Sherlock Holmes xoa xoa hai bàn tay vào nhau, dáng vẻ rất thích thú, còn tôi thì ngơ ngác ngó người thanh niên.

- Phải, ông quả có lý khi ngạc nhiên, bác sĩ Watson ạ! - Anh ta nói với tôi - Tuy nhiên, chuyện là như thế. Khi ở London, cái ông đã cười trước ý kiến tôi sẽ không tới hãng Mawson cũng có cái răng bịt vàng y hệt như cái răng tôi trông thấy ngày hôm qua. Tôi thấy giọng nói và dáng dấp giống hệt nhau; chỉ có vài ba nét đặc trưng là khác (có thể nhờ tác dụng của lưỡi dao cạo hoặc một mái tóc giả), tôi thầm tin tưởng một cách chắc chắn rằng hai người này chỉ là một mà thôi. Tất nhiên là có thể có hai anh em giống nhau như đúc, nhưng không thể giống tới mức là cùng có một cái răng được bịt vàng theo một cách như vậy được.

“Trên đường về, tôi không biết mình đang đi bằng chân hay bằng đầu nữa. Quay trở lại khách sạn, tôi rúc đầu vào trong nước lạnh và cố suy nghĩ. Sao hắn ta lại bắt tôi rời London tới Birmingham? Tại sao hắn lại đến Birmingham trước tôi? Hắn viết thư gửi cho chính mình để làm gì chứ? Tôi chẳng lý giải được bất cứ điều gì. Và bất thình lình, tôi hiểu ra rằng, những điều tối tăm đối với tôi có thể lại sáng rõ như ban ngày đối với ông Holmes. Thế rồi tôi đã đến đây.”

Khi câu chuyện kết thúc, chúng tôi cùng im lặng khá lâu. Sherlock Holmes nháy mắt với tôi, ngả người vào đệm ghế:

- Không dở, phải không Watson? Trong vụ này có một chi tiết tôi rất ưng ý. Vậy thì cuộc nói chuyện với cái ông Harry sẽ hấp dẫn đấy nhỉ?

- Nhưng phải làm thế nào? - Tôi hỏi.

- Ồ, quá dễ! - Pycroft reo lên đầy vui sướng - Các ông là hai người bạn của tôi, cùng đi tới đó tìm việc làm. Có gì là không bình thường khi tôi giới thiệu hai ông với tay giám đốc điều hành kia chứ?

- Rất tuyệt! - Holmes nói - Tôi muốn nhìn tận mặt nhân vật đó và thử tìm hiểu trò chơi của y.

Tối hôm đó, lúc 7 giờ, chúng tôi đi bộ đến văn phòng của hội kinh doanh.

- Chẳng cần đến sớm làm chi. - Thân chủ của chúng tôi giảng giải - Chắc là hắn chỉ tới đó để gặp một mình tôi thôi. Ủa, kia kìa! Hắn đang đi đằng trước chúng ta kìa.

Anh ta chỉ cho chúng tôi thấy một người tóc hoe vàng, ăn mặc bảnh bao, đang rảo bước trên vỉa hè bên kia. Hắn ngó một thằng bé bán báo đang rao toáng những cái tít giật gân, rồi bất chợt chen vào giữa những cỗ xe con và xe buýt để mua một tờ báo, và mất hút sau nơi bậc cửa.

- Chính chỗ đó! - Pycroft kêu lên - Hắn đang leo lên văn phòng. Hai ông hãy lại đó với tôi!

Chúng tôi leo năm tầng lầu. Pycroft gõ vào một cánh cửa hé mở.

- Cứ vào đi!

Chúng tôi đặt chân vào một căn phòng trống huếch. Ngồi trước cái bàn duy nhất là người đàn ông mà chúng tôi đã thấy ngoài phố, tờ báo trải rộng trước mặt. Khi người đó ngẩng lên, tôi chưa bao giờ trông thấy một khuôn mặt nào hằn rõ những dấu hiệu mệt mỏi đến thế, không, phải nói là kinh hoàng thì đúng hơn. Vầng trán bóng đẫm mồ hôi, đôi mắt long lanh ánh nhìn hoang dại, ông ta như không còn nhận ra người giúp việc của mình nữa.

- Ông hình như bị đau, thưa ông Pinner? - Người thanh niên hỏi lớn.

- Phải, tôi không được khỏe. - Người kia trả lời, cố gắng trấn tĩnh lại. Ông ta thè lưỡi liếm môi trước khi hỏi: - Các ông này là ai vậy?

- Ông này là Harris ở Bermondsey, ông này là Price ở tại đây. - Pycroft trả lời trôi chảy - Họ là bạn tôi, những người kinh nghiệm đầy mình, nhưng nay lại bị thất nghiệp. Tôi hy vọng ông sẽ tận dụng khả năng của họ trong công việc.

- Ồ, có thể lắm chứ. - Người đọc báo nói, với nụ cười đến rợn cả người - Phải, chúng tôi có thể giúp đỡ hai ông. Thế ông làm nghề gì, thưa ông Harris?

- Tôi làm kế toán. - Holmes trả lời rất nhanh.

- Thế à? Vừa đúng lúc chúng tôi đang cần một người giữ sổ sách. Thế còn ông, thưa ông Price?

- Thư ký hành chính. - Tôi trả lời.

- Hội buôn sẽ thu nhận các ông. Khi nào chúng tôi quyết định, tôi sẽ báo tin. Và bây giờ, tôi mong các ông hãy đi cho. Vì Chúa, xin hãy để tôi được ở đây một mình.

Những lời sau cùng của ông ta bật ra thổn thức như sự kìm nén lâu ngày, giờ bỗng chốc bị vỡ òa ra. Holmes và tôi trao đổi qua ánh mắt, còn Pycroft tiến một bước về phía cái bàn, anh ta nói:

- Thưa ông, ông quên mất rằng ông đã hẹn tôi đến để chỉ thị cho tôi hay sao?

- Tất nhiên rồi. - Người kia trả lời bằng một giọng bình tĩnh hơn - Các ông vui lòng chờ tôi một lát.

Hắn đứng lên và với một dáng điệu rất lịch sự, nghiêng mình khi đi qua chúng tôi, mở một cánh cửa ở phía đầu kia văn phòng, rồi khép lại sau lưng.

- Như vậy là sao? - Holmes thì thầm - Liệu hắn có tuột khỏi tay chúng ta không?

- Không thể! - Pycroft đáp.

- Tại sao?

- Cánh cửa này thông với một căn phòng phía trong.

- Không có lối ra sao?

- Không có lối ra nào khác cả.

- Phòng có bày đồ đạc gì không?

- Cho đến ngày hôm qua nó vẫn còn trống trơn.

- Thế thì hắn có thể làm gì trong đó nhỉ? Trong vụ án này có điều còn khiến tôi chưa hiểu. Cái gì đã khiến hắn run sợ đến thế?

- Hắn nghĩ chúng ta là cảnh sát! - Tôi nói.

- Đúng vậy! - Pycroft đế theo.

Holmes lắc đầu.

- Trông hắn đã nhợt nhạt trước khi chúng ta vào đây. Rất có thể là…

Câu nói của anh ấy bị cắt ngang bởi một tiếng “cốc, cốc” khá mạnh từ phía trong cánh cửa căn phòng kia vọng ra.

- Ma xui quỷ khiến gì mà hắn lại gõ vào cánh cửa như vậy? - Pycroft kêu lên.

Thêm lần nữa và thêm nhiều tiếng “cốc, cốc” mạnh hơn nữa… Chúng tôi bắt đầu thấy bực dọc. Tôi quay sang Holmes, thấy anh im phăng phắc, hơi nghiêng mình ra trước, hết sức căng thẳng. Bất chợt, nghe thấy tiếng “òng ọc” và tiếng đập vào gỗ dữ dội. Holmes lao như tên bắn qua căn phòng, đẩy mạnh cánh cửa. Cánh cửa chốt chặt từ bên trong. Chúng tôi cùng nhau dốc hết sức lực xô mạnh. Một cái bản lề long ra, rồi một cái tiếp theo nữa. Cuối cùng thì cánh cửa cũng bật tung. Chúng tôi đạp phứa lên những mảnh vỡ.

Căn buồng trống trơn.

Chúng tôi bối rối trong giây lát. Ở một góc phòng, gần nơi chúng tôi đứng chờ nhất, còn có một cánh cửa thứ hai. Holmes lao tới, mở cánh cửa đó ra. Dưới đất vương tấm áo comlê và cái áo gilê. Buộc vào một cái móc sau cánh cửa, với dây đeo quần của chính mình quấn quanh cổ, Pinner đã tự treo cổ mình lên. Đầu gối hắn co quắp; tiếng gót giày đập vào cánh cửa là tiếng động cắt ngang câu chuyện của chúng tôi. Trong phút chốc, tôi đã đỡ lấy thân thể hắn, nâng lên; Holmes và Pycroft tháo gỡ dây… Chúng tôi khiêng hắn sang phòng bên. Hắn nằm dài ở đó, mặt sạm đen. Đôi môi tím tái của hắn khẽ hé mở theo từng nhịp thở...

- Anh nghĩ sao, Watson? - Holmes hỏi.

Tôi cúi xuống, khám rất nhanh. Mạch đập yếu và không đều. Nhưng nhịp thở bớt đứt quãng và hai mi mắt hắn run run, đủ để hé thấy chút lòng trắng.

- Chậm một chút nữa là rồi đời! Nhưng bây giờ thì hắn sống rồi. Làm ơn mở cửa sổ ra và đem nước lại đây!

Tôi mở cổ áo hắn ra, rẩy nước lên mặt hắn và làm hô hấp nhân tạo. Lát sau, hắn hít một hơi thở dài và trở lại bình thường.

- Chỉ còn là vấn đề thời gian thôi. - Tôi nói, khi bỏ mặc hắn nằm đó.

Holmes đứng gần bên cái bàn, hai bàn tay thọc sâu trong túi quần, cằm gục xuống ngực:

- Giờ đây chúng ta phải mời cảnh sát tới. Tuy nhiên, tôi vẫn thích giao lại cho cảnh sát một vụ đã được làm sáng tỏ…

- Vụ này thật là khó hiểu! - Pycroft vừa gãi đầu vừa nói - Tại sao bọn chúng lại muốn tôi tới đây, và giữ tôi lại đây? Thế rồi còn gì nữa?…

- Hừ! - Holmes cất giọng vẻ hối hả - Tất cả đã rõ ràng rồi, ngoại trừ cái hành động đột ngột sau cùng này.

- Vậy tức là ông đã hiểu những gì còn lại?

- Phần còn lại thì đã rõ ràng. Anh nghĩ sao Watson?

- Tôi chẳng hiểu gì hết.

- Ồ, xem nào, những chi tiết ban đầu đều dẫn tới một kết luận thôi mà!

- Thế thì, anh lập luận thế nào?

- Tất cả sự vụ dựa trên hai điểm. Thứ nhất là tờ giấy xác nhận mà người ta buộc Pycroft phải viết, và sau đó là việc anh vào làm trong cái công ty ma quỷ này. Anh không thấy tầm quan trọng của điều đó hay sao?

- Không.

- Xem đây! Tại sao bọn chúng lại cần đến những tờ giấy đó? Đâu cần phải đúng phép tắc, bởi vì những thỏa thuận thế này thông thường bằng miệng. Vậy thì tại sao phải có ngoại lệ như vậy? Anh không thấy sao, anh bạn trẻ, rằng họ chỉ muốn thu được mẫu chữ viết của anh, để từ đó đạt được cái cần thiết.

- Tôi chẳng hiểu gì cả.

- Một người nào đó muốn bắt chước nét chữ của anh và hắn ta cố kiếm cho bằng được bản mẫu. Giờ đây, chuyển qua điểm thứ hai, ta sẽ thấy rằng điều thứ hai giúp làm sáng tỏ cho điều thứ nhất. Điểm thứ hai là như thế này: Pinner yêu cầu anh đừng viết thư xin thôi việc, vì muốn để ông giám đốc hãng Mawson tin rằng, có một ông Pycroft (mà ông ta chưa từng gặp mặt lần nào) sẽ tới nhận việc vào sáng thứ hai.

- Ôi lạy Chúa! - Thân chủ của chúng tôi kêu lên - Tôi đúng là ngu ngốc nhất trên đời!

- Giờ thì anh đã hình dung được tầm quan trọng của bản xác nhận viết tay của anh chưa? Giả sử có ai đó tới nhận chỗ làm dành cho anh, mà chữ viết lại rất khác so với dạng chữ mà anh viết trong đơn dự tuyển, thì sự gian trá ắt hẳn sẽ bị bại lộ. Nhưng nếu tên vào làm có kiểu chữ giống của anh, thì địa vị của hắn liền được an toàn, bởi tôi phỏng đoán là chẳng một ai trong hãng đó biết mặt anh.

- Không một ai! - Pycroft rầu rĩ đáp.

- Để anh không suy nghĩ về điều đó nữa, đồng thời muốn ngăn cản anh trước mọi sự tiếp xúc kẻo anh có dịp tìm hiểu được là có một người trùng họ tên với mình đang làm viêc tại hãng Mawson, chúng đưa cho anh một số tiền lớn và điều anh tới Midland (là nơi chúng bắt anh phải làm việc bù đầu, khiến anh chẳng thể trở về London mà khám phá ra âm mưu tinh vi của chúng). Tất cả mọi việc đơn giản thế đấy.

- Nhưng tại sao hắn lại làm ra vẻ là anh ruột mình?

- Trong âm mưu này, bọn chúng phải có hai tên. Kẻ kia đang giả danh anh làm việc ở văn phòng, còn gã này thì chơi trò tuyển dụng anh. Vả lại, hắn không thể không tìm cho anh một ông chủ, tức là nhân vật thứ ba. Đó là điều hắn chẳng muốn chút nào. Vậy là hắn đóng luôn vai anh ruột của hắn (ông chủ) bằng cách hóa trang. Anh không thể nào nhận ra được, nếu không có “cái răng vàng” kia.

Pycroft giơ hai bàn tay, kêu lên:

- Thế trong lúc Pycroft thật ở đây, thì gã Pycroft giả mạo kia làm trò gì ở hãng Mawson? Chúng ta cần phải làm gì đây, ông Holmes?

- Cần phải đánh điện cho hãng Mawson.

- Thứ bảy, họ đóng cửa nghỉ vào buổi trưa.

- Không sao. Ở đó thế nào cũng có thường trực hoặc bảo vệ.

- Phải đó! Họ thuê người bảo vệ thường trực để canh giữ các tủ sắt cất giữ cổ phiếu. Tôi nhớ đã nghe nói về điều đó.

- Tốt lắm! Chúng ta sẽ đánh điện hỏi người bảo vệ xem tất cả có an toàn không, và có người nào mang tên anh vào làm việc trong hãng đó không. Việc này thì khá rõ ràng rồi; chỉ còn một vấn đề là tại sao một tên trong cuộc vừa trông thấy chúng ta lại đi treo cổ liền.

- Tờ báo! - Một giọng nói lí nhí phát ra phía sau chúng tôi. Gã kia đã ngồi dậy, tay luống cuống xoa xoa các vết lằn đỏ hằn sâu quanh cổ.

- Đúng vậy! Tờ báo! - Holmes reo lớn với tâm trạng phấn khích cực độ - Tôi mới ngốc làm sao!

Anh trải rộng tờ báo trên mặt bàn, và một tiếng reo vui chiến thắng vang lên.

- Đây là tờ báo xuất bản tại London. Hãy chú ý tới những cái tít này: “Một tội ác trong thành phố. Án mạng ở hãng Mawson và William. Một vụ cướp có quy mô lớn. Đã tóm được tên tội phạm”. Watson, anh hãy đọc to bài báo này cho chúng tôi cùng nghe đi!

“Từ trước tới nay, Mawson và William một tổ chức tài chính rất nổi tiếng, đảm trách việc cất giữ những cổ phiếu mà tổng số của nó lên tới hàng triệu bảng Anh. Vị giám đốc rất có ý thức về trách nhiệm của mình, đã cho đặt những két sắt kiểu mới nhất và ngày cũng như đêm, luôn luôn cử bảo vệ có vũ trang đảm nhiệm việc canh gác trong ngôi nhà. Tuần lễ vừa qua, một nhân viên kiểm toán mới tên là Hall Pycroft được công ty tuyển dụng. Người này không phải ai khác mà chính là Beddington - một kẻ giả mạo và lừa đảo nổi tiếng. Tên này đã cấu kết với người em trai vừa mãn hạn tù khổ sai năm năm. Bằng những cách thức còn chưa được làm rõ, y đã đội tên giả, xin được một chỗ làm trong hãng. Lợi dụng địa vị của mình, y đã lấy dấu chìa khóa nhiều ổ khóa khác nhau và tìm ra nơi đặt những két sắt.

“Ở hãng Mawson, các nhân viên đều rời nhiệm sở vào trưa thứ bảy. Vì vậy trung sĩ Tuson, nhân viên cảnh sát London, đã tỏ ra ngạc nhiên khi thấy một người xách theo túi du lịch xuống cầu thang vào hồi 1 giờ kém 20 phút. Ông đâm ra nghi ngờ và theo dõi người đàn ông đó. Với sự trợ giúp của cảnh sát viên Pollock, ông đã bắt giữ người kia sau một cuộc săn đuổi ngoạn mục. Ngay tức khắc, ông phát hiện ra một vụ trộm rất táo bạo, tài sản thu được gồm nhiều trái phiếu ngành đường sắt Mỹ có giá trị gần một trăm nghìn bảng, và một lượng lớn những chứng khoán khác.

Qua kiểm tra hiện trường, cảnh sát đã phát hiện tử thi của người bảo vệ bất hạnh bị nhét vào trong két sắt lớn nhất. Sọ nạn nhân bị đập vỡ bằng que cời lò giáng mạnh từ phía sau. Em trai Beddington, người thường sát cánh với y, lại không thấy xuất hiện trong vụ này. Hiện cảnh sát đã mở cuộc điều tra, tìm xem tên đó đang ở đâu.”

- Vậy thì chúng ta có thể giúp cảnh sát một tay rồi. - Holmes nói và liếc nhìn cái thân hình đang co rúm gần cửa sổ - Bản chất con người thật lạ lùng, Watson ạ! Anh có thấy là ngay một tên côn đồ hay một kẻ sát nhân cũng có thể tự tử khi biết anh em của mình đã bị bắt. Tôi và anh bạn bác sĩ sẽ ở lại canh chừng. Còn anh, Pycroft, xin anh hãy đi mời cảnh sát đến đây.

Pycroft gật đầu đồng ý, nhanh nhẹn bước ra ngoài.