Cũng như lòng dũng cảm là luôn sẵn sàng bênh vực người khác trong những hoàn cảnh đầy thách thức, lòng trắc ẩn là đứng cùng người khác trong những hoàn cảnh khốn khó.

Lòng trắc ẩn quan tâm thấu đáo đến thực tế của người khác, chia sẻ cuộc sống nội tâm, cảm xúc của họ cũng như hoàn cảnh bên ngoài của họ. Nó là một thái độ tích cực hướng đến tình bạn, sự chia sẻ, sự trợ giúp đồng loại trong cơn hoạn nạn hay tai hoạ.

Lòng trắc ẩn là tình cảm thương xót trước cảnh khổ của đồng loại hay thậm chí là của những sinh vật khác, là lòng thương yêu bao la chứa đựng tiềm tàng, kín đáo trong lòng mỗi con người.

Lòng trắc ẩn của con người làm cho họ trở nên quảng đại, trở nên bao dung và cao lớn hơn hẳn so với ni tấc hữu hạn của mình. Con người là sinh vật duy nhất giàu xúc cảm và dồi dào tình thương, cũng do từ nguồn cội của lòng trắc ẩn.

Lòng trắc ẩn được nuôi nấng bởi những trái tim rộng mở, bởi những tấm lòng không biên giới dù có trải qua bao thử thách của tự nhiên hay những lỗi lầm man dại do chính con người tạo ra cho nhau.

Những hạt mầm của lòng trắc ẩn được gieo trồng trong mỗi người chúng ta. David Hunt đã mô tả một cách hình ảnh: có một chút lòng tốt, tuy nhỏ, đã nằm sâu trong tâm hồn chúng ta. Một vài tia lửa của tình bằng hữu, một vài nhân tố của con bồ câu trộn vào lòng chúng ta lẫn cùng những yếu tố của chó sói và rắn.

Lòng trắc ẩn là một cảm nhận tự nhiên góp phần vào việc duy trì nòi giống bằng cách tiết chế sự thái quá của lòng thương mình ở mỗi con người. Chính lòng trắc ẩn này đẩy chúng ta không chút tính toán vào việc cứu giúp những người bị hoạn nạn.

May mắn thay, quan điểm của thế kỷ thứ 18 này vẩn luôn có giá trị cho đến nay.

Con người, ở lứa tuổi còn thơ, không phân biệt giữa tai hoạ của chính họ và của người khác. Một đứa bé ở nhà trẻ khóc thường lôi theo các đứa trẻ khác cùng khóc và chúng hợp thành một bản giao hưởng đồng ca tự nhiên của sự giao cảm. Lòng trắc ẩn vì vậy thấm vào tận tâm can của mỗi người để nhìn ở người láng giềng một cái tôi khác.

Làm sao trao dồi lòng trắc ẩn cho con cái chúng ta? cho những đứa trẻ?

Những truyện kể và truyện ngụ ngôn chứa đầy những ví dụ. Và thật là may mắn! Ở trường hợp này, lòng trắc ẩn gần như một thiên tính tự nhiên của con người. Điều chủ yếu là đừng để cho những thù oán và những định kiến ngăn chặn sự phát triển của cái tính bản thiện này.

Và mặt khác, các xu hướng cực đoan về quan điểm sống, quan điểm xã hội, chủ nghĩa chủng tộc, chủ nghĩa chauvin, sự phân biệt giới tính, sự độc tôn và giáo điều là bức tường ngăn cản, làm giảm hay chận đứng sự phát khởi lòng trắc ẩn trong lòng chúng ta. Ở đây ngoài sự dạy dỗ về đạo đức, tác dụng của cách sống gương mẫu của Cha Mẹ cũng rất quan trọng: không đối xử nhẫn tâm hay vô tâm với bất cứ ai.

Lòng trắc ẩn được nuôi nấng bởi những trái tim rộng mở, bởi những tấm lòng không biên giới dù có trải qua bao thử thách của tự nhiên hay những lỗi lầm man dại do chính con người tạo ra cho nhau.