Không ai nhìn thấy ông lại gần. Ông đột nhiên hiện ra, và Ruzena, người vừa quay đầu lại, nhìn thấy nụ cười của ông.

Ông vẫn cầm lấy tay cô, cô cảm thấy sự tiếp xúc mạnh mẽ của những ngón tay của ông trên cổ tay mình, và cô vâng lời, tuýp thuốc rơi xuống đáy cái túi xách tay.

- Cho phép tôi, thưa các ông các bà, được ngồi cùng bàn. Tên tôi là Bertlef.

Không người đàn ông nào hào hứng với sự xuất hiện của người lạ, không ai tự giới thiệu và Ruzena không có đủ kiến thức giao tiếp để giới thiệu cho ông những người đang ngồi đây.

- Việc tôi đến bất ngờ có vẻ làm bận lòng các vị - Bertlef nói. Ông lấy một cái ghế ở bàn bên cạnh kéo đến cạnh bàn còn trống, theo cách đó ông chủ trì và có Ruzena ngay bên tay phải. – Xin lỗi – ông nói tiếp – Từ lâu nay tôi có cái thói quen lạ lùng là không đến mà xuất hiện.

- Trong trường hợp đó – viên trợ lý nói – cho phép chúng tôi đối xử với ông như một sự xuất hiện và không quan tâm đến ông.

- Tôi sẵn sàng cho phép các vị như thế - Bertlef nói và hơi cúi người xuống – Nhưng tôi e là dù tôi có sẵn lòng thì các vị cũng không làm nổi.

Nói rồi ông quay về phía cánh cửa chiếu sáng của phòng uống cà phê và vỗ tay.

- Ai đã mời ông đến đây, ông chủ? – người quay phim hỏi.

- Anh muốn cho tôi biết tôi không được chờ đón ở đây phải không? Tôi có thể đi ngay cùng với Ruzena, nhưng thói quen là thói quen. Tôi đến đây tất cả các ngày, đến cái bàn này vào cuối buổi chiều để uống một chai rượu vang – Ông nhìn nhãn chai rượu đặt trên bàn – Nhưng chắc chắn là loại vang ngon hơn loại mà các vị đang uống rồi.

- Tôi tự hỏi làm sao ông tìm được rượu vang ngon ở cái xó này nhỉ? – viên trợ lý hỏi.

- Tôi có cảm giác, thưa ông chủ, rằng ông tự tán dương mình quá đấy – người quay phim nói thêm, tìm cách làm người khách không mời trở nên lố bịch - Đúng là từ một tuổi nào đó trở đi, người ta không còn làm được điều gì khác lắm nữa.

- Anh nhầm rồi – Bertlef nói, như thể không nghe thấy lời nhục mạ của người quay phim - ở đây họ vẫn có vài chai rượu hảo hạng ngon hơn rất nhiều rượu mà các anh có thể tìm thấy trong các khách sạn lớn nhất.

Ông ta đã chìa tay về phía người chủ quán, mà trong cả lúc vừa rồi không ai nhìn thấy, nhưng giờ đây đang tiếp đón Bertlef và hỏi ông:

- Có cần một bàn cho tất cả mọi người không?

- Chắc chắn rồi – Bertlef trả lời, và quay về phía những người khác – Các quý bà quý ông, tôi mời các vị uống với tôi thứ rượu mà đã nhiều lần tôi được nếm mùi vị hảo hạng và tôi thấy rất tuyệt. Các vị đồng ý chứ?

Không ai trả lời Bertlef và ông chủ nói:

- Khi nói đến ăn uống, tôi có thể khuyên các ông các bà ở đây tuyệt đối tin tưởng ở ông Bertlef.

- Anh bạn – Bertlef nói với người chủ quán – mang cho tôi hai chai và một khay lớn pho mát nhé – rồi quay về phía những người khác – Các vị chần chừ là vô ích, bạn của Ruzena cũng là bạn của tôi.

Từ phòng cà phê chạy đến một thằng bé mới khoảng mười tuổi, mang đến một khay ly, dĩa đặt ly và một khăn trải bàn. Nó đặt khay lên bàn bên cạnh và len người qua những vị khách để lấy ly cũ vẫn còn một nửa của họ. Nó xếp chúng lại, cùng chai rượu, trên cái bàn nơi nó vừa đặt khay. Rồi, nó lấy khăn lau thật kỹ cái bàn có vẻ rất bẩn, để trải lên đó cái khăn màu trắng rỡ. Sau đó nó đặt lại lên bàn bên cạnh những cái ly mà nó vừa lấy ra và định đặt trước mặt những người khách.

- Mang những cái ly này cùng với cái chai rượu dở òm này đi – Bertlef nói với thằng bé – Bố cháu sẽ mang cho các bác rượu ngon hơn.

Người quay phim phản đối:

- Giám đốc ơi, ông có thể để chúng tôi uống hết cái mà chúng tôi muốn không?

- Nếu anh muốn – Bertlef nói – Tôi không hề muốn bắt ép người khác phải hưởng hạnh phúc. Mỗi người có quyền uống rượu vang dở, theo sự ngu dốt và với những ngón tay cáu ghét. Nghe đây, chú bé – ông nói tiếp với thằng bé – Đưa cho mỗi người ly rượu cũ và một cái ly mới. Khách của bác có thể tuỳ ý lựa chọn giữa loại rượu là sản phẩm của sương mù và loại rượu sinh ra từ mặt trời.

Và thế là lúc này mỗi người có hai ly, một ly rỗng và một ly đựng thứ rượu vang cũ còn sót lại. Người chủ lại gần bàn với hai cái chai, kẹp một chai vào giữa hai đầu gối để mở nắp. Rồi ông ta rót một ít vào ly của Bertlef. Ông nâng ly lên môi, nếm và quay về phía người chủ quán:

- Tuyệt đấy. rượu năm 23 à?

- 22 – người chủ chữa lại.

- rót rượu đi! – Bertlef nói,và người chủ quán đi vòng quanh bàn cùng cái chai và rót đầy tất cả những cái ly không.

bertlef cầm ly lên:

- Các bạn, hãy thử nhấp môi thứ rượu này xem. Nó có vị êm ái của quá khứ. Hãy nếm nó đi, như là các bạn đang hít thở, trong khi mút một miếng xương có tuỷ, một mùa hè đã quên mất từ lâu. Tôi muốn nâng ly để làm đám cưới cho quá khứ và hiện tại, mặt trời năm 1922 và mặt trời hiện nay. Mặt trời hiện nay là Ruzena, cô gái rất giản dị này, là bà hoàng mà không tự biết. Trên tấm phông lớn của thành phố, cô như là một viên kim cương trên quần áo của một kẻ ăn mày. Cô giống như một vầng trăng khuyết bị bỏ quên trên bầu trời nhợt nhạt ban ngày. Cô giống như một cánh bướm bay trên tuyết.

Người quay phim cười gượng:

- Ông có quá lời không, ông chủ?

- Không, tôi không quá lời – Bertlef nói, và ông quay sang người quay phim – Anh có cảm giác như thế, bởi vì anh chỉ sống ở tầng hầm của con người, anh, thứ người giả trộn dấm! Anh chứa đầy thứ a xit, nó sôi sục trong anh như trong cái nồi của nhà giả kim! Anh dành cả đời mình để phát hiện xung quanh cái xấu mà anh có ngay trong bản thân mình. Với anh đó là cách thức duy nhất để anh cảm thấy một giây phút hoà thuận với thế giới. Bởi thế giới, nó đẹp, nó làm anh sợ, nó làm anh khó chịu và không ngừng đẩy anh khỏi trung tâm của nó. Anh ta thật không khoan nhượng vì có đầy ghét dưới ngón tay và một người phụ nữ đẹp ở bên cạnh! Thế thì, trước hết phải vấy bẩn lên người phụ nữ và sau đó mới hưởng thụ cô ấy. Không phải thế ư, thưa anh? Tôi sung sướng vì anh đã dấu tay xuống dưới bàn, chắc chắn tôi có lý khi nói về những ngón tay của anh.

- Tôi nhổ vào những cung cách đẹp đẽ của ông và tôi không giống ông, một thằng hề mặc cổ cồn trắng và đeo ca vát – người quay phim ngắt lời.

- Những ngón tay bẩn thỉu của anh và cái áo pull thủng lỗ không phải là điêu gì mới mẻ dưới ánh mặt trời – Bertlef nói – Ngày xưa từng có một triết gia vô sỉ từng lang thang trên những đường phố Athens, mặc áo khoác thủng để được tất cả ngưỡng mộ khi tỏ ra khinh bỉ các thứ quy ước xã hội. một hôm Socrate gặp ông ta và nói "Tôi thấy sự phù phiếm qua lỗ thủng áo khoác của ngài". Sự bẩn thỉu của anh cũng vậy, thưa anh, là một thứ phù phiếm, và sự phù phiếm của anh là bẩn thỉu.

Ruzena không thể ngăn mình thấy hoảng sợ. Người đàn ông mà cô chỉ biết qua loa như là một người bệnh đã đến giúp cô như thể rơi từ trên trời xuống, và cô bị quyên rũ bởi vẻ tự nhiên hấp dẫn trong cách cư xử và sự chắc chắn tàn bạo đang đập tan thành bụi thói hỗn xược của người quay phim.

- Tôi thấy anh đã mất đi thói quen dùng ngôn ngữ rồi đấy – Bertlef nói với người quay phim sau một lúc im lặng – Và hãy tin là tôi không hề muốn xúc phạm anh. Tôi thích sự hoà thuận, không phải cãi cọ, và nếu tôi để sự lắm điều lôi kéo, thì tôi xin anh tha lỗi. Tôi chỉ muốn một điều, là anh nếm thử rượu vang này và cụng chén với tôi vì Ruzena, người mà vì đó tôi đến đây.

Bertlef nâng ly lên, nhưng không ai cụng với ông.

- Ông chủ, - Bertlef nói,quay về phía người chủ quán – Ông đến đây cụng chén với chúng tôi đi!

- Với thứ rượu vang đó thì tôi sẵn sàng – người chủ quán nói, và ông cầm một chiếc ly không đến bàn bên cạnh và rót rượu vào đó – Ông Bertlef rất biết về rượu ngon. Từ lâu nay ông ấy đã nếm hầm rượu của tôi như một con chim én đoán được từ xa tổ của mình.

Bertlef cười nụ cười sung sướng vì được tán tụng sự tự ái.

- Ông sè cụng chén với chúng tôi vì Ruzena chứ? – ông hỏi.

- Vì Ruzena à? – người chủ quán hỏi.

- Đúng, vì Ruzena – Bertlef nói và nhìn về phía Ruzena ngồi bên cạnh – Ông có thích cô ấy giống như tôi không?

- Với ông, thưa ông Bertlef, người ta chỉ thấy những người phụ nữ đẹp mà thôi. Không cần phải nhìn cô gái để biết cô ta có đẹp hay không, bởi vì cô ấy đang ngồi cạnh ông.

Một lần nữa, Bertlef lại cười với nụ cười sung sướng, người chủ quán cũng cười cùng, và thật đáng ngạc nhiên, ngay cả Kamila, ngay từ khi Bertlef mới đến đã thấy vui, cùng cười với họ. Đó là một nụ cười không được chờ đợi, nhưng lại có khả năng lan nhiễm đáng ngạc nhiên và khó giải thích. Với một sự đoàn kết tế nhị, đến lượt mình đạo diễn cũng tiếp nối Kamila, rồi viên trợ lý, và cuối cùng là Ruzena, cô chui vào điệu cười nhiều giọng này như vào một cái ôm siết đầy từ tâm. Đó là nụ cười đầu tiên trong ngày của cô. Giây phút thoải mái và nhẹ nhàng đầu tiên. Cô cười to hơn tất cả những người khác và không thể ngừng cười được.

Bertlef nâng ly lên cao hơn nữa.

- Vì Ruzena!

Người chủ quán cũng nâng ly, rồi Kamila, tiếp theo là đạo diễn và viên trợ lý, và tất cả nhắc theo Bertlef:

- Vì Ruzena!

Ngay cả người quay phim cuối cùng cũng nâng ly lên và uống, không nói gì.

Đạo diễn nếm một ngụm rượu và nói:

- Quả là rượu ngon thật.

- Tôi đã nói rồi mà! – người chủ quán nói.

Trong lúc đó thằng bé đã đặt một khay lớn đựng pho mát vào giữa bàn, và Bertlef nói:

- Các vị ăn đi, tuyệt lắm đấy!

Đạo diễn kinh ngạc:

- Ông tìm được loại pho mát này ở đâu thế? Cứ như là đang ở Pháp ấy nhỉ?

Đột nhiên sự căng thẳng biến mất hoàn toàn, bầu không khí mềm lại. Họ nói chuyện vui vẻ, ăn pho mát, họ hỏi nhau ông chủ quán có thể tìm được loại pho mát đó ở đâu (tại cái đất nước có quá ít loại pho mát như thế này) và rót thêm rượu vào ly của mình.

Và vào thời điểm vui vẻ nhất, Bertlef đứng dậy chào:

- Tôi đã rất vui vì được ở cùng các vị và tôi xin cảm ơn. Bạn tôi, bác sĩ Skreta, sẽ biểu diễn tối nay, Ruzena và tôi muốn đến đó để xem.

19.

Ruzena và Bertlef vừa biến mất trong những tấm màn nhẹ nhõm của đêm đang xuống thì cái đà đầu tiên đã mang đám người uống rượu đến với hòn đảo mơ mộng của sự đắt tiền đã biến đi và không gì có thể làm nó quay trở lại được nữa. Mỗi người buông thả cho nỗi chán chường.

Với Kamila, việc đó giống như là thức dậy từ một giấc mơ nơi cô muốn nó chậm lại bằng mọi giá. Cô nghĩ mình không bi bắt buộc đi đến buổi biểu diễn. rằng với cô sẽ là một bất ngờ hư áo được phát hiện mình không đến đây để theo dấu chồng mà để trải qua một cuộc phiêu lưu. Rằng sẽ thật tuyệt được ở lại đây với ba nhà làm phim và lén về nhà vào sáng ngày mai. Một điều gì đó đang thì thầm rằng đó là việc phải làm, rằng nó sẽ là một hành động, một sự chữa bệnh, một sự thức dậy sau khi bị yểm bùa.

Nhưng cô đã bị vỡ mộng quá nặng nề. tất cả những màn ma thuật đó đã chấm dứt. Cô trở lại một mình đối diện với mình, với quá khứ của mình, với cáid đầu nặng nề những suy nghĩ đau đớn cũ kỹ. cô những muốn kéo dài, dù chỉ vài giờ, cái giấc mơ quá ngắn ngủi này, nhưng cô biết giấc mơ đã nhạt phai và nó đang tan biến như bóng tối vào buổi sáng.

- Tôi cũng phải đi đây – cô nói.

Họ thử thuyết phục cô ở lại, dù biết mình không còn đủ sức lực và tự tin về chính mình để giữ cô lại.

- Mẹ kiếp nó chứ - người quay phim nói – Thằng cha đó là ai thế?

Họ muốn hỏi người chủ quán, nhưng từ khi Bertlef đi khỏi, không còn ai phục vụ họ nữa. Từ căn phòng uống cà phê vọng đến họ giọng nói của những khách hàng say sưa, và họ ngồi quanh bàn, bị bỏ rơi trước những gì còn lại của rượu và pho mát.

- Dù lão có là ai thì lão cũng đã làm hỏng buổi tối của chúng ta rồi. Lão đã lấy đi của chúng ta một cô, và bây giờ cô còn lại cũng đi mất tiêu. Chúng ta đi theo Kamila đi.

- Không – cô nói – hãy ở lại đây, tôi muốn đi một mình.

Cô không còn ở với họ nữa. Giờ đây, sự hiện diện của họ làm cô thấy phiền. Sự ghen tuông, giống như cái chết, đã tới tìm cô. Cô đang ở trong vùng kiềm toả của nó và không còn nhận ra ai khác nữa. Cô đứng dậy và bước đi theo hướng Bertlef đã đi khỏi với Ruzena một lúc trước đó. Từ xa nghe thấy người quay phim nói:

- Mẹ kiếp nó chứ…

20.

Trước khi buổi biểu diễn bắt đầu, Jakub và Olga sau khi đã đến bắt tay Skreta tại phòng của các nghệ sĩ, bước vào thính phòng. Olga muốn đi vào lúc nghỉ giữa giờ để có thể được ở một mình với Jakub cả tối. Jakub đáp là bạn của anh có thể sẽ giận, nhưng Olga khẳng định anh a sẽ thậm chí không nhận ra là họ đi về trước đâu.

Phòng đầy người và chỉ còn hai chỗ trống trong hàng ghế của họ.

- Cô gái kia theo c húng ta như hình với bóng nhỉ - Olga nói, ngả người về phía Jakub, khi họ ngồi xuống.

Jakub quay sang và nhìn thấy, bên cạnh Olga là Bertlef, và bên cạnh Bertlef là cô y tá đang có thuốc độc trong túi xách. Tim anh ngừng đập một khoảnh khắc, nhưng vì cả đời anh đã cố gắng che giấu những gì diễn ra trong lòng, anh vẫn nói được giọng rất bình thản:

- Chú nhận ra chúng ta đang ngồi ở hàng ghế không mất tiền mà Skreta dành cho bạn bè và người quen biết của anh ấy. Thế thì hẳn anh ấy phải biết chúng ta ngồi ở đâu và sẽ nhận ra nếu chúng ta bỏ về sớm.

- Thì chú cứ nói là ngồi gần quá không hay lắm và chúng ta đã xuống ngồi ở cuối phòng sau giờ nghỉ - Olga nói.

Nhưng Klima đã tiến lên sân khấu cùng chiếc kèn trompet vàng và khán giả bắt đầu vỗ tay. Khi bác sĩ Skreta xuất hiện sau lưng nghệ sĩ, những tiếng vỗ tay lại rền vang và trong thính phòng lan đi một làn sóng những tiếng thì thầm. Bác sĩ Skreta khiêm tốn đứng sau nghệ sĩ kèn và vụng về hua tay để chỉ nhân vật chính buổi biểu diễn là vị khách mời đến từ thủ đô. Đám đông khán giả nhận ra sự vịng về tuyệt diệu của cử chỉ đó và phản ứng bằng cách vỗ tay còn to hơn. Cuối phòng có ai đó hét lên:

- Hoan hô bác sĩ Skreta!

Người chơi đàn piano là người kín đáo nhất trong số ba người biểu diễn và được hoan hô ít nhất ngồi xuống cạnh đàn, trên một chiếc ghế thấp. Skreta ngồi sau một dàn trống, và nghệ sĩ kèn, bằng một bước đi nhẹ nhõm và đầy nhịp điệu, đi lại giữa người chơi piano và Skreta.

Những tiếng vỗ tay lắng xuống, người chơi piano gõ xuống bàn phím và bắt đầu dạo đầu một mình. Nhưng Jakub nhận ra bạn anh đang bồn chồn nhìn quanh mình vẻ không hài lòng. Nghệ sĩ kèn cũng nhận ra những khó khăn của bác sĩ và tiến lại gần anh. Skreta thì thầm điều gì đó với anh. Hai người nghiêng người về nhau. Họ kỉêm tra sàn, rồi nghệ sĩ kèn một một chiếc gậy nhỏ rơi dưới chân người chơi piano và đưa cho Skreta.

Vào lúc đó, đám đông thính giả quan sát chăm chú toàn bộ cảnh tượng lại lên tiếng hoan hô, và người chơi piano, coi những tràng tán thưởng đó dành cho bản dạo đầu của mình, cúi chào khán giả liên tục.

Olga nắm lấy tay Jakub và nói thầm vào tai anh:

- Thật tuyệt! Thật tuyệt đến mức kể từ bây giờ cháu tin là sự rủi ro trong ngày của cháu đã kết thúc.

Chiếc kèn trompet và trống cuối cùng cũng bắt đầu vào nhịp. Klima vừa thổi kèn vừa đi lại những bước nhỏ nhịp nhàng và Skreta ngự ở cái trống như một vị Phật tuyệt đẹp và cao quý.

Jakub tưởng tượng cô y tá sẽ, trong buổi biểu diễn, nghĩ đến thuốc của mình, và cô sẽ nuốt viên thuốc, co giật ngã xuống và nằm chết trên ghế, trong khi bác sĩ Skreta, trên sân khấu, gõ trống và khán giả vỗ tay và gào thét.

Và đột nhiên, anh hiểu rõ ràng tại sao cô gái lại ngồi cùng hàng ghế với mình: cuộc gặp gỡ bât ngờ lúc nãy ở quán cà phê là một cám dỗ, một thử thách. Nếu nó đã diễn ra,thì chỉ để anh có thể nhìn thấy hình ảnh của chính mình trong gương, hình ảnh của một người đàn ông trao lại cho người đi sau thuốc độc của mình. Nhưng người bắt anh trải qua thử thách (có Chúa mới biết) không đòi hỏi một cuộc hiến sinh đẫm máu, mà chỉ đòi máu của những người vô tội. Theo nghĩa cuộc thử thách, ở đó sẽ không có cái chết, mà chỉ là sự tự khải thị của Jakub với bản thân mình, để anh bị tịch thu mãi mãi sự kiêu ngạo tinh thần không được hoan nghênh của mình. nếu cô y tá giờ đây đang ngồi trên cùng hàng ghế với anh, thì đó là để anh có thể, vào lúc cuối cùng, cứu cô ta khỏi cái chết. Và cũng chính vì thế mà cạnh cô ta có người đàn ông mà Jakub đã trở thành bạn ngày hôm trước và ông ta sẽ giúp cô ta.

Phải, anh chờ đợi đến dịp đầu tiên, có lẽ là lúc dừng lại giữa hai bản nhạc sắp tới và sẽ bảo Bertlef đi ra ngoài cùng anh và cô gái. Khi đó, anh có thể giải thích tất cả và sự điên rồ khó tin này sẽ kết thúc.

Các nhạc sĩ chơi xong bản nhạc đầu tiên, tiếng vỗ tay vang lên, cô y tá nói "xin lỗi" và đi ra khỏi hàng ghế cùng với Bertlef, Jakub muốn đứng lên đi theo họ, nhưng Olga đã nắm lấy tay anh kéo lại:

- Không, cháu xin chú, không phải bây giờ. Đợi đến giờ nghỉ đi!

Tất cả diễn ra nhanh đến mức anh không có đủ thời gian để nhận ra. Các nhạc sĩ đã chơi sang bản nhạc tiếp theo và Jakub hiểu là người bắt anh phải trải qua thử thách đã không để Ruzena ngồi cạnh anh để cứu anh, mà là để khẳng định bên ngoài toàn bộ những nghi ngờ có thể sự thất bại và sư kết tội anh.

Nghệ sĩ kèn trompet thổi kèn, bác sĩ Skreta ngồi như một vị Phật sống và Jakub ngồi trên ghế, không động cựa. Lúc này anh không nhìn thấy nghệ sĩ kèn lẫn bác sĩ Skreta, anh chỉ nhìn thấy chính mình, anh thấy mình đang ngồi và không động cựa, và anh không thể rời mắt khỏi hình ảnh đáng sợ đó được.

21.

Khi âm thanh sáng sủa của cây kèn trompet vang đến tai Klima, anh hiểu rằng chính mình đang run lên như thế và chỉ mình anh cũng choán đầy không gian căn phòng. Anh cảm thấy mình bất khả chiến bại và mạnh mẽ. Ruzena đang ngồi trong hàng ghế miễn phí dành cho khách khứa danh dự, cô ta đang ngồi cạnh Bertlef (và điều đó cũng mang một điềm tốt) và không khí buổi tối thật mê hoặc. Khán giả chăm chú lắng nghe, và, nhất là, với một vẻ vui tươi, nó mang lại cho Klima niềm hy vọng kín đáo rằng tất cả rồi sẽ kết thúc tốt đẹp. Khi những tiếng vỗ tay lần đầu tiên vang lên, bằng một cử chỉ hào hoa nah chỉ bác sĩ Skreta mà tối đó anh thấy rất dễ mến và gần gũi. Bác sĩ ngồi sau dàn trống cúi chào.

Nhưng sau bản nhạc thứ hai, khi nhìn xuống dưới, anh nhận thấy chỗ của Ruzena đã trống. Anh thấy sợ. Từ lúc đó trở đi, anh chơi căng thẳng, dùng mắt chạy quanh phòng, từng chiếc ghế, kiểm tra từng chỗ ngồi, nhưng không tìm thấy cô ở đâu. Anh nghĩ cô đã cố tình bỏ đi để thêm một lần nữa không chịu lắng nghe những lập luận của anh và sẽ không chịu đi đến chỗ hội đồng. Sau buổi biểu diễn anh sẽ phải tìm cô ở đâu đây? Và điều gì sẽ xảy đến nếu anh không tìm thấy cô?

Anh cảm thấy mình chơi rất dở, máy móc, không có hồn. Nhưng khán giả không đủ khả năng đoán ra tâm trạng u uất của nghệ sĩ kèn, họ hài lòng và những tiếng hoan hô nhiệt liệt vang lên sau mỗi bản nhạc.

Anh tự trấn an bằng cách nghĩ có lẽ cô đang đi toa lét. Chắc cô khó ở, cái này hay xảy đến với những người phụ nữ có thai. Sau nửa giờ, anh tự nhủ cô đang đi tìm cái gì đó ở nhà và sẽ quay trở lại chỗ ngồi. Nhưng giờ nghỉ đã qua, buổi biểu diễn sắp kết thúc mà cái ghế vẫn trống trơn. Hay cô không dám quay về phòng giữa buổi biểu diễn? Hay cô sẽ trở lại khi những tràng vỗ tay cuối cùng vang lên?

Nhưng những tràng vỗ tay cuối cùng đã vang lên, vẫn không thấy Ruzena đâu. Klima thấy mình tuyệt vọng. Khán giả đứng dậy gào lên "Bis!" Klima quay về phía bác sĩ Skreta và lắc đầu tỏ ý mình không muốn chơi nữa. Nhưng anh bắt gặp đôi mắt sáng bừng chỉ đòi hỏi được đánh trống tiếp, được trống nữa và mãi mãi, suốt cả đêm.

Khán giả coi cái lắc đầu của Klima như là dấu hiệu của sự làm dáng không thể tránh khỏi của các ngôi sao và vẫn tiếp tục vỗ tay không ệt mỏi. Vào lúc đó, một phụ nữ xinh đẹp lướt đến dưới sân khấu, và, khi anh nhìn thấy cô, Klima ngỡ như mình sắp vỡ tung ra, yếu ớt đi và không thể tỉnh dậy được nữa. Cô mỉm cười và nói với anh (anh không nghe được giọng cô nhưng anh có thể giải mã được những gì cô nói qua cử động của đôi môi)"

- Nào, chơi nữa đi! Chơi nữa đi!

Klima nâng chiếc kèn tromplet lên để tỏ ý anh sẽ chơi. Khán giả im lặng ngay lập tức.

Hai người bạn của anh mừng rỡ chơi lại bản nhạc cuối. Với Klima, đó như là đang chơi trong một dàn kèn đám ma đi theo quan tài của chính mình. Anh chơi và biết rằng tất cả đã mất hết, rằng anh chỉ còn một việc nhắm mắt lại, hạ tay xuống để những bánh xe của số phận cán qua người.

22.

Bên một cái bàn nhỏ trong căn hộ của Bertlef, hai cái chai dán nhãn đep tuyệt vời với những cái tên kỳ lạ được đặt cạnh nhau. Ruzena không hề biết gì về rượu hảo hạng và đòi uống whisky, ngoài ra không biết loại gì khác.

Tuy nhiên, lý trí của cô tìm cách vượt khỏi tấm màn choáng váng để hiểu được tình hình hiện tại. Nhiều lần cô hỏi Bertlef tại sao ông tìm gặp cô, chính ngày hôm đó, trong khi ông chỉ mới biết cô.

- Tôi muốn biết điều đó – cô nhắc lại – tôi muốn biết tại sao ông lại nghĩ đến tôi.

- Tôi nghĩ đến cô từ lâu rồi – Bertlef trả lời, không ngừng nhìn vào mắt cô.

- Thế tại sao lại là ngày hôm nay chứ không phải là một ngày nào khác?

- Bởi vì mọi cái đều có thời điểm của mình. Và thời điểm của chúng ta, là bây giờ.

Những lời đó thật huyền bí, nhưng Ruzena cảm thấy chúng chân thật. Bị đẩy đến mức tới hạn, tình thế của cô đã đạt một mức độ kinh khủng đến mức một cái gì đó phải xảy ra.