Chương 15

Vị đại biểu quốc hội - một cựu tổng chưởng lí bang, là một kình địch đáng gờm đối với sự xâm nhập của Cosa Nostra (Công việc của Chúng ta - từ gọi chung mọi băng đảng Mafia ở Hoa Kỳ) vào Bang Bạc (Bang Nevada) yêu dấu của ông. Ông cũng là một chủ trang trại mà điền sản nằm gần Doomtown - lúc đầu nhận một cuộc chẩn bệnh đáng ngại tại bệnh viện mới xây mang tên Vito Corleone. Khi trở về Washington, ông đến một bác sĩ chuyên khoa danh tiếng để kiểm chứng lại. Buồn thay, kết quả cũng là như thế: ung thư bạch huyết, thời kì cuối, vô phương cứu chữa, chỉ còn sống được sáu tháng nữa thôi. Ông chọn cách giữ bí mật bệnh tật của mình và chiến đấu chống lại nó. Nếu có người nào đủ kiên cường để đối đầu với ung thư thì người đó chính là vị đại biểu gốc nông dân, trước khi bị căn bệnh hiểm ác tấn công, vẫn mạnh cùi cụi như con trâu cui này. Một năm sau, sụt mất tám mươi tám pounds, ông vẫy tay chào thua số mệnh và... nhắm mắt xuôi tay! Như vẫn thường xảy ra, nhân vật mà trách nhiệm hiến định là chỉ định người kế nhiệm lại là một đối thủ chính trị của vị quá cố. Vị Thống đốc yêu cầu Thomas Hagen, một luật sư và nhà tài chính lỗi lạc của Las Vegas, từ bỏ cuộc chạy đua đường xa vào việc đề cử làm ứng viên Thượng nghị sĩ của đảng và chấp nhận việc bổ nhiệm vào Hạ nghị viện. Ông Hagen đã rất khả ái đồng ý gạt qua một bên những kế hoạch của mình vì cơ hội phục vụ đồng bào của Bang Nevada.

Việc bổ nhiệm này không được quần chúng đồng tình. Vấn đề không phải là những người phụ tá của Hagen - ông là chính trị gia duy nhất trong lãnh vực này với những người phụ tá đông đảo và hơi đặc thù như vậy - mà chính là tư cách thường trú nhân ở Nevada của ông. Ông mới từ New York chuyển về Nevada chưa bao lâu. Và cũng vì ông là người tập sự về chính trị, chưa có thành tích gì trong việc phục vụ cộng đồng. Mọi tờ báo của bang, không có ngoại lệ, đều phê phán sự lựa chọn và đưa tin nhiều về cuộc tranh luận.

Để xây dựng quyền lực, đôi khi người ta phải kiểm soát những người có vẻ như ít quyền lực nhất. Đây là bí mật trong năng lực nhà Corleones nhằm kiểm soát các thẩm phán. Mặc dầu chuyện tham nhũng hối lộ thì nhan nhản trong mọi tầng lớp người song một thẩm phán được tiêu chuẩn hóa thì trung thực hơn một người thường được tiêu chuẩn hóa. Trong thực tế, người ta khó kiểm soát các thẩm phán và nếu muốn kiểm soát thì phải tốn kém nhiều hơn. Tuy nhiên. Nhiều vụ án được giao theo kiểu ngẫu nhiên bởi một thư kí tòa án được trả lương không nhiều hơn một thầy cô giáo cấp hai hay cấp ba. Nhân vật nào kiểm soát độ mười phần trăm những người như thế và đa số các thẩm phán, nhân vật đó quyền lực kém hơn nhiều so với người nắm được đa số các thư kí tòa án và một ít thẩm phán có tính chiến lược đã biến chất thoái hóa vì tính khinh bạc, vì những thói quen xấu hay vì những bí mật đen tối.

Báo chí lại vận hành theo chiều ngược lại. Một vài phóng viên có thể bị lung lạc bởi một chầu bia rượu với em út mát mẻ, một khỏan nợ cá độ được bỏ qua hay ngay cả chỉ với một chầu ăn sáng uống cà phê. Nhưng hầu hết đều có cái tính khí thập tự chinh (crusading streak) và dễ bị khích động, say mê đến độc tưởng những tin tức mới mẻ, đặc biệt, nóng hổi, hấp dẫn... mà họ chạy theo giống như một đàn lemmings (con sau theo con trước, con trước theo con dẫn đầu và khi con dẫn đầu tưởng biển là một con sông ngắn, nhào xuống bơi qua thì cả đoàn cũng lao theo xuống biển để rồi chết chìm cả lũ, có đàn lên đến hàng ngàn, hàng vạn con). Để kiểm soát tin tức, người ta cần ảnh hưởng từ trên chóp bu. Trí nhớ của công chúng thường ngắn ngủi. Nếu một câu chuyện đi xa dần rồi nhạt nhòa dần trong dăm bữa nửa tháng và được thay thế bởi một câu chuyện mới, công chúng muốn không phải là việc khép lại câu chuyện cũ mà là những tình tiết mới về câu chuyện mới. Hay một cái gì còn mới hơn. Kiểm soát những ai kiểm soát được những người nắm quyền quyết định đăng một câu chuyện trong bao lâu và ở vị trí nào trong báo và bạn kiểm soát được tin tức.

Sau một vài ngày, một con người đầy hấp lực, trông có vẻ kì dị trong áo da màu đen và hai lọn tóc mai càng đen hơn - một hiện tượng âm nhạc dân gian từ Mississippi, một chàng trai da trắng gào thét những ca khúc da đen - đến Las Vegas lần đầu. Hagen được thay thế trên trang nhất và trong trí tưởng tượng của công chúng bởi cái tin đầy hân hoan về cuộc trình diễn nghèo nàn của hiện tượng nhạc dân gian và những suy luận về việc liệu sự kiện này có đánh dấu một kết thúc không chỉ cho sự nghiệp của chàng trai quê mà còn cho cả toàn bộ cái mốt thời thượng tầm thường được cho là có khuynh hướng thân Cộng, gọi là “rock and roll” hay không. Ngày Hagen đặt tay lên Thánh kinh thề và bay đến Washington nhận lãnh nhiệm vụ thì trong báo chí ở Nevada chỉ có một bài về anh bởi một chàng phóng viên cà - mèn từ Carson City nhắc lại cuộc chiến pháp lí trong cuộc tranh đua vào Hạ nghị viện, đăng ở trang trong; một đề tài đã nguội ngắt chẳng ma nào buồn bàn tán nữa.

Các Ông Trùm và những phụ tá chóp bu của họ sẽ hành xử càng ngày càng giống như những nhân vật lãnh đạo các công ty lớn hay của chính quyền. Điều này, Hagen biết, là cái mà Michael nghĩ rằng anh ta muốn: trở thành hợp pháp. Michael đang tiếp tục con đường này mà không cần đến sự tư vấn của Hagen nữa. Hagen cứ giữ những nghi ngại cho riêng mình, chẳng lộ một ý gì. Cứ hẵng treo giá ngọc. Đơi khi nào người ta thấy cần “tam cố thảo lư” (ba lần đến lều cỏ), thỉnh cầu cao kiến, lúc đó hẵng nói. Và tiếng nói của ta mới thực sự có trọng lượng. Đừng như mấy anh bản lĩnh không mấy tí mà lại muốn làm tài lanh, lên mặt “thầy đời miễn phí”, khiến thiên hạ chẳng những đếch thèm nghe mà có khi bực quá, người ta còn chửi cho, có mà vuốt mặt không kịp!

Không giống Hagen, Michael chưa bao giờ làm việc cho công ty nào. Trong công việc này, có ai đòi hỏi phải qua các trường lớp này, phải có những bằng cấp kia nọ đâu? Chỉ có trường đời dạy cho anh thôi. Trường đời với những đua tranh, những thử thách khốc liệt, những “kì thi” còn gay go, hóc búa hơn những kì thi để lấy bằng này, bằng kia nhiều! Và cũng còn cần đến... tài năng thiên phú nữa chứ! Vâng, nói thế cũng không quá lời đâu. Bởi làm lính lác hay những cấp làng nhàng thì không nói, chứ làm đến cỡ capo, đến Don thì cũng phải là tay kiệt hiệt, chứ đâu phải xoàng!

Nhưng nói thế thì mới chỉ là một vế. Bản lĩnh trường đời đã đành là đáng nể rồi nhưng sở tồn từ trường học hẳn nhiên cũng có chỗ đắc dụng, và không thể thiếu. Đâu phải lúc nào, nơi nào anh cũng đem thành tích bao nhiêu năm lăn lộn giang hồ ra nói chuyện với mọi người được? Nhất là khi anh muốn đi vào khuôn khổ những công việc hợp pháp. Thì anh phải cần đến những chuyên gia, những nhà tư vấn, những quân sư quạt mo, những consiglieres. Trước khi Hagen xin nghỉ để về làm việc cho Vito Corleone, anh đã dành những tháng cuối như một luật sư của công ty để nghiên cứu về “tỉ lệ tử vong chấp nhận được” (acceptable death rates). Vấn đề là thế này: Có bao nhiêu người vô tội sẽ phải chết trong nhiều tư thế khác nhau trong những vụ tai nạn xe cộ bởi những chiếc xe do khách hàng của công ty sản xuất trước khi những luật lệ đầy đủ được chờ đợi, biện minh cho phí tổn lắp đặt những phụ kiện an toàn hơn và tất nhiên cũng đắt tiền hơn. Những đứa bé sơ sinh, những học sinh, những phụ nữ mang bầu, những chàng trai da trắng tài giỏi với mức lương cao: tất cả đều được nghiên cứu tỉ mỉ, được tính toán chi li, được viết ra rõ ràng trong bản tường trình mà anh đã hoàn tất hồ sơ trước ngày anh nghỉ việc. Còn những người kia đã làm gì để đưa đến cái chết của họ?

Chính quyền lại càng tệ hơn nữa, điều mà Hagen đã biết từ lâu trước khi anh nhận nhiệm chức. Có nhớ “Nhớ vụ Maine”? Cả một lời nói dối hào nhoáng được pha chế công phu để cho nước Mỹ có thể tham chiến dưới những lí do giả vờ và những người có trách nhiệm có thể giúp cho những người bạn giàu có của mình càng giàu hơn (gồm cả những ông trùm báo chí đã truyền bá lời dối trá này trên trang nhất để tăng số phát hành). Nhiều người chết trong cuộc chiến do bịa đặt đó hơn là mọi cuộc xung đột Mafia cộng lại. Chỉ là do những hình ảnh tiêu cực về người Ý khiến người ta tin họ là mối đe dọa cho người dân thường. Người Mỹ vẫn tưởng rằng họ sống trong một xã hội thực sự dân chủ - một lời nói dối được yêu thích đến độ khiến họ không nhận ra một điều hiển nhiên là nước Mỹ hoàn toàn được điều hành thông qua những cuộc thương lượng ở phòng trong liên quan đến người giàu. Trong hầu hết mọi cuộc bỏ phiếu, ứng viên giàu hơn đánh bại ứng viên nghèo hơn. Khi ứng viên nghèo hơn thắng cử, thường là bởi vì anh ta đồng ý làm người chạy việc vặt cho những người giàu hơn những người đã hậu thuẫn cho đối thủ của anh ta.

Hagen nghi ngờ rằng thế giới từng bao giờ thấy được một định chế tốt hơn là chính quyền Hoa Kỳ. Chẳng hạn, khó mà kiện cáo chính quyền, và ngay cả nếu bạn thắng, thì sao nào? Đây là một triệu đô. Sau đó, họ nâng thuế lên hai triệu. Thêm nữa là, với các doanh nghiệp, người nào đó ở nơi nào đó phải mua sản phẩm kém chất lượng của họ. Dân chúng phải làm gì đối với chính quyền. Chính quyền là của dân, do dân, vì dân mà. Thế là hết chuyện nói.

Trong nhiều năm Hagen đã dàn xếp những cuộc thương lượng, mặc cả với các chính trị gia, nhìn sâu vào đôi mắt họ và thấy những con người đó đã trở thành những kẻ cơ hội vô hồn vô cảm đến thế nào, rất lâu trước khi Hagen từng đặt chân vào văn phòng họ để giải thích bất kì dàn xếp nào mà hai bên cùng có lợi mà họ ít có lựa chọn nào khác hơn là chấp nhận. Những người này - và, rất thường khi là, những người phụ nữ - chấp nhận mà không phản biện gì, cám ơn Hagen, bắt tay anh, cười những” nụ cười công bộc”

(smiled those public - servant smiles), những con người rất hăng hái giành nhau làm “đầy tớ của nhân dân”, và rất sẵn lòng đón anh quay lai bất kì lúc nào. Nếu Hagen từng bao giờ nhìn vào gương và thấy cái nhìn đó trong đôi mắt của chính mình, có lẽ anh sẽ đặt một viên đạn (nhẹ nhàng thôi!) vào giữa chúng.

Anh chưa bao giờ trông chờ giữ một nhiệm sở bên ngoài bang Nevada (và ngay cả là rất miễn cưỡng nếu phải làm điều đó), và anh có lẽ sẽ không bao giờ nếu không vì cái cơ hội chưa hề tiên liệu được cung cấp bởi cái chết của người tiền nhiệm. Người dân bang Nevada dường như cảm thấy rất đáng báo động khi thấy Tom Hagen ngồi vào Hạ viện liên bang, đại diện cho mình, cũng như anh khi ngồi ở đó - mặc dầu ít hơn vợ anh, Theresa. Sự công kích việc bổ nhiệm anh, mặc dầu sau này đã lặng đi, vẫn là quá mức đối với nàng. Nàng ưu tư về hiệu ứng của chuyện đó lên con cái. Và ý tưởng làm một người vợ ở Washington làm nàng rùng mình khó chịu. “Dường như anh luôn luôn đạt được những gì anh muốn,” nàng bảo anh,” và em biết anh khá đủ để biết rằng anh chẳng bao giờ muốn chuyện này.” Anh cố phủ nhận điều đó và nàng thấy xuyên qua anh. Nàng cần thời gian để suy nghĩ về tất cả chuyện này. Nàng đem mấy đứa con đi nghỉ hè với cha mẹ anh chị em của nàng ở bãi biển Jersey.

Có lẽ chính bởi vì Tom Hagen đã đi vào chuyện này một cách miễn cưỡng đến thế khiến cho việc anh đến Washington trở thành một cú sốc lớn đối với hệ thống của anh. Khi chiếc taxi chở anh lên cầu qua sông Potomac, quả thật anh hoang mang tự hỏi mình đang ở đâu, mình là ai.

Đêm đầu tiên đến thủ đô anh ở khách sạn, và khi không thể ngủ được, lúc đầu anh đổ lỗi cho việc trì hoãn chuyến bay và những cốc cà phê, nhưng anh vẫn đi máy bay thường xuyên và việc chuyến bay bị hoãn lại cũng không phải hiếm còn cà phê anh vẫn uống hàng lít mỗi ngày và thường vẫn có thể đi ngủ bất kì lúc nào anh muốn. Anh kéo rèm che lại và thấy những ánh đèn nơi khu phố ăn khuya và thấy nổi da gà.

Anh là một triệu phú. Anh là một đại biểu quốc hội Hoa Kỳ. Anh bắt đầu cười phá ra.

Rồi anh mặc quần áo.

Xung động đến từ trái tim, và anh ở trong cầu thang máy trước khi anh nghĩ về một chuyện khó biện hộ về mặt tình cảm mà anh sắp làm.

Anh biết ngay cả khi nó đang xảy ra rằng đây không phải là một câu chuyện mà anh có thể kể với ai, dầu bây giờ hay sau này.

Anh băng qua Đại lộ Hiến pháp (Constitution Avenue) và đứng ở phía tây của Hồ nước Phản chiếu (Reflecting Pool) bốc mùi trứng ung. Những ánh đèn chiếu trên mặt nước. Một cặp tình nhân đối diện anh nắm tay nhau và hôn nhau. Đẹp quá.

Anh là một đứa trẻ mồ côi, đấy anh là thế. Khi anh lên mười, mẹ anh bị mù và mất không lâu sau đó. Còn cha anh, tuyệt vọng, chán đời, uống rượu say sưa đến chết luôn. Hagen được đưa vào Cô nhi viện nhưng trốn trại và ra sống lang thang bụi đời nơi hè phố hơn một năm trước khi làm bạn với Sonny Corleone và Sonny đã đem anh về nhà như một đứa trẻ lạc. Vào thời điểm đó, chuyện bố của Sonny có chấp nhận điều này hay không hình như không mấy quan trọng, nhưng Hagen quá biết ơn nên không hỏi han gì. Sau đó Hagen không còn nghĩ về chuyện ấy nữa. Mẹ anh mất vì bệnh hoa liễu còn cha anh là kẻ say rượu ưa bạo lực, thích đập phá và tự rước lấy họa sát thân. Hagen là người bẩm sinh biết kín miệng về những chuyện không nói ra thì hay hơn và, nếu có thể, không nghĩ tới lại càng hay hơn. Những kĩ năng bẩm sinh đó của anh sau này còn được bố nuôi Vito Corleone mài sắc thêm, chế ngự và khai thác.

Nhưng đêm đó bỗng dưng anh rúng động tâm can. Vito xưa kia cũng từng là một đứa trẻ mồ côi được gia đình Abbandandos đem về nuôi cũng vào độ tuổi mà Hagen được đưa về nhà Corleones. Vito lớn lên trong cùng căn nhà với người về sau thành consigliere cho ông. Vito đã tái tạo lại một hình ảnh trong gương của kịch bản đó trong chính căn nhà ông, khi lúc đầu Sonny và sau đó Michael dùng Hagen vào vai trò đó.

Hagen quay vòng chầm chậm, tay giang ra, ghi nhận mọi thứ vào tâm trí: Đài tưởng niệm Lincoln, đài tưởng niệm Jefferson, đài tưởng niệm Washington. Tòa nhà Quốc hội Capitol và trên đó những vì sao dường như ngẫu nhiên sắp hàng về nơi là nhiệm sở mới của anh. Hagen vẫn đứng yên tại nơi anh đứng nãy giờ, ở đầu phía tây của hồ nước và vẫn xoay lòng vòng. Anh không tin vào Chúa, cũng chẳng tin có đời sau hoặc bất kì cái gì huyền bí, nhưng vào thời khắc đó, anh thực sự, không hề nghi ngờ, cảm nhận hiện diện của cái chết, nặng nề và rất phàm tục, như một khối băng. Washington, Jefferson và Lincoln. Vị đại biểu vừa mới qua đời. Sonny và Vito Corleone. Bridget và Marty Hagen. Và hàng ngàn những chiến sĩ vô danh đã nhận những viên đạn vào đầu hay vào tim vì một điều gì đó cao cả hơn gia đình họ hay những quyền lợi riêng của họ. Tất cả những con người mà cuộc sống của họ đã rơi rụng xuống để cho anh có được cuộc sống của mình - để cho, dầu trong bao lâu, anh có thể thấy mình ở đây, lột xác thành một người khác biết bao với thằng bé mồ côi bụi đời xưa kia, một vị Đại biểu Quốc hội của Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ, oai phong đường bệ, có tên là Hạ nghị sĩ Thomas Hagen.

Trong nhiệm kì đại biểu quốc hội của mình anh thường hồi tưởng lại thời điểm này và trạng thái phớn phở, phấn khích mà anh cảm nhận, rất thường khi vào một trong những thời điểm đáng ngạc nhiên mà người ta dường như, một cách hợp pháp và ngay cả là không vị kỉ, quan tâm đến việc cải thiện cuộc sống của những người khác. Không giống như những người mà những ngày đầu của họ ở Washington được tiêu phí vào việc nhìn tâm trạng lí tưởng ngây thơ của họ nhanh chóng bị nghiền thành tro bụi, bị vỡ vụn bởi những thực tại sống sượng của chính trị và tiền bạc, Hagen không có lí tưởng nào để phải tốn công đập vỡ. Khi những vị đại biểu mà anh vừa mới hội kiến trước đây khi anh đến hối lộ họ, thấy anh giờ đây cũng vào ngồi trong tòa nhà ở Đồi Capitol và họ tự giới thiệu, làm ra vẻ như chưa từng gặp anh bao giờ, thì Hagen chỉ... thấy vui vui một cách nhẹ nhàng! Anh đã trải qua đời mình, ngồi trong một văn phòng trong khi thiên hạ đi vào từng người một, thỉnh cầu ân huệ, vậy nên sự tham lam của họ cũng chẳng mấy... gây ấn tượng nhiều lắm trên anh. Đàng khác, trong khi đức hạnh và lòng vị tha là của hiếm trên Đồi Capitol, thì đối với một người không còn khả năng vỡ mộng nữa vì đã được (hay bị?) miễn nhiễm với lí tưởng từ lâu, thì... đâu đâu cũng thế!

Tuy nhiên, đêm đầu tiên đó ở Washington, tâm trạng phớn phở của anh cuối cùng bị ngắt mạch một cách đột ngột, trong khi anh còn đang đăm đăm ngước nhìn lên bầu trời đêm, anh cảm nhận một... nòng súng lạnh ngắt ấn vào ba sườn! Một anh chàng nhọ nồi, răng trắng nhỡn, đội mũ cao - bồi trắng toát, nom điệu đàng ghê! Vậy mà mặt mũi lại rất hầu ngầm, bậm trợn không dịu dàng dễ thương chút nào! Hắn ta đi giày đế crep, lướt nhẹ êm ru bà rù nên chàng Hagen chẳng nghe thấy gì khi anh bạn lạ đến làm quen.

“Chào bạn! hi vọng chiếc đồng hồ bạn đeo không có giá trị gì về mặt tình cảm chứ?” anh chàng nói. Gớm, ăn cướp mà cũng văn hoa đấy nhỉ!Hagen nghĩ thầm.

“Ồ không đâu,” Hagen nói, mặc dầu thực ra đây là một món quà sinh nhật từ Theresa. Không phải là dịp sinh nhật đặc biệt gì, nhưng anh thực sự thích chiếc đồng hồ. “Cũng chỉ là một chiếc đồng hồ thôi.”

“Nhưng là một chiếc đồng hồ đẹp quá đấy chứ.”

“Cám ơn lời khen. Chắc chắn là có giá đấy. Nhân tiện, xin nói là tôi thích cái mũ của bạn đấy. Trông điệu đàng lắm!”

“Cám ơn nhiều! Anh bạn cũng giàu đấy chứ?” hắn ta nói khi trả lại cái ví đã được vét sạch tiền.

“Bây giờ thì kém hơn nhiều rồi,” Hagen nói vui. Thực ra anh cũng chỉ đem theo độ năm sáu trăm đô trên người.

“Xin lỗi chuyện này nhé,” chàng trấn lột nói, trong khi quay người đi. “Chuyện làm ăn phải thế, chắc bạn hiểu?”

“Hiểu quá đi chứ!” Hagen nói giọng hồ hởi phấn khởi! “Chúc anh bạn may mắn nhé!” Chưa bao giờ có ai thấy được một nạn nhân bị trấn lột mà lại vui đến thế.

Hú hồn! Hagen đã tưởng là mình sẽ toi đời vì một vụ mưu sát chính trị hay một vụ thanh toán giữa các Gia đình, vì những thành tích lừng lẫy gần đây của Michael thì anh cũng biết. Thế này thì thằng em ăn mặn mà thằng anh khát nước rồi. Dè đâu, hóa ra không phải. Chỉ là một vụ trấn lột thông thường mà lại diễn ra rất lịch sự, nhẹ nhàng, còn không thiếu màu sắc tình cảm nữa chứ! Và thiệt hại thì cũng chỉ mới ở mức con trâu rụng sợi lông thôi. Cho nên bị ăn cướp mà vẫn vui như Tết là vì thế.

Hagen, trở lại là Hagen của hiện tại, đã dành đầy đủ thời gian cho cuộc lái xe từ nhà của bố mẹ Theresa ở Asbury Park ở gần bãi biển đến hội nghị quốc gia của đảng ở thành phố Atlantic và chỉ sau khi đến Atlantic City và vì giao thông ùn tắc, lộn xộn, phải chờ phân tuyến, chứ trước đó anh chẳng có lí do gì để kiểm soát lại chiếc đồng hồ. Anh đã thay thế chiếc đồng hồ bị trấn lột bằng một chiếc khác giống hệt để mình không phải giải trình gì với Theresa. Thế nhưng anh đã để quên nó nơi bàn đêm của khách sạn. Anh có thể hình dung ra là mình để nó sát bên mấy giấy ủy nhiệm. Vậy mà rồi cũng quên cho được. Tức thật! Anh đập mạnh lòng bàn tay xuống vô - lăng.

Quả là buồn cười nếu không lấy phòng khách sạn ở Atlantic City, nhưng anh đã cố mang Theresa đi lòng vòng và thật là tuyệt khi thấy lại mấy đứa con. Ngay cả mấy cậu trai cũng tỏ ra vui khi gặp anh, đang chơi bóng rỗ ngoài sân và nói chuyện về các cô gái và xe cộ và cả thứ âm nhạc với tiết điệu hoang dã, man rợ mà chúng yêu thích. Mọi chuyện có vẻ trơn tru, suôn sẻ. Theresa sẽ trở về nhà vào cuối hè - Hagen đã không chắc là nàng sẽ về - và còn nói là nàng sẽ xem xét việc xuất hiện ở các cuộc cổ động tranh cử nếu Tom ủng hộ vận động cho việc xây dựng một bảo tàng mới về nghệ thuật hiện đại. Nhưng anh đã đánh giá thấp việc lái xe lui tới nhiều làm anh trở nên đãng trí, và trong một ngày mà giao thông ùn tắc tồi tệ như thế này lại là ngày duy nhất anh thực sự cần có mặt ở đó và khi dàn trải mỏng như vậy thì cũng dễ hình dung là anh dễ quên chuyện này chuyện kia. Nếu như anh đã không cố nhồi nhét mọi chuyện vào một thời gian quá ngắn như thế, lẽ ra anh đã du hành cùng với tay trưởng phòng nhân viên của mình, một tên nhãi nhép ngạo mạn tốt nghiệp Đại học Harvard, hơi khó ưa nhưng được việc do ngài Thống đốc đề cử cho anh - và Ralph có lẽ đã lo liệu chỉn chu để anh có đủ mọi thứ, dầu cho ông chủ của mình có đãng trí như thế nào vì chạy ra bãi biển để bơi cùng con gái vào phút cuối.

Hagen không có ý tưởng nào về chuyện mình đã đập vào vô - lăng trong bao lâu khi anh nhìn thấy mình mặt đỏ bừng, vã mồ hôi, một cơn đột quỵ tim đang chờ xảy ra. Anh hít vào thật sâu. Anh rút ra chiếc lược và chải đầu.

Không đi qua chỗ đỗ xe, anh đến một điểm xa với Phòng họp lớn. Vào lúc anh đến đó, người anh ướt đẫm mồ hôi, xộc xệch rối bù đến nỗi, mặc dầu đã vận dụng nhiều chiến thuật sáng tạo độc đáo với nhiều người gác cổng khác nhau, anh suýt vào phòng không kịp lúc để chứng kiến diễn văn đề cử của Thống đốc James Kavanaugh Shea. Từ tiếng reo hò của đám đông thì dường như mọi chuyện diễn biến tốt.

Lần đầu tiên, Hagen để ý hàng chữ khắc vào mặt tiền bằng đá vôi của đại sảnh, bằng tiếng Latinh: CONSILIO ET PRUDENTIA (Tư vấn và thận trọng).

Theo cách mà mọi chuyện đang diễn ra, thì Hagen sẽ không ngạc nhiên nếu một ngày nào đó các Gia đình của thế giới ngầm thuê một đấu trường giống như thế này để bàn công việc của họ. Sốc, ừ có thể, nhưng ngạc nhiên thì không. Nếu Hagen vẫn còn là consigliere thì những lời tư vấn đầu tiên của anh sẽ là những cuộc họp mặt của những người từ các Gia đình khác nhau vào những dịp quan hôn tang tế nên trở thành thường xuyên hơn, công khai hơn, quyến rủ mê hoặc hơn, ngay cả các đám tang. Anh đã được nghe rằng cuộc họp ở New York đã dẫn đến một thỏa thuận rằng các Ông Trùm sẽ gặp nhau hàng năm. Tiếp theo là gì? In các chứng thư chứng khoán? Những buổi truyền hình trực tiếp?

Từ bên trong, thêm nhiều tiếng reo hò.

Hagen thở ra, đi ngang qua lối đi lát ván, vào chỗ ngồi của mình.

Cách đó vài trăm yards, những tốp người leo trèo để hoàn tất sân khấu tạm cho cuộc hòa nhạc ngoài trời của Johnny Fontane sẽ diễn ra tối nay. Một nhóm chiếu phim cũng dựng lên - do công ty sản xuất điện ảnh của Fontane trả chi phí, mặc dầu chưa có kế hoạch chiếu trích đoạn hoặc chiếu cả phim ở bất kì nơi nào ngoài căn nhà của Fontane ở Beverly Hills. Người ta xuống hàng những chiếc xe tải, mang những tấm ván lót và những chiếc ghế - những nhượng địa dưới sự kiểm soát của Gia đình Stracci.

Có sự khác biệt nào nếu Hagen thực sự không nghe bài diễn văn? Có ai sẽ biết là anh đã để lỡ dịp đó? Có sự khác biệt nào nếu không vì Tom Hagen và những kĩ năng thương lượng của anh, cuộc họp này có lẽ đã được tổ chức ở Chicago?Người khác hưởng vinh quang và, xét cho cùng, Hagen lại thích như thế. Coi vinh quang là thực tại là chuyện ngược lại với bản tính anh. Đó là phương cách mà một người nên theo nếu như anh ta muốn những kẻ khờ khạo nghĩ rằng chúng ta sống trong một chế độ dân chủ thực sự, bỏ phiếu cho mình.