2

Mười năm sau

Bệnh viện công chuyên điều trị tội phạm tâm thần Oakdale

Michael Hart không biết hiện là mấy giờ. Cái đồng hồ trong phòng sinh hoạt chung bị đám dây dợ chằng chịt che khuất. Anh đã ở đây nhiều năm, nhưng vẫn không chắc đám mạng kim loại bao quanh đồng hồ là để bảo vệ nó, hay để anh không biết thời gian trôi chậm thế nào trong cái không gian tù túng này.

Trong buổi sáng đặc biệt này, bệnh nhân bị cấm lui tới phòng sinh hoạt chung. Đồng hồ sẽ không bị những quả bóng bàn và cầu giấy bay lạc đe dọa. Không một bệnh nhân khu B nào được phép vào bên trong động tới đống bàn ghế lung lay như răng ông lão, hay cái ti vi trong phòng này. Michael là ngoại lệ duy nhất.

Anh đang ngồi trên chiếc ghế nhựa màu xanh, đối diện với những người chịu trách nhiệm phán xét anh, một hội đồng gồm các bác sĩ và nhân viên xã hội. Tay anh run run, và anh nắm chặt tay ghế để gắng sức tập trung. Anh có cảm giác đầu mình là một quả bong bóng được bơm đầy khí heli, to và nhẹ hơn không khí, cứ gật và lắc không kiểm soát được như thể bị kẻ khác giật dây. Y tá tối qua ép anh uống thuốc bằng được - cô ta không muốn Michael la hét, gặp ác mộng, hay mộng du trong ca trực của mình, mặc cho anh đã giải thích rằng anh cần tỉnh táo cho buổi nói chuyện sáng nay, và anh cần suy nghĩ được thông suốt.

Âm thanh lách cách vang lên khi chiếc bút của một người đàn ông tóc bạc đeo kính phi công rơi xuống nền đá hoa. Mọi người quan sát ông ta cúi xuống nhặt nó lên. Đó là chiếc bút bi hiệu Cross, và Michael tự hỏi liệu mình có chiếc bút nào sánh được với nó không. Bộ bút bi và bút chì hiệu Cross là món quà tốt nghiệp trung học theo truyền thống. Dì Alice đã tặng Stan một bộ mạ vàng, và Michael đã mong nhận được phần thưởng tương tự. Nhưng ngạc nhiên thay, anh lại được dì tặng cho một chiếc Volkswagen con bọ mới cứng. Giờ Stan còn giữ nó không nhỉ? Michael suýt phì cười khi tưởng tượng ra hình ảnh ông anh giỏi giang của mình vi vu khắp chốn bằng chiếc VW con bọ cà tàng, nhưng anh kịp thời kìm được. Anh phải tập trung vào chuyện ở đây, trong căn phòng này. Đây là đêm công diễn vở kịch quan trọng nhất đời anh. Anh phải vào vai một người hoàn toàn bình thường, kiểu sẽ làm việc cả tuần rồi dành ngày nghỉ để cắt cỏ trong vườn và dọn dẹp ga-ra. Anh là dạng người đi trên đường phố cũng chẳng ai thèm ngoái lại nhìn, một gã bình thường chẳng lấy gì làm nổi bật mà người ta vẫn thấy trong bản tin buổi tối, trả lời những câu trời ơi đất hỡi với chiếc microphone dí vào mặt họ.

Michael cố không thở gấp khi lượng adrenaline [3] trong người anh bắt đầu tăng vọt. Như vậy có nghĩa là anh đang gặp bế tắc. Anh nhớ mang mang ra một chuyện gì đó, một kí ức đã bị chôn vùi về người đàn ông bước đi trên đường. Nhưng giờ anh không có thời gian để tìm hiểu. Giám đốc bệnh viện, bác sĩ J. Bowman, đang châm tẩu. Tấm màn sân khấu sắp được kéo lên.

Gắn trên ve áo bác sĩ Bowman là một tấm biển tên bằng đồng. Có lẽ ông ta đeo để nhắc nhở bản thân rằng mình là ai. Michael đã hỏi người hộ lý anh quý mến về bác sĩ Bowman. Và Jack bảo vị bác sĩ này suốt ngày ru rú trong văn phòng, uống say bí tỉ để quên đi áp lực công việc.

Một đám khói xám bay về phía Michael, và anh hít một hơi thật sâu trước khi nó tới bao lấy đầu anh. Có tấm biển CẤM HÚT THUỐC hai màu đỏ trắng treo trên tường bên dưới cái đồng hồ bị bao khung kim loại, nhưng nó chỉ áp dụng với bệnh nhân. Bác sĩ Bowman có thể vi phạm bất kì nội quy nào ông ta muốn. Ông ta là người chịu trách nhiệm về bệnh viện cơ mà. Và việc Michael có được xuất viện hay không hoàn toàn nằm trong tay ông ta.

“Chúng ta bắt đầu nhé?” Bác sĩ Bowman liếc về phía đồng hồ cứ như có thể nhìn xuyên qua mạng nhện. Đoạn, ông ta mở ca táp và hắng giọng.

“Xin thứ lỗi, thưa bác sĩ Bowman,” một nhân viên xã hội tóc xù giơ tay. Michael nhớ đã thấy cô ta ngoài hành lang lúc đi điều trị. “Hình như ông đã giữ hồ sơ ca bệnh này?”

“Tôi có à? À đúng. Chúng đây.”

Bác sĩ Bowman chuyền những tập hồ sơ bìa đỏ cho các thành viên còn lại của hội đồng. Khi Michael hỏi, Jack đã giải thích rằng bệnh viện quy ước màu đỏ là để đánh dấu tội phạm bị kết tội giết người. Mọi thứ đều được quy ước bằng màu. Quy định là thế. Michael ước gì tập hồ sơ của mình có màu khác - xanh lam chẳng hạn, dù màu đó đánh dấu bệnh nhân đồng tính, hoặc màu vàng dành cho kẻ mắc chứng tâm thần phân liệt dạng hoang tưởng cũng tốt. Nhưng may mà anh cũng biết trong đó có gì; anh không còn ngạc nhiên nữa. Jack đã lén cho anh xem bản sao, và Michael ghi nhớ toàn bộ nội dung trong mười phút cho phép đi vệ sinh. Một diễn viên giỏi cần một trí nhớ tốt, và anh vẫn nghĩ mình là một diễn viên giỏi.

Tiếng giấy xột xoạt khi các thành viên hội đồng lật ra trang đầu tiên. Thông tin cá nhân.

“Giờ,... ờ Michael này,” bác sĩ Bowman liếc nhìn hồ sơ ca bệnh. “Anh vui lòng cho tôi biết họ tên đầy đủ?”

“Xin lỗi, thưa bác sĩ?” Cô nhân viên xã hội lại ngắt lời. “Không phải ta nên thông báo cho bệnh nhân biết mục đích của buổi nói chuyện sao?”

“Gì cơ?” Bác sĩ Bowman giật mình. “À, đúng rồi. Tất nhiên là cô đúng.” Trong lúc Bowman lục lọi ca táp, Michael quan sát ông ta thật kĩ càng.

Mọi thứ ở bác sĩ Bowman đều toát lên chút lôi thôi lếch thếch. Ông mặc bộ vét từng có thời đắt tiền nhưng giờ nó bó chặt ở khúc giữa, và trên cà vạt thì có vài vết dầu ăn to tướng. Bộ râu quai nón muối tiêu cần tỉa tót, và nó chẳng hề ăn rơ với màu tóc. Bác sĩ Bowman ở vào độ tuổi ngoài năm mươi, vậy mà tóc đen bóng lộn. Điều ấy thật không bình thường, trừ khi... Michael nín cười.

Vị bác sĩ rút ra một tờ giấy và xem xét một lúc. Đôi má chảy xệ của ông ta có hai điểm đỏ, còn mũi thì chằng chịt những mạch máu xanh đen. Nếu được phép, Michael sẽ tuyển ông ta đóng phim Days of Wines and Roses [4], nhưng anh không định đả động tới chuyện đó. Anh có thể điên, nhưng không ngu.

Bác sĩ Bowman lại hắng giọng và bắt đầu đọc. “Như anh có lẽ đã biết, ờ... Michael, hội đồng này có một trách nhiệm duy nhất: đảm bảo anh là công dân tốt, biết tuân thủ kỉ luật xã hội một khi được trả tự do. Chúng tôi cần phải hỏi anh vài cậu để xem anh đã nắm được bao nhiêu phần hiện thực, cũng như khả năng suy luận lô-gic và hiểu lí lẽ của anh đến đâu. Chúng ta nói đến đâu rồi nhỉ?”

“Tôi nghĩ ông sẽ hỏi tên bệnh nhân,” cô nhân viên xã hội mớm lời.

“Ờ, đúng rồi.”

Bác sĩ Bowman quay sang nhìn Michael và cố nở một nụ cười trấn an. Hiệu quả không tốt lắm. Quên Days of Wines and Rose đi. Bác sĩ Bowman không bao giờ trở thành diễn viên được.

“Thư giãn đi, Michael. Anh không phải sợ gì hết. Tất cả chúng tôi đều quan tâm tới anh. Tôi muốn anh nghĩ chúng tôi là bạn của anh.”

Michael gật đầu và cố giữ vẻ thản nhiên trên gương mặt. Ở đây chẳng có ai là bạn bè của anh, và nếu không tính cô nhân viên xã hội anh chỉ biết sơ sơ kia thì ở đây toàn những gương mặt xa lạ. Jack đã đệ đơn xin được tham gia, nhưng bị từ chối. Hội đồng này toàn những người có quyền có chức cả đấy. Làm gì có chỗ cho một hộ lý xen chân.

“Chúng ta bắt đầu thôi.” Bác sĩ Bowman cầm hồ sơ và nhìn trang đầu tiên. “Anh hãy cho chúng tôi biết họ tên đầy đủ.”

Michael mở miệng trả lời. “Michael Allen Hart.” Khi một vài thành viên hội đồng cầm bút và bắt đầu viết, anh nhận ra mình bỏ sót một phần tên của mình. Giờ anh phải giải thích, dù Jack đã dặn anh đừng làm gì theo ý mình, chỉ cần trả lời câu hỏi và nhớ mỉm cười là được. Đây hẳn là ngoại lệ.

“Hart là nghệ danh của tôi, thưa bác sĩ Bowman. Tôi đã sử dụng nó từ hồi tốt nghiệp đại học. Còn trên giấy tờ hợp pháp là Gerhardt, Michael Allen Gerhardt.”

Bác sĩ Bowman gật đầu, “Rất tốt, Michael. Tôi mừng vì anh nhận thức được. Anh làm ơn cho tôi biết địa chỉ căn nhà gần đây nhất của anh nhé?”

Michael do dự. Chắc chắn họ không muốn hỏi địa chỉ nhà tù anh đã ở vài tháng. Hoặc bệnh viện nơi anh trải qua các ca phẫu thuật. Anh sẽ nói địa chỉ căn hộ vậy. Chắc là đúng ý họ thôi.

“Số sáu một năm một, đại lộ Franklin, căn hộ số mười tám, Hollywood, California. Tôi... tôi không nhớ mã bưu điện. Chín không hai sáu chăng?”

Bác sĩ Bowman xem lại hồ sơ. “Là chín không không hai tám, nhưng anh trả lời được vậy là tôi mừng rồi. Hội đồng cũng không mong anh có thể vượt qua kì thi kiểm tra về mã số bưu điện đâu.”

Có vài tiếng cười, và Michael nhớ ra phải mỉm cười. Người bình thường sẽ mỉm cười lịch sự, dù lời tếu táo nhạt đến đâu.

“Và tên bố mẹ anh?”

“Robert Stanley Gerhardt và Cassie, gọi tắt của Cassandra, Gerhardt.”

“Còn tên thời con gái của mẹ anh?” “Cassandra Michele Norman.”

“Anh có người bà con nào đang sống ở tiểu bang California không?”

“Có anh trai tôi, Stan Gerhardt, sống ở Los Angeles và dì Alice...” Michael ngừng lại khi nhớ ra dì Alice đã mất. Vậy là anh đã nói sai hai điều, mà cuộc nói chuyện chỉ mới vừa bắt đầu. “Tôi xin lỗi, bác sĩ Bowman. Tôi vừa chợt nhớ ra dì Alice đã qua đời hồi năm ngoái.”

“Vậy sao?” Bác sĩ Bowman xem xét hồ sơ một lát. “Đúng thế. Michael. Anh biết hôm nay là ngày mấy không?”

“Ngày mười bốn tháng Chín.” “Và là thứ mấy?”

“Thứ Năm.”

“Anh bảo thứ Năm à?” Bác sĩ Bowman nhíu mày. Michael gật đầu và cô nhân viên xã hội lại lên tiếng.

“Anh ta nói đúng, thưa bác sĩ. Hôm nay là thứ Năm.” Bác sĩ Bowman lườm cô, và Michael mong cô ấy không gặp rắc rối gì. Cô là người duy nhất trong hội đồng có vẻ đứng về phía anh.

“Vậy chúng ta tiếp tục nhé, Michael. Tổng thống Mỹ hiện tại là ai?”

Michael sững người. Anh phải biết cả điều đó nữa à?

Thật không công bằng!

“Tôi... tôi không chắc, thưa bác sĩ Bowman. Chúng tôi không được xem thời sự trên ti vi vì nó khiến một vài bệnh nhân cảm thấy khó chịu và chúng tôi cũng chẳng được đọc báo. Tôi biết năm 1988 là năm bầu cử, và theo như tin tức cuối cùng tôi được nghe thì Phó Tổng thống Bush [5] đang dẫn đầu số phiếu.”

Michael nhăn mặt khi một vài thành viên hội đồng viết ghi chú. Nếu biết họ sẽ hỏi về tổng thống, anh đã hỏi Jack rồi.

“Được rồi, Michael.” Bác sĩ Bowman lại xem hồ sơ. “Tôi biết những câu hỏi sau đây sẽ khiến anh đau lòng, nhưng chúng tôi cần biết anh có nhớ rõ ràng chuyện từ mười năm trước không... ờ... mà đó là ngày bao nhiêu ấy nhỉ?”

Có một sự im lặng không mấy dễ chịu, và cuối cùng cô nhân viên xã hội cất tiếng. “Ngày mùng hai tháng Mười, thưa bác sĩ.”

“Cảm ơn cô, cô Gray.” Lại quay sang bệnh nhân, bác sĩ Bowman hỏi, “Michael? Làm ơn trả lời câu hỏi.”

Michael hít một hơi sâu. Anh đã từng trả lời tới câu này, nhưng sau khi anh kể tất cả và bộc lộ mọi nỗi sợ hãi cùng bất an, họ vẫn từ chối cho anh ra viện.

“Ngày mùng hai tháng Mười là ngày vợ tôi, Carole, qua đời.” “Qua đời?”

“Cô ấy bị giết. Và tôi bị kết án.” “Rất tốt, kể tiếp đi, Michael.”

“Tôi có một buổi thử vai, nhưng vì nó bị hủy bỏ nên tôi về thẳng nhà. Và khi mở cửa, tôi thấy Carole đang thu dọn hành lí. Tôi không tin nổi khi cô ấy bảo sẽ ra đi. Cô ấy muốn li hôn.”

“Và anh cảm thấy ra sao?”

“Tôi bị sốc. Và thấy đau lòng. Nhất là khi tôi thấy lá thư cô ấy viết. Rõ ràng cô ấy định ra đi mà không nói với tôi.”

“Anh có thấy tức giận không?”

Michael nhăn mặt nhưng anh biết mình phải nói thật. “Có chứ, tôi nghĩ mình xứng đáng được hưởng nhiều hơn, nhưng tôi cố không tỏ ra giận dữ. Tôi bảo mình yêu cô ấy, rằng tôi muốn xử lí mọi chuyện êm thấm như xưa. Tôi còn đề nghị hai vợ chồng đi gặp chuyên viên tư vấn hôn nhân, nhưng cô ấy không nghe. Cô ấy cứ tiếp tục thu dọn hành lí và lặp đi lặp lại rằng cuộc hôn nhân của chúng tôi đã chấm hết và tôi phải chấp nhận.”

“Cô ấy không nói lí do muốn ra đi ư?”

“Không. Cô ấy bảo giờ có nói chuyện cũng muộn rồi. Toàn bộ mọi chuyện thật kinh khủng!”

Bác sĩ Bowman nhoài tới. “Và thế là anh giết cô ấy!” “Không!” Michael tóm chặt tay ghế đến độ các đầu ngón tay trắng bệch. “Tôi... chúng tôi cãi vã, trách móc nhau nặng lời. Rồi tôi bỏ đi.”

“Bác sĩ Bowman?” Cô nhân viên xã hội lại cất tiếng. “Bệnh nhân bị kích động quá rồi, và tôi thấy chúng ta nên thông cảm cho...” Giọng cô nhỏ đi khi bác sĩ Bowman đập nắm tay xuống bàn.

“Tôi cảnh cáo cô đấy, cô Gray. Tôi là chủ tịch hội đồng, và tôi được phép truất quyền tham dự của cô. Tôi chắc chắn anh Michael đây biết rằng không ai trong căn phòng này, kể cả tôi, muốn khiến anh ta phải chịu đau lòng không cần thiết. Có phải không, Michael?”

“Đúng, thưa bác sĩ Bowman.”

“Anh đang làm rất tốt, Michael. Giờ hít một hơi thật sâu và thả lỏng, rồi nói cho tôi nghe anh đã đi đâu sau khi rời căn hộ.”

“Tôi đến quán rượu Barney’s Beanery, ở Tây Hollywood. Tôi mong sẽ tình cờ gặp vài người bạn. Tôi cần người nói chuyện, một ai đó có thể cho tôi lời khuyên.”

“Tất nhiên rồi. Và anh có gặp ai ở đó không?”

“Không, tôi ngồi đó chừng hai tiếng, nhưng không một người quen nào của tôi tới quán, thế nên tôi bỏ đi.”

“Và sau lúc đó thì anh về nhà và giết cô vợ của mình?”

Đây là lúc bác sĩ Bowman muốn anh gục ngã, muốn anh thừa nhận giết Carole. Nhưng anh không hề! Anh biết mình không giết cô! Đây chính là cái mà nhà văn Joseph Heller gọi là Catch-22 [6] đây. Nếu anh nói dối rằng mình đã trở lại căn hộ và giết Carole trong cơn giận dữ, bác sĩ Bowman sẽ vỗ lưng anh vì anh đã chấp nhận sự thật và thả anh ra. Ông đã nói như vậy trong buổi họp nhân viên, và Jack đã nghe phong thanh được thông qua mạng lưới ngồi lê đôi mách ở bệnh viện. Không có bí mật nào giữa các hộ lý với nhau. Nhưng nếu Michael nói thật và thề không giết Carole, bác sĩ Bowman sẽ phán quyết rằng anh đang chối bỏ sự thật và nhốt anh cùng cái đồng hồ bị đóng lồng này mãi mãi.

Bác sĩ Bowman lại lên tiếng. Michael buộc phải lắng nghe. “... vì anh thôi, Michael. Tôi muốn giúp anh, nhưng tôi cũng đành bó tay nếu anh không chịu hợp tác. Đơn giản lắm. Anh chỉ cần cho tôi biết chính xác anh đã giết vợ thế nào là được.” Michael mở miệng để chơi cùng ông ta. Đó là cách duy nhất. Rồi anh thấy cách bác sĩ Bowman nhoài người, hào hứng lắng nghe. Mắt ông ta không chớp, và hình như ông ta có vấn đề về đường hô hấp. Tiếng phì phò bật ra từ đôi môi nhợt nhạt khiến Michael nhớ lại một chuyện xấu xí trong quá khứ.

Mất một lúc anh mới nhớ ra. Dì Alice đã đưa họ tới một buổi hội chợ. Khi dì đi qua các gian triển lãm, họ tò mò khám phá. Stan đi mua kẹo bông, còn Michael đứng đợi anh ấy cạnh mấy tấm áp phích sặc sỡ quảng cáo những chuyện phi thường bên trong lều. Anh nhìn chằm chằm hình một con rắn hai đầu trong chai, một người nửa nam nửa nữ, một quý bà có râu, và chỉ ước ao được vào bên trong để nhìn cho rõ. Rồi một người đàn ông tươi cười tới cùng một tấm vé dư. Michael có muốn vào trong không?

Michael biết mình không nên. Stan đã bảo anh phải đứng im, không được đi đâu hết. Anh nhìn quầy bán kẹo bông và thấy rất nhiều người xếp hàng đằng trước Stan. Vậy là anh có thời gian đi vào trong xem những điều kì diệu và quay lại trước khi Stan đến được quầy.

Một thằng bé khó mà cưỡng lại được một sức hấp dẫn nhường đó.

Ngay khi cửa lều đóng lại, người đàn ông trông thân thiện kia đã thay đổi. Ông ta tóm chặt tay Michael. Và kéo nó chạm vào một thứ Michael biết mình không nên chạm. Anh vùng vẫy thoát ra, nhưng vẫn nhớ người đàn ông trong căn lều thở hệt như bác sĩ Bowman lúc này.

“Đừng kìm nén nữa, Michael. Tôi biết thế nào là tốt nhất cho anh.”

Bác sĩ Bowman dịch ghế tới gần hơn và vươn tay định cầm tay Michael. “Anh sẽ thấy khá hơn nhiều khi kể cho tôi nghe toàn bộ. Carole làm anh tổn thương ghê gớm. Tất nhiên, anh muốn trừng phạt cô ấy, muốn thấy cô ấy đau đớn. Khiến cô ấy...”

Ý nghĩ đó đập vào đầu anh như một cái búa tạ. Thằng điên biến thái này đang định mớm cho anh nhận tội giết Carole!

Hẳn phải có ai đó giật sợi dây quả bóng bay, vì Michael đột ngột lao ra khỏi cái ghế nhựa xanh để bóp cổ bác sĩ Bowman.

* * *