Ông đứng dậy, tay che mắt, chăm chú nhìn về phía Đông như thể đang nhìn thứ gì đó ở rất xa mà không ai trong số họ thấy được. Rồi ông lắc đầu. “Không,” ông khẽ nói, “nó đã vượt quá tầm với của chúng ta rồi. Như vậy ít ra chúng ta cũng hãy lấy làm mừng. Chúng ta chẳng còn bị cám dỗ sử dụng chiếc Nhẫn nữa. Chúng ta phải đi xuống để đối mặt với nỗi hiểm họa gần như tuyệt vọng, song hiểm họa chết chóc kia đã bị loại bỏ “

Ông quay người. “Đi nào, Aragorn con trai Arathorn!” ông nói. “Đừng hối tiếc lựa chọn của anh ở thung lũng Emyn Muil, cũng đừng gọi đây là cuộc truy đuổi vô ích. Anh đã phải chọn lựa con đường có vẻ đúng nhất giữa bao nghi ngại: sự lựa chọn đó là chính đáng, và nó đã có kết quả. Bởi nhờ vậy mà chúng ta đã gặp nhau thật đúng lúc nếu không thì sẽ là quá muộn. Nhưng nhiệm vụ theo dấu những người bạn đồng hành đã kết thúc. Cuộc hành trình tiếp theo của anh đã được quyết định bởi lời hứa anh đã trao. Anh phải đi đến Edoras và tìm gặp Théoden trong cung điện. Bởi nơi đó đang cần anh. Ánh sáng thanh Andúril cần phải tỏa ra trong cuộc chiến đã được nó chờ đợi bấy lâu. Đang có chiến tranh ở Rohan, và có thứ tà ác lớn lao hơn: mọi thứ đang xấu đi với Théoden.”

“Vậy chúng tôi sẽ không gặp lại những anh chàng Hobbit trẻ tuổi vui nhộn nữa sao?” Legolas hỏi.

“Tôi đâu nói vậy,” Gandalf nói. “Ai biết được? Hãy kiên nhẫn. Hãy đến những nơi anh phải đến, và hi vọng! Đến Edoras! Tôi cũng đến đó.”

“Đó là một chặng đường dài đối với những người phải đi bộ, dù trẻ hay già,” Aragorn nói. “Tôi sợ rằng trận chiến sẽ kết thúc từ lâu trước khi tôi đến được đó.”

“Hãy xem, hãy xem,” Gandalf nói. “Anh sẽ đi cùng tôi chứ?”

“Vâng, chúng ta sẽ lên đường cùng nhau,” Aragorn nói. “Nhưng tôi không nghi ngờ gì là ông sẽ đến đó trước tôi, nếu ông muốn.” Chàng đứng lên rồi nhìn Gandalf một lúc lâu. Những người kia im lặng nhìn họ chăm chú trong khi họ vẫn đứng đó mặt đối mặt. Dáng hình áo xám của Con Người, Aragorn con trai Arathorn, cao lớn, và cứng rắn như đá, bàn tay chàng đặt lên chuôi thanh kiếm; chàng trông như một vị vua hiện ra từ sương mù biển cả bước lên bờ bãi của những người nhỏ bé hơn. Trước mặt chàng, lọm khọm một dáng hình già cả, màu trắng, giờ đang tỏa sáng như thể có ánh sáng nào đó nhen lên từ bên trong, khom người nặng trĩu bao năm tháng, nhưng lại nắm giữ một quyền năng vượt quá sức mạnh mọi vua chúa.

“Tôi nói không đúng sao, Gandalf,” cuối cùng Aragorn lên tiếng, “rằng ông có thể đi đến bất kì đâu ông muốn nhanh hơn tôi? Và tôi cũng nói điều này: ông là chỉ huy và là ngọn cờ của chúng tôi. Chúa Tể Hắc Ám có Bộ Chín. Nhưng chúng ta có Một, hùng mạnh hơn chúng: Kị sĩ Trắng. Ông ấy đã vượt qua lửa bỏng và vực sâu, và chúng sẽ sợ ông ấy. Chúng tôi đến nơi nào ông dẫn đến.”

“Đúng vậy, cùng nhau chúng tôi sẽ theo ông,” Legolas nói. “Nhưng trước tiên, trái tim tôi sẽ thanh thản lại, Gandalf, nếu biết điều gì đã xảy ra với ông ở Moria. Ông không định nói cho chúng tôi sao? Lẽ nào ông không thể dừng chân kể nốt cho bạn ông bằng cách nào ông đã thoát ra được?”

“Tôi đã dừng chân quá lâu rồi,” Gandalf trả lời. “Thời gian gấp lắm. Nhưng nếu có hẳn một năm, tôi cũng chẳng kể cho các anh hết đâu.”

“Vậy hãy kể cho chúng tôi những gì ông sẵn lòng kể, và trong thời gian cho phép!” Gimli nói. “Nào, Gandalf, hãy kể cho chúng tôi ông đã chiến đấu với tên Balrog thế nào đi!”

“Đừng gọi tên hắn ra!” Gandalf nói, trong chốc lát dường như có bóng mây đau đớn trôi qua khuôn mặt ông, và ông ngồi im lặng, trông già như thần chết. “Tôi đã rơi rất lâu,” cuối cùng ông lên tiếng, chậm rãi, như thể đang nhớ lại một cách khó khăn. “Tôi đã rơi rất lâu, và hắn rơi cùng tôi. Lửa của hắn vây quanh tôi. Tôi bị thiêu đốt. Rồi chúng tôi rơi thẳng xuống nước sâu và tất cả tối đen. Lạnh như cơn thủy triều của cái chết: nó gần như đóng băng trái tim tôi.”

“Sâu thẳm vô cùng là khe vực mà cây cầu Durin bắc qua, và chẳng ai từng đo được nó,” Gimli nói.

“Song nó cũng có đáy, bên kia tầm với của ánh sáng và hiểu biết,” Gandalf nói. “Rốt cục tôi cũng xuống được đến đó, nơi nền đá tận cùng. Hắn vẫn ở bên tôi. Lửa của hắn đã bị dập tắt, nhưng lúc đó hắn lại trở thành một thứ nhớt nhát, mạnh mẽ hơn cả một con rắn đang cuốn xiết.

“Hai chúng tôi đã chiến đấu ở tít bên dưới mặt đất sống, nơi thời gian không tồn tại. Luôn luôn hắn tóm chặt tôi, luôn luôn tôi chém hắn, cho đến tận khi hắn chạy trốn bên trong những đường hầm tăm tối. Không phải người của Durin đã làm nên chúng đâu, Gimli con trai Glóin ạ. Xa, tít xa bên dưới những tầng khai quật sâu nhất của Người Lùn, thế giới bị gặm nhấm bởi những thứ không tên. Ngay cả Sauron cũng không biết về chúng. Chúng xưa hơn cả hắn. Giờ tôi đã từng đến đó, nhưng tôi sẽ không kể lại để khỏi làm tối đi ánh sáng ban ngày. Trong sự tuyệt vọng đó, kẻ thù của tôi cũng chính là niềm hi vọng duy nhất của tôi, và tôi đã đuổi theo hắn, bám theo bên gót hắn. Cứ thế rốt cục hắn đã đưa tôi đến những con đường bí mật trong Khazad-dûm: hắn biết quá rõ tất cả những con đường ấy. Rồi chúng tôi cứ đi lên mãi, cho đến khi đến được Cầu Thang Vô Tận.”

“Nó đã bị thất lạc từ lâu lắm rồi,” Gimli nói. “Nhiều người nói nó chưa từng được xây nên chỉ trừ trong truyền thuyết, nhưng nhiều người khác lại nói nó đã bị phá hủy.”

“Nó đã được xây, và nó không hề bị phá hủy,” Gandalf nói. “Từ tầng hầm sâu nhất đến tận đỉnh núi cao nhất nó leo, đi lên theo đường xoắn ốc liền mạch qua nhiều nghìn bậc thang, cho đến khi rốt cục cũng lên đến tháp Durin được khắc vào đá sống Zirakzigil, đỉnh Chĩa Bạc.

“Ở đó trên đỉnh Celebdil có một ô cửa sổ cô độc trong tuyết, ở phía trước là một khoảng không hẹp, một cái tổ cao chóng mặt phía trên sương mờ của thế giới. Mặt trời tỏa nắng dữ dội ở đó, nhưng mọi thứ bên dưới đều bị mây bao phủ. Hắn nhảy bật ra, và ngay khi tôi thoát ra theo sau, hắn lại bùng ra ngọn lửa mới. Chẳng ai ở đó mà chứng kiến, nếu không có lẽ sau nhiều đời người ta vẫn sẽ hát những bài ca về Cuộc Chiến Trên Đỉnh Núi.” Đột nhiên Gandalf cười lớn. “Nhưng họ có thể hát gì được? Những người nhìn lên từ tít xa bên dưới tưởng rằng quả núi đội đầy bão tố. Họ đã nghe thấy sấm, và chớp, họ nói vậy, giáng lên Celebdil, và nảy lại tan vỡ thành những lưỡi lửa. Vậy vẫn chưa đủ sao? Một cột khói khổng lồ bốc lên quanh chúng tôi, toàn mù và hơi nước. Băng đá rơi xuống như mưa. Tôi ném kẻ thù xuống, từ trên cao hắn rơi làm bạt cả sườn núi nơi hắn đâm vào trong cơn hấp hối. Rồi bóng đêm bắt tôi đi, và tôi bị lạc mất ý thức và thời gian, rồi tôi lang thang xa tắp trên những con đường tôi không muốn kể.

“Hoàn toàn trần trụi tôi được trả về - về một khoảng thời gian ngắn ngủi, cho đến khi công việc của tôi hoàn tất. Và trần trụi tôi nằm trên đỉnh núi. Tòa tháp phía sau vỡ vụn thành cát bụi, ô cửa sổ không còn; dải cầu thang đổ vỡ tắc nghẹt những tảng đá cháy sém và tan vỡ. Tôi cô độc, bị quên lãng, không đường trốn thoát trên chiếc sừng vững chãi của thế giới. Tôi nằm đó trân trân nhìn lên trên trong khi những vì sao xoay tròn trôi qua, và mỗi ngày lại dài như cả một đời tồn tại của trái đất. Những lời thì thầm từ khắp các vùng đất kéo đến văng vẳng bên tai tôi: sự sinh sôi và cái chết, bài ca và nước mắt, và cả tiếng rên rỉ chậm chạp không ngớt của đất đá dưới gánh nặng không chịu nổi. Rồi rốt cục Gwaihir Chúa Gió lại tìm thấy tôi, nhấc tôi lên và mang tôi đi.

“‘Lúc nào số phận cũng bắt tôi làm gánh nặng của anh, hỡi người bạn lúc khó khăn,’ tôi nói.

“‘Quả ông đã từng là gánh nặng.’ anh ta trả lời. ‘Nhưng không phải lúc này. Trong móng vuốt tôi ông nhẹ tựa chiếc lông thiên nga. Mặt trời chiếu xuyên qua ông. Thực sự tôi không nghĩ ông cần đến tôi nữa: nếu tôi đánh rơi ông, ông sẽ trôi đi theo gió.’

“‘Đừng đánh rơi tôi!’ tôi hổn hển, bởi tôi bắt đầu cảm nhận lại được sự sống trong tôi. ‘Hãy mang tôi đến Lothlórien!’

“‘Đó chính là mệnh lệnh của Phu Nhân Galadriel, người đã sai tôi đi tìm ông,’ anh ta trả lời.

“Và nhờ vậy tôi đã đến Caras Galadhon và được biết các anh mới vừa đi khỏi. Tôi lưu lại đó trong thời gian không trôi chảy của vùng đất nơi ngày tháng chỉ mang đến sự hồi phục thay vì suy tàn. Tôi đã được hồi phục, và được khoác lên người màu trắng. Nhiều lời khuyên tôi đã cho đi, và nhiều lời khuyên nhận được. Từ đó đến đây tôi đã qua những con đường lạ lẫm, và mang thông điệp đến cho một vài người trong số các anh. Đối với Aragorn tôi được yêu cầu nói điều này:

Đâu rồi Dúnedain người cũ, Elessar, Elessar?

Bởi đâu đồng bào ngươi mãi ruổi rong phiêu tán?

Sắp đến rồi thời khắc dân Lưu Lạc bước ra,

Và đất Bắc dấy binh kéo về Đoàn Áo Xám.

Nhưng tối tăm định sẵn là đường ngươi sẽ qua:

Người Chết canh lối về Đại Dương u ám.

Đối với Legolas bà ấy nhắn gửi những lời này:

Legolas Lá Xanh bấy lâu hằng vui sống

Dưới tán rừng rủ bóng. Hãy coi chừng Đại Dương!

Ngày nào tai lắng nghe tiếng mòng kêu đầu sóng,

Ngày ấy trái tim ngươi không còn yên gửi nơi rừng.”

Gandalf nói đến đó thì im lặng, đôi mắt nhắm nghiền.

“Vậy là bà không gửi cho tôi thông điệp nào?” Gimli nói rồi cúi đầu.

“Lời lẽ của bà thật tăm tối,” Legolas nói, “và chẳng có nhiều ý nghĩa đối với những người đón nhận chúng.”

“Không vì thế mà an ủi được tôi,” Gimli nói.

“Vậy thì sao?” Legolas nói. “Anh muốn bà nói thẳng với anh về cái chết của anh sao?”

“Đúng vậy, nếu bà chẳng còn gì khác đáng nói.”

“Chuyện gì vậy?” Gandalf mở mắt nói. “Đúng, tôi nghĩ tôi có thể đoán được ý nghĩa lời lẽ của bà ấy. Xin thứ lỗi, Gimli! Tôi chỉ đang ngẫm nghĩ những thông điệp một lần nữa. Và quả thực bà ấy có gửi lời nhắn nhủ cho anh, không tăm tối cũng chẳng buồn bã.

“‘Gửi tới Gimli con trai Glóin,’ bà ấy nói, ‘lời chào từ Phu Nhân. Người Mang Tóc, bất cứ nơi nào ngươi đi ý nghĩ của ta sẽ theo ngươi đến đó. Nhưng hãy cẩn thận chọn đúng cây mà đặt lưỡi rìu của ngươi’!”

“Thật hạnh phúc là giờ khắc ông trở lại với chúng tôi. Gandalf,” gã Người Lùn vừa hét vừa nhảy cỡn lên rồi hát to một bài ca bằng ngôn ngữ lạ lẫm của Người Lùn. “Nào, nào!” gã vừa hét vừa khua loạn chiếc rìu. “Vì đầu Gandalf giờ đã bất khả xâm phạm, chúng ta hãy đi tìm cái khác thích hợp hơn mà bổ!”

“Cái đó không phải tìm ở xa đâu,” Gandalf đứng dậy nói. “Đi thôi! Chúng ta đã tiêu hết thời gian cho phép vào việc hội ngộ bạn bè từng xa cách rồi. Giờ cần phải khẩn trương đấy.”

Ông lại quấn quanh người chiếc áo choàng cũ nát, rồi dẫn đường. Theo sau ông họ nhanh chóng xuống khỏi thềm đá cao rồi chọn đường quay lại xuyên qua khu rừng, xuống phía bờ sông Luồng Ent. Họ không nói thêm lời nào nữa, cho đến khi lại một lần nữa dùng chân đứng trên thảm cỏ dưới hiên rừng Fangorn. Không thấy có dấu hiệu nào của lũ ngựa.

“Chúng không quay lại rồi,” Legolas nói. “Sẽ là một chuyến đi bộ mệt nhọc đây!”

“Tôi không đi bộ đâu. Thời gian cấp bách rồi,” Gandalf nói. Rồi ngẩng đầu lên ông huýt một hồi sáo dài. Hồi sáo lanh lảnh và chói tai đến nỗi những người khác sững người không thể tin âm thanh đó lại phát ra từ cặp môi già nua rậm râu kia. Ông huýt ba lần; rồi văng vẳng từ tít xa họ dường như nghe thấy tiếng hí của một con ngựa theo cơn gió Đông vọng đến từ phía đồng bằng. Họ băn khoăn chờ đợi. Chẳng lâu sau có thêm tiếng sải vó cất lên, ban đầu không hơn gì những rung động nhẹ dưới mặt đất chỉ một mình Aragorn đang nằm trên cỏ là nhận thấy được, rồi mỗi lúc một to hơn và rõ hơn mà thành một nhịp rộn ràng.

“Có hơn một con ngựa đang chạy tới,” Aragorn nói.

“Chắc chắn rồi,” Gandalf nói. “Chúng ta là gánh nặng quá lớn nếu chất lên một con.”

“Có ba con,” Legolas vừa nói vừa nhìn chăm chú về phía đồng bằng. “Nhìn chúng phi kìa! Kìa Hasufel, và cả bạn tôi Arod bên cạnh nó! Nhưng có một con khác đang sải vó phía trước: một con ngựa rất lớn. Tôi chưa từng thấy con nào như vậy trước đây.”

“Anh cũng sẽ chẳng bao giờ thấy lại nữa,” Gandalf nói. “Đó là Scadufax. Nó là thủ lĩnh các Mearas, những chúa tể của loài ngựa, và ngay cả Théoden, Vua Rohan, cũng chưa từng biết đến con nào hay hơn. Chẳng phải nó đang tỏa sáng như bạc, và phi uyển chuyển như một dòng nước xiết đó sao? Nó đến vì tôi: con ngựa của Kị Sĩ Trắng. Chúng tôi sẽ cùng nhau ra chiến trường.”

Thầy phù thủy già còn chưa kịp dứt lời, con ngựa to lớn đã sải chân lên sườn dốc hướng thẳng về phía họ, bộ lông lấp lánh còn dải bờm tung bay trong luồng gió quanh chân phi. Hai con khác bám theo, nhưng giờ đã cách xa phía sau. Ngay khi nhìn thấy Gandalf, nó liền dằn bước và hí vang; rồi nhẹ nhàng phi nước kiệu lên trước, nó cúi chiếc đầu kiêu hãnh và dụi hai lỗ mũi lớn lên cổ ông già.

Gandalf vuốt ve nó. “Đúng là một quãng đường dài từ Thung Đáy Khe, bạn ạ,” ông nói, “nhưng ngươi rất thông minh và nhanh nhẹn, và đến đúng lúc cần. Giờ chúng ta hãy cùng nhau phi xa, và sẽ không chia cách nhau trên thế giới này nữa!”

Không lâu sau hai con ngựa kia cũng phi đến nơi và đứng lặng im, như thể đang đợi lệnh. “Chúng ta sẽ lập tức đến Meduseld, cung điện của chủ nhân các ngươi, Théoden,” Gandalf nói với chúng một cách trịnh trọng. Chúng cúi thấp đầu. “Thời gian đang cấp bách, vậy nên nếu được các ngươi cho phép, các bạn ạ, chúng ta sẽ cùng phi đi. Chúng ta khẩn cầu các ngươi hãy sử dụng hết tốc lực có thể. Hasufel sẽ mang Aragorn còn Arod mang Legolas. Ta sẽ đặt Gimli ngồi trước ta, và nếu được phép Scadufax sẽ mang cả hai chúng ta. Giờ chúng ta sẽ chỉ dừng chân khi cần uống chút nước.”

“Giờ tôi đã giải được một phần câu đố đêm qua,” Legolas nói trong khi nhẹ nhàng nhảy lên lưng Arod. “Cho dù có phải lũ ngựa của chúng tôi ban đầu bỏ chạy vì sợ hãi hay không, chúng vẫn cứ gặp Scadufax, thủ lĩnh của mình, và phấn khởi chào nó. Ông có biết là nó đã ở gần rồi không, Gandalf?”

“Có, tôi biết,” thầy phù thủy trả lời. “Tôi đã hướng suy nghĩ của mình đến nó, yêu cầu nó hãy khẩn trương; bởi hôm qua nó vẫn còn ở tít xa về phía Nam vùng đất này. Mong sao nó có thể đưa tôi trở lại đó thật nhanh!”

Gandalf nói vài câu với Scadufax, rồi con ngựa lên đường, tốc độ khá nhanh nhưng không làm số còn lại không bắt kịp. Không lâu sau nó bất chợt rẽ ngang, chọn lấy một chỗ nơi bờ sông thấp xuống, nó lội qua dòng sông, rồi dẫn họ theo hướng chính Nam vào một vùng đất bằng phẳng, rộng lớn, không một bóng cây cối. Gió thổi như những cơn sóng xám xịt tràn qua những dặm cỏ vô tận. Chẳng hề có bóng dáng đường sá hay lối đi nào, nhưng Scadufax không hề dừng lại hay bối rối.

“Nó đang hướng theo một con đường dẫn thẳng đến những cung điện của Théoden bên dưới sườn dãy núi Trắng,” Gandalf nói. “Như vậy sẽ nhanh hơn. Mặt đất ở Eastemnet rắn hơn, nơi có con đường chính dẫn về phía Bắc, bên kia dòng sông, nhưng Scadufax biết đường vượt qua mọi đầm vũng.”

Họ cưỡi ngựa suốt nhiều giờ xuyên qua những đồng cỏ và vùng đất ven sông. Cỏ thường xuyên cao quá gối các kị sĩ, còn những con tuấn mã thì như bơi giữa mặt biển màu xanh xám. Họ gặp phải biết bao ao hồ bị che khuất, rồi những ruộng lách rập rờn trên những bãi lầy ướt át và xảo trá; nhưng Scadufax vẫn tìm được ra đường, và những con ngựa khác cứ thế phi theo vệt cỏ nó để lại. Mặt trời dần dần lặn khỏi bầu trời xuống phía Tây. Nhìn qua vùng bình nguyên lớn, ở tít phía xa những kị sĩ thấy mặt trời trong giây lát như quầng lửa đỏ đang chìm xuống cỏ. Thấp thoáng phía cuối tầm mắt, những vai núi bừng đỏ ở cả hai bên. Một làn khói dường như đang bốc lên làm vành mặt trời thẫm lại thành màu máu, cứ như thể nó đã phóng hỏa đồng cỏ trên đường đi xuống bên dưới viền trái đất.

“Ở đó là Cửa Núi Rohan,” Gandalf nói. “Giờ nó gần như nằm ở phía chính Tây chúng ta. Đằng đó là Isengard.”

“Tôi nhìn thấy có khói lớn,” Legolas nói. “Có thể là gì được?”

“Trận mạc và chiến tranh!” Gandalf nói. “Tiến lên nào!”