Những Đứa Con Của Tự Do - Phần 1 - Chương 10 - 11
Chương 10
Đã
qua ngày Chủ nhật. Tôi đã gặp em trai, nó còn gầy đi thêm nhưng nó
không nói về cái đói của mình. Tôi không thể gọi nó là chú em nhỏ như
trước đây được nữa. Mới vài ngày, nó đã già đi bao nhiêu. Chúng tôi
không có quyền kể với nhau các hành động của mình vì quy tắc an toàn,
nhưng tôi đọc được nơi mắt nó sự khắc nghiệt trong cuộc sống của nó.
Chúng tôi đang ngồi ở bờ kênh; để qua thời gian, chúng tôi nói về nhà,
về cuộc sống như trước đây, nhưng điều ấy vẫn không giúp ánh mắt nó được
ổn. Thế là chúng tôi cùng thinh lặng hồi lâu. Cách chúng tôi không xa,
một cần trục chân cong oằn, đung đưa trên mặt nước, cứ như thể nó đang
hấp hối. Có lẽ Claude đã chơi vố ấy, nhưng tôi không có quyền hỏi nó.
Claude đoán được ý tôi và cười:
- Anh đã làm cái cần trục đấy hả?
- Không, anh lại nghĩ có lẽ là em.
- Em đã lo cái cửa cống ở phía trên một chút, và
em có thể bảo anh rằng cống chẳng sớm hoạt động được đâu, nhưng còn cần
trục thì em thề với anh là em chẳng dính dáng gì hết.
Chỉ cần vài phút ngồi đấy, người nọ bên người
kia, vài phút mà chúng tôi cuối cùng tìm lại được nhau, thếlà nó lại
thành chú em nhỏ của tôi rồi. Nghe giọng nó nói, thì gần như nó xin lỗi
đã làm một trò dại dột khi cho nổ tung máy móc vận hành cửa cống. Ấy thế
mà, biết bao ngày đình đốn sẽ chất chồng trong việc vận chuyển trọng
pháo hải quân mà quân đội Đức chuyên chở qua dòng kênh, từ Đại Tây Dương
đến Địa Trung Hải? Claude cười, tôi xoa mái tóc rối bù của nó và cả tôi
cũng cười vui. Đôi khi, giữa hai anh em, sự đồng lõa còn mạnh hơn mọi
cấm đoán trên đời rất nhiều. Trời đẹp và cái đói vẫn cứ ở đó. Thế thì,
cấm đoán đáp lại cấm đoán, thây kệ
- Một cuộc đi dạo về phía quảng trường Jeanne-d'Arc, em thấy thế nào?
- Để làm gì chứ? Claude hỏi với vẻ láu lỉnh.
- Ăn một đĩa đậu lăng, chẳng hạn.
- Quảng trường Jeanne-d'Arc ư? Claude nhấn mạnh, phát âm rõ rành từng tiếng một.
- Em biết một chỗ khác hay sao?
- Không, nhưng nếu chúng mình bị Jan vớ được, anh biết mình mạo hiểm thế nào chứ?
Tôi những muốn làm bộ ngây thơ nhưng Claude lập tức cảu nhảu:
- Thế thì em bảo cho anh biết nhé, chúng mình có nguy cơ nếm trải một ngày Chủ nhật rất rất tồi tệ!
Cần phải biết rằng toàn đội đã bị Jan khuyến cáo
nghiêm khắc vì cái quán ở quảng trường Jeanne-d'Arc. Chính Émile, tôi
nghĩ vậy, đã khám phá ra chỗ này. Tiệm ăn có hai cái lợi, ăn ở đấy rẻ
như bèo, chỉ sơ sơ mấy đồng lẻ, nhưng hơn nữa, ta ra khỏi tiệm no nê và
chỉ riêng cảm giác ấy giá trị bằng mọi thực phẩm trên đời. Émile đã
không chậm trễ truyền lại cho bạn bè mối này và, dần dần, quán bắt đầu
đông khách.
Một hôm, đi qua trước cửa kính, Jan kinh hãi
phát hiện gần như toàn thể thành viên trong đội của anh đang ăn trưa ở
đó. Một vụ càn quét của đội cảnh sát là chúng tôi bị tóm hét. Ngay tối
hôm ấy, chúng tôi được triệu tập manu militari 1 đến nhà Charles, và mỗi
người đều bị quở mắng. Địa điểm gọi là Đĩa Đậu tằm từ nay dứt khoát bị
cấm đối với chúng tôi, nếu không sẽ bị phạt nặng.
- Em đang nghĩ một điều, Claude nói khẽ. Nếu
không ai được quyền đến đấy nữa, có nghĩa là không ai trong bọn mình sẽ
có mặt ở đấy?
Cho đến chỗ ấy, thì lý lẽ của thằng em tôi vững. Tôi để nó tiếp tục.
- Mà nếu không ai trong bọn mình có mặt ở đấy,
thì nếu anh với em đến, chúng mình chẳng gây cho đội một nguy hiểm nào
phải không?
Không chỉ trích được gì hết, vẫn vững như thường.
- Và nếu anh em mình cùng đến, thì sẽ không ai biết chuyện và Jan sẽ không trách mắng chúng mình được.
Em thấy đó, trí tưởng tượng của người ta thật là
điên rồ khi người ta mang cái bụng rỗng cùng cái đói khốn kiếp đang
giày vò nó. Tôi khoác cánh tay thằng em và, quên ngay con kênh, chúng
tôi chạy nước rút hướng quảng trường Jeanne-d'A
Bước vào quán, cả hai chúng tôi đều bị một chấn
động kỳ cục. Xem ra, tất cả các chiến hữu trong đội đều đã lập luận
giống như chúng tôi; và còn nhiều hơn một sự xem ra, vì ai nấy đều đang
ăn trưa ở đó, thành thử chỉ còn hai chiếc ghế trống trong phòng. Hãy
thêm vào đó, là các chỗ trống lại ở đúng bên cạnh chỗ ngồi của Jan và
Catherine, mà cảnh mặt đối mặt riêng tư tình tứ rành rành là làm hại
thanh danh, và lý do thì ai cũng biết! Mặt Jan dài thuỗn ra và tất cả cố
kìm giữ được đến đâu hay đến đấy trận cười như nắc nẻ. Chủ nhật ấy,
chắc ông chủ quán phải tự hỏi vì sao đùng một cái, toàn thể khách ăn của
ông lại cười lăn lộn, trong khi rõ ràng là không một ai có vẻ quen biết
nhau.
Tôi là người đầu tiên kiểm soát được trận cười
như nắc nẻ của mình; không phải vì tôi thấy tình thế ít kỳ cục hơn các
bạn khác, nhưng đó là vì ở phía trong cùng của quán, tôi vừa nhìn thấy
Damira và Marc cũng đang ngồi ăn riêng với nhau. Và bởi Jan đã để mình
bị bắt gặp trong quán bị cấm cùng với Catherine, nên Marc chẳng có một
lý do gì phải chịu thiệt; tôi nhìn thấy cậu cầm tay Damira và cô để yên.
Trong khi những hy vọng yêu đương của tôi tiêu
tan trước một đĩa đậu lăng giả, thì các bạn, đầu cúi xuống đĩa ăn, đang
lau nước mắt. Catherine giấu mặt sau khăn quàng, nhưng cô không đừng
được và đến lượt cô bật lên một tràng cười như nắc nẻ khơi lại trạng
thái tươi vui trong phòng; ngay cả Jan và ông chủ cuối cùng cũng hòa
theo.
Cuối buổi chiều, tôi tiễn Claude về. Chúng cùng
ngược lên con phố nơi em ở. Trước khi đi đến bến tàu điện ngầm của mình,
tôi ngoảnh lại, chỉ đúng một lần, để nhìn cái mặt non choẹt của nó
trước khi lại ra đi về phía nỗi cô đơn. Nó thì không ngoảnh lại, và rốt
cuộc như thế lại hay hơn. Vì không phải chú em nhỏ của tôi đang về nhà
nữa, mà là người đàn ông mà nó đã trở thành. Và tối Chủ nhật ấy, tôi
thấy sầu muộn ghê gớm.
Chú Thích
1. Tiếng La tinh: bằng biện pháp quân sự.
Chương 11
Kỳ
nghỉ cuối tuần đã cáo chung cho tháng Bảy. Sáng thứ Hai hôm ấy là mồng 2
tháng Tám năm 1943. Ngày hôm sau Marcel sẽ được báo thù, chiều hôm nay
Lespinasse sẽ bị diệt khi y ra khỏi nhà, vào ba giờ rưỡi như thường lệ,
vì đó là lệ thường duy nhất của y.
Buổi sáng thức dậy, Catherine như có một linh
cảm kỳ lạ, cô lo lắng cho những người sẽ thực hiện hành động. Có lẽ một
chi tiết đã bị cô bỏ qua. Trong chiếc xe hơi đậu bên lề đường có cảnh
sát mai phục mà cô đã không nhìn thấy chăng? Cô duyệt lại không ngừng
trong óc tuần lễ giám sát của m Đã bao nhiêu lần cô sải bước dọc con phố
trung lưu nơi viên biện lý sống, một trăm lần, có lẽ nhiều hơn chăng?
Cả Marianne cũng không nhìn thấy gì hết, vậy tại sao lại có nỗi lo âu
đột ngột này? Để xua đuổi những ý nghĩ không hay, cô quyết định phóng
đến tòa án. Cô tự nhủ ở đó mình sẽ nghe được những tiếng vang đầu tiên
của hành động.
Kim chỉ ba giờ kém mười lăm trên chiếc đồng hồ
lớn đang tích tắc trên mặt tiền tòa án. Bốn mươi lăm phút nữa, các bạn
sẽ nổ súng. Để khỏi bị phát hiện, cô lững thững trong hành lang lớn, xem
các thông cáo niêm yết trên tường. Nhưng cố đến mấy, cô vẫn cứ đọc lại
một dòng chữ ấy, không sao nhớ nổi lấy một từ. Một người đàn ông tiến
đến, bước chân vang trên nền nhà, ông ta mỉm cười, nụ cười kỳ cục. Hai
người khác đến gặp ông ta và chào ông ta. Một người nói:
- Thưa ngài phó chưởng lý, xin cho phép tôi được giới thiệu ngài với một người bạn của tôi.
Tò mò băn khoăn, Catherine ngoảnh lại và theo
dõi cảnh tượng. Người đàn ông chìa tay cho người đang mỉm cười, người
thứ ba tiếp tục giới thiệu.
- Thưa ngài biện lý Lespinasse, đây là ông Dupuis, bạn thân của tôi.
Mặt Catherine sững lại, người đàn ông có nụ cười
kỳ lạ chẳng hề là cái người mà cô đã rình rập suốt tuần. Tuy nhiên,
chính Jan đã báo cho cô biết địa chỉ, và tên y có trên tấm biển đồng gắn
ở cổng vườn nhà y. Đầu Catherine ong ong, tim cô đập gấp gáp trong lồng
ngực và dần dần, mọi việc sáng tỏ. Gãống trong ngôi nhà trung lưu ở
ngoại thành Toulouse là một kẻ trùng tên trùng họ! Cùng họ, tệ hơn nữa,
cùng tên! Làm sao Jan có thể đủ ngớ ngẩn để nghĩ rằng địa chỉ một viên
phó chưởng lý quan trọng đến thế lại ở trong cuốn danh bạ được? Và trong
khi Catherine nghĩ ngợi, đồng hồ trên tường hành lang lớn tiếp tục hành
trình không mệt mỏi của nó. Bây giờ là ba giờ, ba mươi phút nữa các bạn
sẽ giết một người vô tội, một gã tội nghiệp chỉ có sai lầm duy nhất là
mang tên một kẻ khác. Cô phải bình tĩnh, tỉnh táo lại. Trước hết, cần đi
khỏi đây mà không để ai tấhy nỗi bối rối đang làm cô chìm ngợp. Sau đó,
ra được ngoài phố rồi, thì chạy, ăn cắp một chiếc xe đạp nếu cần, nhưng
bằng bất kỳ giá nào phải đến kịp, để tránh điều xấu nhất. Còn hai mươi
chín phút, tuy nhiên với điều kiện là người mà cô đã muốn phải chết và
giờ đây cô đang muốn cứu sống không thực hiện thời gian biểu của y sớm
hơn... chỉ một lần.
Catherine chạy, đằng trước cô một chiếc xe đạp
được một người đàn ông dựa vào tường, thời gian để ông ta mua tờ báo ở
quán sách; thời gian thì cô chẳng có, chẳng có để ước lượng rủi may,
càng chẳng có để mà do dự, thây kệ, cô cưỡi lên xe và đạp hết sức lực.
Sau lưng cô, không ai kêu "Kẻ trộm", chắc người kia chưa nhận ra xe của
mình bị cuỗm. Cô vượt một đèn đỏ, khăn quàng của cô đang tuột ra thì một
chiếc xe hơi đột ngột xuất hiện, một tiếng còi rú lên. Sườn trái phía
trước xe sượt qua đùi Catherine, tay nắm cửa xe quào vào hông cô, cô
loạng choạng nhưng giữ lại được thăng bằng. Chẳng có thời gian để dau,
chỉ được tí thời gian gọi là để nhăn mặt một cái, chẳng có thời gian để
sợ, phải đạp nhanh hơn. Chân cô tăng tốc, các nan hoa bánh xe biến đi
trong ánh sáng, nhịp điệu khủng khiếp như địa ngục. Ở lối đi dành cho
khách bộ hành, người qua đường chửi bới cô, chẳng có thời gian xin lỗi,
thậm chí chẳng có thời gian để hãm phanh ở ngã baChướng ngại vật mới,
một chuyến tàu điện, vượt lên trước nó, chú ý đến đường tàu, nếu bánh xe
lọt vào đấy là chắc chắn ngã và với tốc độ như thế thì lần này chẳng có
cơ may nào ngóc dậy được. Những mặt tiền lướt qua, những lề đường chỉ
còn là một vạch dài màu xám. Phổi cô sắp nổ tung, ngực cô đau đến chết,
nhưng nỗi bỏng rát nơi cô không thấm vào đâu với cái bỏng rát mà kẻ tội
nghiệp kia sẽ cảm thấy, khi nhận năm viên đạn vào lồng ngực. Mấy giờ
rồi? Ba giờ mười lăm? Hai mươi? Cô nhận ra con đường dốc in hình xa xa.
Trong tuần ngày nào cô cũng đi con đường ấy để đến thực hiện việc điều
tra.
Và bảo là cô giận Jan, nhưng làm sao cô lại đủ
ngớ ngẩn để nghĩ rằng viên biện lý Lespinasse lại ít đề phòng đến như
cái người mà cô theo dõi? Ngày nào cô cũng chế nhạo y, lẩm bẩm trong
những giờ chờ đợi đằng đẵng là con mồi quả thực quá dễ dàng. Sự ngu dốt
mà cô chế nhạo, chính là sự ngu dốt của cô. Thật logic khi cái gã tội
nghiệp ấy chẳng có lý do gì để nghi hoặc, khi gã chẳng cảm thấy mình bị
lực lượng Kháng chiến hay người nào khác nhằm vào, cũng logic khi gã
chẳng bận tâm điều gì hết, bởi gã vô tội trong mọi điều. Bắp chân cô đau
như dần, nhưng Catherine tiếp tục phóng đi, không ngừng nghỉ. Đây rồi,
đã vượt qua đường dốc, còn một ngã ba cuối cùng nữa và có thể cô sẽ đến
kịp. Nếu hành động đã diễn ra, cô phải nghe thấy tiếng súng, mà lúc này
chỉ có một tiếng rít dài vo vo bên tai cô. Đó là mạch đang đập quá mạnh
bên thái dương cô, không phải âm thanh của cái chết, chưa phải.
Con phố đây rồi, kẻ vô tội đang đóng cửa ra vào
và băng qua vườn. Robert tiến lên trên lề đường, tay thọc trong túi, các
ngón tay siết lấy báng súng, sẵn sàng bắn. Giờ đây chỉ còn là vấn đề
của vài giây. Một cú hãm phanh, chiếc xe đạp trượt đi. Catherine để mặc
nó lăn trên lòng đường và lao mình vào vòng tay người kháng chiến.
- Cậu điên à! Cậu làm cái gì thế?
Cô không còn hơi để nói nữa, mặt tái nhợt, cô
giữ lấy tay bạn. Bản thân cô cũng không biết mình còn lấy đâu ra chừng
ấy sức lực. Và vì bạn không hiểu, cuối cùng Catherine nấc lên được:
- Không phải người ấy!
Tay Lespinasse vô tội đã lên xe hơi của mình,
động cơ nổ khẽ và chiếc Peugeot 202 màu đen ra đi bình thản. Khi đi
ngang qua cặp gái trai dường như đang quấn quít, người lái khẽ lấy tay
ra hiệu với họ. "Thật là đẹp những đôi tình nhân", người đó nghĩ khi
liếc nhìn vào kính chiếu hậu.
° ° °
Hôm nay là một ngày tồi tệ. Bọn Đức đã đến khám
xét trường đại học. Chúng đã chất vấn mười thanh niên trong đại sảnh,
lôi họ về phía bậc thềm, dùng báng súng thúc họ tiến và đã mang họ đi.
Em thấy đó, chúng tôi sẽ không bỏ cuộc; ngay cả nếu chúng tôi chết vì
đói, ngay cả nếu nỗi sợ hãi ám ảnh chúng tôi đêm đêm, ngay cả nếu các
chiến hữu của chúng tôi ngã xuống, chúng tôi vẫn tiếp tục ng chiến.
° ° °
Chúng tôi đã vừa vặn tránh được điều xấu nhất,
nhưng em thấy đó, tôi đã bảo em rồi, chúng tôi chưa giờ giết một người
vô tội, ngay một kẻ đần độn cũng không. Trong khi chờ đợi, viên biện lý
vẫn sống, và phải làm lại cuộc điều tra từ số không. Vì chúng tôi không
biết y ở đâu, nên việc theo dõi sẽ bắt đầu từ tòa án. Công việc khó
khăn. Gã Lespinasse thật chỉ đi lại bằng chiếc xe Hotchkiss to màu đen,
thỉnh thoảng đi xe Renault Primaquatre, nhưng trong mọi trường hợp, đều
do tài xế lái. Để khỏi bị phát hiện, Catherine đã sắp đặt đâu ra đấy một
phương pháp. Ngày đầu tiên, một anh bạn đi xe đạp theo sau viên biện lý
từ lúc y ra khỏi Tòa án và vài phút sau thì bỏ đấy. Ngay hôm sau, một
bạn khác, trên một xe đạp khác, tiếp tục con đường ở chỗ nó bị bỏ lại
hôm trước. Qua từng khúc liên tiếp, chúng tôi đã đi theo được đến tận
nhà viên biện lý. Từ giờ, Catherine có thể lặp lại các cuộc đi bộ dài
trên một lề đường khác. Vài ngày mai phục nữa là chúng tôi sẽ biết được
mọi điều về các thói quen của tên phó chưởng lý.