Chương 5: Hồi thứ năm

Chơi cõi ảo, mười hai thoa chỉ đường mê;

Uống rượu tiên, mộng lầu hồng diễn thành khúc.

Ngày xuân uể oải lịm trong chăn,

Như dắt nàng tiên lánh cõi trần.

Vào hào hoa tư ai đấy nhỉ,

Phong lưu gây lấy nợ vào thân.

Việc mẹ con họ Tiết đến ở phủ Vinh hãy tạm ngưng. Nay nói Lâm Đại Ngọc từ khi đến phủ Vinh, được Giả mẫu thương yêu muôn phần, ăn ở đi đứng, nhất nhất đều như Bảo Ngọc, ngay Nghênh Xuân, Thám Xuân, Tích Xuân cũng không bằng.

Bảo Ngọc và Đại Ngọc thì thân nhau hơn hẳn mọi người; ngày cùng chơi chung, tối cùng ngủ chung, rất là hòa thuận, thân mật như keo sơn, không hề xích mích nhau điều gì. Nay bất thình lình có Tiết Bảo Thoa đến, tuy không lớn tuổi hơn mấy, nhưng phẩm cách đứng đắn, phong tư lộng lẫy, ai cũng cho là hơn Đại Ngọc. Bảo Thoa lại cư xử khoát đạt, tùy phận theo thời; không giống như Đại Ngọc có tính kiêu kỳ tự phụ, chẳng chịu kém ai, cho nên rất được lòng người dưới. Ngay bọn a hoàn cũng thích gần Bảo Thoa. Vì thế Đại Ngọc cũng hơi ấm ức khó chịu, nhưng Bảo Thoa thì thản nhiên như không.

Bảo Ngọc còn trẻ con, tính lại vụng về, ngang trái, coi anh chị em ai cũng như ai, không hề phân biệt thân sơ xa gần. Bấy nay Bảo Ngọc, Đại Ngọc ở trong buồng Giả mẫu, quen biết hơn và tất nhiên cũng thân mật hơn. Đã thân mật hơn thì dễ xảy ra những chuyện hiểu lầm nhau không thể tránh được. Có một hôm, không biết vì việc gì, hai người trò chuyện không hợp nhau, Đại Ngọc bực bội vào buồng khóc một mình. Bảo Ngọc hối hận đã nói sỗ sàng, liền lại làm thân, Đại Ngọc mới dần dần nguôi giận.

Nhân dịp vườn bên phủ Vinh hoa mai nở rộ, vợ Giả Trân là vưu thị bày tiệc, rồi sai vợ chồng Giả Dung sang tận nơi mời Giả mẫu, Hình phu nhân, Vương phu nhân sang thưởng Giả mẫu và mọi người ăn cơm sáng xong, sang vườn Hội phương ngắm cảnh. Trước còn uống trà, sau mới uống rượu. Đây chỉ là tiệc rượu riêng trong hai phủ Ninh và phủ Vinh thôi, không có sự gì lạ đáng chép cả.

Một lúc sau, Bảo Ngọc mệt, muốn về nghỉ trưa. Giả mẫu định sai người đưa về nghỉ một chốc rồi sẽ đến. Vợ Giả Dung là họ Tần, vội cười nói:

- Ở đây đã dọn một gian buồng để chú Bảo nghỉ rồi, xin cụ yên lòng, cứ giao chú ấy cho cháu là được.

Rồi bảo vú già và a hoàn của Bảo Ngọc: “Các bà các chị mời chú Bảo đi theo tôi”.

Giả mẫu biết Tần thị rất chu tất, vì chị ta là người mềm mại, dịu dàng, cư xử lại hòa nhã khéo léo rất được vừa ý trong đám chắt dâu. Thấy Tần thị dẫn Bảo Ngọc đi nghỉ, Giả mẫu mới yên tâm.

Khi Tần thị dẫn mọi người đến buồng trong; Bảo Ngọc ngửng đầu trông, thấy trên treo bức vẽ “Nhiên lê đồ”(2). Bức vẽ rất đẹp, nhưng không biết của ai, trong bụng Bảo Ngọc không thích. Lại có một câu đôi câu đối:

(2). Bức tranh vẽ người đốt gậy cỏ lê. Lưu Hướng đời Tây Hán đến đọc sách ở gác Thạch Cừ, có một vị tiên chống gậy cỏ lê đến đốt đầu gậy làm đèn cho Lưu Hướng đọc. Về sau dùng đến nãy chỉ người chăm học, đọc sách cả đêm.

Thế sự tinh thông đều là học vấn,

Nhân tình lịch duyệt mới gọi văn chương.

Đọc xong xuôi câu đối, Bảo Ngọc nhìn nhà cửa rất đẹp, đồ bài trí rất trang hoàng, nhưng nhất định không chịu ở, liền nói:

- Mau ra ngay, mau ra ngay!

Tần thị cười nói:

- Chỗ này không vừa ý thì chú đi đâu bây giờ. Nếu không, chú đến nghỉ ở buồng tôi vậy.

Bảo Ngọc gật đầu mỉm cười, một bà già nói:

- Có lẽ nào chú lại đến ngủ ở buồng cháu dâu?

Tần thị cười nói:

- Ôi dào! Không sợ chú ấy phật ý. Chú ấy đã lớn đâu mà phải e dè? Chị không thấy tháng trước em tôi đến đây chơi à? Tuy nó bằng tuổi chú Bảo, nhưng để hai người đứng với nhau có lẽ nó còn cao hơn kia.

Bảo Ngọc hỏi:

- Tại làm sao tôi chưa được gặp? Đi gọi lại đây tôi xem.

Mọi người cười nói:

- Ờ xa hai ba mươi dặm, gọi ngay thế nào được cũng có ngày gặp nhau.

Đến buồng Tần thị, Bảo Ngọc vừa mới bước chân vào, đã thoảng có mùi thơm say sưa. Khi ấy mắt Bảo Ngọc dính lại, người nhủn ra, nói ngay:

- Mùi thơm thích nhỉ.

Trong buồng, trên tường treo bức họa “Hải đường xuân thụy”(3) của Đường Bá Hổ vẽ, hai bên có đôi câu đối của học sĩ Tần Thái Hư đời Tống:

(3). Hải đường ngủ đêm xuân.

Lờ mờ giấc mộng hơi xuân lạnh,

Ngào ngạt mùi hương rượu khá nồng.

Trên án bày một cái gương quý của Vũ Tắc Thiên(4) đời Đường. Một bên bày cái mâm vàng mà Triệu Phi Yến(5) đã đứng lên múa, trên mâm để quả dưa mà An Lộc Sơn(6) đã ném vào vú Dương Quý Phi. Đằng trước kê một cái giường báu của công chúa Thọ Xương(7) nằm ở điện Hàm Chương, mắc cái màn liên châu của Công chúa Đồng Xương(8) dệt ra.

(4). Vợ Đường Cao Tông. Khi Cao Tông chết, bà ta tự xưng là Tắc Thiên hoàng đế.

(5). Vợ Hán Thánh Đế, người rất nhẹ, có thể đứng trên cái mâm mà múa.

(6). An Lộc Sun, người đời Đường, tư thông với Dương Quý Phi.

(7). Cũng gọi là Thọ Dương Công chúa, con gái vua Tống Vũ Đế.

(8). Chưa tường.

Bảo Ngọc thấy vậy cười nói:

- Ở đây tốt! Ở đây tốt!

Tần thị cười:

- Cái buồng của tôi dù thần tiên cũng có thể ở được.

Nói xong, Tần Thị tự tay mở cái khăn lụa mà chính tay Tây Thi đã giặt, và đặt sẵn cái gối Uyên Ương của Hồng Nương đã ôm khi xưa. Thấy Bảo Ngọc ngủ yên, bọn bà già rủ nhau đi ra ngoài, chỉ để Tập Nhân, Mỹ Nhân, Tình Văn, Xạ Nguyệt, bốn người ở lại túc trực. Tần thị gọi mấy a hoàn nhỏ ra ngồi ngoài thềm, đừng cho mèo chó đến cắn nhau.

Bảo Ngọc vừa nhắm mắt đã bàng hoàng ngủ say. Tưởng như Tần thị còn đứng trước mặt mình. Bảo Ngọc lững thững theo Tần Thị đi đến một chỗ lan can sơn đỏ, thềm xây bằng ngọc, cây xanh ngắt, suối trong veo, không có một tí dấu vết bụi trần. Bảo Ngọc ở trong giấc mộng rất vui sướng, nghĩ bụng: “Chỗ này thú lắm, ước gì ta được ở đây suốt đời, dù mất cả nhà cũng vui lòng hơn là bị cha mẹ và thầy học kèm thúc!” Đương lúc nghĩ vơ vẩn, nghe thấy sau núi có người hát:

Mộng đẹp, mây tan mộng,

Hoa bay, nước cuốn hoa.

Nhắn bảo bạn nhi nữ,

Buồn hão chuốc chi mà?

Bảo Ngọc nghe rõ đó là tiếng hát của người con gái. Tiếng hát chưa dứt đã thấy một m ở đằng xa đi lại, thướt tha lững thững, không giống người trần tí nào. Có bài phú tả chân sau này:

Vừa qua rừng liễu, đã tới buồng hoa,

Chỗ đang đi, chim trên cành, tiếng kêu xào xạc,

Khi sắp đến, bước quanh thềm, bóng lượn thướt tha.

Ve vẩy tay tiên, xạ lan ngào ngạt,

Phất phơ tà áo, hoàn bội gần xa.

Mặt hoa đào, làn tóc mây xanh ngắt,

Môi anh đào, răng hạt lựu hương pha.

Tuyết múa, gió quay, lưng ong mềm mại,

Mặt tươi, da bóng, châu thúy chói lòa.

Thấp thoáng trong hoa, như mừng như giận.

Nhởn nhơ mặt nước, khi bổng, khi là.

Mày liễu cau cau, muốn nói mà còn e lệ,

Gót sen chầm chậm, muốn dừng mà vẫn dạo qua.

Phẩm chất đáng khen, giá trong ngọc sáng.

Áo quần rất đẹp, lộng lẫy văn hoa,

Kể dung mạo, hương *****g ngọc giát,

Ví phong tư, rồng cuốn, phượng sa.

Trắng như hoa mai tuyết phủ,

Sạch như bông huệ sương pha.

Nhàn tĩnh như cỗi thông mọc trong không cốc,

Diễm lệ như mây ráng soi dưới trùng ba.

Văn vẻ như rồng bơi trong đầm uốn khúc,

Quang thái như trăng dọi trên sông Ngân hà.

Tây Thi đáng thẹn, Vuông Tường kém xa.

Lạ thay đến tự phương nào? Sinh ở đâu ta?

Thật vậy, chốn Dao trì khó bề sánh kịp, nơi tử phủ dễ kiếm đâu ra.

Hỏi người nào đấy? quả bậc tiên nga.

Bảo Ngọc trông thấy đây là một tiên cô, mừng rơ vội lại chào, cười nói:

- Tiên cô ở đâu đến đây, bây giờ định đi đâu? Tôi không biết chỗ này là chỗ nào, nhờ tiên cô dẫn tôi đi.

Tiên cô cười nói:

- Ta là vị tiên ở Thái hư ảo cảnh(9), động Khiển Hương, núi Phóng Xuân(10), thuộc trời Ly hận, bể Quán sầu, phàm những việc nợ trăng, tình gió, gái giận, trai si ở cõi trần đều thuộc ta cai quản. Nhân gần đây có bọn phong lưu oan nghiệt tụ tập ở nơi này nên ta đến thăm dò cơ hội gieo rắc mọi nỗi tương tư. Nay gặp anh cũng không phải là ngẫu nhiên. Chỗ ta ở cũng gần, không có vật gì, chỉ có chén trà tiên, tự tay hái lấy, hũ rượu ngon, tự tay nấu lấy, vài cô múa hát, tập rèn đã lâu, và mười hai khúc Hồng lâu mộng mới phổ vào cung đàn. Anh có muốn theo ta đi chơi không?

(9). Thái hư: hư không, không có thật, ảo cảnh: cõi huyền ảo.

(10). Phóng xuân: thả cho mùa xuân được tự do.

Bảo Ngọc nghe xong, sung sướng nhảy lên, quên bẵng Tần thị không biết ở đâu, liền theo ngay tiên cô đến một nơi. Chợt trông thấy một tòa nhà phía trước, trên biển đề bốn chữ to: “Thái hư ảo cảnh”, hai bên có đôi câu đối:

Giả bảo là chân, chân cũng giả,

Không làm ra có, có rồi không.

Đi qua tòa nhà đến một cửa cung, trên treo biển có bốn chữ lớn: “Nghiệt hải tình thiên”(11) và đôi câu đối:

(11). Nghiệt hải: bể oan nghiệt, tình thiên: trời ái tình.

Đất rộng, trời cao, khôn gỡ nổi mối tình kim cổ,

Trai si, gái oán, khó đền xong món nợ gió trăng.

Bảo Ngọc xem xong nghĩ bụng: “À ra thế đấy. Nhưng thế nào là “tình kim cổ” và “nợ gió trăng”? Ta phải hiểu rõ câu này mới được”. Bảo Ngọc vừa mới nghĩ thế, ngờ đâu con ma tình đã lấn sâu vào tận cao hoang(12). Cậu ta theo tiên cô vào đến cửa thứ hai, thấy hai tòa bên cạnh đều có hoành phi câu đối, không tài nào xem hết được, chỉ thấy mấy chỗ đề những chữ: “Si tình ti”, “kết oán ti”, “Triêu đề ti”, “Dạ oán ti”, “Xuân cảm ti”, “Thu bi ti”. Bảo Ngọc hỏi tiên cô:

 (12). Cao hoang: hai cái nguyệt ở trong người, châm cứu không hết, thường dùng để chỉ cái bệnh không chữa được.

- Xin phiền tiên cô dẫn tôi vào xem trong các ti có được không?

Tiên cô nói:

- Trong các ti chứa toàn sổ sách của tất cả con gái trong thiên hạ từ trước và sau này, anh người trần mắt thịt không thể biết được.

Bảo Ngọc khi nào chịu thôi, cứ khẩn khoản nài xin mấy lần. Tiên cô mới b

- Thôi được, vào đây mà xem.

Bảo Ngọc thích lắm, vừa ngẩng đầu nhìn, thấy một ti có biển đề ba chữ: “Bạc mệnh ti” hai bên có câu đối:

Xuân hận, thu sầu mình chuốc lấy,

Mặt hoa da phấn đẹp vì ai?

Bảo Ngọc xem xong, trong lòng than thở. Đi vào trong cửa thấy mười mấy cái tủ lớn đều niêm phong cẩn thận, trên tờ niêm phong đều có đề tên các tỉnh. Bảo Ngọc chỉ chăm chú nhìn xem có tờ niêm phong nào đề tên tỉnh mình, chứ không để ý đến các tỉnh khác, chợt thấy Có một cái tủ đề: “Kim Lăng thập nhị thoa chính sách”. Bảo Ngọc hỏi:

- Sao lại gọi là “Kim Lăng thập nhị thoa chính sách”?

Tiên cô nói:

- Tức là quyển sổ ghi mười hai người con gái đứng đầu trong tỉnh anh, cho nên gọi là chính sách.

Bảo Ngọc nói:

- Người ta thường nói Kim Lăng rộng lắm, làm sao chỉ có mười hai người? Ngay trong nhà chúng tôi, trên dưới cũng đã có hàng mấy trăm người rồi!

Tiên cô mỉm cười nói:

- Con gái trong tỉnh anh rất nhiều, nhưng đây chỉ biên những người nào cần biên thôi. Hai tủ để hai bên là hạng thứ nhì. Những hạng tầm thường thì không cần biên vào.

Bảo Ngọc lại xem đến cái tủ đề: “Kim Lăng thập nhị thoa chính sách”, rồi lại có một tủ nữa đề: “Kim Lăng thạp nhị thoa hựu phó sách”. Bảo Ngọc giơ tay mở tủ, rút một quyển trong “hựu phó sách” ra xem. Vừa mở ra, thấy một bức vẽ, trên bìa không phải là nhân vật, cũng không phải là sơn thủy, chẳng qua màu mực lờ mờ. Trên giấy đầy những mây đen mù *****c mà thôi. Sau có mấy hàng chữ:

Trăng trong khó gặp, mây đẹp dễ tan,

Lòng sao cao quý, phận lại đê hèn.

Tinh khôn, đài các tổ người ghen,

Chịu tiếng ong ve thành tổn thọ,

Đa tình công tử Luống than phiền.

Bảo Ngọc xem xong, không hiểu, lại thấy mặt sau vẽ một khóm hoa tươi, một cái giường trải chiếu rách, có đề mấy câu:

Nhũn nhặn thuận hòa uổng cả,

Lan thơm, quế ngát, thừa thôi.

Khen cho ưu linh(13) phúc tốt,

(13). Con hát.

Ngờ đâu công tử duyên ôi!

Bảo Ngọc xem xong lại càng không hiểu, cất quyển sổ ấy vào tủ và mở tủ đựng “phó sách”, lấy một quyển ra xem, thấy trang đầu có vẽ một cành hoa quế, mé dưới có cái ao, nước cạn, bùn khô, cây sen héo, ngó sen tàn. Mặt sau có đề thơ:

Sen thơm liền gốc nở chùm hoa,

Gặp gỡ đường đời thật xót xa.

Từ lúc cây trong hai chỗ đất(14).

(14). Đây là kiểu đố chữ. Cây tức là mộc, đất tức là thổ. Mộc ở bên hai chữ thổ là chữ quê.

Hương hồn trở lại chốn quê nhà.

Bảo Ngọc xem xong cũng không hiểu. Lại lấy một quyển ở trong tủ “chính sách” ra xem, thấy trang đầu vẽ hai cây khô, trên cây treo một cái đai ngọc; dưới đất có một đống tuyết, trong tuyết có cái trâm vàng. Có bốn câu thơ:

Than ôi có đức dừng thoi,

Thương ôi cô gái có tài vịnh bông.

Ai treo đai ngọc giữa rừng,

Trâm vàng ai đã vùi trong tuyết dày?

Bảo Ngọc vẫn không hiểu, muốn hỏi cho ra, nhưng biết rằng tiên cô chẳng chịu tiết lộ cơ trời, muốn cất sổ đi, nhưng lại tiếc, liền giở xem những trang sau, thì thấy vẽ một cái cung, trên cung treo một quả phật thủ. Có đề bài thơ:

Sau tuổi hai mươi đã trải đời,

Kìa hoa lựu nở cửa cung soi.

Ba xuân nào được bằng xuân mới,

Thỏ gặp hùm kia giấc mộng xuôi(16).

Mặt sau lại vẽ hai người thả diều, một vùng bể lớn, một cái thuyền lớn, trong thuyền có một cô gái bưng mặt khóc. Sau bức họa có bốn câu:

Chí cao tài giỏi có ai bì,

Gặp lúc nhà suy, vận cũng suy,

Nhớ tiếc thanh xuân ra bến khóc.

Gió đông nghìn dặm mộng xa đi.

Mặt sau vẽ mấy đám mây bay, một dòng nước chảy, có đề mấy câu:

cũng thế thôi.

Từ bé mẹ cha bỏ đi rồi.

Nhìn bóng chiều ngậm ngùi,

Sông Tương nước chảy mây Sở trôi.

Mặt sau thấy vẽ một viên ngọc quý, vất ở đống bùn. Có mấy câu đoán:

Muốn sạch mà không sạch.

Rằng không chửa hẳn không.

Thương thay mình vàng ngọc,

Bùn lầy sa vào trong.

Mặt sau lại vẽ một con lang dữ, đuổi bắt một mỹ nữ, định ăn thịt. Dưới có câu:.

Rõ ràng giống sói Trung Sơn,

Gặp khi đắc ý ngông cuồng lắm thay.

Làm cho hoa liễu thân này,

Hoàng lương giấc mộng mới đầy một năm.

Mặt sau lại vẽ một tòa miếu cổ, trong có một mỹ nhân ngồi xem kinh, có mấy câu phán:

Biết rõ ba xuân cảnh chóng già,

Thời trang đổi lấy áo cà sa.

Thương thay con gái nhà khuê các,

Một ngọn đèn xanh cạnh phật bà.

Mặt sau vẽ một núi băng, trên có một con phượng mái. Có mấy câu phán:

Chim phượng kìa sao đến lỗi thời,

Người đều yêu mến bực cao tài,

Một theo hai lệnh, ba thôi cả,(17)

(17). Đây là một câu sấm ngữ theo tức chữ tòng. “lệnh” tức chữ lệnh. “Thôi” tức chữ hưu. Ý nói: Lúc đầu nói gì cũng nghe, sau sai khiến được người, cuối cùng bị người bỏ.

Nhìn lại Kim Lăng luống ngậm ngùi.

Mặt sau vẽ một cái nhà trong vùng thôn quê vắng vẻ, có một mỹ nhân dệt cửi. Có mấy câu phán:

Vận suy đừng kể rằng sang,

Nhà suy chớ kể họ hàng gần xa.

Tình cờ cứu giúp người ta,

Khéo sao Lưu thị lại là ân nhân.

Sau bài thơ vẽ một chan, bên cạnh có một mỹ nhân đội mũ phượng, đeo cái khoác vai màu ráng trời, và có mấy câu phán:

Gặp xuân đào lý quả muôn vàn,

Rốt cuộc sao bằng một chậu lan.

Nước sạch, băng trong ghen ghét hão,

Tiếng tăm còn để lại nhân gian.

Lại có một tòa lầu cao, trên có một mỹ nhân treo cổ tự tử. Có mấy câu phán:

Trời tình, bể tình là mộng ảo,

Mà tội dâm kia cũng bởi tình.

Đầu têu nào phải “Vinh” hư hỏng,

Mở lối khơi nguồn, thực tại “Ninh”.

Bảo Ngọc còn muốn xem nữa. Tiên cô biết Bảo Ngọc tư chất thông minh, tính tình mẫn tuệ, sợ lộ thiên cơ, bèn gấp sổ lại, cười bảo:

- Hãy đi theo ta vào xem phong cảnh, sao lại ở đây đoán vơ vẩn làm gì?