Xới lại các vấn đề đã được mặc nhiên thừa nhận, chất vấn những định kiến tưởng chừng đã ổn thỏa - đó là điều mà tác giả Emmanuel Poisson đã thực hiện qua công trình Nghiên Cứu Quan Và Lại Ở Miền Bắc Việt Nam - Một Bộ Máy Hành Chính Trước Thử Thách (1820 - 1918).
Nghiên cứu về nhà nước và bộ máy hành chính Việt Nam thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX, cuốn sách Quan Và Lại Ở Miền Bắc Việt Nam tìm hiểu cuộc cải cách chế độ quan trường và chứng minh tính tiên tiến, năng động của hệ thống quản lý đó. Hàng loạt câu hỏi liên quan đến cấu trúc và sự vận hành của bộ máy quan lại, những các thức tuyển chọn quan lại, mối quan hệ giữa nền hành chính và người dân, giữa chính quyền trung tâm và các vùng ngoại vi,... được tác giả đặt ra và giải quyết tỉ mỉ, thận trọng và khách quan.

Là kết quả của quá trình làm việc tại Viện Viễn Đông Bác cổ ở Hà Nội trong 6 năm, với khối tư liệu đồ sộ gồm 1272 bản lý lịch của các quan và lại viên, các báo cáo của công sứ, thống sứ Bắc Kỳ, các thư từ trao đổi giữa các quan tỉnh, phủ và huyện, các biên bản xử án, đề thi sát hạch..., từ các nguồn chữ Pháp, chữ Hán, chữ Nôm và chữ quốc ngữ, công trình Quan Và Lại Ở Miền Bắc Việt Nam của Emmanuel Poisson là không thể thiếu với những ai muốn tìm hiểu về giai đoạn chuyển tiếp từ độc lập sang thuộc địa của lịch sử Việt Nam.