NGẢ BA BIÊN GIỚI TRẬN ĐẦU TIÊN.

Những ngày cuối mùa mưa năm 1981… thỉnh thoảng vẫn còn những cơn mưa cuối mùa.

BTM sư đoàn họp và quyết định tung trinh sát hoạt đông tại ngả ba biên giới Căm – Thái – Lào. Khu vực này vẫn thuộc huyện Choamkhsant tỉnh Preah Vihear. Do vị trí công tác thời đó, tôi cũng không biết gì nhiều hơn khi TMT sư đoàn 307 Trung tá Hoàng Cường giao nhiệm vụ. Ông chỉ gọi lên và yêu cầu báo cáo tình hình của đơn vị hiện tại, những khó khăn và kiến nghị của đơn vị. Khi đã có mặt trưởng ban Trinh sát sư đoàn, cùng hai anh trợ lí của BTM Thủ trưởng mới giao nhiệm vụ:

Trinh sát và kiểm tra tình hình của địch tại khu vực ngả ba biên. Theo tin tức ta nhận được, thì địch đang hoạt động mạnh tại khu vực này. Theo nhận định của ta, thì lực lượng địch có khoảng vài trăm tên gồm nhiều phe phái. Chúng đang có ý định biến nơi đây thành căn cứ lớn của chúng. (Sau này tôi mới biết là MT579 có tung một toán trinh sát của QK hoạt động tại khu vực này, việc trinh sát bị lộ, và ta phải dùng trực thăng để giải cứu cho số anh em này trên lãnh thổ của nước bạn Lào).

Sau khi giao nhiệm vụ và giải quyết các khó khăn cũng như những đề nghị của đơn vị. TMT sư đoàn giao tấm bản đồ khu vực, trên đó đã đánh dấu các vị trí mà ta cần trinh sát, cũng như nắm tình hình của địch.

Từ F bộ, gần ba mươi anh em chúng tôi được xe của F chở về huyện Choamkhsant để tập kết. Chúng tôi ở gần một đơn vị pháo của E576 và xuất phát ở đây.

Lịch trình: Vị trí tập kết – theo hướng Đông – Đông bắc – Phum Stung Trapeang Klon giáp với biên giới Lào – Đóng chốt tại vị trí này.

Mất gần hai ngày đường, vuợt qua những con suối cuối mùa mưa chảy như thác. Chúng tôi đến vị trí chếm lĩnh vào cuối ngày thứ hai. Khu này rừng rất dày và bình độ đa số là thoải ít dốc. Trên bản đồ là Phum, nhưng thực chất là hoang. Phum này dân không ở từ trước năm 1975, vì nhà cửa hầu như bị sụp và chỉ còn lại những nền nhà. Cây cối đã mọc tràn lên cả nền nhà. Theo nhiệm vụ được giao, thì từ đây chúng tôi sẽ hoạt động về các bình độ ở hướng tây, và về hướng bắc. Thung lũng là điểm rơi của biên giới ba nước.

Rừng hoang vu rậm rạp… những cơn mưa cuối mùa còn ập về bất chợt. Ban đêm anh em tản ra từng toán nhỏ, chui vào các hốc đá gần nhau để tránh mưa và ngủ.

Ngày đầu tiên chúng tôi ở lại nghe động tĩnh chứ không hoạt đông. Phía trước mặt là những điểm cao có lẽ từ 500 trở lên điệp trùng trong khói mờ sương.

Ngày thứ hai, anh em ở lại vị trí hơn một nửa lực lượng, để giữ vị trí và theo dõi xung quanh nơi ở. Còn lại chỉ hơn mười ngườibắt đầu thực hiện nhiệm vụ trong phạm vi 5 km trở lại. Tất cả chỉ là cảnh hoang sơ nguyên thủy của rừng.

Bằng thông tin vô tuyến trong ca làm việc đêm của ngày thứ nhất, chúng tôi báo cáo tình hình không có gì khả nghi ở khu vực này, và xin ý kiến ở nhà là thay đổi hướng trinh sát.

Sáng hôm sau tới ca làm việc BTM đề nghị mở hướng mới, sâu hơn vào đất Thái chừng hơn kilômét. Có khả năng chúng dựa vào các điểm cao dọc biên giới chứ không nằm ở thung lũng.

Đội hình phải di chuyển về địa điểm mới theo hướng chỉ đạo của sư đoàn.

Phải mất gần một ngày chúng tôi mới tiếp cận đỉnh của cao điểm 746.

Cao điểm 746 là một vị trí có tầm nhìn rộng cho cả khu vực, bình độ nơi này thoải và có phần bằng phẳng. Từ 746 chúng tôi quan sát được cả thung lũng phía dưới, sâu vào đất Thái và cả dọc theo biên giới với Lào.

Chúng tôi đã sai lầm khi đánh giá sai vị trí của địch.

Phía dưới thung lũng dọc theo dãy Đangrek là một khu hậu cứ của địch. Từ trên cao, buổi trưa trong trời, nhìn rất rõ những mái nhà tole sáng chói, cụm vào nhau thành một dãy hàng ngang quay về đất Lào (quay lưng về đất Thái) rộng chừng vài kilômét vuông. Cự li giữa các lán trại của chúng khá xa.

Chúng tôi báo cáo về BTM sư đoàn và nhận được chỉ thị: Phải quan sát kĩ địa hình xung quanh, tổ chức trinh sát địch. Bằng mọi giá phải vẽ cho được hình thế phòng thủ của chúng…

Xác định các điểm trên bản đồ xong. Đội hình xuống núi và chuẩn bị đi vào khu vực địch bố trí.

TRINH SÁT THỰC ĐỊA.

Xuyên qua những khu rừng rậm với độ che phủ hầư như tuyệt đối. Chúng tôi chia thành hai nhóm để trinh sát khu vực của địch, nhằm hoàn thành nhiệm vụ sớm, hạn chế bớt thời gian lưu lại trên tuyến biên giới lành ít dữ nhiều này. Lương thực mang đi đã vơi đi nhiều, vì thực chất chúng tôi luôn ăn quá tiêu chuẩn cho phép.

Theo yêu cầu của BTM sư đoàn. Chúng tôi phải nắm cho bằng được cách bố trí căn cứ của chúng. Nhưng vấn đề đặt ra là theo thường lệ, chúng hay bố trí mìn quanh khu vực trong phạm vi 100 m. Trong điều kiện ở đây, nếu xảy ra thương vong, thì không cách nào làm tốt công tác chính sách, và sẽ rơi vào tình huống như tổ trinh sát của MT579.

Anh em thống nhất phương án là trinh sát ngoài 100 m, chỉ những nơi nào có điều kiện thì mới bám sâu hơn. Bộ phận tôi phụ trách đảm đương phần phía sau của chúng, giáp với biên giới Thái. Đội hình chúng ở trên một bình độ bằng phẳng, chiều dài hơn km có hai mươi hai mái nhà lợp tole mới. Khoảng cách giữa hai nhà chừng 50 m. Đội hình chúng cũng cỡ cấp D trên dưới vài trăm quân. Khu vực rộng như thế mà lúc nào cũng thấy chúng qua lại. Đây có lẽ là đội quân được trang bị tốt nhất mà ta gặp đến thời điểm đó.

Phía sau lưng chúng có một con đường mòn lớn, vắt qua một yên ngựa thấp về hướng Thái. Dọc đường chúng tôi phát hiện rất nhiều vỏ bao thuốc lá của Thái, bao mì tôm, bánh kẹo… và cả quần áo của chúng rách vứt lại. Gạo chúng toàn là gạo của Thái hạt nhỏ và dài…

Một dòng suối nhỏ, nước chảy vừa phải trong veo, thỉnh thoảng thấy chúng ra suối lấy nước. Xế chiều, chúng tôi phát hiện có một toán gồm mười sáu Pốt (có năm nữ mặc quần không mặc xà rông) từ Thái về. Chúng vừa đi vừa nói chuyện to tiếng với nhau. Đến đoạn chuẩn bị vượt qua cây cầu bắc qua dòng suối bằng một cây lim to, chúng tản vào hai bên đường kiếm một ít củi và hái rau rừng… Chúng mang ra và đem về đơn vị.

Phát hiện ra chúng đi rất tự do, chúng tôi khẳng định là phía sau lưng chúng không có bố trí mìn. Sau đó cũng chính nhóm địch này ra suối tắm và giặt đồ. Dọc theo suối là những lùm dây leo um tùm, Pốt nam tắm ở trên và phía dưới là nữ. Có hai Pốt nam nữ tắm chung dưới một cây trắc to (có lẽ là hai vợ chồng chăng?). Đám lính nam đứng tắm đàng hoàng, múc nước bằng những cái xô nhỏ và gội đầu bằng những thỏi xà phòng. Đám Pốt nữ vì chúng không vận xà rông nên tắm sex 100%, ngồi trên những phiến đá giặt quần áo kì cọ.

Vì trinh sát trên hai hướng, nên chúng tôi phải quay về vị trí tập kết để gom đội hình. Khi về đến vị trí tập kết thì nhóm kia chưa về đến nơi. Anh em tản ra và chuẩn bị địa hình ngủ đêm. Trời càng lúc càng nhanh tối, nhưng tổ kia chưa thấy về. Anh em ai cũng lo cho chuyện chẳng lành.

Màn đêm buống xuống thật nhanh.

Tới giờ lên máy mà anh em cũng chưa về đủ, cả đội hình nhấp nhỏm lo âu và mọi người đều chuẩn bị những tình huống xấu nhất xảy ra.

Phương án được đưa ra là tại sao đội hình chưa về kịp?

Bị bắt sống cả đội hình chăng? Làm sao có thể, khi không nghe tiếng súng nào.

Bị kẹt không về được chăng? Làm sao được, khi đó là những anh em đã dày dạn trận mạc, bằng mọi giá phải cắt rừng ra xa khu vực và về chứ!

Ăn nói làm sao với ở nhà đây?

Tôi báo cáo tình hình trong ngày về nhà, kể cả việc tổ kia bị mất liên lạc… khá lâu sau mới nhận hồi âm “Trực máy 100%. Ngày mai bằng bất cứ giá nào phải tung đội hình bắt liên lạc với nhóm còn lại và báo cáo về nhà gấp.”

Cả đội hình một đêm mất ngủ, bao phương án đưa ra đều không có tính thuyêt phục. Khoảng gần sáng, anh Hiếu còn bò qua chỗ tôi hỏi “Tình huống nào có thể xảy ra hả anh?” Tôi cũng chỉ biết kêu trời, chờ trời mau sáng.

Sáng ra, chờ trời tan sương và liên lạc với ở nhà xong. Sư đoàn chỉ nhắc lại nhiệm vụ của ngày hôm nay theo điện lúc đêm. Toàn đội hình lên đường theo hướng anh em ngày hôm qua đã đi.

Chỉ cho ba anh men theo dấu mòn đã đi ngày hôm qua, còn lại đi sâu vào bên trong chừng vài chục mét… Đi được hơn giờ đồng hồ, cả đội hình phục lại và nghe ngóng, vì nghe thấy tiếng động. Không phát hiện gì lại đi tiếp cho hết khu vực phòng thủ của địch.

Một lát sau cả đội hình gặp một đàn voi rừng cả to lẫn bé chừng hơn hai chục con. Chúng đang nằm nghỉ tại khu vực này. Thì ra tiếng động khi nãy là của đàn voi.

Cả đội hình thất vọng quay về vị trí tập kết… vẫn chưa tìm gặp anh em.

TIẾP TỤC TRINH SÁT

Nóng lòng không hiểu vì sao đội hình bị lạc. Suy đi tính lại thì không thấy lí do nào cho phù hợp với hoàn cảnh. Với khả năng của anh Thảo thì làm sao mà có chuyện lạc được. Trước tình huống này, BTM F điều Đại uý Khoa cùng với trinh sát của E29 do anh Phùng C phó phụ trách gồm khoảng hai mươi anh em tiếp tục chi viện cho hướng trinh sát này (trinh sát e29 đang ở cùng d8 của e29 tại khu vực Phum…) Như vậy chỉ cần hơn một ngày đường thì bộ phận này sẽ tiếp cận với chúng tôi.

Chúng tôi cũng không thể rời vị trí, khi anh em quay lại mà không gặp đội hình chính sẽ lắm chuyện phiền phức. Một không khí nặng nề bao trùm lòng dạ của từng con ngưòi.

Xế chiều ngày thứ hai bị lạc… từ trên sườn đồi bên đất Thái… chúng tôi phát hiện có người. Chỉ có hai ngưòi… anh Nghĩa dân Mộ Đức Quảng Ngãi đi đầu. Anh em ai cũng thở phào nhẹ nhõm… thế là anh em đã về… và từ trong hang đá chúng tôi thận trọng theo dõi… sao chỉ có hai người… còn anh em khác đâu. Quan sát phía sau không có gì khả nghi… Hai bố đứng như trời trồng khu vực hôm trước… chỉ còn lại những dấu vết nhỏ nhoi. Nhìn quanh quẩn quan sát tìm anh em mình… Lát sau lại phát hiện hai nhóm đi hai hướng khác nhau cùng về vị trí tập kết. Thì ra anh em không nắm được tình hình nên chia thành nhiều nhóm để hỗ trợ cho nhau khi quay về khi cách vị trí chừng 500 m. Có tình huống gì dễ xử lí. Anh em trên núi xuất hiện và thận trọng bắt liên lạc.

Sau đây là tình huống trong hai ngày qua:

“Khi trinh sát xong đội hình của địch về hướng Bắc – Đông bắc (phía Lào) anh em ta định quay về… Khi lui ra theo đường mới, thì phát hiện một khu vực nữa của địch ở phía bên kia rừng. Anh em hoàn toàn bị bất ngờ? Chỉ thấy địch lố nhố ở xung quanh, chúng tập trung khoảng hai mươi tên làm cầu qua suối, làm đường liên thông giữa hai khu vực. Chúng làm tới gần tối mới nghỉ và tắm ở khe nước chảy trước anh em ta. Trời tối anh em rút khỏi vị trí không thể kịp nên phải dừng đội hình lại.

Sáng hôm sau anh em mới tổ chức vuợt. Trên đường vượt thì gặp đàn voi mà chúng tôi gặp ngày trước. Lại phải dừng lại, đàn voi từ hướng Lào sang đang kiếm ăn bằng những cây chuối rừng… vì nếu bị voi phát hiện thì cũng rắc rối… lại phải luồn lách tránh xa khu vực và phải nằm thêm một ngày nữa. Không thể chờ được lâu. Anh em quyết định rút từ từ ra khỏi vị trí, khi chiều buông xuống để hạn chế tầm nhìn của voi, men theo bình độ dọc biên giới với Lào để về vị trí tập kết.”

Như vậy anh em cũng chỉ vì những chuyện vớ vẩn mà phải mất hai ngày mới quay về.

Mở máy liên lạc với nhà, chúng tôi được lệnh nằm lại vị trí để chờ ngày mai, anh em trinh sát e29 sẽ đến nơi.

Trưa hôm sau, chúng tôi bắt liên lạc qua máy 71 với Đại uý Khoa và hai đội hình hợp lại. Do đội hình đông anh Khoa chia hai mũi ở hai cánh sườn đồi để nghỉ đêm. Có lẽ trong đời lính những giây phút qua là rất căng thẳng. Cả một đội hình hơn mười con ngưòi, mất liên lạc hai ngày không phải là chuyện chơi được.

Tối đó cùng với anh Khoa và anh Phùng, chúng tôi thống nhất là ngày mai phải bàn giao địa hình cho trinh sát e29 tiếp tục bám địch.

Sáng hôm sau, chúng tôi chuyển đội hình về nơi khác cách đó chừng 500 m, ở một địa thế cao hơn và địa hình hiểm trở hơn. Khi di chuyển đội hình, chúng tôi lại phát hiện quá nhiều con đường mòn của chúng đi về các bình độ xung quanh, với mức độ đi lại thường xuyên hơn. Anh Khoa phán đoán là chúng chia nhỏ lực lượng ở nhiều vị trí khác nhau.

Ổn định đội hình xong, chúng tôi dẫn anh Khoa và anh em e29 đi thực địa hướng chúng tôi trinh sát mấy ngày hôm trước. Anh Khoa tập trung lên sơ đồ bố trí của địch trên hướng biên giới Thái.

Ngày hôm sau nữa thì anh Thảo dẫn anh Khoa và trinh sát e29 về bên sườn biên giới Lào.

Như vậy bước đầu chúng ta có thể kết luận là địch dùng nơi đây làm căn cứ của chúng.

CHUẨN BỊ

Rời khu vực đang trinh sát, chúng tôi trở về F bộ tại ngầm saem. Từ khu vực đó chúng tôi cắt thẳng ra đường 120 và xe của F đón chúng tôi dọc đường.

Chúng tôi được nghỉ ngơi hai ngày, đến ngày thứ ba thì BTM F họp có mặt Tư lệnh sư đoàn và đầy đủ các cán bộ các trung đoàn, kể cả Thủ trưởng Hạnh E trưởng E576pb và Đoàn 5504.

Suốt hai ngày qua, chúng ta trinh sát và phát hiện các cụm hỏa lực của địch quanh khu vực, chúng dùng DKZ đặt trên các cứ điểm xung quanh.

Báo cáo thêm một số tình hình trước cuộc họp, cũng như trả lời các câu hỏi của các E và kết hợp với báo cáo của anh Khoa gửi về. TMT F Trung tá Hoàng Cường giao nhiệm vụ cho các đơn vị như sau:

1. Tổ chức ngay đội hình cán bộ đi thực địa khu vực tác chiến.

2. E676pb phối hợp với một đơn vị của Đoàn 5504 (đơn vị của @Bmtthaoanh) chuẩn bị con đường đưa pháo vào trận địa, cách khu vực tác chiến 5 – 6 km.

3. Chuẩn bị các vị trí hỏa lực của ta nhất là cao điểm 746 để chế áp địch (ba điểm mười khẩu DKZ với cơ số năm mươi quả/ khẩu).

4. Lực lượng tấn công không triển khai lúc đó nhưng tôi biết là F chỉ có thể điều quân của E95 và 94 là chủ yếu. Anh em đoàn 5504 hỗ trợ phía sau cũng như bảo vệ hành lang an toàn.

Sau khi tan họp, TMT F giao các vị trí tác chiến cho các đơn vị trong phòng của BTM, tôi không dự họp nên không biết gì thêm trước khi lên đường.

Ngày hôm sau, tất cả các đơn vị đều lên đường theo nhiều hướng khác nhau. E576 và anh em 5504 do trinh sát e94 đảm nhận.

Chúng tôi là lực lượng lên đường sớm nhất so với các hướng. Trên đường đi chúng tôi gặp một toán địch khoảng hai mươi tên đang di chuyển từ hướng Anlongveng về Phnom Tabeng. Chúng không mang vác gì nhiều. Chúng tôi buộc phải bỏ qua để đi đến đích.

Khi đến nơi, tôi truyền đạt lại ý kiến của TMT F cho anh Khoa và cả đội hình chờ lực lượng của các đơn vị đến nơi.

Đến trưa ngày thứ hai xuất phát từ sư đoàn, chúng ta mới gom đủ quân từ các hướng.

Anh Khoa căn cứ vào chỉ thị từ nhà, phân công các hướng cho các đơn vị. Mũi chủ lực là D3 của e95 đánh chính diện từ hướng nam lên và đón lỏng ở hướng biên giới với Lào. D4 E94 (thiếu) đánh chăn từ sau lưng địch vòng qua biên giới Thái. D10 E95 là lực lượng hỗ trợ phía sau khi cần chi viện, cũng như giúp các đơn vị chiếm các điểm cao. Việc đưa hỏa lực DKZ vào các vị trí phân công do các đơn vị tự giải quyết theo nhiệm vụ được giao.

Tôi dẫn đội hình của anh em cán bộ D3 vào thực địa. Hướng này do địa hình không bằng phẳng, rừng quá dày việc bố trí quân hơi khó khăn. Trong tình huống tấn công, thì mũi này sẽ hứng chịu hỏa lực của địch mạnh nhất, vì nắm ngay dưới các điểm cao dọc biên giới Thái (c9 và c10).

Tình hình địch cũng không có gì thay đổi so với tuần trước. Mọi hoạt động vẫn xảy ra bình thường. Anh Thìn d3 đứng trên một mỏm đồi quan sát địch phía trong. Nhìn thực địa để phân chia vị trí cho các mũi.

Anh em e94 phát hiện địch vẫn qua lại đất Thái thường xuyên (thực chất phía bên kia đất Thái cách đó chừng 4 -5 km là tổng kho hậu cần của Pốt. Năm 1985 ta đánh cấp QK, anh em 94 và 95 thu đồ cổ nơi này hơi khá)

Sau khi chuẩn bị xong địa hình, phần lớn lực lượng ta lùi về sau, tạt sang các vị trí giáp với Lào, chỉ để lại một phần nhỏ lực lượng ở các vị trí mà ta sẽ bố trí các điểm hỏa lực.

Đại quân và chỉ huy trận đánh: TMT f307 Trung tá Hoàng Cường, đang trên đường hành quân về vị trí tập kết, cách khu vực tác chiến 2 km.