Hai ngày sau Hưng tháp tùng đoàn thanh tra đến các đồn điền.Buổi sáng trước khi rời khỏi nhà, Mơ chạy theo tiễn Hưng đưa cho Hưng một bọc nhỏ rồi nói:

_Anh đưa gói đồ này đi theo để ăn phòng khi đường xa không tìm được quán ăn.

Hưng xua tay bảo:

_Thôi Mơ để ở nhà mà ăn tôi đi thanh tra được bao ăn theo đoàn mà!

Mơ cố nhét gói đồ vào tay Hưng bảo:

_Có gì đâu mà anh ngại! một nắm cơm vắt với tôm rim mặn ăn phòng đường xa chưa kịp tới được đồn điền đúng bửa thì sao?

Hưng nhìn Mơ rồi xúc động nói:

_Hoá ra cô Mơ dạy sớm hồi sáng để nấu ăn rồi bây giờ cho tôi ăn ké phải không? Mơ cẩn thận quá! Cám ơn Mơ nhiều lắm! Thôi Mơ vào nhà đi tôi có dặn người tới làm cỏ trước sân, Mơ để ý trông chừng dùm kẻo họ lại làm dối, được vài bữa cỏ lại mọc um tùm đấy!

Mơ gật đầu nói:

_Được rồi anh yên tâm đi! Mơ biết mà! Chúc anh đi vui vẻ!

Hưng đáp giọng thật nhỏ và dịu:

Cô Mơ ở nhà cũng vui vẻ nhé!

Hưng quay gót đi một đoạn xa quay lại vẫn thấy Mơ đứng trông theo, Hưng giơ hai tay lên vẫy trông lòng bỗng rộn lên một niềm vui khó tả và thầm mong sao cho chuyến thanh tra mau chấm dứt để còn về nhà sớm.

Hưng ngồi cuối xuồng nhìn con thuyền rẽ sóng kéo lê theo sau những vệt nước tung bọt trắng xoá. Từ biển nhìn vào, các đảo giống như những lùm cây xanh tốt nổi lên giữa trời nước mênh mông. Đảo Santo, Malékula, Vaté, Barko, Torrès, Pentecôtes… Xuồng luồn lách qua những eo biển nhỏ. Những đàn chim trời lướt qua. Cánh chim xoãi dài, vút cao vạch những vệt trắng xoá trên nền trời xanh thẳm, rồi lại bất ngờ lao xuống in bóng lên mặt nước trong veo biêng biếc. Đang mải mê nhìn, bỗng Hưng giật mình vì những tiếng nổ chát chúa liên tục. Đàn chim rã đám, bay tán loạn đập cánh phành phạch phát ra những tiếng thống thiết kéo dài. Trong phút chốc, đàn vịt trời mất tăm. Viên đại lý kêu lên giọng tiếc rẻ. Cái súng ông ta cầm trên tay chưa hạ xuống vẫn còn lăm lăm chĩa thẳng lên trời mặc dù chẳng còn một bóng chim nào. Phải một lúc sau Hưng mới lấy lại nhịp tim bình thường.

Cuối cùng xuồng cũng cập đảo. Cả đoàn lên bờ, dùng ngựa tiếp tục cuộc hành trình. Đoàn men theo đường mòn, băng qua rừng. Những vạt cỏ mọc lài lài thoai thoải theo triền dốc tạo ra sự thích thú cho người đi bộ. Cây cối thưa nên những khoảng rừng không um tùm tối tăm, gây cho mọi người cảm giác yên tâm, sẽ không gặp thú dữ. Những cảnh đẹp thơ mộng cứ lần lượt diễn ra trước mắt. Hưng say sưa ngắm nhìn mặc cho mọi người nói cười rôm rả.

Khi sắp băng suối, Hưng có dịp thấy một người thổ dân. Toàn thân trần trụi chỉ mặc độc một cái khố. Tóc quăn tít. Màu da đồng, dáng cao dong dỏng, bắp thịt săn chắc. Anh ta cầm thứ vũ khí trông như cái nỏ hay cái cung. Một tay vừa nắm chặt bó tên vừa căng dây. Tay kia đang chỉnh mũi tên đã lắp sẵn, sửa soạn bắn cá dưới nước. Tư thế bất động. Giống như một bức tượng nhưng đẹp hơn bất cứ bức tượng nào Hưng đã có dịp ngắm. Giữa núi rừng thiên nhiên hoang dã, anh ta là bức tượng sống đẹp nhất trên đời!

Hưng quay lại hỏi viên thanh tra:

_ Có phải người ca-nác [1 ] đó không?

Rồi buột miệng khen: “Họ đẹp quá!”

Viên đại lý gật gù rồi nói đùa:

_ Nếu lai Pháp màu da cà-phê sữa còn đẹp nữa!

Ông ta nói tiếp:

_ Vũ khí săn bắn của họ chủ yếu là những cây lao vút nhọn hay cung bắn như của anh ta.

Băng qua con lạch nhỏ đi chừng một tiếng đồng hồ đoàn người lạc vào một rừng quýt xum xuê đỏ rực cả một vùng. Những quả quýt to bằng cái chén lủng lẳng trên cành như mời gọi. Không ai bảo ai tất cả đều thi nhau vin những cành trĩu nặng, lựa những trái to nhất, bóng nhất bóc vỏ ăn ngon lành chẳng cần biết có lấy trộm của ai không? Nước quýt ngọt lịm thấm nhanh vào cổ họng làm cho những mệt mỏi đường xa tan nhanh. Hưng ngỡ mình đang lạc vào chốn thiên đường. Mình đang mơ hay thực?

Hưng hỏi mọi người:

_ Đất ở đây tốt quá chắc chủ vườn không cần phải chăm sóc đâu nhỉ?

Mọi người cười ồ lên. Một người giải thích:

_ Anh mới đi lần đầu nên không biết. Quýt này là quýt mọc hoang chứ có ai trồng đâu! Hột rơi xuống và cứ thế mọc lên.

Hưng trố mắt ngạc nhiên. Lúc nãy không tin ở mắt bây giờ lại không tin vào tai mình nữa! Trước khi ra khỏi rừng quýt Hưng cố ngoái lại nhìn lần cuối với bao nuối tiếc. Có lẽ từ đây cho đến chết Hưng sẽ không bao giờ quên rừng quýt này. Phải chi đất nước mình đất đai cũng phì nhiêu như vậy! Rồi cười thầm trong bụng:

_ Quýt này mà ở xứ mình thì bị vặt trụi lũi chứ ở đó mà to bóng lên, đu đưa lủng lẳng trêu ngươi, phí phạm như thế này kia chứ?

Khoảng ba giờ chiều cả đoàn đi vào địa phận cần thanh tra. Chỉ cần nhìn rừng cà-phê bạt ngàn cùng với đàn chó bẹc-giê chạy tung tăng quanh ngôi nhà chính cũng đủ hiểu tầm cỡ của ông chủ đồn điền.

Nhìn vào trong vườn, Hưng nhận ra một người châu á đang cặm cụi làm cỏ ở sân trước. Thoáng thấy đoàn người, anh ta bỏ việc lao nhanh vào nhà. Lát sau, một người đàn ông ngậm píp (pipe), đầu chải láng mượt, bụng phệ, râu quai nón cắt tỉa kỹ càng ì ạch đi về phía cửa cổng.

Dường như nhận ra viên thanh tra trưởng đoàn là người quen ông ta giơ tay bắt loạn xạ, miệng cười toe toét, ra chiều thân thiện lắm. Viên thanh tra giới thiệu từng người một. Ông ta gật đầu chào rất lịch sự. Đến lượt Hưng, ánh mắt ông ta dừng lại lâu hơn vì Hưng là người Việt duy nhất trong đoàn.

Viên thanh tra giới thiệu:

_ Đây là ông Hưng, thông dịch viên được phái từ Việt Nam qua.

Ông ta siết tay Hưng nói:

_ Ông là người Việt nam à? Thật hân hạnh! Công nhân của tôi toàn là người Việt Nam. Ông biết đó người Việt cần cù chịu khó, thạo việc lắm! Tôi rất bằng lòng họ. Ông biết không, ông là thông dịch viên Việt Nam đầu tiên tôi gặp đó!

Người đàn ông châu á lúc nãy chạy ra nói nhỏ vào tai ông ta điều gì. Họ thì thầm một lúc. Khi anh ta đi rồi Hưng hỏi:

_ Anh ta là người Việt phải không?

Ông chủ lắc đầu:

_ Không anh ta là người Indonesia. Anh ta chăm sóc vườn rau cho tôi. Bây giờ xin mọi người vào nhà nghỉ ngơi, chờ bữa tối.

Quay lại Hưng ông ta nói:

_ Nếu anh muốn gặp công nhân mai tôi sẽ đưa anh ra tận nơi họ làm việc.

Căn nhà xây hai tầng nhưng lại lợp tôn đỏ. Trang trí nội thất toàn bằng gỗ quý nên trông cái gì cũng bóng loáng sang trọng. Khi mọi người đã yên vị trong phòng khách Hưng chợt nghe chủ đồn điền hứa với viên thanh tra về những cuộc du ngoạn săn bắn rất thú vị. Viên thanh tra bật cười ha hả ngả lưng tựa vào ghế bành, miệng phì phèo điếu xì gà vừa rút ra từ một chiếc hộp xinh xắn để sẵn trên bàn.

Trong khi chờ đợi bữa ăn tối Hưng đứng dậy đi ra phía sau. Một căn nhà phụ nằm đối diện cách đó không xa. Căn nhà mái rạ này có vẻ là nhà dành cho bồi bếp giúp việc vặt trong nhà thì phải hoặc có thể là nơi nấu ăn. Đây đó đàn gà đang ăn rong. Một lúc sau khói bốc lên từ mái rạ. Khung cảnh êm đềm gợi nhớ hương sắc quê nhà. Người đàn ông lúc nãy đang chăm sóc ngựa dưới bóng râm của gốc dừa. Hưng bắt gặp anh ta nhìn trộm mình. Khi thấy Hưng nhìn, anh ta vội vã rời khỏi mấy chú ngựa lầm lũi đi về phía vườn rau. Hưng theo sau… Người đàn ông đi nhanh quá, một loáng đã ngồi giữa vườn rau cắm cúi cắt những bó cần tây đã được buộc chặt. Nhìn những vạt rau tươi xanh mơn mởn thẳng tắp, Hưng nhớ lại khung cảnh Đàlạt. Định tiến lại gần hỏi han đôi câu bỗng Hưng nghe một giọng phụ nữ lanh lảnh từ phía sau:

_ Chào ông! Ông ra ngắm cảnh đó à?

Hưng quay lại. Một người đàn bà ăn mặc tươm tất, tóc búi lèo thật cao, khiến cho chiếc vòng kiềng bằng vàng thêm lấp lánh nổi bật trên cái cổ mập đầy. Hưng chưa kịp nhìn kỹ hơn thì người đàn bà tự giới thiệu:

_ Tôi là người giúp việc nhà cho ông chủ.

Bà ta hất cằm về phía căn nhà phụ nói:

_ Nhà tôi kia kìa! Người đồng hương cả mà! Thật là quý hoá quá! Ông cho tôi mời ông miếng nước nhé!

Hưng trả lời:

_ Thôi cám ơn bà! Tôi vừa dùng nước ở phòng khách bên kia rồi! Muốn tìm chút thoáng mát nên ra đây.

Vừa nói Hưng vừa đưa mắt tìm người đàn ông. Lạ quá! Mới đó đã biến đi đâu mất!

Hưng khen vườn rau xinh rồi hỏi người đàn bà:

_ Tại sao phải bó rau cần lại khi trồng vậy bà?

Người đàn bà vạch một bó cần tây ra rồi chỉ vào bên trong hỏi:

_ Ông thấy gì không?

Hưng đáp:

_ Hay thật! Trắng bóc chứ không xanh như cần bình thường hay thấy. Trông ngon mắt quá!

Người đàn bà giải thích:

_ Cái giống này không cho tiếp xúc với nắng cứ là trắng nõn nà mà mềm nữa!

Hưng tiếp lời:

_ Xào với thịt bò thì phải biết.

Người đàn bà ngửa mặt lên trời cười tít cả mắt:

_ Ông qua đây lâu chưa? Sao sành ăn quá vậy? Khỏi lo! Chút nữa trong thực đơn có sẵn của buổi tối tôi sẽ thêm món này dành riêng cho ông.

Nhìn cách ăn mặc, nói năng trịch thượng của người đàn bà Hưng nghĩ có lẽ ông chủ hẳn là típ dễ dãi hào phóng thì người làm như bà ta mới có vẻ hớn hở hạnh phúc như vậy!

Người đàn bà đon đả mời tiếp:

_ Ông không uống nước thì vào nhà tôi xơi trái cây vậy! Mới có táo, mận ở bên Úc sang.

Hưng thoái thác:

_ Để bụng ăn tối thôi! Tôi ăn quýt trên đường đi nên không thể ăn tiếp nữa đâu! Cám ơn bà!

Hưng nhìn quanh, thấy xa xa bên kia đồi là những dãy nhà lợp thiếc sáng lấp lánh dưới nắng chiều. Từ bên này nhìn qua Hưng không hề thấy có bóng người. Hưng hỏi:

_ Có phải lán trại của công nhân đó không thưa bà?

_ Đúng đấy! Nhưng giờ này chưa có ai về hết. Nếu anh muốn hỏi gì thì chờ ông quản đốc về rồi hỏi. Nhà ông ta ở đó đó! Đấy ở đấy đấy.

Hưng nhìn theo hướng ngón tay của bà ta.

_ Nằm tách riêng dãy nhà, lợp ngói đỏ phải không bà?

_ Đúng đấy!

Người đàn bà giục:

_ Mà thôi, chuyện đâu còn đó, mai hãy hay, giờ ông sửa soạn vào dùng bữa tối kẻo người ta chờ.

Hưng đáp:

_ Cám ơn bà! Tôi vào ngay đây!

Khi ngồi vào bàn Hưng nhận thấy rằng quanh bàn ăn toàn đàn ông. Hưng thắc mắc, một người trong đoàn cho biết bà chủ và các con đi nghỉ bên Úc chưa về.

Món ăn khai vị được đưa lên. Những ly rượu cụng vào nhau… Mọi người cười cười nói nói… Nhìn không khí nơi đây Hưng có cảm tưởng đây không phải là đoàn người đi thanh tra. Chủ nhà có vẻ quá thoải mái như thể đang thết tiệc đón người thân từ xa trở về. Những món súp thịt, bít tếch, rau trộn lần lượt bày ra trước mắt, ăn vài miếng Hưng đã thấy lưng lửng không muốn ăn tiếp mặc dù đồ ăn rất ngon. Nãy giờ thái độ của mọi người nơi đây có gì khác không bình thường thì phải. Người đàn bà trang sức đầy mình trông rất uy quyền. Ánh nhìn lấm lét của người làm vườn… Lời hứa về một buổi đi săn thú vị của ông chủ. Tất cả đã làm cho sự nghi ngờ trong lòng Hưng mỗi lúc một định hướng hơn. Hưng xin lỗi rời bữa ăn sớm, bước ra ngoài hàng hiên đợi lúc mọi người say sưa không chú ý đi vội về phía đồi nơi có các lán trại. Lờ mờ trong đêm tối Hưng nhận ra căn nhà ngói đỏ nằm tách riêng, nép mình bên sườn đồi. Hưng hăm hở đi thẳng về hướng đó. Khi vừa bước chân lên bậc thềm bỗng Hưng khựng lại vì nghe một giọng rất quen phát ra từ bên trong. Hưng lùi lại nép mình sau cánh cửa khép hờ. Đúng là giọng của người đàn bà lúc chiều: “Thằng thông dịch viên này nguy hiểm đấy! Nó là người Việt anh hiểu chưa? Ông chủ dặn phải theo sát nó không được rời ra. Tìm cách không cho nó tiếp xúc riêng với công nhân. Tối nay cảnh cáo cho bọn công nhân biết, thằng nào con nào bép xép thì không xong với bà đâu! Thanh tra nhiệt tình lắm thì cũng ở chung với chúng nó nửa tiếng đồng hồ là cùng, còn chúng phải làm cho ông chủ những năm năm. Đừng có mà ăn cháo đá bát. Sổ sách khôn hồn thì dẹp bớt đi! Nghe nói đây là lần đầu nó tháp tùng đoàn thanh tra. Chắc không sao đâu! Nó chưa có kinh nghiệm. Ngựa non háu đá ấy mà!”

Hưng đứng yên trong bóng tối, lạnh lùng bình tĩnh nghe cuộc đối thoại. Người đàn ông càm ràm:

_ Biết rồi! Khổ quá! Làm như tôi ngu lắm vậy! Chị thấy không? Hôm nay khi nghe báo có thanh tra tới tôi cho công nhân về sớm hơn mọi khi đó!

Người đàn bà nói:

_Thôi tôi về đây! Tối rồi!