với người ăn mày rằng dù đã
cố gắng hết sức nhưng không thể cầm cự hơn được. Nàng đã tìm đủ mọi cách để
kiểm soát tình hình và bây giờ nàng không thể từ chối việc kết hôn với một trong
những kẻ gây rối ngoài kia được. Ulysses đã để lại trong lâu đài một cây cung
lớn của vua Eurytus mà rất ít người có thể lên được cung tên, ngoài ra chàng
cũng để lại mười hai chiếc rìu sắt, mỗi chiếc có một vòng tròn mở ở trên lưỡi
rìu. Những chiếc rìu này cũng có mặt ở Laceclaemon, nơi Helen sinh sống, chính
vì vậy chúng ta đều biết được hình dáng và đặc điểm của chúng. Khi còn ở nhà,
Ulysses thường xếp mười hai chiếc rìu thành một đường thẳng rồi bắn cung để mũi
tên xuyên qua mười hai lỗ trên mười hai lưỡi rìu đó. Vì vậy, Penelope định ngày
hôm sau sẽ mang cây cung và những chiếc rìu ra trước toàn thể những kẻ đến cầu
hôn và hứa sẽ cưới bất cứ người nào có thể giương cung bắn tên qua mười hai lỗ
trên mười hai chiếc rìu.

Nghe Penelope tâm sự xong, người ăn mày nói:

- Tôi nghĩ rằng Ulysses sẽ có mặt ở đây trước
khi những kẻ đến cầu hôn kịp giương cung lên.

Penelope về phòng nghỉ, còn Ulysses ngủ ở
phòng ngoài của ngôi nhà. Đêm hôm đó, Ulysses không ngủ mà trằn trọc suy nghĩ
xem mình nên làm thế nào để tiêu diệt tất cả những kẻ đến cầu hôn đã gây đau
khổ cho vợ con chàng. Đúng lúc đó, nữ thần Athene xuất hiện, an ủi chàng và
tiên đoán rằng rồi mọi chuyện sẽ tốt đẹp, Ulysses hãy chợp mắt một lát để lấy
sức mai còn chiến đấu. Sáng hôm sau, Ulysses tỉnh dậy và cầu nguyện thần Dớt,
xin thần ban cho chàng một tín hiệu tốt lành. Nếu có sự giúp đỡ của thần thì dù
có khó khăn đến đâu, chàng cũng có thể vượt qua để giành chiến thắng. Ngay sau
đó, thần Dớt đáp lại lời cầu nguyện của Ulysses: đầu tiên là một hồi sấm vang
trời tưởng như trái đất này nổ tung, sau đó là giọng nói của một người phụ nữ
ốm yếu, già nua đang ngồi nghiền ngô làm bánh mì cho những kẻ cầu hôn. Tất cả
những phụ nữ làm việc liên quan đến cối xay đều đã hoàn thành nhiệm vụ của mình
và đi ngủ, chỉ còn người phụ nữ này vẫn phải vật lộn với cối xay, bởi trọng
lượng của cối quá nặng đối với bà. Bà không thể đi ngủ vì chưa xay hết số ngô
của mình. Bà cầu nguyện sự cứu giúp của thần Dớt:

- Hỡi thần Dớt vĩ đại, người đứng đầu trong
thế giới thần linh và con người. Tiếng sấm của người thật to và ròn rã. Xin
người hãy chiếu cố đến lời cầu nguyện của con bởi con đúng là một người phụ nữ
bất hạnh. Cầu cho đây là ngày cuối cùng những kẻ đến cầu hôn được ăn uống trong
nhà của Ulysses. Chúng đã khiến đầu gối của con như muốn rời ra vì lao động cực
khổ, chúng làm suy kiệt sức lực của con chỉ vì những cuộc ăn chơi vô độ của
chúng. Đó là những kẻ xấu xa, độc ác, chỉ biết hưởng thụ thành quả lao động của
người khác. Chúng cậy đông, cậy khỏe bắt nạt đàn bà con gái, khiến cho hoàng
cung Ithaca chìm trong những chuỗi ngày u ám.

Nghe thấy lời cầu nguyện đó, Ulysses vui mừng
khôn xiết bởi chàng nghĩ rằng đây chính là dấu hiệu may mắn.

Một lát sau, những người phục vụ lại tiếp tục
làm việc, còn Eumaeus mang mấy con lợn đến làm thịt. Người đàn ông này luôn đối
xử tử tế với người ăn mày, không như tên Melanthius chỉ mang những con dê đến
thôi nhưng lại rất xấc xược, chẳng coi ai ra gì. Người chăn bò tên là
Philoetius cũng vừa mới đến, anh ta căm ghét đám người đến cầu hôn và nói
chuyện nhã nhặn với người ăn xin tội nghiệp. Cuối cùng ]à đám người cầu hôn lũ
lượt kéo đến tụ tập tại phòng khách để ăn chơi phá phách. Bàn tiệc lại được dọn
ra như lệ thường, Telemachus kê một chiếc bàn và một chiếc ghế ngay cạnh cửa ra
vào cho ông lão ăn mày ngồi rồi ra lệnh cho người hầu mang thức ăn và rượu đến
cho ông. Chàng bảo rằng dù là ăn mày nhưng ông ấy là người chính trực, đáng
quý, xứng đáng được mời ngồi ăn cùng tất cả mọi người giống như một người
khách. Hơn nữa, chính chàng là chủ nhà ở đây, chàng hoàn toàn có quyền quyết
định sẽ mời ai dùng bữa mà không cần người khác chỉ giáo. Thấy vậy, một tên
trong đám cầu hôn là Ctesippus nói:

- Ông ta xứng đáng được mời ăn uống giống như
một vị khách ư? Được rồi, ta đồng ý. Về phần m dành cho ông ta một món quà khác
nữa và như vậy ông ta sẽ được phần nhiều hơn so với những người khác.

Nói xong hắn ta nhặt một chiếc chân bò lên và
lùng hết sức ném về phía Ulysses. Ngay lúc đó, Ulysses né sang một bên và chiếc
chân bò lao thẳng vào tường. Lũ người cầu hôn luôn như vậy, chẳng bao giờ cư xử
đúng mực với bất cứ ai. Rồi thế nào chúng cũng sẽ bị trừng phạt thích đáng.

Telemachus không thể chịu đựng được hành động
đó, chàng mắng Ctesippus, bảo hắn ta là kẻ thô lỗ. Những tên khác thấy vậy liền
bò lăn ra cười với vẻ sung sướng rồi sau đó lại khóc giống như những kẻ điên
loạn. Chúng không hiểu sao chúng lại như vậy, chỉ có một người duy nhất là
Theoclymenus người có khả năng tiên tri biết được. Số phận đã định sẵn, tất cả
những kẻ đến cầu hôn đều là những kẻ xấu số và sẽ chết trẻ. Điềm gở ở đây là
chúng luôn cười nói hớn hở mà chẳng có lý do chính đáng nào cả. Theoclymenus
cảm thấy khó chịu trước hành động của những kẻ kiêu ngạo kia nên hét lên:

- Các ngươi cứ cười đi, cứ cười cho thỏa thích
đi bởi chẳng bao lâu nữa các ngươi sẽ không có cơ hội được cười nói. Các ngươi
không biết rằng chính bản thân các ngươi là những kẻ bất hạnh. Ta tin rằng
chẳng có kẻ nào trong các ngươi biết về những điều sắp xảy đến với mình đúng
vậy không? Ta nhìn thấy những đám mây đen sắp treo lơ lửng trên đầu các ngươi,
những tấm vải khâm niệm sẽ phủ lên đầu gối lên mặt của các ngươi, nước mắt sẽ
chảy dài lên má các ngươi mà các ngươi không làm gì được. Những bức tường,
những chiếc cột, mái nhà nơi đây sẽ nhuốm đầy máu tươi và các ngươi sẽ thấy hối
hận vì những việc các ngươi làm. Đừng tưởng Chúa trời không biết gì. Các ngài
đang dõi theo từng bước đi của các ngươi đó

Những lời tiên tri của Theoclymenus không
những không khiến chúng thấy e sợ mà chúng còn cười lớn như thể đó chỉ là một trò
đùa ngớ ngẩn. Chúng khuyên chàng nên biến khỏi đây nếu còn muốn nhìn thấy ánh
sáng mặt trời. Chúng bảo chúng không thể kiên nhẫn với những kẻ chỉ toàn nói
điều gở như chàng, tốt nhất là chàng nên đi trước khi chúng đổi ý.

- Đôi mắt và đôi tay của ta chưa bao giờ làm
ta thất vọng. - Theoclymenus nói - Các ngươi nói như vậy thì ta sẽ đi ra ngoài
bởi ta chẳng hề muốn kết bạn với các ngươi. Cái chết sắp đến với tất cả các
ngươi. Cứ đợi đấy mà xem.

Nói xong, anh ta đứng lên và đi thẳng tới nhà
của Piraeus, bạn của Telemachus. Những kẻ đến cầu hôn cười to hơn bao giờ hết
như những kẻ gặp điềm gở vẫn thường làm. Chúng còn quay sang mỉa mai
Telemachus, nói chàng là một vị chủ nhà bất hạnh bởi những vị khách đến thăm
đều rất khác thường: một người là kẻ ăn mày thấp kém, người kia là một kẻ điên
khùng, thích ăn nói linh tinh. Tuy nhiên, Telemachus tiếp tục quan sát cha mình
cho đến khi những kẻ cầu hôn đang chờ đợi để được dùng bữa trưa nhưng chúng lại
không biết rằng chúng không thể sống trên cõi đời này cho đến khi chúng được
thưởng thức bữa ăn đó. Tất cả những gì Theoclymenus nói đều đúng và nó sẽ xảy
ra rất sớm thôi.

Hoàng hậu Penelope đi qua đám đông sang căn
phòng có chứa những đồ vật quý giá của Ulysses. Nàng quay lại đem theo cây cung
của vua Eurytus và một ống tên đầy. Các nữ hầu gái đi theo sau nàng khuân chiếc
hòm chứa mười hai chiếc rìu bằng sắt. Penelope nghĩ ra cách này với hi vọng sẽ
giảm bớt được sự quấy nhiễu của bọn đến cầu hôn. Nàng biết rằng không phải ai
cũng có thể giương chiếc cung chồng nàng để lại và bắn xuyên qua mười hai chiếc
rìu giống như Ulysses vẫn thường làm nên cũng có đôút yên tâm. Còn nếu trong
trường hợp có người đủ khả năng làm được những việc ấy thì đó chính là sự an
bài của số phận và nàng sẽ phải tuân theo. Với vẻ coi thường, nàng đứng lên
tuyên bố sẽ lấy người nào có thể giương cung lên và bắn xuyên qua những chiếc
rìu. Telemachus nói rằng chàng là người thử đầu tiên và nếu thành công thì
chúng sẽ không cho phép bất cứ kẻ nào dám đưa mẹ chàng ra khỏi ngôi nhà của bà.
Mặc dù chàng cố gắng hết sức nhưng đến lần thứ tư chàng vẫn không thể giương
cung lên. Khi Ulysses ra hiệu cho chàng thì chàng đặt xuống và nói:

- Ta quá yếu. Hãy để cho kẻ nào khỏe mạnh hơn
thực hiện được chiến công này.

Và lần lượt từng người trong đám cầu hôn tham
gia thử thách do hoàng hậu Penelope đưa ra, đầu tiên là người đàn ông ngồi cạnh
chiếc bình rượu.

Đó là nhà tiên tri Seer nhưng đôi tay trắng
trẻo của hắn ta quá yếu và chính bản thân hắn ta đã tiên đoán cây cung này
chính là dấu hiệu của cái chết đang đến gần với tất cả bọn chúng. Những tên còn
lại không tin vào những lời tiên tri mà chúng cho là nhảm nhí đó. Chúng chẳng
sợ bất cứ ai, bất cứ thứ gì thì làm gì có kẻ nào dám đến đây khiêu chiến với
chúng chứ. Tiếp theo tên Antinous châm lửa, mang dầu đến hơ nóng cây cung để
khiến nó trở nên mềm hơn, dễ bẻ hơn. Hắn tự tin cho rằng làm như vậy thì kiểu
gì cũng có thể uốn cong được cây cung đó. Chúng hơ nóng và bôi mỡ bò vào cây
cung để cho một kẻ khác thử sức. Eunaeus và người chăn bò chạy vào trong sân, Ulysses
theo sau họ rồi hỏi:

- Nếu Ulysses trở về thì các anh sẽ đứng về
phía ai? Liệu các anh có đồng ý chiến đấu cho Ulysses không hay các anh hùa
theo những kẻ đến cầu hôn bởi chúng đông hơn và mạnh hơn?

Không cần bảo nhau, cả haiđó cùng đồng thanh
trả lời:

- Tất nhiên là về phía Ulysses rồi, nhưng thực
sự ông ấy sắp trở về chứ?

Ulysses thấy được an ủi phần nào bởi ít ra
cũng còn hai người trung thành với chàng, sẵn sàng đứng về phía chàng dù chàng
chỉ có một mình. Chàng nhìn họ với ánh mắt cảm ơn và nói:

- Đúng, ông ấy đã đến rồi. Ta đang ở đây đây.

Tất nhiên là hai người không tin chàng ngay
lập tức nhưng khi chàng cho họ xem vết sẹo ở chân thì cả hai đều quỳ xuống, hôn
tay Ulysses và bật khóc vì sung sướng. Ulysses hứa sẽ hậu đãi họ xứng đáng, sẽ
cắt đất chia cho hai người nếu kế hoạch của chàng thành công và mấy người bọn
họ giành được thắng lợi. Chàng giải thích kế hoạch này rất nguy hiểm, bất cứ
người nào tham gia cũng có thể mất mạng nhưng cả hai người nô lệ đều một lòng
theo ông chủ, cho dù có chết cũng cảm thấy vinh quang. Ulysses quay trở lại đại
sảnh và hai người kia đi theo chàng. Chàng sẽ yêu cầu nữ hoàng cho phép mình
thử giương cung bắn, và chàng dặn Eumaeus phải nhớ thật kĩ cho dù những kẻ cầu
hôn kia nói gì đi chăng nữa, cũng phải nhanh chong mang cung tên đến cho chàng.
Thêm vào đó, chàng cũng yêu cầu mọi người bí mật khóa cửa nhốt những người phụ
nữ ở trong phòng của họ, đồng thời bảo Philoetius chốt chặt ánh cửa dẫn ra
đường lớn phòng trường hợp có kẻ nào đó bỏ chạy. Xong xuôi đâu đấy, chàng quay
lại ghế ngồi của mình trong đại sảnh như thể chẳng có chuyện gì xảy ra. Chàng
luôn giữ điệu bộ bình tĩnh khiến cho những kẻ khác không thể đoán được trong
đầu chàng đang nghĩ gì. Hơn nữa, khi cải trang thành kẻ ăn mày, tự nhiên kẻ thù
của chàng không chú ý đến chàng và trở nên mất cảnh giác hơn.

Eurymachus đang gồng mình uốn cong chiếc cu
nhưng vô ích. Thấy tình hình có vẻ không thuận lợi, Antinous yêu cầu hoãn buổi
thử sức đến ngày hôm sau để bọn chúng dâng đồ cúng tế cho thần Apollo rồi thử
lại thêm lần nữa. Hắn giải thích tại hôm nay mọi người đã mệt mỏi, hơn nữa
Penelope thông báo quá bất ngờ nên chúng không có thời gian chuẩn bị. Nói là
yêu cầu thôi nhưng thực ra hắn nói thế và thực hiện luôn như vậy chẳng cần ai
đồng ý. Rồi chúng tụ tập xung quanh bàn tiệc uống rượu. Ulysses xin phép cho
mình được giương thử cung. Nghe thế bọn người cầu hôn bật cười chế nhạo chàng.
Chúng bảo rượu đã khiến chàng trở nên mất trí rồi, tại sao một kẻ ăn xin như
chàng lại dám cầu xin tham dự vào "lễ kén chồng" của nữ hoàng
Penelope cao quý chứ. Chúng đe doạ sẽ đưa chàng lên thuyền rồi đưa thẳng đến
chỗ đức vua Echetus của bộ tộc ăn thịt người và ông ta sẽ cắt chàng ra từng
mảnh nhỏ. Tuy nhiên, nữ hoàng Penelope nói ai cũng có quyền thử sức và người ăn
xin này cũng không phải là ngoại lệ. Nếu thực sự ông ta thành công thì nàng sẽ
đồng ý cưới ông ta làm chồng. Penelope tuyên bố một khi nàng đã nói thì sẽ thực
hiện được. Nếu ông ta thất bại thì nàng sẽ chỉ tặng ông ta mấy bộ quần áo mới,
một thanh kiếm và một thanh giáo rồi đưa ông ta đi đến bất cứ nơi nào ông ta
muốn. Telemachus hét lên rằng chiếc cung đó là của chàng và chàng sẽ tặng cho
người ăn mày nếu ông ấy muốn. Rồi chàng bảo mẹ mình đi cùng những người hầu gái
vào trong thực hiện công việc may vá, thêu thùa của phụ nữ. Penelope cảm thấy
rất ngạc nhiên khi con trai nàng nói như thể chàng chính là chủ nhân của ngôi
nhà. Tuy nhiên, nàng vẫn nghe lời con và đi lên trên tầng cùng những người hầu
gái.

Eumaeus mang cây cung đến cho Ulysses trong
khi những kẻ cầu hôn phản ứng gay gắt, la lối om sòm, dọa sẽ giết chết anh ta
nếu anh ta mang cây cung đến chỗ người ăn mày. Eumaeus sợ hãi liền đặt cây cung
xuống nhưng Telemachus dọa sẽ trừng phạt anh ta nếu anh ta không nghe lời ông
chủ của mình. Vậy là cuối cùng Eumaeus cũng đặt cây cung lên tay của Ulysses
rồi ra ngoài bảo vú Eurycleia khóa cửa nhốt những người hầu gái trong sảnh
riêng dành cho phụ nữ. Philoetius lẩn vào trong sân sau và dùng dây thừng buộc
chặt những cánh cổng dẫn ra ngoài lâu đài rồi lại trở vào trong xem Ulysses
giương cung. Ulysses lúc đó đang xoay cây cung theo hướng này, hướng khác để
kiểm tra xem liệu những chiếc sừng còn có thể phát ra âm thanh hay không bởi
sau đó những chiếc sừng này sẽ được sử dụng trong quá trình chế tạo cung. Những
kẻ cầu hôn lại chế nhạo chàng nhưng đột nhiên chàng uốn cong chiếc cung rồi
căng dây cung một cách dễ dàng giống như một người chơi đàn căng dây cho chiếc
đàn của anh ta. Chàng bật thử dây cung xem nó đủ căng chưa. Dây cung rung lên
bần bật thật đáng sợ. Mặt mũi bọn người cầu hôn tái xanh như tàu lá. Ngoài trời
bỗng nổi lên một tiếng sấm vang trời: đó chính là thần Dớt báo hiệu cho Ulysses
hành động. Lòng Ulysses rộn lên niềm vui vì chàng biết rằng thần Dớt đang giúp
mình. Chàng rút một mũi tên, vẫn ngồi yên trên ghế, chàng lắp tên vào cung rồi
nhằm vào mục tiêu bật dây. Mũi tên lao vút đi xuyên suốt qua mười hai chiếc rìu
trước ánh mắt ngạc nhiên của tất cả những người chứng kiến. Những kẻ cầu hôn
không thể tin vào mắt mình. Tại sao một kẻ ăn xin rách rưới lại có một sức mạnh
ghê gớm đến như vậy. Chúng chưa kịp lên tiếng hay làm gì thì Ulysses nói:

- Hỡi hoàng tử Telemachus, người khách này đã
không làm cho con phải hổ thẹn đấy chứ? Giờ chúng ta hãy chuẩn bị cho mọi người
ở đây một bữa tiệc mới. Và lần này thì một điệu đàn kithara mới sẽ cất lên
trong bữa tiệc của chúng ta.

Telemachus
gật đầu hiểu ý cha. Chàng rút kiếm ra, chộp lấy một mũi giáo cầm chắc bên tay
trái và tiến đến đứng cạnh Ulysses