Chương 51

Đầu tháng giêng năm 1851, gia đình ngài Ensina đi về trang trại ngoại ô. Như đã định, Matilda cũng tới đó và hai chị em họ cùng ở trong một căn phòng tuyệt đẹp có cửa sổ trông ra vườn.

Hàng ngày vào buổi sáng ông Damasso và Agustin cưỡi ngựa dạo chơi cho đến giờ ăn sáng mới quay về nhà, sau đó các cô gái chơi nhạc. Vốn quen ve vãn phụ nữ, chàng công tử bắt đầu tán tỉnh Matilda.

 Bà Engracia hài lòng với vẻ săn đón của con trai đối với Matilda, người được cả nhà hết mực yêu quý, song có lẽ bà mệnh phụ thoả mãn hơn hết vì không khí nông thôn tác dụng rất tốt đến con Diamela thân thương của bà.

Theo lệ thường, ông Damasso chăm chỉ đọc mọi tờ báo từ thủ đô gửi đến và như thường tình, lúc thì ông ủng hộ chính phủ quyết liệt, lúc thì ngả về phía đối lập – điều đó phụ thuộc vào những ảnh hưởng của từng hãng báo chí đối với ông. Giở bưu phẩm ra mỗi ngày, nhà tư sản đáng kính đều thở dài nặng nề khi nhớ tới Martin, người hiểu ông ngay từ nửa lời và ghi chép sổ sách thông thạo biết bao!

Cuộc sống đơn điệu và cách biệt của nông thôn, nơi cả tháng trời không xảy ra một sự kiện đáng nhớ nào, đã tác động đến trạng thái tinh thần của hai chị em một cách khác nhau và mặc dù sự gần gũi giữa họ ngày một tăng lên, họ vẫn chưa trao gửi cho nhau những bí mật thầm kín của mình.

Bạn đọc chắc hẳn không quên việc Matilda đã khóc than cho những ước vọng bị lừa dối ra sao, song cùng với chúng, nàng cũng mất luôn lòng kính trọng đối với San Louis. Do đó tình yêu của nàng đối với chàng đã lụi tắt hẳn. Ở nơi đây, xa cách với những nơi nhắc nàng nhớ lại niêm hạnh phúc đã mất, vết thương lòng của nàng dần dần kín miệng và trong tâm hồn cô gái chỉ còn nỗi buồn lâng lâng – dấu hiệu lành hẳn của cơn đau. Chính vì thế sự tán tỉnh của Agustin, một kẻ luôn tươi vui và lịch lãm, không hề làm cho Matilda bực bội mà trái lại còn giúp nàng mau quên hơn mối tình xưa và hồi phục lại sau cú đòn khủng khiếp đã nhấn chìm nàng vào buồn khổ sâu xa ngay trước ngưỡng cửa hạnh phúc. Rốt cuộc cô gái trở nên thích thú những cuộc chuyện trò sôi nổi với người anh họ.

Một cái gì hoàn toàn khác diễn ra trong tâm hồn Leonor. Cuộc sống giữa lòng thiên nhiên gây nên vẻ trầm tư mặc tưởng và niềm tin của nàng trước đây về việc Martin yêu Edelmira dần dần bị mối hoài nghi đẩy lùi. Cô gái ngày càng hay nhớ lại các buổi chuyện trò với Martin, nhớ lại ánh mắt dịu dàng ẩn chứa yêu thương mà vì e dè chàng đã nín lặng và bây giờ nàng cảm thấy tin vào sự chân thành của những lời chàng nói. Lý trí hào hiệp luôn nghe theo tiếng gọi của trái tim không mấy khó khăn để tìm ra hàng loạt lý lẽ vững vàng có lợi cho chủ nhân của nó. Vậy là khi tưởng nhớ đến cái chân lý hiển nhiên cho rằng kẻ có lỗi bao giờ cũng phủ nhận hoàn toàn tội lỗi của mình, Leonor nhận thấy bằng chứng xác đáng cho lòng trung thực khi Rivas thành thật thú nhận là mình đã giúp cho Edelmira chạy trốn. Như cần phải trông đợi, những ý nghĩ a dẫn đến việc người đẹp bắt đầu ân hận vì đã đối xử quá khắt khe với Martin, đã đáp lại tấm lòng thành thực của chàng bằng sự cười giễu đầy xúc phạm. Giờ đây, khi chàng đã ở xa, Leonor ngày càng tìm thấy nơi chàng nhiều phẩm cách mới mẻ hơn, vì thế vào cuộí tháng hai, khi trở về Santiago, bản thân Martin cũng không ngờ rằng mình lại tiếp tục chiếm ngự trái tim nàng, hơn nữa bây giờ cô gái còn tự nguyền rủa thói kiêu hãnh ngu xuẩn của mình bởi hiểu ra rằng có lẽ chính vì nàng mà Rivas chưa hề một lần dám thú nhận tình yêu, dù cho miệng chàng đã nhiều lúc sẵn sàng thốt ra lời thú nhận ấy.

Việc Martin ngày càng ám ảnh suy tư của Leonor ảnh hưởng nguy hại cho mấy kẻ ái mộ nàng, cảm nhận được điều đó trước hết là Emilio Mendosa và Clemente Valencia, những người đã viếng thăm trang trại của ngài Ensina. Có thể thấy rằng Leonor đã tự thề nguyền kiên quyết giữ lòng thuỷ chung với người mình yêu nhưng bị số phận chia lìa. Nếu như trước đây nàng còn lắng nghe những lời đáng khinh miệt thì bây giờ nàng thẳng thừng tránh gặp riêng với bất cứ người nào, nhiều khi trong phòng khách đang sôi nổi vui vẻ nàng bỗng bỏ ra vườn nép dưới bóng cây, thả hồn trong ký ức về những ngày qua với hy vọng tự đáy sâu tâm hồn là chúng sẽ lại hồi sinh.

Chúng tôi sẽ không làm bạn đọc mỏi mệt bởi việc mô tả căn kẽ cuộc sống bên gia đình của Rivas mà chỉ giới hạn trong việc dẫn ra đây hai bức thư chàng nhận được thời kỳ đó.

Bức thư thứ nhất là của Raphael San Louis

"Bạn thân mến,

Sau hai tháng cô đơn và tĩnh lặng trong trầm từ và nước mắt, tớ không thay đổi được chút nào, tâm hồn tớ vẫn tràn đầy tình yêu như trước. tớ đã uổng công cầu xin Chúa trời rứt bỏ nó ra khỏi trái tim, đã uổng công kiếm tìm sự cứu rỗi trong thần bí, đã uổng công noi theo các tấm gương tuyệt diệu của đức hạnh và tinh thần cứng cỏi khi con người chế ngự được tình cảm – hết thảy đều vô ích! Không gì có thể giúp cho tớ tìm được cái mà dòng nước thần Lets trong các câu chuyện thần thoại xa xưa ban tặng, không gì đem lại được cho tớ sự lãng quên! Tớ sẽ không nhắc lại lời của những người theo thuyết định mệnh "Chúa sắp đặt như thế". Nhưng thú thật là một ý tưởng luôn gây cho tớ nỗi khiếp sợ. "Phải chăng đây là hình phạt của Chúa trời?" Không giờ phút nào tớ rũ bỏ được những ký ức về niềm hạnh phúc đã mất và trước mắt tớ luôn hiện rõ hình bóng của người mình yêu. Khi thì tớ nhìn thấy ánh mắt trìu mến của nàng khi thì bên tai tớ vang vọng những lời cay nghiệt trong bức thư cuối cùng nàng viết, những lúc ấy nỗi đau khổ của những lên đến tột cùng! Tớ biết làm sao được? làm sao tìm ra lối thoát?

Cuộc sống của một dật sĩ nơi tu viện không làm nguôi ngoai ngọn lửa đang thiêu đốt tớ mà trái lại, càng thổi bùng nó to lên gấp trăm lần! Kể cả việc cầu nguyện, kể cả việc ngốn ngấu những cuốn kinh thánh đều không thể an ủi nổi tớ như vẫn thường xoa dịu nỗi khổ đau cho những người khác, trong hoang mạc giá băng này mặt tớ vẫn nóng bừng như đang sốt, tớ thiếu khí trời, tuổi trẻ sôi sục trong tớ và nỗi đau dai dẳng vò xé tâm can đòi hỏi một khoảng trời cao rộng, đầy ánh sáng và không khí. Tóm lại, đòi hỏi một cuộc sống nào đó khác đi, một cuộc sống sôi động có thể tiêu hao sức mạnh thể chất nhưng bù lại, nó đem đến sự bình yên cho tâm hồn luôn thao thức của tớ.

Khi về đây tớ đã đề phòng một quyết định quá tả và không thể sửa đổi, tớ cũng không tức khắc bị rơi vào tâm trạng như hiện nay để tự thử thách thêm trong tu viện một tháng nữa. Và chỉ đến bây giờ, khi thời hạn ấy sắp trôi qua, những mới nghĩ tới việc quay về ngôi nhà bà dì tội nghiệp vẫn tin tưởng một cách chất phác rằng tớ đã hoàn toàn nương tựa vào sự cứu rỗi của tôn giáo.

Vậy đó, sớm mai tớ sẽ lìa bỏ bốn bức tường của tu viện để tìm nơi khác thích hợp hơn với sức mình. Giờ đây một việc làm hợp với tính cách của tớ nhất đang trông đợi, có lẽ nó sẽ làm vơi bớt nỗi bất hạnh. Tớ sẽ kể cho cậu mọi điều khi nào gặp lại, ai mà  biết được, biết đâu cậu cũng được an ủi và khuây khỏa nỗi buồn thì sao nhỉ? Tớ mong ước xiết bao trên đường dài luôn có cậu kề bên! Mà thôi, bọn mình sẽ không bao giờ gieo thêm những hy vọng hão huyền lên cánh đồng tương lai nữa nhé, tốt hơn hết là cứ thâu lượmg những bông hoa tàn héo của hiện tại. Đối với tớ, mặt trời hạnh phúc quá nóng bỏng, và nó thiêu rụi những bông hoa đáng thương ấy một cách phũ phàng. Song chẳng lẽ bọn mình cứ than khóc mãi? Tớ sẽ chỉ cho cậu một sự nghiệp thiêng liêng mà bọn mình có thể cống hiến toàn bộ nhiệt huyết trong trái tim cho nó.

Raphael San Louis"

Dường như cùng một lúc Rivas nhận được thư của Edelmira, cô gái viết:

"Bạn thân mến,

em không giấu giếm là bức thư của anh đã làm cho em đau khổ xiết bao khi anh cho biết anh yêu người khác, mặc dù anh không nói rõ họ tên. Nhưng dù nàng là ai đi nữa thì em cũng sẽ cầu nguyện để nàng yêu anh, bởi anh xứng đáng với điều đó. Và dù cho tâm hồn em tan nát, em sẽ không oán than hay hờn trách chút nào. Em mang ơn anh quá nhiều và không thể nghĩ đến gì khác ngoài hạnh phúc của anh. Và còn một điều nữa, em cầu trời hãy cho em một cơ hội để lúc nào đó chứng minh được lòng yêu mến vô tư và để đền đáp lại anh. Vâng, em mong muốn biết bao được đền đáp mọi việc anh đã làm cho em với sự tế nhị khôn cùng.

Em viết cho anh từ nhà người cô, nơi anh đã đưa em tới. Em muốn kể vì sao em vẫn chưa quay về với mẹ em. Hai ngày sau khi anh đi khỏi, Amador đến đây lùng kiếm em khắp mọi chỗ nhưng bà cô không chịu đưa em ra mà viết cho mẹ em rằng em chỉ quay về thủ đô khi nào em được để yên và không bị ép buộc lấy chồng. Rồi dù cho mẹ em hứa như thế, bà cô vẫn không cho em về và nói rằng tốt hơn hết em cứ nán lại chỗ bà ít lâu nữa.

Em xin tạm biệt ở đây và chúc anh tràn trề hạnh phúc. Một lần nữa em muốn nói là anh sẽ luôn luôn tìm thấy người bạn trung thành ở một kẻ tận tuỵ vì anh.

Edelmira Molina"

Hai bức thư trên và mọi chuyện đã được kể trong chương này sẽ giúp bạn đọc hình dung rõ hơn những điều diễn ra với các nhân vật  chính của thiên truyện tại thời kỳ Martin Rivas trở lại thủ đô, tức là hồi đầu tháng ba năm 1851