NGÀY TRỞ LẠI ĐỨC CƠ

Sau các trận đánh mang tính chiến lược, tạo ra hành lang an toàn, từ vạch biên giới đồn 23 biên phòng đến ngả ba đường Công Hương, chúng ta đã chiếm lĩnh những vị trí then chốt trên đường 19, địch không thể làm gì được, trên quãng đường hơn chục km ta có tới ba sư đoàn, thì chúng chui vào đâu được, chúng nhúc nhích là ta dọn, chúng cục cựa thì ta nã pháo, thời gian này chúng vẫn tung các toán nhỏ lẻ chọc phá các chốt nhỏ lẻ của ta, súng nổ hầu như cầm canh cả ngày, không ở hướng 307 thì hướng 309, cánh trinh sát f chúng tôi công việc cũng giảm lại rất nhiều, vì không có trận đánh nào cỡ d và e xuất hiện. Trong thời gian cuối tháng mười một, ta cũng đang tính tới những chiêu mới để trị bọn này, (cỡ lính lác như tôi thì làm sao biết được QK5 cho mỗi f rút một e về Đức Cơ để củng cố, chuẩn bị cho chiến dịch sắp tới… F307 rút e95 và c trinh sát cùng một d pháo về tuyến sau). Trong những ngày còn lại trên đất K, chúng tôi chỉ đi trinh sát quanh khu f bộ, đưa anh em vận tải chuyển hàng lên chốt cho các e29 và 94, và thực sự lúc này cả c trinh sát mới đông đủ, đợt bổ sung quân vừa rồi hai mươi người qua một tháng ùng oàng đã vơi đi hết năm, anh em hi sinh ở hướng e29 và 94, cánh theo e95 thì nguyên vẹn, nhìn khung cảnh sinh hoạt của đơn vị ngày đó vui lắm, cũ mới lần đầu gặp nhau, cũng có nhiều điều tâm sự, ban đêm dưới hầm ngầm sâu khoảng 2,5 m, lính ta uống trà, ăn lương khô, nói đủ thứ chuyện trên đời... phải đến ca gác thứ tư, năm anh em mới ngủ (hai giờ sáng). Thư từ ở nhà gửi lên bắt đầu nhận lai rai…

Mỗi anh mỗi hoàn cảnh, chỉ những anh có vợ rồi thì lắm chuyện rắc rối, chứ những anh em chưa vợ 100% thì chả việc gì... gia đình, người yêu, nhắc nhở cẩn thận trong tác chiến, ăn ngủ đừng để sốt rét... các cô nàng thề non hẹn biển chờ ngày các anh về để… chỉ có vậy… hết.

Lần đầu tiên tôi nhận thư em… em cũng áy náy như tôi ngày chuyển quân lên biên giới chưa kịp gặp mặt, với độ lệch chừng mười, mười lăm phút... giữa kẻ ra đi và người đến thăm… nó đau là đau chỗ này… tiếc nuối cũng tiếc nuối từ đây... Chiến tranh có những khoảnh khắc đau thương cực ngắn, mà chỉ có người trong cuộc mới thấu hiểu… “… Anh chưa kịp ôm em trong vòng tay của người lính… Chưa kịp cảm nhận hơi thở của người lính ra sao… em chưa hình dung ra anh mặc quân phục khác với khi ở nhà thế nào… em vẫn mong chờ ngày đó và mong nó đến với em trong đêm nay, trong giờ phút em viết thư cho anh, em tin rằng anh phải khác với những anh bộ đội em gặp, phải khác với những anh bộ đội em thấy… vì anh là anh của em, mãi mãi là của em…” (Trích nguyên văn chính xác 100% kể cả dấu chấm câu).

Công việc dồn dập đến, và chúng tôi lại phải đi, theo yêu cầu của nhiệm vụ, chỉ còn một chút gì âm hưởng của những lá thư mới nhận, khi dừng chân nghỉ giữa chừng, vì xung quanh vẫn còn những tiếng nổ ùng oàng…

Một buổi sáng bình thường như mọi buổi sáng… nhưng hôm nay sao không thấy nhóm nào chuẩn bị đi tuần khu vực... đêm qua cũng không thấy gọi lên giao ban, hội ý... (a trưởng rồi nhé) vòng qua hầm của b trưởng thì gặp anh Trường c trưởng kêu vào, có nước trà bắc và thuốc thơm “thủ đô” anh Giang C phó đang gấp mấy tấm bản đồ lại và để chúng trên bàn, lúc này tôi mới biết hôm nay cả đơn vị rút về Đức Cơ cùng với đội hình e95 và d pháo binh. Tôi vừa về đến hầm thì có lệnh báo động theo cấp độ trung đội (không tập trung đông). Từng trung đội triển khai và trong vòng mười phút phải hoàn chỉnh quân tư trang, vũ khí. Đoạn này thì nhanh cực kì.

Đơn vị hành quân ra đường 19 và đi theo trục đường, trên lưng cũng không nặng lắm nên đội hình đi cũng khá nhanh, càng lùi về hướng biên giới, càng thấy sự đổi thay đến chóng mặt... đường 19 đã được mở rộng bằng phẳng có độ cao ở giữa để không đọng nước. Anh em ta áo thun dệt kim, quần đùi ngồi trên những chiếc bàn tre dã chiến, dọc hai bên đường vẫy chào chúng tôi, có anh hào phóng liệng cho gói thuốc Tam Đảo. Đến trận địa pháo của F, chúng tôi dừng lại và tản đội hình nghỉ giải lao.

Dù đang tác chiến, nhưng phải nói rằng phía sau của ta lúc này hết sức thanh bình và vui nhộn, bộ đội các binh chủng đều đóng ở đây, không khí hòa bình đã thoảng mùi…

Chúng tôi về đến đồn 23 BP thì đã trưa, hình như quân nhu f đã báo cơm, nên khi chúng tôi đến, chỉ cần rửa mặt xong thì cơm đã được bày sẵn… khá thịnh soạn... Chúng tôi chén ngon lành như chưa bao giờ được chén, nhất là món cải non mà anh em đồn 23 trồng, gần một tạ rau được dọn sạch (lính ta luôn thiếu chất rau). Đất mẹ, không khí thanh bình, tình cảm ân oán giang hồ giữa đồn 23 và trinh sát f307, trong những ngày khó khăn ác liệt lại lôi ra tâm sự, khói thuốc nghi ngút và chén trà thơm…

Lúc này anh em eBB 95 mới về đến đường biên, cũng nghỉ giải lao… cũng ân oán giang hồ ngày xưa... cũng trà thuốc… (nghe đâu sau cuộc hội ngộ này anh em đồn 23 phải tuyên bố phá sản chuyện trà thuốc vì đãi khách…)

Qua biên giới khoảng 2 km thì eBB 95 được xe của đơn vị chở về hậu cứ, (ngày ấy eBB 95 giàu xe nhất, trong kho còn xe GMC của Mỹ mới tinh chưa dùng) chúng tôi vẫn thả bộ dọc theo đường 19 bụi mù khi có những chuyến xe lao qua… cắt qua rừng cao su của chị em e746 đang mùa làm cỏ, chị em ngắm nhìn say đắm những chàng trai bụi mờ sương gió, cái bụi mờ mà chị em sẽ thưởng thức nay mai... tiếng chào nhau, tiếng gọi nhau, thậm chí tiếng mắng yêu nhau không ngớt…

Đến cứ của đơn vị, nhận trại xong chúng tôi tranh thủ nghỉ ngơi... chiều tối chúng tôi đi ra suối tắm, dòng suối trong xanh chảy qua những trảng đá dài, ngoằn ngoèo... ôi mát mẻ làm sao, cảnh tắm tiên vì mỗi anh chỉ còn một chiếc thuyền độc mộc, không khác gì với cảnh bác bao leo tả “Bạt ngàn thiếu nữ Thái trắng không xiêm y bên dòng suối, dọc đường 6 Thuận Châu - Sơn La” chỉ khác cái phần óng ánh dưới làn nước kia mà thôi. Chúng tôi cũng không biết rằng, phía trên của con suối này khoảng 200 m là đại bản doanh của chị em e746, mà sau này anh em sẽ được nghe kể lại (nhân vật chính, nay là nữ giám đốc của một công ty giống cây trồng Miền trung).

Đêm đầu tiên trở về cố quốc sau… một tháng li hương, ngủ dưới những cánh rừng bằng lăng, vẫn những ca gác như trên biên giới, vẫn chuyện đời, vẫn chuyện các trận đánh mà bây giờ mới kể, mới tổng hợp từ các hướng của các trung đoàn…

Một vài anh bắt đầu viết thư cho người thân. BCH* gọi các a, b trưởng lên quán triệt nhiệm vụ, làm phương án tác chiến, cung cấp các tọa độ cho d pháo hỗ trợ khi có yêu cầu… BCH chiêu đãi anh em bằng 2 kg kẹo mà tay quản lí c không biết bằng thủ thuật gì mà chị em 746 phải giơ tay ủng hộ…

* BCH: Ban chỉ huy (BTV Gác Sách)

Tàn cuộc, về doanh trại cũng khí thế lấy giấy bút viết thư cho em... nhưng chỉ được mấy chữ: Đức Cơ ngày… tháng… năm 1978…

Em yêu của anh!

Con quái vật ngủ lại hiện về, và cái đêm thứ ba nơi biên giới Đức Cơ trôi qua êm đềm, trong giấc mơ “Anh nắm tay em đi dọc theo dòng sông quê nhà, dòng sông tuổi thơ của hai ta, dưới những hàng đước rậm mờ ảo ánh trăng, bàn tay em chai sạn vì những đám ruộng muối của hai gia đình, bàn tay anh chai sần vì ôm súng gìn giữ đất biên cương…”

Toét… Toét… Dậy thể dục đê!

ĐỨC CƠ KHUNG TRỜI BÌNH YÊN.

Ngày thứ hai sau khi về lại hậu cứ, đơn vị tổ chức họp Hội đồng quân nhân tổng kết cả một đợt đi chiến dịch… nhận xét... tuyên dương… khen thưởng… đề nghị phong quân hàm… và điều quan trọng triển khai kế hoạch huấn luyện binh chủng, điều mà anh em chúng tôi chưa biết gì... và theo lệnh của F chúng tôi phải thực tập sử dụng bản đồ trên mọi địa hình: rùng núi nguyên sinh (vùng Đắc Tô Tân Cảnh), rừng thưa độ che phủ dưới 25% (Đắc Pơ – Hà Tam), xác định bản đồ trong thành phố (Pleiku – Kontum), địa hình đồi núi phức tạp (Chư Nghé, điểm cao 421) thời gian quá gấp, nên đơn vị yêu cầu không nên báo về gia đình, tránh tình trạng gia đình lên thăm, dễ gây hiệu ứng mất lính như những đợt trước... cũng như nghe tiếng ùng oàng từ phía bên kia biên giới…

Ngày thứ ba, chúng tôi có một ngày để chuẩn bị quân tư trang, nghỉ ngơi lấy lại sức, và cả bọn đều nghĩ rằng: cách hồi sức tốt nhất là qua giao lưu với chị em e746 đang trồng cao su ở khu vực này. Có lẽ không có gì dễ hơn việc bộ đội làm quen với bộ đội… chóng vánh nhưng mang rất nhiều màu sắc... chúng tôi qua c3 e746, khi chị em nhà mình đang làm cỏ cao su được vài tháng tuổi, những hàng cao su thẳng tắp mơn mởn trong nắng trời Tây Nguyên, màu xanh của sự sống đang phát triển, mặc cho tiếng súng chỉ nổ cách đó chưa đầy 10 km…

“Đồng hương ơi! Đồng hương quê ở đâu vậy?” Hàng trăm câu hỏi như nhau, được phát ra từ những cái miệng nhỏ nhắn ngọt ngào, mang âm hưởng nhẹ nhàng của xứ Huế, trọ trẹ khó nghe của Quảng Bình, Đồng Hới…

“Đồng hương ợ Huệ” chúng tôi đáp lại…

Những tiếng cười thánh thót vang lên nghe xao xuyến cực kì…

Chúng tôi ghé chơi và chị em cũng thân tình đón khách… ngồi ở dưới những gốc cây bằng lăng to rợp mát… một thiên sử mở ra với không biết bao nhiêu chủ đề... Biết mục đích của chúng tôi là đi kiếm rau về cải thiện, chị em không ngần ngại cho người về trại, nhổ luôn một luống cải củ cho chúng tôi mang về… với bao lời dặn dò tối nay chị em sẽ sang chơi (chúng tôi không được ra khỏi doanh trại vào ban đêm, nhưng chị em đến chơi thì được, và phải về lúc chín giờ), không phải chỉ có c3 mà cả c2 cũng kéo qua doanh trại chúng tôi (tỉ lệ một nam/ ba nữ) đêm ấy chúng tôi chung vui văn nghệ với nhau, và đến hơn mười một giờ đêm mới giải tán, khi nghe tiếng kẻng của đơn vị gõ liên hồi báo động… là phải về… Tôi vốn không ưa ca hát, nên mời vài chị em về lán uống nước trà, và còn mấy phong lương khô bỏ ra để đãi chị em… rồi chia lẻ một lần nữa, ra trước lán, ngồi ở cái bàn ăn cơm để chuyện nhỏ chuyện to, tôi có lợi thế là đã biết cô nàng từ hồi sáng, nên có những thuận lợi hơn những anh em khác, đang trong thời kì quá độ của sự tiếp cận… E thẹn trong bước đầu gặp gỡ đã mất, và giờ đây chỉ còn lại sự thân tình (limited), của những con người cùng trang lứa, với những hoàn cảnh như nhau, nên rất dễ hòa đồng trong phút chốc. Thước phim của mỗi cuộc đời được quay một cách chậm rãi trong lời kể đầy cảm xúc… và hai cuộc đời ấy đã có hiện tượng đập cùng một nhịp lúc nào không biết…

Chia tay, chúng tôi tiễn chị em ra khỏi doanh trại, có anh còn hào phóng cho mượn đèn pin để chị em đi về, rồi hẹn hò... rồi hò hẹn... ngày mai... tối mai… nhưng đâu ai hiểu rằng đây là lần đầu, cũng là lần cuối gặp mặt nhau, vì sau hơn mười lăm ngày huấn luyện chúng tôi đi thẳng từ Đắc Tô lên căn cứ Xa - Xb, lúc này là căn cứ hậu cần và kĩ thuật của F và SCH Tiền phương Quân khu 5, chuẩn bị cho chiến dịch tổng tấn công vào chiều ngày 22/ 12/ 1978.

Về lại lán, tôi viết lá thư về thăm nhà, báo cho gia đình biết tôi vẫn khỏe và công tác bình thường trong quân ngũ, cả mấy anh em cùng quê không ai nói gì về cuộc chiến tranh đang xảy ra từng ngày trước mặt chúng tôi. Nhưng…

“Chỉ tội cho em… tình yêu đầu tiên của em, đã bị ngăn cách vì không gian xa vời vợi, ngày gặp lại là điều khó nói… nơi quê nhà em vẫn vật lộn với những cánh đồng muối, của nhà anh và cả của nhà em, ánh nắng chói chang của vùng biển miền Trung sẽ làm da em sậm thêm, gió biển quê mình sẽ làm tóc em xỏa xuống, tung bay trong gió, lộ rõ khuôn mặt buồn, man mác chờ một bóng hình ai… Không còn ai cùng em tát nước những đêm trăng, không còn ai cào muối để em gánh lên nền…

Nơi hướng tây, đồi núi điệp trùng, vẫn có một người luôn nghĩ về em, và luôn dành cho em những hương vị ngọt ngào nhất của tình yêu đầu đời…

Giấc ngủ đến lúc nào cắt đứt dòng miên man của anh… cả tiếng súng nổ bên kia biên giới anh cũng không còn nghe thấy… chỉ nghe trong tiềm thức tiếng nói của em ngày xưa và hình bóng cô thôn nữ dịu dàng, đang đi trên những con đường đồng muối quê mình...”

ĐẮC ĐOA ĐẤT LẠ MỘT MÙA CAU…

EM... MỘT CÔNG NHÂN NƠI NÔNG TRƯỜNG VIỆN.

ANH... MỘT QUÂN NHÂN ÁO BẠC MÀU…

Ra đi từ Đức Cơ lúc ba giờ sáng, chưa kịp giã từ với chị em e746, những đồng đội tốt bụng, xinh xắn và dễ thương, chúng tôi lại ra đi với bao nỗi luyến tiếc… (đừng ai hỏi luyến tiếc cái gì nhé, hãy để nó sống trong lòng của anh em trinh sát 307chúng tôi), xe chạy trên những nẻo đường, mà cách đây một tháng chúng tôi vừa đi qua, không ai nói với ai lời nào, tất cả đang lắng đọng nhiều suy tư... xe đến thị xã Pleiku vừa tờ mờ sáng, những quán cà phê sớm đã mở cửa, ghé vào làm li cà phê… thật thú vị với hương vị Tây Nguyên, buổi sáng tinh mơ… trời se se lạnh… Cô chủ quán dù đã lớn tuổi nhưng còn rất nét hỏi chúng tôi “Các anh ở biên giới Đức Cơ về hả?” Chúng tôi xác nhận, và cô buông ra một tiếng thở dài... Chiến tranh ghê quá!

Chúng tôi về đến nông trường Đắc Đoa khoảng gần tám giờ, nông trường đang bận rộn làm việc, chị em hầu hết dân Hải Hưng nhập ngũ năm 1976, 1977 và có một số là lính 1978 (gọi là nghĩa vụ lao động), khi xe vào khu vực của nông trường, hai bên đường chị em vẫy tay rối rít, tiếng gọi nhau í ới (chẳng biết gọi gì?) xe dừng trước nông trường bộ, một nông trường tương đối quy mô với đầy đủ máy móc thiết bị…

Sau khi trình giấy giới thiệu của Quân khu, chúng tôi được bố trí vào ở một dãy nhà tranh ba gian kiểu lính, gần bệnh xá của nông trường… ổn định xong chúng tôi kéo quân đi tắm, vì dọc đường bụi mù của đường 19 phủ lên chúng tôi một màu đỏ của Tây Nguyên, khi đi qua những dãy nhà của bệnh xá, chị em nằm trong đó thò đầu qua khung cửa sổ trêu chúng tôi… Tắm xong chúng tôi về phòng và diện bộ cánh nhất vòng quanh nông trường bộ, phải công nhận chị em làm công tác phục vụ của nông trường đông thật, ghé vào các khu vực làm việc của chị em, chúng tôi được đón tiếp rất niềm nở và thân tình…

Bữa cơm trưa, chúng tôi ăn chung với nông trường trong nhà ăn, và sự xuất hiện của chúng tôi cũng tạo ra những điều khá thú vị, quy định của nhà ăn là không nói chuyện nhưng hôm nay hình như chị em không thể nhịn được, vẫn cười nói vui vẻ bình thường… tôi bê chén cơm của mình qua mâm bên cạnh, nhìn phù hiệu tôi biết chị em của ban Quân y, tiếng cười nói chọc ghẹo vẫn giòn tan như pháo nổ…

Buổi chiều, chúng tôi nghe anh Trường C trưởng quán triệt tinh thần của cấp trên giao cho đơn vị, chúng tôi chỉ thực tập ở khu vực Đắc Đoa, Hà Tam ba ngày, sau đó sẽ di chuyển đến nơi khác… Khoảng hai giờ chúng tôi thực tập bài địa hình đầu tiên, cắt qua những khu vực của nông trường đang sản xuất, bắt gặp những ánh mắt biết nói của chị em… vượt qua những địa hình phức tạp theo giáo án, chúng tôi trở về nông trường bộ lúc hơn hơn giờ, trời đã bắt đầu tối… tắm rửa… cơm chiều…

Khoảng hơn bảy giờ tối, sau khi sinh hoạt đánh giá công tác trong ngày của chị em xong, chúng tôi chia ra từng nhóm nhỏ, đi về các khu của chị em, thấy chúng tôi (tôi và anh Bảy ở Duy Phước, Duy Xuyên, Quảng Nam) chị em mời vào phòng, phòng này có tám người, qua chuyện trò đây là phòng của ban Quân y, gồm y tá và hộ lí của bệnh xá, những câu hỏi thăm xã giao mang đầy chất lính, và chuyện buôn gió bán mây… đang nói chuyện có hai người xin phép về bàn để ôn bài, chuẩn bị cho kì thi tuyển Quân y sĩ của viện 17 Đà Nẵng… một lát sau có một người đến hỏi “Anh bộ đội nào giỏi toán chỉ cho em bài này với!” Tôi đứng dậy về bàn học và ngồi trên một ghế băng dài, đọc qua đề toán… suy nghĩ… và…bí. (Xấu hổ quá! Và phải công nhận bài toán đó khó) nhưng cũng cố gắng vì có... người khác giới… bên cạnh. Bài toán đã tìm ra cách giải và đáp số đã được đưa ra đúng với đáp án có trong sách... hú hồn…

Qua ánh mắt tôi nhìn ra lời cảm ơn, và lúc này một câu chuyện mới được khai mào và có phần rôm rả, chuyện của người đi học và người giải toán... Không thể chịu nổi với lời châm chọc của chị em cùng phòng, em nháy mắt cùng tôi ra trước hè, nơi có những cục đôn to bằng gỗ ngồi “tâm sự”… cuộc đời của em được kể với giọng dịu dàng và cuốn hút, những mơ ước của em về một tương lai khi hoàn thành nghĩa vụ, tôi được nghe kể về quê hương em Nam Sách - Hải Hưng, về những suy nghĩ của em về cuộc đời người lính, và nhiều điều còn ấp ủ vấn vương của một người con gái đến tuổi đang yêu... Tiếng kẻng báo hết giờ sinh hoạt và chuân bị giờ ngủ (chương trình phát thanh Quân đội Nhân dân), anh em tôi chia tay để về phòng…

Khi về phòng, lúc anh em đã ngủ, tôi hỏi anh Trường C trưởng (Sinh viên Khoa Toán ĐHTH Hà Nội, đang thức xem lại bản đồ thực tập ngày mai) về bài toán hồi nãy và kể chuyện khi tối, anh chỉ cười và không nói gì, lúc hai anh em đang nói chuyện, tôi thấy một dáng người đi qua, anh Trường nháy mắt tôi ra xem là ai, thì hỡi ôi! Em gái Hải Hưng.

Tôi vào nói với anh Trường, anh dặn tôi cẩn thận để tuân thủ nội quy của đơn vị bạn, cũng như ngủ sớm vì ngày mai chúng tôi đi xa khoảng 20 km. Chúng tôi ngồi dưới hàng hiên của đầu hồi phòng… nhìn sao trời lấp lánh… muôn tinh tú đang vẫy gọi... phía trước là hàng cau thẳng tắp đong đưa trước gió từ hướng bắc thổi về… se lạnh.

Theo lời em, đêm nay em trực bệnh xá của nông trường…