Họ đi theo ông lão. Bà Mơ đi giữa những ngôi mộ vô danh vô tánh lum lúp khắp nơi. Xúc động làm nước mắt ứa ra, bà nhìn mọi vật mờ mờ ảo ảo chỉ có sự đau nhói trong lòng thì rất rõ ràng. Người bà bám đầy bụi cát. Khuôn mặt hốc hác, làn da sạm lại, hai quầng mắt thâm vì mất ngủ nhưng bà vẫn bám sát theo hai người đàn ông. Cuối cùng ông lão dừng lại trước một bia đá làm dấu ở khoảng giữa, ngôi mộ dài chừng 25-26m trên bia có ghi: “Phục Vụ Hương Linh Vô Danh Vô Tánh Viễn Cận Phương Tử Nạn.”

Ông lão giải thích:

_ Ở đây chia thành mười một lô. Lúc dời mộ vào thì đúng là mười một xác. Sau đó ngư dân đi biển gặp trong lưới thêm từng phần xương thân thể cũng táng bồi vào, vì vậy phía dưới dài ra.

Hinh nhìn vào sơ đồ tính nhẩm rồi dừng lại ở lô số ba. Hinh nói với bà Mơ:

_ Nếu tính đúng thì đây là mộ chú Bình. Tiên Ông cho biết độ sâu của sa bồi là hơn 1m 10 tây.

Nỗi đau ùn ùn dâng ngập bà Mơ gục xuống nấm mồ khóc thành tiếng bà cảm nhận những hạt cát li ti bám trên môi trên da…Bà vùi mặt trong cát như vùi vào một điều gì đó dấu yêu vì cát bụi nơi đây đã từng hoà máu da, xương thịt của con bà.. Tiếng rên rỉ của người mẹ gọi tên con vang trong không gian u mờ bàng bạc khắp nơi. Một cơn gió lướt qua khóm dương như trăn trở. Cành lá rung nhè nhẹ.

Hinh và ông cụ vội vàng đốt nhang, cắm hoa và ít trái cây trên mộ, lâm râm khấn vái Thổ Thần Thành Hoàng yết cáo tứ phương rồi chia nhau đi cắm nhang trên những ngôi mộ khác.

Một lúc sau bà Mơ mới ngước mặt lên, thảng thốt nhìn mọi vật xung quanh rồi đưa tay gạt mồ hôi trán và thái dương. Đau đớn xúc động làm bà bần thần dã dượi, thắp mấy cây nhang mà tay run quá! Tàn nhang rơi lổ chổ trên nấm mồ. Những cánh hoa thoang thoảng mùi hương. Nhìn khung cảnh hiu hắt nơi đây ruột bà cứ thắt lại từng cơn. Bà muốn đưa con về Đàlạt nơi đó bà đã mua sẵn mấy lô đất nằm trên một vị thế khô ráo phong cảnh hữu tình chắc con thích lắm đây! Một bàn tay đặt nhẹ lên vai bà rồi Hinh cúi xuống nói nhỏ:

_ Bà ơi! Hồi nãy con khấn Thổ địa rồi! Bây giờ con lấy một nắm đất nếu kịp, tối nay sẽ quay lại Tam Kỳ. Bây giờ chiều rồi. Con ra đón xe ôm bà cứ ngồi thêm một lát chừng mươi lăm phút nữa, sau đó lần theo đường cũ hồi nãy đi tà tà một đoạn con sẽ nhắc xe vào đón bà về khách sạn. Về đó có gì con gọi điện ra cho bà.

Bà Mơ gật đầu:

_ Ừ đi đi con! Kẻo lại không mua vé được.

Hinh đi rồi còn lại ông lão và bà. Ông ta rút một điếu thuốc trong túi áo đốt đỏ đầu rồi cắm trên mộ thầm thì thật tự nhiên:

_ Á à… Hoá ra cậu tên là Hoan Bình à? Cái tên đẹp quá! Mẹ cậu ra thăm cậu đây! Hôm nay vui ghê hỉ?

Bà Mơ tâm sự:

_ Tôi quên mất! Mai tới đây tôi sẽ mua một bịch thuốc lá để Bình chia vui với đồng đội. Nếu như đưa đất vào trong đó xác nhận là đúng tôi sẽ mang cốt cháu về.

Người đàn ông dãy nảy:

_ Ồ không được đâu! Vấn đề xương cốt là phải rõ ràng. Đây là mộ tập thể đã cải táng một lần rồi! Nếu bốc sót hoặc lầm lẫn thì theo phong tục của mình không tốt đâu bà ạ! Thà cứ để thiên táng tốt hơn. Bà cứ để cậu ấy ở đây nằm với đồng đội cho vui. Bà không biết chứ dân nơi đây rất thành kính và tri ân những người khuất mặt. Dân làng mỗi năm vào ngày lễ Thanh Minh vẫn cúng tế và vun xới mộ phần.

Bà Mơ câm lặng chỉ thở dài hai dòng nước mắt lại ứa ra. Ông lão an ủi:

_ Thôi bà đừng buồn nữa! Ở đây cậu ấy có đồng đội, có chúng tôi.

_ Tôi bớt đau nhiều rồi ông à! Tôi gặp ông đây hiểu rõ sự tình cũng cảm thấy an ủi phần nào.

Tình máu mủ và bao nhiêu thương cảm xốn xang làm cho tâm hồn bà lúc nãy gần như hoảng loạn. Bây giờ sự xúc động giảm dần. Bà ngước nhìn những phiến mây trắng trôi nhẹ nhẹ về nơi cuối trời. Cái buồn của bà hình như trở nên nhẹ hơn, dễ chịu hơn đang lần lần hoà vào cái hoang vắng, nao nao man mác của đất trời. Hình như nó đang vượt ra khỏi cõi lòng đang từ từ trải dài trên bờ cát lạnh lùng đìu hiu nơi vương vất bao hồn chinh tử.

Bà lấy tay xoa nhẹ nấm mồ rồi từ từ đứng lên cùng với người đàn ông cất bước ra khỏi nghĩa trang. Bóng họ đổ trên đường đi. Nắng vờn theo… Phía sau họ những vạt nắng cuối cùng như nuối tiếc hối hả đuổi bắt nhau trên những nấm mồ.

Ông Hưng ngồi bên chiếc bàn gỗ. Bên ngoài những cành cây trơ trụi lá còn vương chút nắng, lay động theo gió thoảng, hắt bóng vào bức vách khiến cành cây trông giống như những ngón tay gầy guộc loáng thóang đong đưa. Ông ngồi bất động trong sự chờ đợi cho đến khi màn đêm buông dần qua khung cửa sổ. Có tiếng guốc khua nhẹ trên nền gạch, tiến ngập ngừng đến căn phòng. Đèn vụt sáng. Giọng của đứa cháu họ được bà Mơ mời từ vùng kinh tế mới lên trông coi việc nhà trong lúc bà đi vắng:

_ Con bật đèn cho ông đây! Sao ông ngồi trong bóng tối vậy? Coi chừng muỗi cắn đó ông! Hôm nay ăn trễ một chút nghe ông. Con đang hầm bông ác-ti-sô với giò heo để ông ăn cho mát lại giảm áp huyết.

Ông lên tiếng mà không quay đầu lại:

_ Ông ăn lúc nào cũng được. Con cứ thong thả mà làm!

Tiếng guốc đứa cháu xa dần. Căn phòng lại chìm trong im lặng. Chỉ có tiếng tích tắc của đồng hồ. Hy vọng một ngày nào đó Hoan Bình sẽ về vẫn còn leo lét trong ông. Ông vẫn muốn biết tin con. Hình như giây phút đó sắp đến… Ông nhìn về phía điện thoại nửa như chờ đợi nửa như không muốn nhấc máy nếu như điện thoại reo. Ông chờ đợi trong sự sợ hãi. Ông sợ những tin không tốt lành về Hoan Bình. Ông sợ phải nhìn thấy xương cốt con… Ông sợ… Ông không thể giải thích được. Thời gian kéo dài bất tận. Ông đưa tay sờ nhẹ những cuốn sách, những lá thư, rờ rẫm những hình vẽ khắc đầy trên mặt bàn… Mỗi khi ngồi ở cái bàn này (nơi Hoan Bình đã từng ngồi học thời niên thiếu), ông thường chìm đắm trong những kỷ niệm với những cảm giác hoàn toàn xa lìa với thực tại. Ông sung sướng mở từng trang sách bìa dày đã cũ… Đây là phần thưởng của Hoan Bình mỗi khi kết thúc năm học. Tất cả những hình vẽ khắc trên mặt bàn đều liên quan đến chiến tranh. Hàng không mẫu hạm, phi cơ, trực thăng, xe tăng, súng trường, súng lục… Hình như đây là điềm báo cho số phận Hoan Bình những năm tháng sau này. Sự xuất sắc của con trong học tập làm ông trở nên chủ quan lơ là việc chăm sóc cho đến khi ông nghe một tin sét đánh con đã bỏ học, hay la cà trong các tiệm thọc bi-da, theo phong trào “Blouson noire”, thường xô xát với cảnh sát trong các phòng trà hộp đêm lúc đó đang cấm một số điệu nhảy… Hoan Bình là niềm hạnh phúc, là nỗi đau xót suốt cuộc đời ông. Ngày nghe tin Hoan Bình ra đời ông mừng quá chạy vào nhà thương thăm vợ và con, vì vội vã đâm sầm vào thành cửa bị thương máu chảy ở trán, khi nhìn thấy ông vợ ông lại tưởng ông bị quân Mỹ say rượu đánh vì nghi ngờ là người Nhật lúc đó đang bị truy lùng gắt gao trên các hòn đảo Thái Bình Dương. Ông cũng đã đau đớn lặng cả người, ngồi hàng giờ trong bóng tối bên chiếc bàn này khi nghe tin con có lệnh gọi vào quân ngũ. Cũng tại đây ông sung sướng đọc những dòng trong bức thư đầu tiên con gởi từ Trường Huấn Nhục ở Thủ đức. Tám tuần hành xác để làm quen với cuộc sống dân sự. Ông mở lá thư đọc lại những dòng ông tâm đắc nhất: “Thưa ba má, Bây giờ con đã quen với đời sống quân trường rồi! Khác với bạn bè con không cần gì, thèm gì hết. Ba má cứ yên tâm con không thiếu gì cả. Từ hôm vào đây con chưa bị phạt lần nào ngoại trừ hình phạt nhẹ tập thể. Lúc con đi ba má lo con phạm kỷ luật. Tuy sống một cách tự do và bừa bãi ngoài đời nhưng con còn một kỷ luật tinh thần mà giáo dục của ba má đã tạo cho con. Giáo dục con người, đó là mục đích của kỷ luật. Mà giáo dục của con đã hoàn tất từ bé rồi! Con thấy dễ hợp với kỷ luật hơn người khác. Người ta hành động đôi khi vì sợ hình phạt chứ không phải vì trách nhiệm và bổn phận…” Ông lại cầm bức điện tín cuối cùng của con trai gởi về vào tháng hai năm 75 từ Huế với những từ ngắn gọn: “Con vẫn bình an. Bình.”

Ông hôn nhẹ lên bức điện tín và gọi thầm:

_ Không! Con không thể chết được! Con phải sống con ơi!

Có thể ông đang mơ, ông không tỉnh táo nhưng đây là giấc mơ ông không bao giờ muốn mình tỉnh trở lại. Có thể chút nữa đây ước vọng thầm kín của ông sẽ tan vỡ sẽ lụi tàn? Nỗi niềm băn khoăn khắc khoải bao năm sẽ sáng tỏ? Bỗng ông giật mình vì tiếng chuông điện thoại reo vang. Ông đứng phắt dậy nhưng khựng lại… Tiếng chuông điện thoại lại dồn dập reo lên… Cuối cùng ông nhấc ống nghe… Thấy im lặng ông lên tiếng hỏi:

_ Xin lỗi ai ở đầu dây đó ạ?

_ Em đây!

Giọng bà Mơ vang lên ngập ngừng… Ông hỏi tiếp:

_ Em làm sao vậy? Sao giọng lạc đi vậy?

Ông hồi hộp hỏi, chân tay bỗng run lên, trái tim già nua bệnh hoạn thường làm ông đau nhói đang đập nặng nề trong lồng ngực khiến ông phải đứng hẳn người lên tựa vào tường. Im lặng một chút rồi giọng bà Mơ cất lên rời rạc trong tiếng nấc:

_ Đã …tìm…thấy…mộ con rồi…anh ơi!

Mọi vật trước mắt ông Hưng bỗng nhiên chao đảo rồi nhoè đi. Ông nghe tiếng bàn ghế va chạm nhau… Tiếng loảng xoảng của thuỷ tinh vỡ, tiếng guốc khua vang… Tiếng kêu la… Rồi tất cả trở nên xa vời vợi…

Căn phòng khách nhà ông Hưng mở toang. Nhiều người thân quen đang đứng lố nhố… Dũng nhìn ra ngoài ngõ đợi chờ. Vừa nghe tin cậu vào nhà thương Dũng đáp máy bay vào Đàlạt ngay lập tức. Nhưng không kịp nữa! Khi té xuống cậu đã hôn mê không tỉnh lại được. Bình nước biển chỉ còn treo lơ lửng duy trì hơi thở cho cậu trong lúc chờ mợ từ Huế trở về.

Cuối cùng một chiếc xe cũng dừng lại trước ngõ. Bà Mơ đã về! Dũng chạy ra vừa vội vàng đỡ mợ xuống vừa nói:

_ Mợ ơi! Vào nhanh lên cậu đang hấp hối!

Bà Mơ hấp tấp chạy thẳng vào phòng. Ông nằm đó mê man bất động trên nền vải trắng. Không kìm được cảm xúc bà vội ôm lấy ông, bàn tay vuốt nhẹ lên ngực lên thái dương trong một cố gắng tuyệt vọng cố níu kéo sự sống đang từ từ rời khỏi thân thể ông. Hơi thở ông ngắn lại… đứt quãng… Bỗng nhiên đôi mắt nhắm nghiền từ từ mở ra. Trong tích tắc sự sống trở lại, ánh mắt lướt nhanh tìm kiếm một vòng khắp mọi người rồi dừng lại nơi bà. Ánh nhìn khựng lại. Bà nhìn thấy bóng hình mình nằm yên trong đáy mắt ông. Giống như ống kính máy ảnh vội vã chớp lấy khoảnh khắc đáng ghi nhớ trong cuộc đời và cho mãi mãi. Người ông hơi rướn lên… Ông đã trút hơi thở cuối cùng.

Quá bất ngờ bà chưa chấp nhận là ông đã ra đi. Khi thấy một bàn tay giơ lên vuốt mắt ông, bà hốt hoảng hiểu ra rằng bà đã mất đi một thứ vô cùng quý giá. Sẽ không bao giờ bà còn nhìn thấy được ánh mắt đó. Ánh mắt đã từng chia sẻ khổ đau hạnh phúc với bà. Ánh mắt ấy là cả cuộc đời bà. Bà gục xuống bên xác ông. Sự mệt mỏi đau khổ dồn dập trong suốt thời gian qua làm cho tiếng khóc của bà không còn sức để thoát ra ngoài mà lịm đi thành những tiếng nấc nghẹn ngào. Bức rèm trong căn phòng ông từ từ buông xuống lời kinh cầu từ một cái máy bắt đầu vang lên.

Điện thoại từ bên Mỹ cứ dồn dập gọi về trong suốt lễ tang. Con gái ông,Hương bận việc không về kịp và mấy đứa cháu ông bà cũng đã gởi tiền về với những lời dặn dò phải lo liệu cho ông thật chu đáo, quay phim đưa về Mỹ cho chúng nó xem. Thôi thế là vô vọng. Bà không thể thực hiện ước nguyện của ông “cuốn chiếu chôn.” Cũng thật vô lý! Làm sao bà và con cháu có thể đối xử tàn tệ với ông như vậy kia chứ?

Ngày đưa tang Dũng ngồi trên chiếc xe đi đầu bên cạnh bà Mơ và người con trai là Hải vừa từ Mỹ về hôm qua. Các cửa sổ xe treo đầy những vòng hoa tang. Đoàn xe màu trắng từ từ lăn bánh tiễn đưa linh cữu ông đến nơi an nghỉ cuối cùng. Suốt đoạn đường đi Dũng luôn luôn để bàn tay trên linh cữu cậu. Mồ côi cha từ sớm nên khi gặp cậu đối với Dũng cậu như một người cha. Tuy biết ai già rồi cũng phải ra đi nhưng điều này vẫn làm Dũng cảm thấy mất mát xốn xang, mấy ngày nay đầu óc cứ căng thẳng có lúc như tê dại hẳn đi. Bên cạnh Dũng, bà Mơ và con trai đưa khăn tay lên lau nước mắt liên tục. Dũng nhìn bức ảnh nghe như nước mắt mình đang thấm mặn bờ môi.

Đoàn xe tang dừng lại đầu một con dốc. Tất cả mọi người lần lượt bước xuống. Đội khiêng hòm ăn mặc đồng phục chỉnh tề theo lời hô của người trưởng đội từ từ nhấc linh cữu ông lên. Cứ thế cả đoàn bước đi chầm chậm, rẽ qua một lối mòn đi vào nghĩa trang. Mọi người lặng lẽ theo sau… Đi giữa những vòng hoa rực rỡ sắc màu, những bức trướng giương cao trong gió bà Mơ lâm râm khấn:

_ Anh ơi! Em không thể cuốn chiếu chôn anh được. Chẳng ai cho em làm như vậy! Xin anh thứ lỗi cho em.

Vừa khấn bà vừa khóc tấm tức. Lời kinh cầu lại từ từ vang lên. Vị sư già miệng đọc kinh tay mân mê tràng hạt. Ông đi quanh cái huyệt đã được đào sâu. Giọng vị sư có khi trầm khi bổng khi lại kéo dài ngân nga… Bà Mơ chăm chú nhìn vị sư đưa ngón tay lên bắt quyết. Không khí thoang thoảng mùi trầm hương. Rồi bà hoàn toàn chìm đắm trong lời kinh cầu. Cảnh vật trước mắt như nhòa đi. Lời kinh quyện theo đôi hài vải của vị sư già. Vạt áo cà sa vàng dài chấm gót bay phần phật trong gió khiến cho những bước đi như nhẹ tênh là là lướt trên mặt cỏ. Trong khoảng không trống trải mênh mang lời kinh như loãng đi không rõ ràng. Tâm hồn bà Mơ cứ thế nương theo nhịp kinh, lúc chìm lúc nổi, lúc ẩn lúc hiện, khi trống rỗng lúc quặn đau, khi nặng nề lúc lâng lâng… Lời kinh như lời hướng dẫn ủi an.

Linh cữu ông đã được hạ xuống. Từng lớp đất, từng lớp đất, chôn vùi thân xác ông trong lòng huyệt sâu. Khung ảnh giữa những vòng hoa, những làn khói nhang như phai mờ trong gió bụi mịt mùng của nghĩa trang. Bà Mơ cố ghìm tiếng khóc sao cho thật khẽ vì nghĩ rằng linh hồn ông đang từ từ vươn nhẹ, bay lên giữa khung trời lồng lộng trắng xoá khăn tang.

Khi kết thúc việc hạ huyệt, vị sư đảo mắt nhìn một lượt rồi với giọng miền trung thật ngọt thật mềm ông trách nhẹ:

_ Anh em con cháu xin đứng sát lại bên nhau, đừng đứng rời rạc quanh mộ nếu không thì lại xa cách chia rẽ không hay!

Người con trai ông Hưng, Hải nghe vậy vội vàng chạy về phía Dũng đứng sát lại bên anh thầm thì:

_ Hồi nãy đứng bên kia nhìn về phía anh, em mới thấy là anh giống anh Hai em nhiều nha!

Dũng cười nhẹ gật đầu:

_ Lúc nhìn thấy anh, mợ cũng nói thế!

***

Bà Mơ từ từ lia những nhát chổi qua từng căn phòng. Bà như cái bóng âm thầm lặng lẽ trong căn nhà vắng lặng này. Bà dừng lại trước căn phòng khép hờ khẽ lách mình bước vào, đưa tay mở toang cánh cửa sổ cho không khí bên ngoài ùa vào. Từ hôm ông mất đến nay đã được mười ngày. Ngày nào bà cũng vào đây. Đây là nơi theo lời kể của đứa cháu, ông đã ngã xuống bên cạnh cái bàn, nơi đặt máy điện thoại, cũng là nơi cái đồng hồ rơi xuống vỡ tan tành. Tuy những vật dụng trên bàn đã được sắp xếp lau chùi lại cẩn thận bà vẫn thầm thì:

_ Thôi! Anh ra ngoài ngồi cho em quét dọn một chút. Gớm sao mà bê bối thế!

Hình như bà vẫn cảm thấy ông còn ở đâu đó quanh bà. Bà vẫn chưa quen cái ý nghĩ rằng cuộc đời này thế giới này đã không còn ông nữa! Có tiếng gõ cửa ngoài phòng khách, rồi một giọng đàn ông gọi với vào:

_ Ra nhận thơ chuyển phát nhanh đây!

Bà Mơ gác vội cái chổi vào một góc hấp tấp đi ra mở cửa. Người đưa thư yêu cầu bà ký nhận xong mới trao phong thơ. Anh ta làu bàu than khí hậu thất thường, rồi cúi đầu chào, vội vã quay bước. Bà Mơ cầm phong thư đứng tần ngần như trời trồng giữa phòng khách quên cả đóng cửa. Bà nhìn đi nhìn lại phong thư. Rõ ràng đây là loại thư bảo đảm. Tên người nhận là chồng bà, còn tên người gởi, xem nào ai đây? Cái tên đập vào mắt bà. Những từ nghe quen quen… Hẳn phải có âm hưởng từ một ký ức xa xôi nào đó mà bà chưa kịp nhớ ra. Bà sốt ruột bóc vội lá thư và bắt đầu đọc:

“Anh Hưng thân mến!

Thật bất ngờ và hạnh phúc cho tôi khi nghĩ rằng rồi cũng có một ngày tôi được cầm bút viết vài dòng tâm sự với anh. Tôi không biết anh có còn nhớ đến tôi không,người cùng sát cánh bên anh trong công cuộc “Vận động tuần lễ vàng, quỹ độc lập” bên Tân Ca-lê-đô-ni ngày nào?

Riêng tôi, từ khi bất ngờ xa cách nhau đến nay tôi hầu như không quên anh bao giờ. Về Việt Nam, vào tù rồi lên rừng kháng chiến tôi luôn nghĩ về anh, người tôi đã gặp trong một hoàn cảnh éo le bên xứ người. Lúc ấy tôi là trưởng đoàn công nhân đình công, còn anh là người đại diện cho chính quyền bên ấy đến thương lượng. Chúng mình quen nhau mới thật lạ kỳ. Sau đó anh đã giúp tôi rất nhiều, nếu không có anh không biết tôi và anh em công nhân có hoàn thành nhiệm vụ đối với cách mạng hay không khi nửa chừng tất cả đều bị bắt và bị trục xuất quá đột ngột không kịp xoay xở.Nếu không có anh thì số tiền quyên góp “quỹ độc lập, Tuần Lễ Vàng” không thể gởi được về Việt Nam và đến tay chính quyền cách mạng, đến với nhân dân được! Xin cám ơn anh, tôi không bao giờ quên cái ơn này!

Ngày giải phóng trở về thủ đô năm 54 tôi có hỏi tin tức anh nhưng không tìm được anh mặc dù tôi được biết anh đã về nước.

Sau 75 khi đất nước thống nhất tôi vào nam lên Đàlạt ra sức tìm kiếm nhưng vô vọng… Thế rồi cách đây vài ngày tôi gặp một ngư

END