Nhưng anh ta là ai mới được chứ, mẹ kiếp?

-Tôi không nói gì với Jean-Mi cả vì không muốn làm anh ấy lo lắng, nhưng dần dần chúng tôi ít gặp gỡ họ. Xem như tôi không đồng lõa với hành động của họ. Khi tôi nghĩ đến điều đó, Sophie và Manu, thật là điên rồ…

Manu? Cô ấy nhắc đến Manu? Nhưng anh ta đến đó làm gì cơ chứ? Không phải Manu đâu, mà là Paul đấy. Cô lầm rồi!

-Còn Betty đáng thương cứ muốn lắp đầy sự trống trải tinh thần bằng tiền ấy, cô ấy nên theo dõi anh chồng của mình thì hơn. Tôi cứ hay nghĩ là anh ta có đôi mắt sắc của Raspoutine(2) với một bộ râu đen… ôi ôi. Ôi tôi nói nhiều quá, nói nhiều quá, chắc là tôi làm cô chán lắm…

Không hề, cô làm tôi thích thú đấy! Nào tiếp tục đi!

Nhưng không, Claude lại nói với tôi về cây cối, nào là lá rụng, nào là mùa đông sắp đến, vỏ củ hành tây báo hiệu cái lạnh, rồi thì chuyện chiến tranh ở Nam Tư, nạn đói ở châu Phi, lại đến những người khó khăn khi thu dọn quần áo thuốc men, nhiều người bị lạnh, mất cảm giác… Còn tôi, tôi cứ nhắc đi nhắc lại “Manu và Sophie, Sophie và Manu” như một “câu thần chú” đã mang đến cho tôi sự Tiết lộ.

Sau ngày hôm đó, tôi mong được yên thân và tôi nóng lòng được trở về nhà, càng mong hơn nữa khi tôi biết Paul coi tôi là tên gián điệp. Thế là hết những trò mân mê sờ soạng trong đêm. Paul thân mến còn có những mối bận tâm quan trọng hơn? Thật may là tối hôm qua cô Yvette đã gọi điện báo là cô ấy thấy đã khỏe hơn và sẽ đến đón tôi chiều mai bằng ô tô cùng với không ai khác hơn là Guillaume. Ở đây, mọi chuyện còn tệ hơn, Paul và Hélène không ngớt cãi cọ. Hélène cứ nốc thuốc an thần và sau đó thì Paul lại kêu ca. Anh ta cứ lặp đi lặp lại là cô ấy cần phải đi khám bác sĩ. Còn tôi thì bị nhốt trong phòng ăn. Virginie thì cứ xem tivi và ra vẻ như không thấy chuyện gì xảy ra vậy.

-Virginie! Vặn nhỏ tivi đi! – Paul hét lên.

Con bé lại vặn âm thanh to lên. Tôi cảm thấy cái tivi sắp nổ đến nơi.

-Con không nghe thấy bố nói gì hả? Vặn nhỏ cái tivi khốn kiếp ấy đi!

Chẳng có phản ứng gì cả. Chim cánh cụt vẫn tiếp tục gào thét trước mặt Người dơi.

-Chúa ơi! Con coi thường bố à?

-Ái, thả con ra! Mẹ ơi, mẹ ơi!

Bốp, bốp, hai cái tát. Virginie bắt đầu hét lên như một cái còi. Bức tức, Hélène can thiệp:

-Thả con bé ra, đồ khốn nạn, tôi cấm anh động vào con bé. Anh không có quyền!

-Ăn nói cẩn thận đấy, Hélène!

Rắc rối rồi đây. Chắc là anh ta đã thả Virginie ra, vì tôi nghe thấy nó sụt sịt trong một góc phòng.

-Tôi muốn nói gì thì tôi cứ nói, anh không làm tôi sợ được đâu!

-Làm ơn thôi đi!

Tôi “trông thấy” họ đứng đối mặt với nhau, lỗ mũi phì ra, môi mím chặt lại, tái xanh như tất cả các đôi vợ chồng trong cơn tức giận. Sau đó, Paul phá vỡ trận chiến:

-Mẹ kiếp, tôi đi đây.

-Paul! Anh đi đâu?

-Cô bận tâm đến chuyện đó cơ à? Hãy quan tâm đến coi gái cô đi!

Cửa đóng sầm.

-Mẹ ơi!

-Con yêu, mẹ đây…

-Khi nào thì chúng ta ăn cơm hả mẹ?

-Con vào trong bếp xem, có bánh pizza đấy.

-Con có thể vừa ăn vừa xem Người dơi không ạ?

-Được, nếu con muốn, nhung đừng làm bẩn đấy nhé.

Thế là kết thúc trận chiến. Virginie ngồi ăn bánh pizza vừa sụt sịt. Tôi cảm thấy ai đó ở sau lưng mình. Hélène đang nắm lấy xe đẩy và đẩy tôi vào trong bếp.

-Cô có muốn uống chút bia không?

Ngón trỏ. Đồng ý ngay, một cốc bia ướp lạnh…

Tiếng mở nắp chai, rồi bia được rót vào trong cốc, tôi nuốt nước bọt, cứ như là đang ở quán bia vậy. Kế đó là bia chảy mát lạnh trong cuống họng của tôi, đã một năm rồi tôi chờ đợi ngụm bia lạnh như vậy…

Hélène cho tôi uống thêm chút bia, sau đó tôi nghe thấy tiếng cô ấy uống bia.

-Paul nói có lý, tôi dùng quá nhiều thuốc. Nhưng đó là vì tôi không thể ngủ được. Tôi chán ngấy việc cứ lăn qua lăn lại trên giường rồi lại nghĩ đến những chuyện đó. Tôi có cảm giác tưởng rằng cuộc hôn nhân của chúng tôi bị đi chệch hướng, như người ta vẫn thường nói thế đấy. Chắc là cô có nghe thấy chúng tôi cãi cọ với nhau…

Tôi không giơ ngón tay.

-Cô biết không, tôi sẽ nói với cô điều này, tôi chưa từng nói với ai cả. (Cô hạ thấp giọng). Paul không phải là bố đẻ của Virginie.

Chỉ còn thiều điều tôi bị nghẹn họng vì bia.

-Khi tôi gặp anh ấy cũng là lúc tôi sinh Virginie. Anh ấy cưới tôi, chấp nhận con bé và hứa sẽ chăm sóc con bé như con đẻ của mình vậy. Anh ấy đã giữ lời hứa. Tôi hay văng tục, tôi biết, như lúc nãy ấy… Virginie không biết anh ấy không phải là bố nó, tôi không nói gì với cháu cả. Dù gì thì ông bố kia nó cũng sẽ chẳng bao giờ trông thấy mặt đâu. Cô uống thêm bia nữa không?

Có. Chúng tôi cùng uống bia.

-Quá lâu rồi, mọi chuyện… đã là quá khứ rồi. Lúc đó tôi còn trẻ và thật ngu ngốc. Cô biết đấy, thời thơ ấu của tôi không dễ dàng gì. Ồ, không như cô nghĩ đâu, một môi trường rất tốt, nhưng bố tôi không phải là người dịu dàng, cô hiểu tôi muốn nói gì chứ? Còn mẹ tôi… bà chẳng dám có ý kiến gì cả, vì bà sợ. Bà uống rượu để quên. Bà đã chịu bị đánh đập trong ba mươi năm liền. Khi bố tôi chết thì đó thật sự là một sự giải thoát đối với bà. Nhưng bà cũng không thoát được bao lâu. Sáu tháng sau thì bà chết vì ung thư. Hệt như trong kịch ấy! Mẹ tôi không phải là người duy nhất phải chịu đựng những trận đòn đâu. (Giọng cô trở nên cay độc, mỉa mai). Tôi luôn nhớ lại bố tôi rất trang nghiêm – ông là bác sĩ mà – còn tôi và mẹ tôi thì nhợt nhạt, xanh xao bên trong những bộ quần áo cắt may khéo léo… Tại sao tôi lại kể với cô những chuyện này nhỉ? À đúng rồi, để cho cô biết là khi tôi gặp Tony – giá mà tôi có thể đoán trước được… tôi lại bị một số triệu chứng của căn bệnh đau đầu này rồi, tôi có thói quen là hễ tôi nói về bố mẹ mình hay về Tony là tôi lại nhức đầu. Nhưng thôi muộn rồi, tôi phải cho Virginie đi ngủ đây. Uống thêm chút bia nữa nhé?

Tôi giơ ngón trỏ. Tôi nuốt bia mà không để ý đến cái chất lỏng có bọt ấy cả. Ra là thế, hóa ra Paul không phải là bố đẻ của Virginie. Thế thì… thay đổi được gì nào? Chẳng gì cả. Thế còn Tony… anh ta đã làm những gì để mà Hélène phải nói về anh ta như vậy? Chắc là anh ta cũng đánh đập cô ấy? Anh ta ở đâu? Trong tù chăng? Không, tôi đang viết một cuốn tiểu thuyết mất rồi.

Liệu họ có chắc chắn là Virginie không biết gì hết không? Bọn trẻ con thường hay biết nhiều chuyện hơn chúng ta tưởng lắm. Dù sao đi chăng nữa thì những ngày tôi ở đây không phải là vô ích. Tôi đã biết khá nhiều chuyện để mà nghiền ngẫm trong tám ngày tới. Tôi thấy chán ngấy khi nghĩ đến cái gia đình tư sản với ông bố tàn ác này… Hélène quay lại sau 10 phút:

-Xong rồi. Có một phóng sự nói về Colombia, cô muốn xem không?

Tôi giơ ngón trỏ. Sao lại không chứ? Nó sẽ thay đổi những ý nghĩ của tôi. Nào là địa ngục xanh, rồi là sự thống nhất loại bỏ ma túy, hay đỉnh núi Andes, vân vân… nhưng tôi vẫn thích một “phóng sự” đầy đủ về người bố đẻ của Virginie hơn.

-Xin chào! Ôi, trông cô tuyệt vời quá! Chào Hélène! Mọi chuyện ổn chứ? Cô không phải làm quá nhiều việc chứ?

Yvette! Yvette của tôi! Nào, tôi phải ôm hôn cô ấy thôi!

-Không, không có chuyện gì cả. Thế còn bà, mắt cá chân bà sao rồi? – Hélène hỏi lại.

-Ổn rồi, dù sao thì cũng thật là vớ vẩn…

-Thế còn ông Guillaume?

-Ông ấy đang ở trong xe, cô có thấy đàn ông họ thế nào không, lúc nào cũng vội vội vàng vàng…

-À… thôi đừng để ông ấy phải chờ, tôi chuẩn bị xong đồ dùng của Elise rồi.

-Cô trông có vẻ mệt mỏi đấy Hélène ạ. Cô có chắc là cô không phải làm quá nhiều việc không?

-Không, không… chỉ là lúc này tôi ngủ hơi kém thôi… Để tôi đưa mọi người ra nào.

Tôi được đẩy ra ngoài, tôi vui mừng được về nhà, nhưng hơi tiếc một chút khi không còn ở trong cái gia đình này nữa, nhất là khi tôi thấy Hélène sắp sửa tiết lộ với tôi những bí mật hồi hộp.

Tôi được đưa vào trong xe break, còn xe đẩy thì được đặt ở phía sau.

-Chào Elise!

Giọng nói vui vẻ của ông Guillaume. Ông nắm lấy tay phải của tôi để bắt tay.

-Lúc nào cô cũng xinh đẹp như vậy!

Rồi những tiếng cười, những lời nói cử chỉ tử tế, tạm biệt, hẹn gặp lại, rồi thì cảm ơn nhiều, sẽ gọi điện cho nhau, vân vân… Chúng tôi lên đường về nhà. Cô Yvette lập tức bắt lấy cơ hội để kể cho tôi những ngày cô ở nhà chị em họ của cô ấy. Tóm lại chẳng có gì phải nói cả.

***

Thời tiết lạnh giá, phải bật lò sưởi lên. Cô Yvette đang tháo bộ tản nhiệt ra, kiểm tra nồi hơi, vừa nguyền rủa ông Trời và thời tiết khắc nghiệt. Cô thay cho tôi chiếc sơ mi vải ướt mồ hôi bằng áo pull. Tôi đang lờ mờ nghe bản tin thời tiết thì đột nhiên phát thanh viên nói: “Ngày mai 13 tháng Mười ,mặt trời mọc vào lúc…”. 13 tháng Mười! Đã một năm rồi. Ngày mai của một năm trước, tôi đã đẩy cánh cửa kính ở Belfast. Ngày mai của một năm trước, Benoît của tôi… Đã một năm trời tôi bị biến thành một người chết vẫn còn sống… Liệu có thể như vậy không? Liệu thời gian có thể trôi nhanh quá như vậy không? Tôi có cảm giác như mình chỉ vừa mới thoát ra khỏi cơn hôn mê. Không, đã có nhiều việc xảy ra từ hồi đó đến giờ: những đứa trẻ bị chết, những cuộc gặp mặt với mọi người, mùa hè trôi qua rất nhanh… Não bộ của tôi không ngừng kêu ro ro như một cái tua bin vậy. Bây giờ, tôi muốn cử động được. Nếu tôi có thể động đậy cái ngón trỏ đáng ghét này thì chắc chắn tôi sẽ có thể làm được nhiều việc hơn. Một năm, thế là đủ rồi! Bắt đầu từ ngày mai tôi sẽ không suy nghĩ nữa, tôi sẽ hành động!

Nên tin rằng mọi chuyện vẫn diễn ra bình thường. Cô Catherine đang hết sức ngạc nhiên:

-Bà biết không này, bà Yvette? Tôi có cảm tưởng là thỉnh thoảng cơ bắp của cô ấy lại căng cứng… không, tôi thề với bà đấy, cứ như là cô ấy đang gồng lên vậy. Bà lại đây mà xem.

Giá mà cô biết được cháu đang căng những cái cơ ấy lên, giá mà cô biết được cháu đã huy động hết năng lượng để mà căng hết những cái cơ hỏng hóc này, cháu đã cố đến đứt cả hơi ra đây này.

-Đấy bà sờ đi, đây này. Tôi cần phải báo cho ông Raybaud. Tôi thì tôi thấy nó tốt hơn nhiều rồi.

Cố gắng đó làm tôi mệt nhừ. Mồ hôi tôi chảy đầm đìa. Cô Catherine cao to chẳng nghĩ đến việc lau mồ hôi cho tôi. Cô kêu toáng lên:

-Người ta đã tìm thấy máu trong cốp xe của Stéphane.

-Vậy sao?

-Vâng. Sáng nay họ thông báo thế ở trên radio mà. Máu nhóm AB, trúng với nhóm máu của thằng bé Massenet.

-Thế thì chắc là anh ta đã giết thằng cu Michaël trong căn lều đó rồi mang xác nó ra sông? – cô Yvette hỏi như là đang bị kích động cao độ.

-Tôi không biết gì hơn, họ chỉ nói thế thôi. Họ vẫn đang tìm kiếm. Lại còn cả những vết máu nhóm O nữa, trùng với nhóm máu của Mathieu Golbert. Hình như Stéphane cũng thuộc nhóm máu O, nên tôi thấy vụ này phức tạp lắm đấy…

Nghĩ mà xem nhé. Giả sử, tôi chỉ nói là giả sử thôi nhé, giả sử Stéphane vô tội thì có nghĩa là hung thủ đã dùng xe của anh ta. Điều đó có nghĩa là anh ta biết rõ hắn đến mức có thể cho hắn mượn xe, nhưng với lý do gì? Tôi lại quay trở lại chuyện người tình của Sophie. Anh ta là Paul hay là Manu? Hay là tất cả bọn đàn ông trong cái thị trấn này? Sao lại không chứ?

-Nào, cố nữa lên nào, Elise, căng ra, căng ra nào…

Vậy đấy, tôi lại mải đắm trong suy nghĩ nên quên mất huy động hết sức lực của mình. “Căng ra, căng ra…”, cô ấy thật khỏe. Tôi có cảm giác mình như một cái thanh treo ri đô vậy.

Màn “tra tấn” cuối cùng cũng kết thúc. Tôi lại có thể hít thở chầm chậm. Một chút yên tĩnh. Cô Yvette đã cho cái nồi hơi hoạt động, tôi nghe thấy tiếng nước chảy ồng ộc trong ống. Nếu giả thiết của tôi là người tình của Sophie đúng là hung thủ thì tại sao không phải là Manu? Nhưng nếu đó là Manu thì tại sao Virginie lại phải giữ im lặng? Nếu là Paul thì tôi còn hiểu tại sao, vì con bé vẫn nghĩ Paul là bố đẻ của nó, chứ nếu là Manu thì tôi không hiểu? Tôi thấy mình đang đặt giả thiết về những quan hệ vớ vẩn giữa Manu và Virginie. Lập luận không được chắc chắn lắm. Người ta có thể tưởng tượng ra bất kỳ điều gì. Tuy nhiên, cần phải công nhận là trong thị trấn này đang có một kẻ nào đó đội lốt một người bình thường nhưng thực ra lại là kẻ có khả năng giết và làm biến dạng bọn trẻ con. Đó chính là điều điên rồ hơn cả những điều tôi có thể tưởng tượng ra. Như Benoît đã từng nói: “Tất cả đều tồn tại, tất cả đều có thể xảy ra, chỉ cần đọc báo mà thôi”.

Tôi đã đọc rất nhiều tiểu thuyết trinh thám và tôi tự cho mình là một thám tử không chuyên. Cuốn tiểu thuyết gần đây nhất mà tôi đã có thể đọc trước khi “tham gia cuộc thi Hoa hậu thực vật” kể về cuộc điều tra của FBI về một tên giết người thuộc bệnh lý: nếu tất cả bọn giết đều hành động bởi những xung năng không thể cưỡng lại được thì có kẻ biết chính xác những việc chúng làm và thấy hứng thú khi lừa phỉnh được cảnh sát và những người khác, trong khi kẻ khác lại quên ngay được tội ác của chúng và có thể thề thốt ngay được là chúng vô tội. Đó là một phần khác trong con người chúng, một phần không biết được trong ý thức của chúng đã phạm tội. Tuy nhiên, tôi phỏng đoán là Stéphane đã bi giết bởi chính hung thủ, trong một kế hoạch chính xác của hắn. Do đó tôi cần phải xem xét liệu hung thủ có hoàn toàn biết rằng hắn là một trong số hai loại tội phạm thuộc bệnh lý kia không. Như vậy thì hắn không chỉ là một kẻ bệnh hoạn, mà còn là một kẻ đồi bại muốn thấy chúng tôi gặp rắc rối, một kẻ đồi bại muốn thưởng thức nỗi sợ hãi của tôi. Và tại sao đó không phải là một kẻ xấu muốn khống chế Virginie?

Tôi thấy xấu hổ với những suy nghĩ của mình.

Nhưng…

Có tiếng chuông cửa.

-Xin chào ông thanh tra. Chúng tôi ở đây. Chúng tôi vừa mới về.

Tôi cảm thấy giọng cô Yvette có gì đó phản đối. Rõ ràng cô không hề có thiện cảm với ông Yssart đáng thương này. Về phần tôi, tôi vui vì ông ấy đến thăm.

-Xin chào cô.

Tôi giơ ngón tay.

-Tôi ở trong bếp nhé. – cô Yvette vừa đi ra khỏi phòng vừa nói.

-Xin lỗi cô vì lại đến gặp cô một lần nữa mà không báo trước, nhưng vì hoàn cảnh…

Nói ngắn gọn đi nào.

-Chắc hẳn cô có theo dõi tiến triển của vụ việc?

Ngón trỏ.

-Cô cũng biết là chúng tôi đã tìm thấy máu trong xe của Stéphane Migoin?

Ngón trỏ.

-Sau khi phân tích, có vẻ như là những vết máu cũ nhất là của Michaël Massenet và những vết mới nhất là của Mathieu Golbert. Ngoài ra, nhân viên bãi xe của trung tâm thương mại đã khẳng định với chúng tôi là anh ta đã nhìn thấy một chiếc xe to kiểu break màu trắng rời bãi đỗ xe trùng với thời gian Mathieu Golbert bị giết. Anh ta không nghi ngờ ai đó hay Migoin là hung thủ. Giả thiết khác duy nhất có thể là có ai đó đã đi xe của anh ta hay chính xác hơn là xe của công trường mà anh ta không biết. Hoặc là có một người nào đó quen thân với anh ta sử dụng chiếc xe đó. Chỉ huy công trường đã có bằng chứng ngoại phạm, số công nhân cũng thế. Vậy tôi sẽ hỏi cô một câu hỏi thôi: Sophie Migoin có người tình đúng không?

Ngón trỏ.

-Cô có biết anh ta không?

Tôi giơ ngón trỏ nhưng lại cong một nửa lại.

-Tốt. Tôi sẽ liệt kê ra những cái tên. Cô hãy giơ ngón tay lên khi cô nhận ra ai mà cô cho là đúng. Jérôme Leclerc. Jean-Michel Mondini. Luc Bourdaud. Christian Marane. Manuel Quinson.

Ngón trỏ.

-Nào, nào. Rõ ràng là cô luôn được thông tin rất đầy đủ. Tôi không hề phí thời gian khi đến thăm cô. Cô chính là cô Marple của chủ nhà(3) trong khu này đấy! Vấn đề là Manuel Quinson vắng mặt trong vụ giết thằng bé Golbert. Lúc đó anh ta đang trong thời kỳ thực tập ở Paris. Suốt cả ngày anh ta ở trong văn phòng của công ty cùng với hai mươi lăm cán bộ cấp cao khác. Tôi đã mất rất nhiều thời gian để kiểm tra chung cư ngoại phạm của những người xung quanh gia đình Fansten, quanh Virginie và cả cô nữa. Vì tôi không nghĩ là hung thủ chỉ có thể nằm trong một phạm vi hạn chế thôi. Những người duy nhất thực sự có khả năng phạm tội là Jean-Michel Mondini, Paul Fansten và Jean Guillaume. Đấy là ba người theo tôi có liên quan, nếu tôi có thể dám chắc như vậy. Tất nhiên là không loại trừ người đã chết là Stéphane Migoin. Tôi hiểu, cô có vẻ bối rối. Thật khó chịu khi phải xét xem một trong số những người thân thiết của cô có thể là tên bệnh tâm thần nguy hiểm hay không. Thực ra thì cuộc điều tra sắp kết thúc. Chúng tôi sắp buộc phải kết tội Migoin vì tất cả đều để lọt một tên tội phạm kinh khủng nhởn nhơ ngoài kia. Tôi có ý muốn là, - ông ta tiếp tục với giọng ung dung, - có nên đi trú đông ở một nơi khác, ở nhà chú cô chẳng hạn. – Tất nhiên là do cô tự quyết định. Đấy, cuộc nói chuyện của chúng ta làm tôi rất hài lòng. Tôi không làm phiền cô nữa.

Có một quan niệm kỳ cục trong các cuộc nói chuyện, nhưng thôi, không cần phải để ý đến.

-Tạm biệt cô, hẹn gặp lại. Xin chào bà! – ông nói vọng vào bếp nhưng không được trả lời.

Cửa ra vào đóng lại. Tôi vẫn đang ngồi đây, lật đi lật lại ba cái tên ở trong đầu. Jean-Mi, Paul, Jean Guillaume. Một người trong số họ. Đang tự do. Paul! Tất cả đều buộc tội phạm

Giá mà tôi không bị tù hãm trong cái xe đẩy này, giá mà tôi vẫn còn là tôi thì tôi sẽ lục lọi quá khứ của họ vì tôi tin chắc là từ đó sẽ tìm ra đáp án. Người ta không thể bỗng dưng trở thành một kẻ giết người điên loạn được. Jean-Michel Mondini, thật là kỳ cục… Nhưng sau rốt, chính vợ anh ta đã kể với tôi là Sophie có quan hệ với Manuel. Thế nếu cô ấy nói dối thì sao? Nếu Sophie đã ngủ với Jean-Mi thì sao?

-Cô đang nghĩ đến những bài tập vận đống đấy à? – cô Yvette hỏi, kéo tôi ra khỏi suy nghĩ.

Cô Catherine để lại cho tôi hàng loạt bài tập cần luyện tập, ba lần mỗi ngày trong nữa giờ. Phải tập trung vào cơ thể của mình, từng phần từng phần một và cố gắng cảm nhận nó, thấy rõ sự tập trung ở ngón chân, bắp chân, đùi… và ở mỗi bài tập, phải cảm nhận được máu, cơ bắp, da và truyện xung lượng: “Cử động”. Nào, tập luyện thôi!

1.Một loại cây có hoa nhỏ màu lục nhạt, lá to màu xanh có khía răng, phủ lông nhỏ chưa một chất lỏng gây rát.

2.Grigori Yelimovich Rasputin (1869-1916) là một nhân vật trong lịch sử Nga, bị coi là mê hoặc và tư thông với hoàng hậu Nga, dùng phép thuật trị được bệnh loãng máu cho hoàng tử, sau đó tự tạo ảnh hưởng lớn với gia đình này và dần dần lũng đoạn chính sách hoàng gia Nga.

3. Một nhân vật thường xuyên xuất hiện trong truyện trinh thám của Agatha Christie (Anh).