“Người Ent vẫn an toàn,” Pippin nói. “Có vẻ như lão ta từng thao túng được họ một thời, nhưng không bao giờ làm vậy được nữa. Và dù thế nào thì lão ta cũng không hiểu họ; và lão ta đã phạm sai lầm nghiêm trọng là bỏ họ ra ngoài tính toán của mình. Lão ta không có kế sách nào đối với họ, và chẳng còn thời gian mà lên kế sách nào, một khi họ bắt tay vào việc. Ngay khi cuộc tấn công của bọn em bắt đầu, vài con chuột còn sót lại ở Isengard bắt đầu lủi qua từng cái lỗ người Ent đã tạo ra. Người Ent thả cho lũ Người chạy sau khi tra hỏi chúng, chỉ có khoảng hai hay ba tá còn ở trong này. Em không nghĩ có nhiều tên Orc, dù kích cỡ nào, thoát được. Đằng nào cũng không thoát được khỏi người Huorn: có một khu rừng đầy bọn họ vây khắp xung quanh Isengard khi đó, lại còn những ngươi đã đi xuống thung lũng.

Khi người Ent đã biến một phần lớn tường thành phía Nam thành đống gạch vụn, và những tên còn lại trong quân số của Saruman đều đã lủi đi và đào ngũ, lão ta đã hoảng hốt bỏ chạy, có vẻ như lão ta đã ở bên cổng khi bọn em đến: em nghĩ lão ta đến ngắm nhìn đội quân hoành tráng ra trận. Khi người Ent mở đường vào bên trong, lão ta vội vã bỏ đi. Ban đầu họ không phát hiện ra lão ta. Thế nhưng màn đêm đã hé mở, và ánh sao bừng lên rất sáng, đủ để người Ent nhìn rõ, và đột nhiên Cây Nhanh Nhảu hét lên ‘kẻ giết cây, kẻ giết cây!’ Cây Nhanh Nhảu là một sinh vật hiền từ, thế nhưng ông ấy càng căm ghét Saruman dữ dội hơn vì thế: đồng bào của ông ấy đã khổ sở dưới búa rìu tàn độc của lũ Orc. Ông ta lao xuống đường từ mặt cổng bên trong, và ông ta di chuyển như gió cuốn một khi được đánh thức. Có một hình bóng sáng nhợt vội vã thấp thoáng giữa những bóng cột, và đã đến gần những bậc thang dẫn lên cửa tháp. Thế nhưng đúng là hụt trong gang tấc. Cây Nhanh Nhảu bám sát theo lão ta, đến nỗi khi lão ta lủi được vào bên trong cửa ông ta chỉ còn thiếu một hai bước chân nữa là bắt được và bóp chết lão.

“Khi Saruman đã an toàn bên trong Orthanc, lão ta chẳng đợi lâu mới triển khai một vài món máy móc bảo bối của lão. Khi đó đã có rất nhiều người Ent vào trong Isengard: vài người đã đi theo Cây Nhanh Nhảu, còn những người khác cũng đã tràn vào từ phía Bắc và phía Đông; họ đi khắp nơi và phá phách ghê gớm. Đột nhiên lửa và khói hôi thối bùng lên: những lỗ thông hơi, những hầm hố khắp đồng bằng bắt đầu phun trào. Nhiều người Ent bị bén lửa phỏng rộp lên. Một trong số họ, em nghĩ ông ta gọi là Xương Sồi, một người Ent rất cao to đẹp trai, bị trúng một tia lửa lỏng nào đó và bốc cháy như đuốc: quả là một cảnh tượng khủng khiếp.

“Cảnh đó khiến họ điên tiết. Em vẫn tưởng rằng họ đã được đánh thức thực sự từ trước đó; nhưng em nhầm. Cuối cùng thì em cũng thấy họ thức tỉnh là thế nào. Thật choáng váng. Họ gầm lên, gào rống, và la thét, đến khi đá nứt vỡ và đổ xuống chỉ với tiếng gào của họ. Merry và em nằm bẹp xuống mặt đất bịt áo choàng vào tai. Từng vòng, từng vòng quanh tòa tháp đá Orthanc, người Ent cứ vừa bước đi vừa công phá như một cơn cuồng phong đang gào thét, đập vỡ những hàng cột, quẳng từng cơn bão đá xuống những miệng hố, tung những phiến đá khổng lồ như nắm lá lên không trung. Tòa tháp như đứng giữa một cơn lốc xoáy. Em thấy những cột sắt, những khối đá bắn lên cao hàng trăm bộ, lao sầm vào những cánh cửa sổ Orthanc. Thế nhưng Cây Râu vẫn giữ bình tĩnh. Thật may là ông ấy không bị dính chút lửa khói nào. Ông không muốn người của mình tự gây tổn thương trong cơn giận dữ, và ông ấy cũng không muốn Saruman trốn được qua cái lỗ nào đó trong cảnh lộn xộn. Rất nhiều người Enl lao cả thân mình vào tháp đá Orthanc; thế nhưng nó đã đánh bại họ. Nó rất nhẵn và cứng. Có lẽ vẫn còn phép phù thủy nào đó bên trong nó, lâu đời hơn và mạnh mẽ hơn cả quyền phép Saruman. Dù thế nào thì họ cũng không bám được lấy nó, hoặc khiến nó sứt mẻ gì; mà họ lại đang tự làm đau và chuốc lấy những vết thương vì nó.

“Và thế là Cây Râu bước vào vòng đồng bằng và hô to. Giọng ông ấy lớn khủng khiếp át đi tất cả sự huyên náo. Đột nhiên tất cả im phăng phắc. Trong cảnh im lặng bọn em nghe thấy tiếng cười ré lên từ một ô cửa sổ phía trên tòa tháp cao. Tiếng cười gây một tác động lạ lùng lên người Ent. Trước đó họ đang sôi sục; nhưng giờ bỗng trở nên nguội lạnh, lầm lì như đá, và im lặng. Họ rời đồng bằng tới tập trung lại quanh Cây Râu, đứng gần như bất động. Ông ấy nói đôi lời bằng ngôn ngữ riêng của họ; em nghĩ ông ấy thông báo một kế hoạch đã lên sẵn trong cái đầu già cả của ông ấy từ lâu rồi. Rồi họ cứ thế lặng lẽ phai đi trong ánh sáng mờ xám. Ngày mới bắt đầu hửng lên từ lúc đó.

“Em tin là họ đã cử người canh gác tòa tháp, nhưng họ nấp quá kĩ trong bóng tối và án binh bất động quá tốt, đến mức em chẳng thể nhìn thấy họ. Còn những người khác thì đi về phía Bắc. Họ bận rộn cả ngày hôm đó, dù bọn em không thấy. Hầu như cả ngày bọn em chỉ có một mình. Hôm đó là một ngày u ám; và bọn em đi lang thang xung quanh đôi chút, nhưng phải lánh xa tầm quan sát từ những cửa sổ Orthanc: chúng vẫn chằm chằm nhìn xuống bọn em hăm dọa. Mất phần lớn thời gian bọn em đi tìm thứ gì đó để ăn. Và bọn em còn ngồi nói chuyện, tự hỏi chuyện gì đang xảy ra ở Rohan dưới phía Nam, và những người còn lại trong Hội Đồng Hành giờ ra sao. Đôi lúc bọn em nghe thấy từ đằng xa tiếng đá rơi ầm ào, và những tiếng đập vang vọng trong dãy đồi.”

“Đến chiều bọn em tản bộ một vòng quanh đồng bằng, đi xem xét chuyện gì đang xảy ra. Có một khu rừng lớn đầy bóng đổ toàn người Huorn ở phía đầu thung lũng, một khu rừng khác quanh tường thành phía Bắc. Bọn em không dám đi vào trong. Nhưng nghe tiếng xé toạc có chuyện gì đó đang diễn ra bên trong. Người Ent cùng người Huorn đang đào những hố và rãnh lớn, cũng như xây hồ và đắp đập lớn, rồi dồn vào đó toàn bộ nước dòng Isen và tất cả suối lạch mà họ tìm thấy. Bọn em để họ yên.”

“Đến gần tối Cây Râu quay lại cổng. Ông ấy đang ngâm nga hầm hừ một mình, có vẻ rất hài lòng. Ông ấy đứng duỗi những cẳng tay, cẳng chân to lớn và hít thở sâu. Em hỏi ông ấy có mệt không.

“‘Mệt ư?’ ông ấy nói, ‘mệt ư? Ồ không, không mệt, nhưng mỏi nhừ. Ta cần một ngụm nước Luồng Ent lớn. Bọn ta đã làm việc miệt mài; hôm nay bọn ta đã phá nhiều đá và đào nhiều đất hơn cả những gì đã làm suốt nhiều năm trước đây. Thế nhưng đã gần kết thúc rồi. Khi nào đêm xuống đừng quanh quẩn ở gần cổng hay trong đường hầm cũ! Nước sẽ chảy qua đó - và nó sẽ hôi thối trong chốc lát, cho đến khi toàn bộ rác rưởi của Saruman được gột sạch. Rồi sau đó dòng Isen sẽ lại sạch sẽ.’ Ông ấy lại xô đổ thêm một đoạn tường thành nữa, vẻ rất ung dung, cứ như chỉ để tiêu khiển.”

“Bọn em còn đang thắc mắc có chỗ nào có thể an toàn nằm xuống ngủ một chút không thì điều kinh ngạc hơn tất thảy đã xảy ra. Có tiếng một kị sĩ đang vùn vụt lao tới trên đường. Merry và em nằm im lặng, còn Cây Râu giấu mình trong bóng tối dưới cổng vòm. Đột nhiên một con ngựa to lớn phi tới, như một ánh chớp bạc. Khi đó trời đã tối, nhưng em vẫn nhìn thấy rõ ràng khuôn mặt kị sĩ : khuôn mặt ấy dường như tỏa sáng, và toàn bộ áo quần của ông đều màu trắng. Em chỉ biết ngồi dậy và ngây ra nhìn, mồm há hốc. Em cố gọi to, nhưng không nổi.”

“Dù sao cũng không cần thiết. Ông ấy dừng ngựa bên bọn em và nhìn xuống. ‘Gandalf!’ rốt cục em cũng nói được, nhưng giọng em chỉ buột ra thì thầm. Ông ấy có nói: ‘Chào Pippin! Quả là một điều ngạc nhiên dễ chịu!’ không? Không hề, thật đấy! Ông ấy nói: ‘Dậy đi, đồ mèo ngốc nhà Took! Nhân danh điều kì diệu, Cây Râu ở đâu trong đống đổ nát này? Ta muốn gặp ông ấy. Nhanh lên’!”

“Cây Râu nghe giọng ông ấy lập tức bước ra khỏi bóng tối; và thế là diễn ra một cuộc gặp gỡ kì lạ. Em rất bất ngờ, bởi chẳng ai trong số họ tỏ ra bất ngờ một chút nào cả. Rõ ràng là Gandalf tin chắc sẽ gặp Cây Râu ở đây; còn Cây Râu thì gần như chỉ cố tình lảng vảng gần cổng để gặp ông ấy. Thế mà bọn em đã kể cho ông già Ent đó nghe mọi chuyện ở Moria. Nhưng rồi em nhớ ra là khi đó ông ấy đã ném cho bọn em cái nhìn rất kì quặc. Em chỉ có thể cho rằng ông ấy đã nhìn thấy Gandalf hoặc nghe tin tức nào đó về ông ấy, thế nhưng lại chẳng vội nói bất cứ điều gì. ‘Đừng vội vàng’ là tôn chỉ của ông ấy; nhưng cũng chẳng một ai, kể cả người Tiên, muốn nói nhiều về động thái của Gandalf khi ông ấy không có mặt.”

“‘Hoom! Gandalf!’ Cây Râu nói. ‘Tôi lấy làm mừng vì anh đã tới. Tôi có thể chế ngự gỗ và nước, súc cây và đá; thế nhưng lại có một tay phù thủy cần phải giải quyết ở đây’.”

“‘Cây Râu,’ Gandalf nói. ‘Tôi cần ông giúp đỡ. Ông đã làm được nhiều việc, nhưng tôi cần hơn thế. Tôi có khoảng mười nghìn tên Orc cần phải giải quyết’.”

“Rồi hai người đi cùng nhau bàn bạc ở một góc nào đó. Chắc hẳn như vậy đã là rất vội vàng đối với Cây Râu rồi, bởi Gandalf đang vô cùng khẩn trương, và đã bắt đầu nói rất nhanh, trước cả khi họ đi khỏi tầm tai bọn em. Thời gian họ biến mất chỉ được tính bằng phút, có lẽ khoảng một phần tư giờ. Rồi Gandalf quay lại chỗ bọn em, trông ông ấy đã có vẻ yên tâm hơn, gần như vui vẻ. Tới lúc đó quả ông ấy có nói lấy làm mừng được gặp lại bọn em.”

“‘Nhưng Gandalf,’ em kêu lên, ‘ông đã ở đâu vậy? Và ông có gặp những người kia không’?”

“‘Cho dù ở đâu, thì ta cũng đã quay lại rồi,’ ông ấy trả lời theo đúng tác phong Gandalf. ‘Có, ta đã gặp một vài người còn lại. Thế nhưng tin tức cần phải để sau. Đây là một đêm đại họa, và ta phải đi thật nhanh. Thế nhưng bình minh có lẽ sẽ sáng sủa hơn; nếu vậy chúng ta sẽ gặp lại nhau. Hãy bảo trọng, và tránh xa Orthanc ra! Tạm biệt’!”

“Cây Râu vô cùng tư lự sau khi Gandalf đi khỏi. Hiển nhiên là ông ấy đã phải tiếp nhận rất nhiều điều chỉ trong một khoảng thời gian ngắn và đang tiêu hóa chúng. Ông ấy nhìn bọn em và nói: ‘Hm, chà, ta nhận ra rằng các cháu không phải là những người vội vàng như ta vẫn tưởng. Các cháu nói ít hơn nhiều so với những gì cháu biết, và không nhiều hơn cần thiết. Hm, đây rõ ràng là cả một đống tin! Chà, giờ thì Cây Râu lại phải bận rộn nữa rồi’.”

“Trước khi ông ấy đi, bọn em đã moi được một chút tin tức từ ông ấy; và tin ấy không khiến bọn em vui lên chút nào. Thế nhưng khi đó bọn em nghĩ nhiều về ba anh hơn là về Frodo và Sam, hoặc về Boromir tội nghiệp. Bởi bọn em cũng hiểu được rằng có một trận đại chiến đang diễn ra, hoặc sẽ sớm diễn ra, và rằng các anh có tham gia vào đó, có thể sẽ không bao giờ ra được.”

“‘Người Huorn sẽ giúp,’ Cây Râu nói. Rồi ông ấy bước đi và bọn em không gặp lại ông ấy cho đến tận sáng nay.”

“Đó là một đêm tối tăm. Bọn em nằm trên đỉnh một đống đá, và chẳng nhìn thấy gì xung quanh. Sương mù hoặc bóng đêm đã xóa đi mọi thứ như một tấm màn khổng lồ khắp xung quanh bọn em. Bầu không khí có vẻ nóng và nặng nề; đầy những tiếng xào xạc, kẽo kẹt, và có tiếng rì rầm như những giọng nói đi ngang qua. Em nghĩ hàng trăm người Huorn nữa chắc hẳn đã đi qua để tham chiến. Sau đó có tiếng sấm gầm lên từ phía Nam, và những ánh chớp lập lòa ở tít xa đầu kia Rohan. Thi thoảng bọn em thấy những đỉnh núi, cách xa hàng dặm, đột nhiên đâm ra, đen và trắng, và rồi biến mất. Còn ở phía sau bọn em vang lên những tiếng ồn ã như sấm trong khu đồi, nhưng không phải sấm. Một đôi khi tiếng vọng lan khắp cả thung lũng.”

“Chắc hẳn là nửa đêm thì người Ent phá vỡ những đập nước và để toàn bộ lượng nước tích trữ tràn qua quãng hở trên tường thành phía Bắc vào Isengard. Bóng tối người Huorn đã trôi qua, và sấm sét đã lan ra những chỗ khác. Mặt trăng lặn dần xuống sau dãy núi phía Tây.”

“Isengard bắt đầu ngập tràn dưới những dòng nước len lỏi và những hồ ao đen đúa. Ánh trăng cuối đêm lấp lánh trên mặt nước đang tràn ra khắp đồng bằng. Thỉnh thoảng những dòng nước lại tìm được đường tuôn xuống những miệng hầm miệng hố. Hơi nước trắng phun phì phì. Khói cuộn lên thành từng đụn. Có nhiều tiếng nổ và lửa bùng ra. Một cột hơi nước khổng lồ xoáy lên, cuộn trên xung quanh Orthanc, cho đến khi tòa tháp trông như một đỉnh núi mây cao lớn, bốc lửa ở phía dưới và sáng rực ánh trăng ở phía trên. Và vẫn còn nhiều nước đang tràn vào, cho đến khi rốt cục Isengard trông như một cái chảo phẳng khổng lồ sôi sùng sục.”

“Đêm qua chúng tôi có thấy từ phía Nam một đám mây khói bụi và hơi nước khi vừa đến miệng Nan Curunír,” Aragorn nói. “Chúng tôi đã sợ rằng Saruman đang chế ra màn quỷ thuật mới nào đó để đón chúng tôi.”

“Không phải lão!” Pippin nói. “Có lẽ lúc đó lão đang sặc khói và chẳng thể cười cợt được nữa. Đến sáng, sáng hôm qua, nước đã ngập hết mọi hầm hố, và một màn sương dày đặc trùm lên. Bọn em đã lánh trong phòng gác ở đằng kia; và bọn em hoảng sợ ra trò. Hồ nước bắt đầu dâng đầy và tràn qua đường hầm cũ, mực nước nhanh chóng dâng lên những bậc thang. Bọn em tưởng sẽ bị ngập nước như lũ Orc trong hố; nhưng bọn em đã tìm ra được một cầu thang xoắn phía sau nhà kho đưa bọn em ra ngoài lên tận đỉnh cổng vòm. Bọn em phải vất vả lắm mới thoát ra được, bởi đường đi đã nứt vỡ và bị bịt mất phần nào do đá rơi gần trên đỉnh. Ở đó bọn em ngồi tít trên cao mực nước lũ, ngắm nhìn Isengard đang dần chìm. Người Ent vẫn tiếp tục cho nước tràn vào, đến khi mọi ngọn lửa đều bị dập tắt và mọi động sâu đều ngập đầy nước. Sương mù từ từ hợp lại rồi bốc lên thành một ô mây khổng lồ: chắc hẳn phải cao đến một dặm. Vào buổi chiều tối có một dải cầu vồng lớn vắt qua dãy đồi phía Đông; nhưng rồi sau đó hoàng hôn bị xóa nhòa sau cơn mưa bụi dày đặc trên triền núi. Tất cả đều im ắng. Vài tiếng sói tru lên não nề ở nơi xa xôi nào đó. Đến đêm người Ent ngăn dòng nước chảy vào, và hướng dòng Isen chảy trở lại vào dòng cũ. Và đó là kết cục của mọi chuyện.

“Kể từ đó nước lại bắt đầu rút đi. Em đoán chắc là có những đường thoát ở đâu đó từ những hang dưới sâu. Nếu Saruman có hé mắt nhìn ra từ ô cửa sổ nào, chắc hẳn lão ta chỉ thấy một mớ hỗn độn và u ám. Bọn em thấy cô đơn vô cùng. Không hề có lấy một bóng người Ent để mà nói chuyện giữa cảnh đổ nát; và cũng chẳng có tin tức gì. Bọn em ở lại suốt đêm trên đỉnh cổng vòm, trời thì lạnh và ẩm ướt, bọn em không ngủ được. Bọn em có cảm giác bất cứ chuyện gì cũng có thể xảy ra vào bất cứ lúc nào. Saruman vẫn ở trong tháp của lão. Có tiếng ồn ào vang lên trong đêm như cơn gió đang thổi lên từ thung lũng. Em nghĩ đó là lúc những người Ent và người Huorn đi khỏi lúc trước đã quay về; nhưng em chẳng biết bây giờ tất cả bọn họ đã đi đâu. Đến sáng khí trời mù mịt và ẩm ướt thì bọn em trèo xuống nhìn quanh, không có bất cứ một ai. Và đó là tất cả những chuyện bọn em kể được. Bây giờ thì mọi thứ có vẻ đã yên bình sau những cảnh hỗn loạn kia. Và cả an toàn hơn thế nào đó, vì Gandalf đã quay lại. Em lại có thể ngủ được!”

Tất cả bọn họ im lặng một lúc lâu. Gimli thay thuốc trong ống tẩu. “Có một điều ta vẫn băn khoăn,” gã vừa nói vừa châm tẩu bằng viên đá lửa và bùi nhùi. “Lưỡi Giun. Các ngươi bảo với Théoden là hắn ở với Saruman. Làm sao hắn vào đó được?”

“Ồ phải rồi, em đã quên mất hắn,” Pippin nói. “Hắn chưa đến đây cho đến tận sáng nay. Bọn em vừa mới nhóm lửa và ăn bữa sáng thì Cây Râu lại xuất hiện. Bọn em nghe thấy tiếng ông ấy hoom hoom và gọi tên bọn em ngoài kia.”

“‘Ta chỉ ghé lại đây xem các cháu ăn ở thế nào, các chàng trai trẻ ạ,’ ông ấy nói, ‘và mang cho các cháu vài tin tức. Người Huorn đã quay về. Tất cả đều ổn; phải rồi, thực sự là rất ổn!’ ông ấy cười phá, và vỗ tay lên đùi. ‘Không còn Orc ở Isengard nữa, không còn búa rìu nữa! Và sẽ có người đến đây từ phía Nam trước khi chiều muộn; các cháu sẽ rất mừng khi gặp vài người trong số đó’.”

“Ông ấy còn chưa kịp dứt lời, bọn em đã nghe thấy tiếng vó ngựa trên đường. Bọn em vội chạy ra phía trước cổng, em đứng đó nhìn chăm chú, tưởng như sắp thấy Sải Chân Dài và Gandalf cưỡi ngựa dẫn đầu cả một đội quân. Thế nhưng từ trong sương mù chỉ có một gã người cưỡi trên con ngựa già mệt mỏi đang phóng tới; bản thân hắn cũng trông như một sinh vật rúm ró kì dị. Chẳng còn ai khác nữa. Khi ra khỏi lớp sương mù và đột nhiến chứng kiến toàn bộ cảnh đổ nát trước mặt, hắn ngồi yên há hốc mồm, mặt hắn gần như hóa thành xanh lét. Hắn hoang mang đến nỗi ban đầu dường như còn chẳng để ý thấy bọn em. Đến khi nhìn thấy, hắn hét lên, và cố quay ngựa định phi đi. Thế nhưng Cây Râu chỉ cần ba bước chân và một cú vươn tay là đã nhấc hắn lên khỏi yên ngựa. Con ngựa hoảng hốt chạy mất, còn hắn nằm phủ phục dưới đất. Hắn nói hắn là Gríma, là bạn và là cố vấn của nhà vua, hắn được cử đi để mang những thông tin quan trọng của Théoden đến cho Saruman.

“‘Chẳng còn ai khác dám cưỡi ngựa xuyên qua vùng đất trống đầy những tên Orc kinh tởm này,’ hắn nói, ‘thế là tôi được cử đi. Và tôi đã trải qua một hành trình đầy hiểm nguy, tôi đói và mệt lắm. Tôi đã phải rời bỏ con đường để trốn tít lên phía Bắc, vì bị sói đuổi’.”

“Em bắt gặp hắn liếc xéo Cây Râu, và em tự nhủ ‘nói dối.’ Cây Râu nhìn hắn suốt mấy phút theo đúng thói quen chậm chạp và lâu la của ông ấy, cho đến khi gã người khốn khổ quằn quại dưới nền đất. Rồi rốt cục ông ấy nói: ‘Ha, hm, ta đang mong ngươi đây, cậu Lưỡi Giun,’ Gã đàn ông giật nảy mình khi nghe tên đó. ‘Gandalf đã đến đây trước. Nên ta đã biết những gì cần biết về ngươi rồi, và ta biết phải làm gì với ngươi. Cho tất cả lũ chuột vào một rọ, Gandalf đã nói vậy; và ta sẽ làm theo. Giờ ta là chủ nhân Isengard, nhưng Saruman đang bị khóa bên trong tòa tháp của hắn; ngươi có thể đến đó mang cho hắn tất cả thông tin mà ngươi nghĩ ra được.’

“‘Hãy cho tôi đi, hãy cho tôi đi!’ Lưỡi Giun nói. ‘Tôi biết đường’,”

“‘Ta không nghi ngờ việc ngươi biết đường,’ Cây Râu nói. ‘Nhưng mọi thứ ở đây đã thay đổi đôi chút. Hãy đi mà xem’!”

“Ông ấy để Lưỡi Giun đi, và hắn tập tễnh bước qua cổng vòm, bọn em bám theo sát phía sau, cho đến khi hắn vào bên trong vòng thành và thấy toàn bộ vùng nước lụt nằm giữa hắn và Orthanc. Rồi hắn quay lại phía bọn em.

“‘Hãy cho tôi đi khỏi đây!’ hắn van xin. ‘Hãy cho tôi đi khỏi đây! Thông tin của tôi giờ vô dụng rồi’.”

“‘Đúng là như vậy,’ Cây Râu nói. ‘Nhưng ngươi chỉ có hai lựa chọn thôi: ở lại đây với ta cho đến khi Gandalf và chủ nhân ngươi tới; hoặc vượt vùng nước này. Ngươi sẽ chọn gì đây’?”

“Gã người rùng mình khi nghe nhắc đến chủ nhân của hắn, và đặt một chân xuống nước; nhưng rồi hắn lùi lại. ‘Tôi không biết bơi,’ hắn nói.”

“‘Nước không sâu đâu,’ Cây Râu nói. ‘Có bẩn thật, nhưng điều đó thì chẳng gây hại gì cho ngươi cả, cậu Lưỡi Giun ạ. Giờ thì đi vào đi’!”

“Gã người khốn khổ loạng choạng bước xuống làn nước lũ. Nước đã dâng đến gần cổ hắn trước khi hắn đi quá xa em không còn thấy nữa. Hình ảnh cuối cùng của hắn mà em có thể thấy được là lúc hắn đang bám lấy một cái thùng cũ kĩ hay mẩu gỗ nào đó. Thế nhưng Cây Râu lội ngay phía sau, và theo dõi nhất cử nhất động của hắn.

“‘Hắn đã vào bên trong rồi,’ ông ấy nói lúc quay lại. ‘Ta thấy hắn bò lên những bậc thang như một con chuột bê bết. Vẫn còn ai đó trong tháp: một bàn tay đã thò ra kéo hắn vào. Vậy là hắn đã ở đó, ta hi vọng được chào đón đúng như hắn mong muốn. Giờ ta phải đi gột sạch thứ nhầy nhụa này. Ta sẽ ở trên mạn thành phía Bắc, nếu bất cứ ai muốn gặp ta. Chẳng có chút nước sạch nào ở dưới này cho người Ent uống, hay tắm rửa. Vì vậy ta yêu cầu hai chàng trai các cháu hãy canh cổng đón những người đang trên đường đến. Sẽ có Vua của những Cánh Đồng Rohan, nhớ lấy! Các cháu phải chào đón ông ấy càng tôn kính càng tốt: quân của ông ấy đã tham gia một trận chiến vĩ đại với lũ Orc. Có thể các cháu biết những từ ngữ đúng kiểu cách Con Người dành cho những vị chúa như vậy, hơn người Ent. Đã có rất nhiều vua chúa trên những cánh đồng xanh vào thời của ta, nhưng ta chưa bao giờ biết đến ngôn ngữ hay tên tuổi của họ. Họ sẽ cần thức ăn cho người, và ta đoán các cháu biết rõ những thứ đó. Vậy nên hãy tìm những thức ăn xứng đáng cho một nhà vua, nếu các cháu có thể.’ Và câu chuyện đến đây là hết. Cho dù em rất muốn biết tay Lưỡi Giun này là ai. Hắn có thực sự là cố vấn của nhà vua không?”

“Hắn từng là cố vấn,” Aragorn nói, “và cũng là gián điệp và tay chân của Saruman ở Rohan. Số phận đã không tử tế với hắn hơn những gì hắn đáng được hưởng. Cảnh suy tàn của tất cả những gì hắn nghĩ là vững mạnh và hùng vĩ hẳn đã là một đòn trừng phạt đủ lắm rồi. Nhưng tôi sợ là còn những điều tôi tệ hơn chờ đợi hắn.”

“Phải, tôi không cho rằng Cây Râu để hắn vào Orthanc là xuất phát từ lòng tốt đâu,” Merry nói. “Trông ông ấy dường như hả hê một cách tàn nhẫn vì việc đó, còn cười một mình khi bỏ đi tìm nơi tắm táp và uống nước. Sau đó chúng tôi bận rộn hồi lâu, tìm kiếm những thứ trôi nổi, và lục lọi khắp nơi. Chúng tôi tìm thấy hai ba nhà kho ở những chỗ khác nhau gần đây, phía trên mực nước lũ. Nhưng Cây Râu đã cử vài người Ent xuống, và họ đã lấy đi một lượng đáng kể.

“‘Bọn ta cần thức ăn cho người đủ hai mươi lăm suất,’ những người Ent nói, như vậy các anh có thể thấy là họ đã đếm cẩn thận đội quân của các anh trước cả khi các anh đến đây. Hiển nhiên là họ đã tính ba anh sẽ đi cùng nhóm người quan trọng. Thế nhưng các anh cũng không được tiếp đón trọng thị hơn thế này đâu. Tôi có thể đảm bảo là những gì chúng tôi giữ lại cũng tốt như những gì chúng tôi đã cho đi. Mà còn tốt hơn, bởi chúng tôi không cho đi thức uống.”

“‘Thế còn thức uống thì sao?’ tôi hỏi những người Ent.

“‘Vẫn còn nước dòng Isen,’ họ trả lời, ‘và như thế là đủ cho người Ent và Con Người rồi.’ Nhưng tôi hi vọng rằng người Ent đã có thời gian ủ vài món nước uống của họ từ những dòng suối núi, và chúng ta sẽ được thấy râu Gandalf xoăn tít khi ông ấy quay lại. Sau khi người Ent đi khỏi, chúng tôi thấy vừa mệt vừa đói. Thế nhưng chúng tôi không phàn nàn đâu - công sức của chúng tôi đã được đền đáp xứng đáng. Chính nhờ tìm kiếm thức ăn cho người mà Pippin đã tìm được chiến lợi phẩm giá trị hơn tất cả những thứ trôi nổi, những thùng cỏ Rúc Tù Và. ‘Cỏ hút ngon hơn sau khi ăn,’ Pippin nói; sự thể đã bắt đầu vậy đấy.”

“Giờ thì bọn ta đã hiểu thấu đáo tất cả rồi,” Gimli nói.

“Tất cả, trừ một điều,” Aragorn nói, “là Tổng Nam xuất hiện ở Isengard. Càng nghĩ tôi lại càng thấy bất thường. Tôi chưa từng đến Isengard, nhưng tôi đã đi qua vùng đất này rồi, và tôi biết rõ những vùng hoang vu nằm giữa Rohan và Quận. Cả người lẫn hàng hóa đều không đi qua con đường đó suốt bao năm qua, không đi công khai. Tôi đoán Saruman đã có thỏa thuận bí mật với ai đó ở Quận. Có thể tìm thấy những tên Lưỡi Giun ở cả những ngôi nhà khác chứ không riêng gì nhà của Vua Théoden. Có ngày tháng gì viết trên thùng không?”

“Có,” Pippin nói. “Đó là vụ thu hoạch 1417, là vào năm ngoái; à không, tới giờ đã là năm kia, dĩ nhiên rồi: đó là một năm được mùa.”

“Chà, tôi hi vọng dù có sự xấu xa gì thì giờ cũng đã qua rồi; hoặc không thì hiện nay nó cũng đã nằm ngoài tầm với của chúng ta,” Aragorn nói. “Song tôi nghĩ vẫn nên báo lại điều này cho Gandalf, cho dù đấy có vẻ là một vấn đề nhỏ giữa những công to việc lớn của ông ấy.”

“Tôi tự hỏi không biết ông ấy đang làm gì,” Merry nói. “Chiều sắp muộn rồi. Chúng ta hãy đi xem xét một vòng! Dù sao đi nữa thì giờ anh đã có thể vào được Isengard, Sải Chân Dài ạ, nếu anh muốn. Nhưng cảnh vật trong đó không được phấn khởi lắm đâu.”