Chương 7. Vụ án ngón tay cái của viên kĩ sư

Những năm tháng hai chúng tôi cộng tác với nhau rất thân thiết ấy, trong số những vụ án mà Sherlock Holmes phải giải quyết, thì chỉ đúng hai trường hợp tôi giới thiệu với khách hàng về tài năng lỗi lạc của anh ấy. Thứ nhất là vụ ngón tay cái của Hatherley, sau nữa là vụ đại tá Warburton phát điên. Trong hai vụ án này, đối với những người có óc suy luận độc đáo và nhạy bén, thì vụ sau đáng để nghiên cứu hơn. Thế nhưng vụ trước mở đầu vô cùng kỳ lạ, các tình tiết sự việc đầy kịch tính, có lẽ bởi thế nó đáng được ghi chép lại hơn, dù rằng trong vụ này anh bạn tôi ít phải sử dụng năng lực suy luận siêu việt thường vẫn áp dụng để phá các vụ án trước đó. Tôi tin là vụ án này đã được đăng tải trên báo chí không chỉ một lần. Thế nhưng cũng giống như tất cả các bài phóng sự dạng này, người viết chỉ dùng có nửa trang báo để đăng câu chuyện một cách sơ lược, đại khái thì chắc chắn không thể khiến người ta chú ý được. Thế nên, thà cứ để cho sự thể từ từ phơi bày ra trước mắt bạn, cùng với những phát hiện mới sẽ giúp mọi người hiểu thêm về chân tướng của toàn bộ sự việc. Như vậy, bí ẩn của vụ án cũng sẽ được giải mã từng bước một.

Cảnh tượng lúc ấy để lại trong tôi một ấn tượng vô cùng sâu đậm, dù thời gian trôi đi, hai năm trời đã qua, nhưng tôi gần như vẫn còn nhớ rõ mồn một từng sự việc.

Bây giờ, tôi sẽ đi vào phần chính của câu chuyện, nó xảy ra vào mùa hè năm 1889, không lâu sau khi tôi kết hôn. Lúc ấy tôi trở lại hành nghề y, bỏ Holmes một mình trong căn nhà ở phố Baker, tuy tôi vẫn thường xuyên đến thăm anh ấy, thậm chí có lúc còn khuyên anh ấy hãy từ bỏ thói quen sống tự do phóng túng và tới thăm chúng tôi. Công việc của tôi ngày càng tấn tới. Cũng may là chúng tôi chuyển đến chỗ ở mới cách nhà ga Paddington không bao xa, đã có một số nhân viên đường sắt và người dân vùng lân cận là những bệnh nhân quen cũ rồi. Vì tôi đã chữa cho một người trong số họ khỏi căn bệnh nan y từng hành hạ ông ta bao lâu nay, nên ông ta đã không ngần ngại tuyên truyền về khả năng khám chữa bệnh của tôi ở khắp nơi, cố gắng đưa những người ông ta có thể thuyết phục được đến chỗ tôi chữa bệnh.

Một buổi sáng, vào lúc gần 7 giờ, tôi bị đánh thức bởi tiếng gõ cửa của cô giúp việc, bảo rằng có hai người từ Paddington đến, đang ở trong phòng chờ. Tôi vội vàng mặc quần áo vào rồi đi ngay xuống nhà. Vì kinh nghiệm cho tôi biết, những người mà theo đường sắt tới đây thì đa số bệnh tình đều không hề nhẹ, nên tôi vội vàng mặc quần áo xuống ngay. Ông bạn tôi - người cảnh sát đường sắt mà tôi đã kể - bước từ phòng khám ra, rồi tiện tay đóng cửa lại.

- Tôi dẫn anh ta tới đây rồi. - ông ấy trỏ ngón tay cái ngược về đằng sau, thì thầm - Bây giờ anh ta khá hơn nhiều rồi.

- Gì vậy? - Tôi hỏi, vì cử chỉ của ông ta làm tôi có cảm giác như thể ông ta đang nhốt một con quái vật trong phòng tôi vậy.

- Là một bệnh nhân mới. - Ông ta lại thì thầm - Tôi cho rằng tốt nhất là tôi nên đích thân dìu anh ta đến đây, không thì anh ta ngã mất. Bây giờ tôi phải đi rồi, thưa bác sĩ. Cũng giống như ông, tôi còn phải trực ban. Bây giờ anh ta đang bình yên trong đó rồi.

Nói xong, thậm chí còn không để cho tôi kịp cảm ơn, người “dẫn mối” trung thành ấy đã đi ngay.

Tôi đi vào phòng khám, thấy có một người đàn ông đang ngồi cạnh bàn. Anh ta khá giản dị, mặc bộ comlê vải màu ghi xám, một chiếc mũ mềm đặt trên mấy cuốn sách của tôi. Một tay anh ta quấn trong chiếc khăn với những vết máu loang lổ. Anh ta rất trẻ, không quá hai lăm tuổi, dung mạo tuấn tú. Nhưng nhìn sắc mặt trắng bệch giống như xác chết kia, tôi có một cảm tưởng là dường như anh ta đang phải dồn hết ý chí và sức lực của mình để chống chọi với nỗi đau đớn vừa mới đây bởi một chấn động vô cùng dữ dội.

- Thành thật xin lỗi bác sĩ vì bắt ông phải dậy sớm thế này. - Anh ta nói - Trong đêm, tôi đã gặp phải một tai nạn vô cùng nghiêm trọng. Sáng sớm nay tôi đi tàu hỏa đến đây. Lúc ở ga Paddington, hỏi xem tìm đâu ra bác sĩ thì một người rất đỗi nhiệt tình đã chỉ dẫn tôi tới đây. Tôi đã đưa tấm danh thiếp cho chị giúp việc rồi, tôi thấy chị ấy đặt nó lên bàn bên cạnh đấy.

Tôi cầm tấm danh thiếp lên, đọc lướt nhanh: “Victor Hatherley, kỹ sư thủy lực, phòng 16A lầu 3, phố Victoria”. Đó là họ tên, nghề nghiệp và địa chỉ của vị khách.

- Xin lỗi, để anh phải chờ đợi lâu quá. - Vừa nói, tôi vừa ngồi xuống chiếc ghế tựa - Tôi thấy anh vẫn tỉnh táo lắm, dẫu đã ngồi trên tàu suốt cả đêm. Tôi hiểu đi tàu đêm luôn là một việc rất đơn điệu, buồn tẻ mà.

- À, đêm nay thì không thể nói là đơn điệu buồn tẻ được. - Nói rồi anh ta bật cười sặc sụa, tiếng cười vừa cao trong vừa vang. Anh ta ngả tựa vào ghế, cười rung cả người mãi không thôi. Tiếng cười này, theo hiểu biết y học của bản thân, tôi bỗng cảm nhận được điều rất dữ.

- Đừng cười nữa! - Tôi quát - Ngồi yên xem nào. - Rồi tôi nhấc bình, rót cho anh ta một cốc nước.

Thế nhưng chẳng có nghĩa lý gì mấy, bởi sau một trận cười không thể kìm nén nổi, khi cơn khủng hoảng qua đi, anh ta dần bình thường trở lại. Lúc này đây, anh ta như chợt tỉnh, sức cùng lực kiệt, mặt trắng bệch.

- Xấu hổ quá! Tôi đã làm trò vớ vẩn rồi. - Anh ta vừa thở hổn hển vừa cố than vãn.

- Không hề gì! Uống chút đi này! - Tôi pha ít rượu brandy vào cốc nước rồi đưa qua. Hai gò má trắng bệch của anh ta bắt đầu hồng hào trở lại.

- Tốt hơn nhiều rồi. - Anh ta nói - Bây giờ xin bác sĩ bỏ công xem giúp tôi cái ngón tay cái, à không, xem giúp tôi cái chỗ trước đây là ngón tay cái mới đúng!

Anh ta tháo bỏ khăn ra, giơ bàn tay lên. Cảnh tượng này đến người có ý chí sắt thép cũng không thể không khiếp sợ: Bốn ngón tay trồi lên bên một miếng thịt mềm nhũn, lầy nhầy, máu đỏ rùng rợn; đấy vốn là vị trí của ngón tay cái. Nó đã bị chặt đứt hoặc là bị xé ra khỏi bàn tay rồi.

- Chúa ơi! - Tôi hét lên - Vết thương quá trầm trọng! Chắc đã mất nhiều máu lắm.

- Vâng, quả đúng như vậy. Sau khi bị thương, tôi ngất đi, và tôi nghĩ là đã bất tỉnh khá lâu. Khi tỉnh dậy, thấy máu vẫn còn tiếp tục chảy, tôi liền lấy khăn tay cố quấn thật chặt lại thế này.

- Băng bó khá đấy! Đáng lẽ anh phải làm bác sĩ ngoại khoa mới đúng.

- Thì đây là một vấn đề về thủy lực học mà, thuộc phạm vi kiến thức chuyên môn của tôi.

- Vết thương này phải do một dụng cụ rất sắc và nặng gây nên. - Tôi vừa kiểm tra vết thương vừa nói.

- Giống như một con dao chặt thịt. - Anh ta đồng tình.

- Toi nghĩ, đay la mot tai nan ngoai y muon, phai khong?

- Chắc chắn là không phải như vậy.

- Sao? Có kẻ đã rắp tâm ra tay tàn bạo với anh ư?

- Hừm… Quả là cực kỳ tàn bạo !

- Ôi! Thật ghê sợ !

Tôi làm mềm, rửa sạch và lau khô vết thương, bôi thuốc, rồi cuối cùng lấy băng gạc khử trùng băng lại. Anh ta nằm yên đó, dù rất đau đớn nhưng không hề động cựa, chỉ chốc chốc lại cắn chặt hai hàm răng vào với nhau, làm chúng kêu lên ken két.

- Giờ anh cảm thấy thế nào? - Tôi hỏi khi vừa xong xuôi.

- Ôi tuyệt! Rượu mạnh và băng gạc của ông khiến tôi cảm thấy mình như biến thành một người hoàn toàn khác rồi. Sức khỏe tôi quả đã rất yếu, nhưng mục đích buộc tôi phải vượt qua, vì tôi vẫn còn rất nhiều việc phải làm.

- Tốt nhất anh đừng nhắc tới chuyện ấy. Chớ có hành hạ thần kinh của anh thêm nữa!

- Ồ không! Không phải lúc này. Tôi vẫn còn phải báo chuyện này cho cảnh sát. Nhưng không giấu gì ông, nếu như tôi không có vết thương này làm bằng chứng thì hẳn sẽ là chuyện lạ đời nếu họ lại đi tin tôi đấy. Vì rằng đây là một chuyện hết sức bất thường, mà tôi lại không có bất cứ chứng cứ gì đủ để chứng minh là tôi nói thật. Hơn nữa, dù họ có tin tôi, manh mối mà tôi có thể cung cấp cũng rất mơ hồ. Họ có giành lại công bằng cho tôi không cũng còn là một vấn đề…

- A ha! - Tôi kêu lên - Nếu đó là vấn đề hóc búa mà anh thực sự muốn giải quyết thì tôi đây rất sẵn lòng giới thiệu anh với người bạn tôi là Sherlock Holmes. Trước khi anh tìm tới cảnh sát, cứ đi nhờ anh ấy xem sao đã!

- Thế hả! Tôi đã từng nghe nói tới ông ấy. - Vị khách của tôi đồng ý ngay - Tôi sẽ rất vui mừng nếu ông ấy nhận vụ án này, đồng thời tôi cũng phải báo cảnh sát. Ông có thể giới thiệu tôi với ông ấy được chứ?

- Đâu chỉ giới thiệu, tôi sẽ đích thân đưa anh đến gặp anh ấy.

- Vậy thì vô cùng biết hơn ông, thưa bác sĩ!

- Ta gọi một chiếc xe ngựa rồi cùng đi. Chúng ta vẫn còn kịp ăn sáng cùng anh ấy. Anh thấy thế có ổn không? - Vâng! Chừng nào còn chưa kể ra được câu chuyện này, tôi chưa thể yên lòng…

- Thế thì để người giúp việc của tôi đi gọi một chiếc xe ngựa. Tôi quay lại ngay đây…

Tôi vội vã đi lên lầu, giải thích ngắn gọn với vợ vài câu. Năm phút sau, tôi đã ăn vận gọn gàng và cùng với người bạn mới quen ấy ngồi xe ngựa thẳng hướng tới phố Baker.

Đúng như tôi dự liệu, Sherlock Holmes mặc đồ ngủ, vừa uể oải đi lại trong phòng, vừa đọc các mục tìm người, hiếu hỉ… đăng tải trên tờ “The Times”, miệng ngậm tẩu thuốc hút trước bữa sáng. Trong cái tẩu ấy chứa toàn sái thuốc của ngày hôm trước, những thứ đó tích đầy một góc lò sưởi. Anh đón tiếp chúng tôi bằng phong thái thân thiết mà điềm tĩnh rất riêng.

Rồi anh liền sai người đem giăm bông và trứng gà tới, mời chúng tôi cùng ăn rất thân mật. Ăn xong, anh bảo người bạn mới nằm trên ghế sôpha, kê một cái gối dưới đầu anh ta, và còn tự tay pha cho một cốc brandy.

- Rất dễ dàng nhận thấy là câu chuyện của anh không bình thường chút nào, anh Hatherley ạ! - Holmes nói - Vì Chúa, anh hãy nằm xuống đây, cứ tự nhiên, không cần phải ngại ngần gì. Nếu thấy đủ sức, hãy kể lại cho chúng tôi nghe tất cả những gì anh vừa trải qua! Khi nào anh chớm thấy mệt thì tạm nghỉ ngơi một chút, uống ngụm rượu để cho khỏe lại.

- Xin cám ơn! - Bệnh nhân của tôi đáp - Nhưng từ sau khi bác sĩ băng bó cho, thì tôi cảm thấy mình cứ như là một người khác rồi. Và tôi cho rằng bữa sáng này của ông gần như đã hoàn tất việc chữa trị. Tôi sẽ cố gắng để làm mất ít nhất thời gian quý báu của ông, cho nên tôi xin bắt đầu thuật lại câu chuyện kỳ lạ của mình ngay đây.

Holmes ngồi trong chiếc ghế bành, bộ dạng có vẻ uể oải, che đậy con mắt sắc lẹm và tâm trạng háo hức của anh. Tôi ngồi đối diện, im lặng lắng nghe câu chuyện kỳ lạ mà người khách đang thuật lại một cách rất chi tiết ấy.

- Thưa hai ông, - Anh ta kể bằng một giọng trầm ấm - tôi là một đứa trẻ mồ côi và vẫn còn độc thân, sống một mình trong nhà trọ ở London. Còn về nghề nghiệp, tôi đã gắng học tập để trở thành kỹ sư thủy lực. Và sau đó, trong bảy năm làm việc tại một công ty nổi tiếng tên là Venner và Matheson ở Greenwich, tôi đã thu lượm được khá nhiều kinh nghiệm rất hữu ích về chuyên môn.

“Hai năm trước, khi người cha đáng thương qua đời, tôi được thừa kế một chút vốn liếng. Thế là tôi quyết định tự mình tiến hành hoạt động kinh doanh; tôi thuê địa điểm mở văn phòng trên phố Victoria.

“Ai ai hẳn cũng nhận thấy rằng, khởi đầu kinh doanh độc lập thật khó khăn và chán nản. Điều này lại càng đúng đối với tôi. Trong suốt hai năm trời, tôi chỉ nhận được ba hợp đồng tư vấn và tiến hành một công việc chẳng đáng kể lắm, đó là toàn bộ những gì mà nghề nghiệp của tôi có thể đem lại. Tổng thu nhập của tôi là hai mươi bảy bảng và mười shiling. Ngày ngày từ 9 giờ sáng đến 4 giờ chiều, tôi đều ngồi đợi trong phòng làm việc nhỏ bé đến mòn mỏi cả chí khí, để rồi cuối cùng cũng nghiệm được ra rằng, đừng bao giờ đi thử sức theo cái kiểu này nữa.

“Thế nhưng, hôm qua, đúng lúc tôi định rời khỏi văn phòng thì trợ lý của tôi vào báo có một quý ông muốn gặp.