CON ĐƯỜNG XƯA EM ĐI

Dù nhận lệnh có chữ ' nhanh chóng cơ động ra đường 19, chúng tôi hiểu là công tác rất gấp, chứ không phải là đi nhanh về đích sớm, nhưng dù sao cũng phải khẩn trương. Khoảng hơn mười giờ chúng tôi tiếp cận mặt đường 19, và sư đoàn điện cho biết là chúng tôi bắt liên lạc với e94, tấn công vào sườn phía Tây nam của cao điểm 312, cách mặt đường 19 chưa đầy 500 m, đây là mũi ta chận đường rút của địch, cũng như hỗ trợ cho lực lượng phía sau của ta. Chúng tôi anh em ai cũng mệt đừ, thậm chí chưa kịp bình tĩnh sau trận đánh khi sáng, trong lúc nấp sau các lùm cây bên vệ đường chờ e94, chúng tôi tranh thủ ăn sáng bằng lương khô 702, bỗng nhiên tiếng súng nổ bất chợt có vẻ dữ dội cách chúng tôi chưa đầy 100 m và chúng tôi chuẩn bị, một số lính áo đen vượt qua đường, và phát hiện lính ta đang truy kích, anh Quý ra lệnh nổ súng vào đội hình địch, hai thằng pốt nằm ngay giữa đường, một thằng bị mất đầu có thể nó hưởng trọn quả B41 của anh Phải (quê Hoài Nhơn - Bình Định) anh Quý thúc anh thông tin PRC25 báo tọa độ về Sư đoàn, và được trả lời là E94 đang truy kích địch tại tọa độ đó, tín hiệu màu xanh được phát ra và nhận lại hai tín hiệu màu xanh theo quy ước của F, chúng tôi tràn ra đường và nhận ra anh em e94 cũng vừa truy kích, vừa bám theo đường 19 để bắt liên lạc với chúng tôi, lúc này tiếng súng từ điểm cao 312 vẫn nổ rộ và pháo binh cũng liên tiếp nhả đạn vào cao điểm, sau khi chúng tôi gặp nhau toàn bộ đội hình chia làm hai mũi tấn công vào hai sườn của đường 19, phải thừa nhận rằng dưới hỏa lực của địch và sự chống cự dựa vào công sự chắc chắn của chúng, e31 f309 rất kiên cường và nhờ sự hỗ trợ của hỏa lực quân khu, địch không thể nào trụ lại được, chúng tháo chạy tứ hướng, đến nỗi chúng tôi luôn bị chúng phát hiện và tấn công theo từng toán nhỏ lẻ, truy kích đến một bờ suối chúng tôi được lệnh dừng lại và triển khai đội hình. Lúc này trời đã về chiều, tiếng súng đã thưa dần trên cao điểm 312, đang tranh thủ nghỉ ngơi chờ lệnh thì thấy quái nào có bảy tên địch (hai nữ) dẫn xác vào giữa đội hình của ta, chúng đi rất ung dung như chưa hề có gì xảy ra, bộ binh nổ súng trước và cơ động khép kín qua mấy loạt đạn hỏa lực cá nhân, bảy tên này đã bị tiêu diệt, một đứa con gái chừng mười sáu tuổi chết cách chúng tôi khoảng 20 m, mang khẩu AT trong túi đeo bên hông có bi đông nước và năm quả trứng luộc.

Khoảng xế chiều ba hay bốn giờ thì tiếng súng dứt hẳn, có lẽ e31 đã chiếm toàn bộ cao điểm này, chúng tôi được lệnh tiến ra đường 19 và cùng với e94 cơ động về hướng biên giới để thông đường 19, dọc đường chúng tôi không gặp tên địch nào.

Hai bên đường lúc này, lực lượng ta rất đông cả f307 f309 e276 (hay 267) của tỉnh đội Đắc Lắk thì phải, ào ra mặt đường 19 như ngày hội, và từ đó đường 19 từ đồn BP23 đến cao điểm 312 coi như thông suốt, chúng ta đã tạo một khu vực đệm tương đối vững chắc và có vị trí chiến lược, để từ đây ta chuẩn bị lực lượng tiến hành tổng tấn công vào cuối năm 1978.

Nhưng trong hai tháng cuối năm 1978 địch cũng tăng cường đánh phá ta liên tục và người lính trinh sát chúng tôi vẫn phải băng rừng lội suối đi tìm địch, vượt qua mùa mưa đầu tiên của Tây Nguyên.

Một ngày cơ động liên tục chúng tôi mệt lừ khi về đến đơn vị không ai ăn nổi cơm, anh nuôi phải cho ăn mì tôm đỡ đói…

Phía trước chúng tôi là khu Xa - Xb, ngả ba Công Hương, khu vực công xã hai trăm nóc nhà và nhiều trận đánh đi vào tiềm thức không thể nào quên.

Sau trận đánh chiếm cao điểm 312 của e31 f309, địch tung lực lượng quậy phá ta trên dọc tuyến đường 19, chúng không đủ sức để đánh bật ta ra khỏi các vị trí này, trên tuyến đường khoảng chục kilômét ta rải hai sư đoàn bộ binh và các đơn vị phối thuộc, quân ta dày đặc, chúng đeo bám vào các đơn vị, đánh tập hậu cũng như pháo cối vào trục đường 19, thương vong lúc này không đáng kể, nhưng dù sao cũng gây khó khăn cho ta trong công tác hậu cần, kĩ thuật…

Tư lệnh Sư đoàn có chỉ thị tăng cường cho mỗi eBB một b trinh sát và b3 chúng tôi đi phối hợp cùng eBB95, dĩ nhiên chỉ huy chiến đấu và công tác do e95 chỉ đạo. Phải nói thời kì này chúng tôi rất cực, không ngày nào chúng tôi không xuất quân, cơ bản thăm dò tình hình địch dọc theo đường 19 sâu khoảng 2 – 3 km, ngay cả chúng tôi chúng còn đeo bám đánh từ phía sau, khi đi công tác luôn có năm anh em đi sau đội hình khoảng 50 m quan sát địch, lúc này ra khỏi hầm là gặp địch, pháo 105 vẫn bắn cầm canh quanh f bộ và các căn cứ quan trọng của f, bộ đội tinh thần chiến đấu rất hăng say không như mấy tháng đầu mùa mưa… Nỗi buồn chiến tranh xuất hiện…

Tôi viết tiếp trận đánh RỪNG KHỘP mà chúng tôi tham gia cùng dBB1 e95 khoảng trước ngày 5/ 11, vì từ đây về sau thời gian các trận đánh liên tiếp nhau, khó bề mà nhớ cho hết được.

Chốt này của địch nằm phía bắc cao điểm 312 cách đường 19 hơn 3 km, chúng tôi tổ chức trinh sát ba lần và có chung nhận đinh là: Lực lượng địch không đông lắm trên dưới một tên, hầm hố đơn sơ không chắc chắn (khi chiếm xong mới biết địch dùng chuối rừng lát phía trên và lấp đất) tổng số hầm là hai mươi sáu (thực chất là ba mươi lăm) chúng dùng cứ này để tỏa quân đi các nơi quậy phá ta. Căn cứ vào trinh sát báo cáo và có kiểm tra trên thực địa của các cán bộ chỉ huy d1 e95, cấp trên quyết định dùng dBB1 e95 tấn công nhổ cái chốt này của địch. Ngày cuối cùng trinh sát thực địa xong, D trưởng dBB1 Nguyễn Viết Nam ra lệnh xuất kích từ căn cứ của ta lúc mười bốn giờ do D phó Thìn phụ trách (lâu quá không còn nhớ đủ họ và tên) và bộ phận trinh sát của e sẽ đón anh em tại một vị trí đã chọn sẵn, D trưởng vẫn bám địch tại chỗ cùng với trinh sát f chúng tôi. Khoảng hơn bốn giờ, hai toán địch trở về chốt của chúng từ hai hướng, sau đó thấy chúng nổi lửa nấu cơm, lúc này bộ phận dẫn quân cho anh em vào vị trí chuẩn bị tập kết cách trận địa của chúng 200 m (chúng tôi bám sát địch chưa tới 100 m), sau đó được lệnh tiếp cận với địch ở cự li thích hợp khi trời nhá nhem tối. Triển khai đội hình như sau: cBB1: chính diện + Khẩu đội 12,7; cBB2 sườn trái + Khẩu đội cối 82; cBB3 sườn phải + khẩu đội DKZ (ba khẩu đội này chính là đại đội hỏa lực của d) lực lượng trinh sát có trách nhiệm đánh đón lỏng cách trận địa địch 400 m tránh tầm pháo của ta. Pháo binh hỗ trợ số lượng không hạn chế (oai chưa!). Ban đêm khoảng chín giờ, trời mưa nặng hạt, sấm chớp sáng trời, cả đội hình nằm im không động tĩnh. Theo quy luật buổi sáng thì năm giờ đã thấy rõ mặt, nhưng không hiểu sao bữa ấy phải muộn hơn một chút thì mới thấy rõ địa hình... D trưởng có vẻ lo lắng…

Bất chợt…

Pháo binh ngầm Ô gia đao phát hỏa ba quả chỉnh tọa độ, trinh sát trận địa báo cáo trúng mục tiêu... Cấp tập… mười phút... Đội hình địch nhốn nháo và chúng bắn tứ tung ra các hướng, ta chưa phát hiện vị trí hỏa lực của địch, khẩu DKZ hướng c3 nổ trước về hướng địch năm quả, BB tấn công giả, địch dùng cối 82 (có lẽ ba khẩu) đánh về hướng c3... Pháo binh tăng cường trước mặt c3 năm mươi quả, có một đ/ c C3 bị thương vào đùi do bị miểng pháo, (sau này là C phó Chính trị c2 năm 1980), dứt đợt pháo, cả đội hình tấn công... súng nổ vang trời… hướng c1 chiếm được hầm địch đầu tiên nhưng bị đánh bật ra do chúng bắn cối quá rát... địch dùng hỏa lực cá nhân (chủ yếu b40, b41) đánh trả quyết liệt hướng c1... toàn bộ hỏa lực của d tăng cường về hướng c1 và sau trận quyết đấu C1 đã chiếm được bốn căn hầm của địch, khẩu 12,7 quạt thẳng vào trận địa, và các hướng đánh vào khu trung tâm của địch, khẩu đội cối của địch có lẽ lui về sau một chút bắn vào đội hình c1 (C truởng là anh Siêu quê ở Hà Tây) D phó Hiệp chỉ huy cánh c2, đốc thúc bộ đội đánh mạnh vào khu trung tâm và địch bị vỡ trận trên hướng này… cối 82 rớt trước mặt bộ binh và địch hoảng loạn, khẩu DKZ c3 bắn truy kích hướng chạy của địch, bộ phận đón lỏng được lệnh di chuyển đội hình và sẵn sàng, nhưng ta đã đoán sai hướng chạy của địch, vì hướng đón lỏng là bãi mìn của địch, bộ phận này không phát huy tác dụng, chỉ diệt được hai tên và hỗ trợ BB, làm đội hình địch rối loạn, ta dễ bề làm chủ trận địa.

Hầu hết địch bị tiêu diệt do pháo binh, chúng chết dưới hầm nhiều hơn trên mặt đất, ta thu một khẩu cối 82 và nhiều B40, B41, sau này khi nghe tổng kết trận đánh ta diệt được năm mươi tư tên tại chỗ, có một số chúng lôi đi có vết máu, lực lượng ta hi sinh trên hướng c1 là chủ yếu gồm bảy hi sinh và chín bị thương.

Thế mà trên đường chúng tôi rút về, vẫn có một lực lượng của chúng đánh cắt ngang đội hình, và cBB2 có trách nhiệm xử đám lính này do địa hình hẹp khó triển khai đội hình, ta hi sinh thêm một bị thương hai trong đó có một thành viên QSVN hiện nay, địch bỏ lại một thằng Pốt già ngáp đế, chắc khoảng trên bốn mươi tuổi…

Phải công nhận chúng chai lì trong cách đánh “đeo như đỉa” hầu như lực lượng trinh sát từ cấp d, e, f đều hoạt động hết khả năng, để chống đỡ với chiến thuật này của chúng. Ngày 5/ 11 chúng tôi cùng tác chiến trên hướng e94 có tăng cường một d của f309 vào khu công xã của chúng, phía nam đường 19… phía trước chúng tôi còn nhiều điều phải làm để củng cố bàn đạp nhằm giữ vững biên giới Tây nam của tổ quốc.

TRẬN ĐÁNH CĂN CỨ XA – XB PHÍA NAM ĐƯỜNG 19.

Để chuẩn bị tạo bàn đạp cho cuộc phòng thủ biên giới những tháng cuối năm 1978, đánh những đòn phủ đầu, không cho chúng quậy phá ta (sau này tôi mới biết là chúng ta đánh để chọn những vị trí thích hợp, chuẩn bị cơ sở vật chất hậu cần cho cuộc tổng tấn công giải phóng các tỉnh vùng Đông bắc Campuchia) bằng cách phá tan các căn cứ của địch, chiếm lấy các điểm cao dọc đường 19, tạo các trận địa pháo cấp Quân khu hỗ trợ cho BB tác chiến, tạo vùng đệm an toàn cho ta. Sư đoàn 307 quyết định đánh khu Xa – Xb ở phía nam đường 19, và lực lượng tác chiến chính là toàn bộ e95, dưới sự yểm trợ tối đa của pháo binh quân khu.

Thật ra căn cứ này chúng ta đã đánh chúng một lần vào đầu mùa mưa 1978 (có thể tháng năm hay tháng sáu dương lịch), và lực lượng tham gia là eBB 95 và eBB 31 thuộc f2, lúc này ta chưa thành lập hai Sư đoàn 307 và 309 (không rõ thành viên của diễn đàn QSVN vutrieuduong E1F2 có tham gia trận này hay không) phần này tôi chỉ nghe anh em lính trinh sát của eBB 95 kể lại: Khi chúng ta chưa ổn định đội hình, chúng đã tấn công ta và ta giành với chúng từng cứ điểm của vùng này, giằng co một thời gian khá dài với bao khó khăn và thương vong.

Sau ngày đánh căn cứ rừng khộp, chúng tôi nhận nhiệm vụ trinh sát thực địa khu vực này, vùng này địa hình không hiểm trở lắm, nhưng có cái bất lợi là vùng trũng nên bị ngập nước, rừng rậm nguyên sinh khó di chuyển, để nắm được địa hình của căn cứ này chúng tôi phải ngâm mình dưới nước cả ngày, vì chúng đóng quân quanh các hồ nước. Anh em chúng tôi phải chịu muỗi chích, đỉa đeo, có con cắn no gỡ ra to bằng cán rựa, cân lên cũng khoảng hai lạng, có một lần khi chúng tôi tiếp cận chúng xong, một toán địch mới đến đóng chốt, cản đường chúng tôi trở về đơn vị (vô tình bị chúng bao vây) coi như mất liên lạc với Sư đoàn, đ/c* thông tin đành phải gói máy PRC 25 vào bao ni lông và chôn xuống đất, theo chúng tôi xuống hồ chứ đâu ở trên bờ được nữa, ban đêm phân công anh em theo dõi địch, nắm chính xác nơi nào địch nhiều, địch ít, để tìm nơi sơ hở thoát vòng vây của chúng, do bị đói và bị mất máu do đỉa, nên nhiều anh em có triệu chứng muốn xỉu và lên sốt, chúng tôi xác định chính xác nơi chúng bố trí ít quân, tìm cách thoát ra. Đ/c Bửu (lính 5/ 1978 quê Hoài nhơn – Bình Định) trinh sát e95 là người vượt đầu tiên mở đường cho anh em, cả đội hình lên bờ an toàn thì gặp một nhóm địch, cả đội hình nằm im chuẩn bị… Chúng đi lại, hút thuốc (chẹp… chẹp…) gần sáng không thấy chúng thay gác, chúng tôi tiếp tục vượt qua đội hình của chúng, anh Bảo b trưởng, tôi và anh Thực (lính 1974 quê Cao Bằng) thành một tổ, vượt qua mặt địch chỉ cách hai thằng Pốt đang ngủ gật khoảng 5 m... âm thầm và lặng lẽ trong không khí nghẹt thở… Anh em gom quân, cố gắng vượt qua khu vực địch ở khoảng 2 km, thì trời tờ mờ sáng, cả đội hình dừng lại nghỉ ngơi và nói theo thời nay là xả stress, anh em mệt lả, đói, căng thẳng… Xác định lại tọa độ, thì thấy chúng tôi cách đường 19 khoảng 6 km, nhưng đoạn này địch đang làm chủ, nếu cắt đường tiếp cận với đường 19, ở đoạn an toàn có ta thì khoảng gần 10 km… anh em không ai nói với ai lời nào... Suy tư tính toán… Cuối cùng anh em hạ quyết tâm vượt mọi khó khăn để về đơn vị… thay phiên nhau đi đầu… dìu bạn vượt qua các bình độ và bãi lầy… Mặt trời đứng bóng chúng tôi cách đường 19 khoảng 500 m, lúc này chúng tôi hầu như không ai bước nỗi nữa, tản ra nằm la liệt dưới những gốc cây dầu khộp to. Cuối cùng anh Bảo chọn ra sáu anh em còn sức, (trong đó có thành viên QSVN) bám ra mặt đường 19 để bắt liên lạc với các đơn vị của ta, những anh em còn lại cảnh giác cao độ và chuẩn bị tinh thần tác chiến (mười hai người)... Lại băng rừng trong căng thẳng, mệt và đuối sức... Đang đi thì tôi nghe tiếng động, anh em dừng lại quan sát… sau khi xác định là lính ta, chúng tôi tản ra đường ở khoảng cách xa và la lớn: trinh sát 307 đây... trinh sát 307 đây… Chúng tôi thấy anh em đơn vị bạn cũng nhào ra đường và bám vào các thân cây to la lớn “Đơn vị nào? Đơn vị nào?...”

* đ/c: đồng chí (BTV Gác Sách).

Anh Bảo nói với tôi và đ/c thông tin (quê ở Tuy Hòa – Phú Yên lâu quá quên tên) anh em yểm trợ, tôi ra đường xem sao, anh đi chậm rãi và bình tĩnh, miệng luôn la lớn trinh sát 307 đây... trinh sát 307 đây... thấy anh Bảo có một mình, anh em đơn vị bạn cũng cho ba người bước ra đường, và nhận ra nhau, thì đây là chốt tiền tiêu của d7 e31 f309, sau khi nghe chúng tôi nói còn một số anh em phía trước nữa, các đồng đội d7 khẩn trương vận động theo trục đường, mang theo võng và thuốc Tây, lương khô lên tiếp tế, giúp đỡ anh em còn nằm lại về chốt d7. Chúng tôi nhờ d7 điện về đơn vị qua tổng đài của f309, thì nhận được chỉ thị của Chính ủy Lê Lung: “Cho anh em nghỉ ngơi tại chỗ và đơn vị sẽ cho xe lên đón về. Biểu dương tinh thần của các đồng chí!” (Oai chưa) Khi về đến f bộ, mọi người ở đơn vị mới thở phào nhẹ nhõm, vì bất cứ tình huống xấu nào xảy ra với chúng tôi, thì ý đồ tấn công của đơn vị hầu như là bị lộ.

Nghỉ ngơi chỉ được một ngày, một số anh em còn khỏe lại tiếp tục lên đường cùng với một số anh em trinh sát eBB 95, tiếp tục thực hiện nhiệm vụ trinh sát địch, lần này có trợ lí tác chiến F đi cùng, tăng cường thêm một máy PRC 25…

Chúng tôi lại phải lội suối, băng rừng… tiếp tục con đường ra trận của người trinh sát...