CHƯƠNG XXVI

MỘT NHÂN VẬT BÍ MẬT XUẤT HIỆN TRÊN SÂN KHẤU; VÀ NHIỀU CHUYỆN GẮN LIỀN VỚI CÂU CHUYỆN NÀY ĐÃ XẢY RA VÀ ĐƯỢC THỰC HIỆN

Lão già đã lao đến góc phố trước khi lão làm chủ được cảm xúc do cái tin của Tôbi Krăckit đưa đến. Lão vẫn rảo bước nhanh chẳng khác gì mọi ngày và vẫn hối hả đi về phía trước, cũng theo cái lối đi hoang dã và lộn xộn như vậy bỗng một chiếc xe ngựa đột nhiên chạy qua, và những người đi bộ nhìn thấy sự nguy hiểm mà lão sắp gặp phải, thốt lên một tiếng kêu thất thanh, kéo lão lùi lại về phía lề đường. Cố hết sức tránh tất cả những con đường, và chỉ đi lén lút qua những đường hẻm và những đường tắt, cuối cùng lão xuất hiện ở Xnâu Hin. Đến đây, lão còn đi nhanh hơn trước, và cũng không dừng lại ở đâu cả cho đến khi lão lại rẽ vào một cái sân. Đến lúc này, hình như lão ý thức được rằng mình đang ở trong môi trường của mình, lão bước đi uể oải như mọi ngày, và có vẻ thở tự do hơn.

Cạnh ngã tư nơi hai con đường Xnâu Hin và con đường Hônborn Hin gặp nhau; có một lối đi chật hẹp và bẩn thỉu rẽ sang phía tay phải khi người ta từ Đô thị đi ra, và dẫn tới đường Xafrăn Hin. Trong những cửa hàng bẩn thỉu của nó bày những đống to tướng khăn tay cũ bằng lụa, thuộc mọi cỡ và mọi kiểu, bởi vì ở đây sống những người chủ hiệu mua những khăn tay này của bọn móc túi. Hàng trăm những chiếc khăn tay như vậy treo lơ lửng trên các móc ngoài cửa sổ hay phấp phới ở các gióng cửa; và các ngăn tủ ở phía trong đều đầy những chồng khăn tay. Dù cho giới hạn của con đường Fin Lâynơ là chật hẹp như vậy, nó cũng có anh thợ cạo, hiệu cà phê, hiệu bia và hiệu cá rán của nó. Đó là một thứ đất buôn bán riêng: chợ của bọn ăn cắp vặt. Vào lúc sáng sớm cũng như buổi hoàng hôn, có những dân buôn lặng lẽ đến đây để bán chác trong những căn phòng tối tăm ở phía sau, rồi ra đi cũng kỳ lạ như lúc đến. Ở đây, người bán quần áo, người bán giày, người bán giẻ rách phơi bày các mặt hàng của họ như là những biển quảng cáo cho bọn ăn cắp vặt; ở đây chất đống những sắt gỉ và xương, những mảnh len và vải lanh mốc meo, những thứ han gỉ và mục nát trong những hầm ướt át.

Chính lão Do Thái rẽ vào nơi này. Lão là người rất quen thuộc đối với những người dân bẩn thỉu của con đường này, bởi vì những người nào đứng đợi để buôn hay bán đều gật đầu thân mật với lão khi lão đi qua. Lão đáp lại lời chào của họ cũng theo lối như vậy, nhưng không hỏi han gì hơn cho đến khi lão đi đến tận cuối đường hẻm. Đến đây, lão dừng lại để hỏi một người bán hàng thân hình nhỏ bé đang cố sức thu mình trong một chiếc ghế trẻ con trong chừng mực cái ghế có thể chứa đựng được anh ta, và đang hút tẩu trước cửa hàng của mình.

"Ô, cụ Fâyjin, chỉ cần thấy cụ là mắt khỏi đau rồi!". Con người bán hàng đáng kính này nói để đáp lại lời thăm hỏi của lão Do Thái.

"Chung quanh đây có phần nào nóng quá, ông Aivơli ạ", lão Fâyjin nói, rướn đôi lông mày, và hai tay đặt lên vai hắn.

"Phải rồi, tôi đã nghe người ta than phiền như vậy một hai lần”, người bán hàng đáp, "nhưng lát nữa trời sẽ lại mát, cụ có cảm thấy thế không?".

Fâyjin gật đầu tán thành. Chỉ về hướng đường Xafrăn Hin lão hỏi xem tối nay có người nào ở đấy không?.

“Ở hiệu "Những chàng thọt" ấy à?", người kia hỏi.

Lão Do Thái gật đầu.

"Để tôi xem nào", người bán hàng nói tiếp, ngẫm nghĩ.

"Phải, có khoảng năm sáu người vào đấy như tôi biết. Tôi không nghĩ rằng ông bạn của cụ lại ở đấy”.

"Chắc là Xaikit không ở đấy chứ?", lão Do Thái hỏi, vẻ thất vọng.

"Non istwentus ⁽²⁴⁾ như các ông luật gia nói", con người nhỏ bé đáp, lắc đầu và tỏ vẻ vô cùng tinh quái. "Tối nay cụ có gì cho tôi không đấy?".

(24) Không tìm thấy, đây là nói sai, đáng lý phải nói "Non est inventus”, một thuật ngữ La Tinh.

"Tối nay không có gì", lão Do Thái nói,

"Này cụ Fâyjin, cụ định đến hiệu “Những chàng thọt" đấy à?”, con người nhỏ bé gọi với theo. "Khoan đã! Tôi cũng muốn uống một cốc rượu với cụ ở đấy!"

Nhưng vì lão Do Thái ngoảnh mặt lại, lấy tay ra hiệu để báo cho anh ta biết rằng lão thích đến một mình thôi, và không những thế, vì con người nhỏ bé khó khăn lắm mới có thể kéo mình ra khỏi cái ghế, cho nên lần này hiệu “Những chàng thọt" không có mặt Laivơli. Lúc anh ta đứng lên được thì lão Do Thái đã biến mất, cho nên Laivơli, sau khi đứng nhón chân hy vọng nhìn thấy lão Do Thái nhưng vẫn không thấy đâu, lại buông mình rơi xuống chiếc ghế nhỏ và đưa mắt ra hiệu với một bà ở cửa hiệu đối diện, cả hai đều cùng lắc đầu, biểu lộ vừa ngờ vực vừa không tin, rồi anh ta lại hút tẩu với thái độ tư lự.

Hiệu "Ba chàng thọt” hay đúng hơn, hiệu "Những chàng thọt" mà biển hàng rất quen thuộc với những người khách của nó, chính là cái quán ăn ở đấy Xaikit và con chó của hắn đã xuất hiện. Chỉ cần ra hiệu với người ngồi ở quầy hàng, lão Fâyjin đi thẳng lên gác và mở cửa một phòng rồi len lén bước vào, đưa mắt lo lắng nhìn quanh: lão lấy hai tay che ánh đèn như để tìm một người nào đấy.

Căn phòng được chiếu sáng bởi hai ngọn đèn hơi đốt, ánh đèn sáng lòa bị những cửa chớp đóng kín và những màn cửa màu đỏ đã phai mờ che lại làm cho nó không lọt ra ngoài. Trần được sơn đen để màu của nó khỏi bị lửa đèn làm bẩn, và trong phòng sặc khói thuốc lá đến nỗi lúc mới vào người ta khó lòng phân biệt được với bất kỳ cái gì ngoài thuốc lá. Tuy vậy, dần dần, khi khói đã tản bớt một phần qua cánh cửa mở rộng, người ta nhận ra được một đám đầu chụm vào nhau cũng lộn xộn như những tiếng động mà lỗ tai nghe được. Và khi mắt quen với cảnh tượng này hơn thì người xem dần dần nhận thấy một đám người đông đúc, đàn bà có, đàn ông có, ngồi chung quanh một cái bàn dài: ở đầu bàn là một người chủ tọa tay cầm một cái búa con trong lúc đó một người chuyên nghiệp có cái mũi xanh xanh và mặt bị buộc lại vì đau răng, đang ngồi cạnh một chiếc đàn dương cầm đã rè tiếng ở một góc xa nhất.

Khi lão Fâyjin rón rén bước vào, người chuyên nghiệp đang lướt những ngón tay trên các phím đàn để mở đầu một bản nhạc, làm cho mọi người yêu cầu phải hát một bài. Một cô gái trẻ tuổi khi tiếng yêu cầu đã im lặng, giải trí cử tọa bằng một bài tình ca gồm bốn câu thơ, và giữa những câu thơ này người đệm đàn cố hết sức chơi giai điệu thật mạnh. Khi bài hát kết thúc, chủ tọa nói một vài lời khen ngợi xã giao, rồi hai người chuyên nghiệp ở bên phải và bên trái chủ tọa tình nguyện hát một bài song ca, và hai người hát, được mọi người hết sức tán thưởng.

Thử nhìn một vài gương mặt nổi bật ở trong nhóm sẽ thấy rất kỳ quặc. Người chủ tọa (ông chủ của ngôi nhà), một người thô lỗ, cục cằn, vóc người vạm vỡ trong khi người ta hát, đôi mắt vẫn đảo qua đảo lại và mặc dù có vẻ như muốn tỏ ra mình rôm rả, vẫn chú ý tới tất cả mọi việc xảy ra, và lắng nghe tất cả mọi điều người ta nói, cả tai và mắt của ông ta đều rất thính. Cạnh ông ta là những ca sĩ: họ tiếp nhận những lời khen của cử tọa với thái độ thờ ơ của con người chuyên nghiệp, và đến lượt họ lần lượt nhận trên một chục cốc rượu mạnh pha nước mà những kẻ tán thưởng ầm ĩ nhất đưa cho họ uống, vẻ mặt của những người này nói lên hầu hết mọi tội lỗi ở mọi cấp độ, thu hút rõ rệt sự chú ý bởi cái vẻ rất ghê tởm của nó. Người ta thấy sự tinh ranh, sự hung bạo và sự say rượu biểu hiện ở đây dưới mọi mức độ, dưới những trạng thái mãnh liệt của nó. Có những người đàn bà hãy còn giữ được những dấu vết cuối cùng của tuổi trẻ tươi xinh đã gần như phai mờ khi người ta nhìn họ, có những người khác đã mất hẳn mọi dấu vết của phái nữ và chỉ còn là một bức tranh ghê tởm của sự phóng đãng và tội ác. Có người chỉ là những cô gái, có những người khác chỉ là những người đàn bà trẻ tuổi, và không người nào vượt quá tuổi hoa niên, làm thành cái phần buồn bã và tối tăm nhất của bức tranh ảm đạm này.

Lão Fâyiin không hề biểu lộ một cảm xúc nào, đưa mắt nhìn hết gương mặt này đến gương mặt khác có vẻ tò mò trong khi tất cả những việc này đang diễn ra, nhưng xem ra lão không gặp người mà lão đang tìm. Cuối cùng, bắt gặp đôi mắt của người ngồi ở ghế chủ toạ, lão khẽ vẫy tay ra hiệu cho hắn, rồi rời khỏi phòng, cũng lặng lẽ như lão đã bước vào phòng.

"Cụ Fâyjin, tôi có thể giúp cụ được việc gì đây?", người kia hỏi khi hắn theo lão đi ra đến đầu cầu thang. "Cụ không vào với chúng tôi ư? Mọi người đều rất hân hạnh, tất cả mọi người".

Lão Do Thái lắc đầu có vẻ sốt ruột và nói thì thầm, "Hắn có ở đây không?".

"Không", người kia đáp.

"Thế không có tin tức gì của Banni à?", lão Fâyjin hỏi.

"Không có tin tức gì hết", ông chủ hiệu "Những chàng thọt” đáp bởi vì hắn là ông chủ hiệu. "Nó không chịu đi đâu trước khi mọi việc đều yên ổn. Ông nhớ cho là người ta đánh hơi được và nếu như nó bước ra là bị tóm ngay. Barni thì yên trí lắm, nếu không, thế nào tôi cũng đã biết được tin về nó. Tôi cam đoan là Barni thu xếp chu đáo. Cứ mặc kệ nó”.

"Thế tối nay hắn có ở đây không?", lão Do Thái hỏi, cũng nhấn mạnh vào chữ hắn như trước.

"Ý cụ định nói Mănxơ chứ gì?", người chủ quán nói lưỡng lự.

"Khẽ chứ!", lão Do Thái nói. "Phải đấy".

"Cố nhiên", người kia đáp, rút từ túi quần ra một chiếc đồng hồ vàng, "tôi tưởng hắn đến đây sớm hơn. Nếu cụ đợi năm phút nữa thì hắn sẽ...”.

"Không, không”, lão Do Thái vội vã nói, dường như mặc dầu lão rất mong muốn gặp con người này, nhưng lão vẫn có vẻ yên tâm vì hắn không có mặt. "ông bảo hắn rằng tôi đã đến đây tìm hắn, và hắn phải đến nhà tôi tối nay: Không, cứ nói ngày mai. Vì hắn không ở đây, ngày mai cũng sẽ được thôi".

"Tốt lắm!", người kia nói. "Thế không nói gì nữa à?".

"Bây giờ chỉ có thế thôi", lão Do Thái nói, bước xuống cầu thang.

"À này", người kia nói, đưa mắt nhìn qua tay vịn, và nói giọng thì thầm khản đặc. "Lúc này mà hành sự thì đến tuyệt. Fin Barcơn đang ở đây, say bí tỉ đến nỗi một thằng bé cũng có thể tóm được hắn".

"Ha! Ha! Nhưng bây giờ không phải lú của Fin Barcơn", lão Do Thái nói, ngước mắt lên nhìn. "Fin còn phải làm đôi ba việc nữa trước khi chúng ta có thể cho cậu ta làm một mình, thôi ông hãy quay về với các bạn của ông, ông bạn ạ, và bảo họ cứ sống vui vẻ... hễ còn sống. Ha! Ha! Ha!”

Ông chủ quán cười đáp lại cái cười của lão già, rồi quay lại với những người khách. Lão Do Thái còn lại một mình liền trở lại vẻ mặt lo lắng và suy nghĩ trước đây. Sau khi suy nghĩ một lát, lão gọi một chiếc xe ngựa và bảo người đánh xe đánh về phía Betnân Grin. Lão rời khỏi xe cách nhà Xaikit khoảng một phần tư dặm và đi bộ phần còn lại của đoạn đường.

"Bây giờ", lão Do Thái lẩm bẩm trong khi gõ cửa, "nếu ở đây đang có trò gì thâm hiểm, thì con gái ơi, thế nào bố cũng sẽ moi hết ruột mày ra, dù cho mày tinh ranh đến đâu”.

Người đàn bà mà ông nói đến đang ở trong phòng của mình. Fâyjin rón rén bước lên cầu thang, rồi bước vào phòng không chút khách sáo gì hết. Cô gái ngồi một mình đầu gục lên bàn, tóc lòa xòa phủ khắp bàn.

"Con bé vừa uống rượu”, lão Do Thái thản nhiên suy nghĩ, "hay có lẽ nó chỉ khổ sở thôi".

Lão già quay lại để đóng cửa trong khi lão suy nghĩ như vậy; tiếng động làm cô gái thức dậy. Thị nhìn chằm chằm vào cái mặt tinh ranh của lão, dường như thị muốn hỏi lão xem có tin tức gì không, trong khi thị nghe lão kể lại câu chuyện của Tôbi Krăckit. Khi câu chuyện đã kết thúc, thị lại quay trở lại thái độ đầu tiên, nhưng vẫn không nói một lời. Thị nóng ruột đẩy ngọn nến ra một bên, và một hai lần khi thị bồn chồn thay đổi cách ngồi của mình, đôi chân của thị kéo lê trên mặt đất; nhưng chỉ có thế

Trong lúc im lặng, lão Do Thái lo lắng nhìn khắp phòng, tựa hồ như muốn tin chắc rằng không có dấu hiệu nào chứng tỏ Xaikit đã bí mật trở về. Sau khi đã yên tâm về sự kiểm tra của mình, lão dặng hắng hai ba lần, và cố gắng bấy nhiêu lần để mở đầu câu chuyện, nhưng cô gái vẫn không hề để ý gì đến lão chẳng khác gì lão là một tảng đá vậy. Cuối cùng lão tìm một cách khác, và hai tay xoa vào nhau, lão nói giọng hết sức mơn trớn.

"Này cô bé, theo cô thì Bin bây giờ ở đâu?"

Cô gái lẩm bẩm một câu trả lời khó hiểu, rằng cô ta không thể nói; và nghe cái giọng nghẹn ngào cô thốt ra, hình như cô đang khóc. Lão Do Thái nói, mắt nhìn vào mặt cô gái.

"Lại còn thằng bé nữa. Thằng bé tội nghiệp quá! Nenxi ạ nó bị bỏ rơi dưới hố, Nenxi, cô cứ nghĩ mà xem".

"Thằng bé ấy", cô gái nói, đột nhiên ngẩng mặt lên "nằm ở đấy còn hơn là ở giữa chúng ta; và nếu như không can hệ gì đến anh Bin hết thì tôi chỉ mong nó nằm chết dưới hố và xương của nó mục nát ở đấy”.

"Tại sao lại thế?", lão Do Thái nói, sửng sốt.

"Đúng thế đấy", cô gái quật lại khi bắt gặp cái nhìn của lão "Tôi sẽ sung sướng thấy nó khuất mắt tôi và biết rằng cái điều tệ nhất đã chấm dứt. Tôi không nỡ nhìn thấy nó ở cạnh mình. Thấy nó trở về, tôi cũng như tất cả các ông đều cảm thấy khổ tâm".

"Nói bậy nào!", lão Do Thái nói một cách khinh bỉ. "Mày say rượu rồi!"

"Say à?", cô gái kêu lên, cay đắng. "Nếu như tôi không say rượu thì đó không phải là lỗi của ông! Ông bao giờ cũng có thể thay đổi tôi theo như ông muốn, trừ lúc này đây; tính khí của tôi không làm cho ông thích chứ gì?".

"Đúng thế!”, lão Do Thái đáp, vẻ hung dữ. "Đúng thế!"

"Thế thì ông cứ thay đổi tính khí ấy thử xem!", cô gái đáp lại cười khanh khách.